İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ DÖNER SERMAYE İŞLETME MÜDÜRLÜĞÜ HİZMET İÇİ EĞİTİM SUNUMU 02 MAYIS 2014

Transkript

1 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ DÖNER SERMAYE İŞLETME MÜDÜRLÜĞÜ HİZMET İÇİ EĞİTİM SUNUMU 02 MAYIS 2014

2 İÇ KONTROL SİSTEMİ VE KAMU İÇ KONTROL STANDARTLARI DERLEYEN CUMALİ ÇANAKÇI Şube Müdürü

3 SUNUM PLANI İç Kontrol Nedir? İç Kontrolün Amaçları, Özellikleri ve Temel İlkeleri İç Kontrolde Rol ve Sorumluluklar İç Kontrolde Süreç Nasıl İşleyecektir? Kamu İç Kontrol Standartları İzlenmesi Gereken Yol

4 İÇ KONTROLE İLİŞKİN MEVZUAT 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu İç Kontrol ve Ön Mali Kontrole İlişkin Usul ve Esaslar Strateji Geliştirme Birimlerinin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik İç Denetçilerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik

5 İÇ KONTROL SİSTEMİ İç Kontrol yönetimin ayrılmaz bir işlevidir ve Türk kamu yönetimine dışarıdan yeni ithal edilen bir mekanizma değildir sayılı Kanunla yapılan, her bir kamu idaresinde geleneksel kontrol mekanizmaları yerine iç kontrol alanında yaşanan çağdaş gelişme ve uygulamalardan ve uluslararası örgütlerce oluşturulan standart ve yöntemlerden yararlanılarak bir iç kontrol sisteminin oluşturulmasının öngörülmesidir. Kanunun getirdiği yeniliklerin en önemlisi iç kontrol sisteminin kurulması ve uygulanması konusundaki yetki ve sorumluluğun her bir kamu idaresine verilmesidir.

6 GENEL OLARAK İÇ KONTROL İç Kontrol; idarenin amaçlarına, belirlenmiş politikalara ve mevzuata uygun olarak faaliyetlerin; Etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde yürütülmesini, Varlık ve kaynaklarının korunmasını, Muhasebe kayıtlarının doğru ve tam olarak tutulmasını, Mali bilgi ve yönetim bilgisinin zamanında ve güvenilir olarak üretilmesini sağlamak üzere idare tarafından oluşturulan; organizasyon, yöntem ve süreçle, iç denetimi kapsayan mali ve diğer kontroller bütünüdür. * 5018 Sayılı Kanun Md.55

7 İÇ KONTROL NEDİR? İç Kontrol bir süreçtir. İç kontrol bir amaç değil, idareyi hedeflerine ulaştırma amacı taşıyan bir yönetim aracıdır. Ancak hedefleri belirlemez. Belirlenmiş hedeflere ulaşabilmek için makul güvence sağlar. Yönetimin sorumluluğundadır. Risk esasına dayanır. İdarenin mali ve mali olmayan tüm işlemlerini kapsar.

8 İÇ KONTROLÜN AMAÇLARI Kamu gelir, gider, varlık ve yükümlülüklerinin etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde yönetilmesini, Kamu idarelerinin kanunlara ve diğer düzenlemelere uygun olarak faaliyet göstermesini, Her türlü mali karar ve işlemlerde usulsüzlük ve yolsuzluğun önlenmesini, Karar oluşturmak ve izlemek için düzenli, zamanında ve güvenilir rapor ve bilgi edinilmesini, Varlıkların kötüye kullanılması ve israfını önlemek ve kayıplara karşı korunmasını, Sağlamaktır. * 5018 Sayılı Kanun Md.56

9 İÇ KONTROLÜN ÖZELLİKLERİ İç kontrol, mali iş ve işlemlerle sınırlı değildir. En üst kademeden en alt kademeye tüm kurum çalışanlarının sorumluluğundadır. İç kontrolün oluşturulması, işletilmesi, izlenmesi ve geliştirilmesinden yönetim sorumludur. İç kontrol konusunda tüm çalışanların rol ve sorumluluğu aynı değildir. İç kontrol, belli noktalarda, belli alanlarda ve belli zamanlarda değil; tüm faaliyetleri kapsayan devamlılık esasına dayanan bir süreçtir. Sadece yazılı dokümanlara dayanmaz. Güçlü ve pozitif bir ortamı da ifade eder.

