MUHASEBE DENETİMİ ÖĞR.GÖR. YAKUP SÖYLEMEZ

Transkript

1 MUHASEBE DENETİMİ ÖĞR.GÖR. YAKUP SÖYLEMEZ

2 MUHASEBE DENETİMİNİN TANIMI Bir ekonomik birime veyahut döneme ait bilgilerin önceden belirlenmiş ölçütlere olan uygunluk derecesini araştırmak ve bu konuda bir denetim raporu tanzim etmek amacıyla bağımsız bir uzman tarafından yapılan kanıt toplama ve değerlendirme sürecidir.

3 SERMAYE PİYASALARINDA YAPILACAK DENETİM TÜRLERİ Bağımsız Denetim (Sürekli) Sınırlı Denetim (İnceleme) Özel Bağımsız Denetim Özel Amaçlı Bağımsız Denetim

4 BAĞIMSIZ DENETİM İşletmelerin kamuya açıklanacak veya Kurulca istenecek yıllık mali tablo ve diğer bilgilerinin, mali raporlama standartlarına uygunluğu ve doğruluğu hakkında, makul güvence sağlayacak yeterli ve uygun bağımsız denetim kanıtlarının elde edilmesi amacıyla bağımsız denetim standartlarında öngörülen gerekli tüm bağımsız denetim tekniklerinin uygulanarak, defter, kayıt ve belgeler üzerinden denetlenmesi ve değerlendirilerek rapora bağlanması sürecidir.

5 SINIRLI BAĞIMSIZ DENETİM Ara dönemlerde hazırlanan finansal tabloların Kurul tarafından yayımlanan raporlama standartlarına uygunluğu hakkında; - Bilgi Toplama (Soruşturma) - Analitik İnceleme yaparak rapor hazırlama sürecidir.

6 BAĞIMSIZ DENETİM VE SINIRLI DENETİME TABİ İŞLETMELER 1. Bankalar (Aracılık faaliyetleri) 2. Aracı Kurumlar 6 3. Portföy Yönetim Şirketleri 6 4. Yatırım Fonları 6 5. Yatırım Ortaklıkları 6 6. Emeklilik Yatırım Fonları 3,6,9 7. Konut Finansmanı Fonları 8. Varlık Finansmanı Fonları 9. İpotek Finansmanı Fonları Hisse Senetleri Organize Olmuş Piyasalarda İşlem Gören A.O Hisse Senetleri İhraç Edilmiş Ortaklıklar

7 ÖZEL BAĞIMSIZ DENETİM Sermaye piyasası araçlarının halka arzı veya işletmelerin birleşme, bölünme, devir ve tasfiyeleri sırasında herhangi bir tarihte (ay sonu) düzenledikleri finansal tablolarının denetimini ifade eder.

8 FİNANSAL TABLOLAR SPM ye göre finansal Tablolar Bilanço Gelir Tablosu Nakit Akım Tablosu Özsermaye Değişim Tablosu Not: Dipnot + Konsolide

9 NEDEN BAĞIMSIZ DENETİM? İşletmelerin finansal durumlarının gerçeğe uygun olup olmadığı konusunda bağımsız denetçiye görüş bildirmede bir yol gösterir. Ancak bu görüş, işletmenin cari dönemdeki faaliyetlerinin etkinliği ve verimliliği hakkında bilgi vermediği gibi, işletmelerin gelecekteki durumu hakkında da bilgi vermez.

10 BAĞIMSIZ DENETİM İLKELERİ 1. Mesleki Şüphecilik: Bağımsız denetçi daima işletmelerin finansal tablolarının ve faaliyet sonuçlarının gerçeğe uygunluğu hakkında şüpheyle yaklaşmalıdır. Ayrıca denetim raporunun hazırlanmasına temel teşkil edecek kanıtların toplanmasında işletme sahip ve yöneticilerinin açıklamaları yeterli görülmemelidir. Makul ölçüdeki mesleki şüphecilik denetim riskini azaltır.

11 2. Makul Güvence: Finansal tabloların nicelik ve nitelik yönünden önemli bir yanlışlık içermediğine dair bir sonuca varmada yeterli ve uygun denetim kanıtının toplanmasıdır.