10 İÇ KONTROLÜN TEMEL İLKELERİ İç kontrol faaliyetleri idarenin yönetim sorumluluğu çerçevesinde yürütülür. İç kontrol faaliyet ve düzenlemelerinde öncelikle riskli alanlar dikkate alınır. İç kontrole ilişkin sorumluluk, işlem sürecinde yer alan bütün görevlileri kapsar. İç kontrol malî ve malî olmayan tüm işlemleri kapsar. İç kontrol sistemi yılda en az bir kez değerlendirilir ve alınması gereken önlemler belirlenir. İç kontrol düzenleme ve uygulamalarında mevzuata uygunluk, saydamlık, hesap verebilirlik ve ekonomiklik, etkinlik, etkililik gibi iyi malî yönetim ilkeleri esas alınır. * İç Kontrol ve Ön Mali Kontrole İlişkin Usul ve Esaslar Md.6

11 İÇ KONTROLÜN İŞLEYİŞİ Yeterli ve etkili bir kontrol sisteminin oluşturulabilmesi için; Mesleki değerlere ve dürüst yönetim anlayışına sahip olunması, Malî yetki ve sorumlulukların bilgili ve yeterli yöneticilerle personele verilmesi, Belirlenmiş standartlara uyulmasının sağlanması, Mevzuata aykırı faaliyetlerin önlenmesi,

12 Kapsamlı bir yönetim anlayışı ile uygun bir çalışma ortamının ve saydamlığın sağlanması, Bakımından ilgili idarelerin üst yöneticileri ile diğer yöneticileri tarafından görev, yetki ve sorumluluklar göz önünde bulundurulmak suretiyle gerekli önlemlerin alınması öngörülmüştür. * 5018 Sayılı Kanun Md.57

13 İÇ KONTROLDE SORUMLULUKLAR Üst Yönetici Döner Sermaye Saymanlık Müdürlüğü Kurum Personeli İç Denetim Birimi Sayıştay

14 İÇ KONTROLE İLİŞKİN GÖREV VE SORUMLULUKLAR Üst yönetim, iç kontrol sisteminin tasarlanması, uygulanması, uygun bir şekilde yürütülmesinin gözetilmesi ve belgelendirilmesi de dahil olmak üzere kurumun her türlü faaliyetlerinden sorumludur. Döner Sermaye Saymanlık Müdürlüğü: yönetimin iç kontrole yönelik işlevinin etkililiğini ve verimliliğini artırmak için gerekli çalışmaları yapar ve ön mali kontrol faaliyetinin yürütülmesini sağlar.

15 İÇ KONTROLE İLİŞKİN GÖREV VE SORUMLULUKLAR Kurum personeli: Tüm çalışanlar, iç kontrolün işletilmesinden sorumludur. İç kontrolün herkesin sorumluluğunda olması nedeniyle, her bir çalışan görev tanımı çerçevesinde kendisine verilen iş/işlemleri etkin ve verimli bir şekilde mevzuata uygun olarak yürütmek zorundadır. Aynı zamanda, faaliyetlere ilişkin problemleri ve iyileştirme önerilerini, kurum etik değerleriyle bağdaşmayan davranışları, illegal fiil ve eylemleri üst yönetime iletmelidir. İç Denetçiler, iç kontrol sisteminin etkinlik ve etkililiğini değerlendirir ve zayıflıkları tespit ederek yönetime öneriler getirir. Sayıştay: Mali tabloların doğruluğu ve güvenilirliğine ilişkin olarak yaptıkları mali tablo denetimlerinde aynı zamanda iç kontrol sistemlerini de denetlerler ve zayıflık varsa yönetime rapor ederler. Aynı zamanda performans ve uygunluk denetimleri de yürütebilirler.

16 İÇ KONTROL SİSTEMİNİN YAPISI ÜST YÖNETİCİ Mali Hizmetler Birimi Muhasebe Birimi İç Denetim Birimi Harcama Birimi Harcama Birimi Harcama Birimi Harcama Sonrası Denetim Ön Mali Kontrol İÇ KONTROL SİSTEMİ

17 KAMU İÇ KONTROL STANDARTLARI Kamu İç Kontrol Standartları, COSO modeli, INTOSAI Kamu Sektörü İç Kontrol Standartları Rehberi ve Avrupa Birliği İç Kontrol Standartları çerçevesinde Maliye Bakanlığı tarafından belirlenerek Kamu İç Kontrol Standartları Tebliği tarihli Resmi Gazetede yayınlanmıştır.

18 İÇ KONTROLÜN UNSURLARI A. Kontrol Ortamı B. Risk Değerlendirmesi C. Kontrol Faaliyetleri D.Bilgi ve İletişim E. İzleme

19 A. KONTROL ORTAMI Kontrol ortamı: İdarenin yöneticileri ve çalışanlarının iç kontrole olumlu bir bakış sağlaması, etik değerlere ve dürüst bir yönetim anlayışına sahip olması esastır. Performans esaslı yönetim anlayışı çerçevesinde görev, yetki ve sorumlulukların uzmanlığa önem verilerek bilgili ve yeterli kişilere verilmesi ve personelin performansının değerlendirilmesi sağlanır. İdarenin organizasyon yapısı ile personelin görev, yetki ve sorumlulukları açık bir şekilde belirlenir.