12 3. Bağımsız Denetim Riski ve Önemlilik: Finansal tabloları önemli ölçüde etkileyebilecek olan riskleri ortaya çıkarma ve bu risklerin finansal tablolara doğru olarak yansıtılıp yansıtılmadığını tespit etme

13 Yeterli ve Uygun Kanıt Toplama Bağımsız Denetim Riski Makul Güvence

14 BAĞIMSIZ DENETİM RİSKİ FİNANSAL TABLO HATALARININ VAR OLMASI DENETÇİNİN HATALARI FARK EDEMEMESİ BAĞIMSIZ DENETİM RİSKİ

15 BAĞIMSIZ DENETİMDE RİSK UNSURLARI Yapısal Risk: Bir kontrol mekanizmasının olmaması nedeniyle işletme yönetiminin sunduğu bilgi, belge ve açıklamaların önemli ölçüde yanlışlıklar içermesidir. Karmaşık hesapların yapısal riski basit hesapların yapısal riskinden daha yüksektir.

16 BAĞIMSIZ DENETİM KURULUŞLARININ KURULUŞ ESASLARI 1. A.Ş. olması ve nama yazılı hisse senetleri 2. Ticaret unvanlarında Bağımsız Denetim ibaresi 3. A.Ş. ortaklarının tebliğde belirtilen Yönetici ve Bağımsız Denetçi başlıklı maddedeki niteliklere sahip gerçek kişilerden oluşması 4. Esas sermayesinin %51 inin baş denetçilere (sorumlu ortaklara) ait olması 5. Sadece bağımsız denetim ve mesleki alanda faaliyet göstermesi 6. Mesleki sorumluluk sigortası yapılması

17 BAĞIMSIZ DENETÇİ OLMA ŞARTLARI 1. SMMM, YMM ve Yabancı ülkelerde Bağımsız Denetim yetki belgesi olanlar 2. Yüz kızartıcı bir suçtan mahkum olmama 3. Türkiye de yerleşik olma 4. Bağımsız denetim yapma yetkisi 5. Baş denetçilerin en az 2 yıl süreyle Kurulun listesinde yer alan bağımsız denetim kuruluşlarında sermaye piyasası kurumları ve halka açık A.O. nın bağımsız denetiminde fiilen denetçi, kıdemli denetçi veya baş denetçi olarak çalışmış olma 6. Borsa üyeliği iptal olan işletmelerde iptalden sorumlu kişilerden olmama 7. Çalışılan bağımsız denetim kuruluşunda tam zamanlı görev yapma

18 BAĞIMSIZ DENETÇİNİN NİTELİKLERİ 1. Unvan: - Sorumlu Ortak Baş Denetçi - Baş Denetçi (10 yıl) - Kıdemli Denetçi (6 yıl) - Denetçi (3 yıl) - Denetçi Yardımcısı Sorumlu ortak baş denetçi, pay sahibi olup bağımsız denetim raporlarını imzalar. Denetçi yardımcıları 2 yıl süreyle staja tabi tutulurlar. 4 ay (en az 200 saat) eğitim verilir.

19 BAĞIMSIZ DENETÇİNİN NİTELİKLERİ 2. Mesleki Yeterlilik: Bilgi, deneyim ve yeteneklerin bağımsız denetimi yapmak için yeterli düzeyde olması gerektiğini ifade eder. Not: Mesleki yeterliliğe sahip olmayan veya bu özellikleri yitiren bağımsız denetçilerin işine son verilir ve kurula en geç 6 iş günü içinde bildirilir.

20 BAĞIMSIZ DENETİM KURULUŞLARI VE BAĞIMSIZ DENETÇİ ETİK KURALLARI Mesleki Şüphecilik Bağımsızlık Menfaat elde etme, ortaklık ilişkisine girme, borç-alacak ilişkisine girme, bağımsız denetim ücretinin bağımsız denetim sonuçlarına bağlanması, müşteri işletmede görev alma, Not: Denetim yapıldıktan 2 yıl sonra ilgili pozisyonlarda çalışılabilir.

21 BAĞIMSIZ DENETİM KURULUŞLARI VE BAĞIMSIZ DENETÇİ ETİK KURALLARI Müşteri işletmenin muhasebe defterlerinin tutulması Muhasebe ve finans konularında danışmanlık hizmeti verilmesi İç denetim sistemi oluşturma veya destek verme Aracılık ve yatırım danışmanlığı hizmeti verilmesi etik kurallarla bağdaşmaz. Not: Ancak müşteri işletmenin finansal tablolarının vergi mevzuatı hükümlerine uygunluğunu incelemek ve uygunluğunu tasdik etmek konusunda yazılı görüş veya rapor verebilirler.

22 BAĞIMSIZ DENETİM KURULUŞLARI VE BAĞIMSIZ DENETÇİ ETİK KURALLARI Mesleki Özen ve Titizlik Ticaret ve Mesleğe Aykırı Faaliyet Yasağı Reklam Yasağı (Tanıtıcı broşürler, mesleki veya akademik yayınlar hariç) Sır Saklama Yükümlülüğü (Mevzuat gereği kamuyu aydınlatmak için yapılan duyurular hariç) Karşılıklı İlişkiler ve Haksız Rekabet (Başka bir bağımsız denetim kuruluşunun denetim hizmeti verdiği bir işletmenin bağımsız denetim hizmet talebi kabul edilemez)

23 BAĞIMSIZ DENETİM EKİBİ = MİN 3 ASİL DENETÇİ + MİN 3 YEDEK DENETÇİ Sorumlu Ortak Baş Denetçi: Baş denetçi, kıdemli denetçi ve denetçilerin yetki ve sorumluluklarına ek olarak finansal tabloların mevzuata ve raporlama standartlarına uygunluğu konusunda karar verir. Gözetim ve koordinasyondan sorumludur. Kıdemli Denetçi: Bağımsız denetim faaliyetlerinin planlanması, yürütülmesi, çalışma kağıtlarının incelenmesi vb. görevleri üstlenir. Denetçi: Denetim programının hazırlanmasıyla ilgilenir. Ayrıca denetçi yardımcılarının organize edilmesini ve çalışmalarına yön verilmesi konularıyla ilgilenir.

24 BAĞIMSIZ DENETÇİLERİN YETKİLERİ İşletmelerin genel kurul toplantılarına katılmak ve denetim faaliyetleri hakkında bilgi vermek Bağımsız denetim hizmeti süreci tamamlandığında konu hakkında bilgi vermek amaçlı ilk genel kurul toplantısına katılmak Denetim ile ilgili bilgileri ilgililerden isteme hakkına sahiptirler.

25 BAĞIMSIZ DENETİM RAPORU Bağımsız denetim raporu sorumlu ortak baş denetçi tarafından imzalandığı anda geçerli olur ve en geç izleyen iş günü mesai bitimine kadar müşteri işletmenin yönetim kurulu başkanlığına teslim edilir. Müşteri işletme finansal tabloları ve bağımsız denetim raporunun bir örneğini teslim aldığı günü izleyen sonraki iş günü mesai bitimine kadar borsaya ve Kurul a göndermek zorundadır. (Bağımsız denetim kuruluşları ilan edilen finansal tabloların aynen ilan edilip edilmediğini denetlemek zorundadır)

26 BAĞIMSIZ DENETİM SÜRECİNDE MÜŞTERİ İŞLETMEYE İLİŞKİN HUSUSLAR Denetim komitesi, yönetim kurulu üyeleri arasından seçilen en az 2 üye den oluşmaktadır. Denetim Komitesi; - Ortaklığın muhasebe sistemi, - Finansal bilgilerin kamuya açıklanması, - Bağımsız denetimi ve - İç kontrol sisteminin işleyişinin kontrolü

27 DENETİM KOMİTESİ Denetim Komitesi tarafından; - Bağımsız denetim kuruluşunun seçilmesi - Bağımsız denetim sözleşmelerinin hazırlanması ve bağımsız denetim sürecinin başlatılması işlemleri gerçekleştirilir. Ayrıca, yılda en az 4 kere (3 ayda bir) toplanır ve bu toplantılar tutanağa bağlanarak yönetim kuruluna sunulur.

28 Finansal tabloların ve raporların raporlama standartlarına uygun olarak hazırlanması ve sunulmasından ayrıca doğruluğu ve gerçeğe uygunluğu konusunda işletmenin yönetim kurulu sorumludur. Bağımsız denetimin geçersiz olması halinde bağımsız denetçinin açık bir kusurunun bulunması halinde ilgili masraflar sorumlu ortak baş denetçi ve bağımsız denetim kuruluşu müteselsilen sorumludur.