20 A. KONTROL ORTAMI STANDARTLARI 1. Etik Değerler ve Dürüstlük Tüm işlem ve faaliyetlerde bu esasa uygunluk Mal bildirimi, Kamu Etik Sözleşmesi Yapılan bağış ve yardımlar 2. Misyon, Organizasyon Yapısı Ve Görevler Birimlerin ve personelin görevleri Teşkilat şeması ve fonksiyonel görev dağılımı 3. Personelin Yeterliliği ve Performansı Personelin işe alınma ve görevde yükselme prosedürleri Mesleki yeterlilik ve uzmanlık 4. Yetki Devri

21 B.RİSK DEĞERLENDİRMESİ Risk değerlendirmesi: Risk değerlendirmesi, mevcut koşullarda meydana gelen değişiklikler dikkate alınarak gerçekleştirilen ve süreklilik arz eden bir faaliyettir. İdare, stratejik planında ve performans programında belirlenen amaç ve hedeflerine ulaşmak için iç ve dış nedenlerden kaynaklanan riskleri değerlendirir.

22 B.RİSK DEĞERLENDİRMESİ STANDARTLARI 1. Planlama ve Programlama Stratejik plan hazırlaması Performans programı hazırlanması 2. Risklerin belirlenmesi ve değerlendirilmesi Risklerin tanımlanması Risklerin gerçekleşme olasılığı ve muhtemel etkileri analiz edilmelidir Risklere karşı alınacak önlemler

23 KONTROL FAALİYETLERİ Kontrol faaliyetleri: Önleyici, tespit edici ve düzeltici her türlü kontrol faaliyeti belirlenir ve uygulanır. Kontrol faaliyetleri; tanımlanan ve değerlendirilen risklerin yönetilmesi amacıyla oluşturulan tüm prosedür, uygulama, kararlardır. Her seviyede ve her faaliyet alanında bulunmalıdır.

24 C.KONTROL FAALİYETLERİ STANDARTLARI 1. Kontrol Stratejileri Ve Yöntemleri 2. Prosedürlerin Belirlenmesi Ve Belgelendirilmesi 3. Görevler Ayrılığı 4. Hiyerarşik Kontroller 5. Faaliyetlerin Sürekliliği 6. Bilgi Sistemleri Kontrolleri

25 D. BİLGİ VE İLETİŞİM Bilgi ve iletişim: İdarenin ihtiyaç duyacağı her türlü bilgi uygun bir şekilde kaydedilir, tasnif edilir ve ilgililerin iç kontrol ile diğer sorumluluklarını yerine getirebilecekleri bir şekilde ve sürede iletilir.

26 D.BİLGİ VE İLETİŞİM STANDARTLARI 1. Bilgi ve iletişim 2. Raporlama 3. Kayıt ve dosyalama sistemi 4. Hata, usulsüzlük ve yolsuzlukların bildirilmesi

27 E. İZLEME İzleme: İç kontrol sistem ve faaliyetleri sürekli izlenir, gözden geçirilir ve değerlendirilir

28 E.İZLEME STANDARTLARI 1. İç Kontrolün Değerlendirilmesi 2. İç Denetim

29 İÇ KONTROL KAPSAMINDA İZLENMESİ GEREKEN YOL İç kontrol sistemlerinin oluşturulması, uygulanması, izlenmesi, değerlendirilmesi ve geliştirilmesi sırasında aşağıdaki temel ilkelerin dikkate alınması uygun olacaktır: 5018 sayılı Kanun yönetim sorumluluğunu esas aldığı için, iyi bir iç kontrol sistemi kurmak ve işleyişini sağlamak sorumluluğu kamu idarelerinin üst yöneticileri ile diğer yöneticilerine aittir. İç kontrolün kapsamına mali ve mali olmayan her türlü faaliyet, karar ve işlem dâhildir. İç kontrol sistemi, idarelerin yasal ve idari yapıları ile personel ve mali durumları gibi her idarenin kendine özgü koşulları dikkate alınarak katılımcı yöntemlerle belirlenmelidir.

30 İÇ KONTROL KAPSAMINDA İZLENMESİ GEREKEN YOL İç kontrol sisteminin oluşturulması çalışmaları, üst yöneticinin (Döner Sermaye İşletme Müdürünün ) gözetiminde, Döner Sermaye İşletme Müdür Yardımcıları ve Şube Müdürlerinin teknik desteği ve koordinatörlüğünde Döner Sermaye İşletme Müdürlüğü çalışanlarının bizzat katılımıyla ve uygulamasıyla İç denetim biriminin danışmanlık desteğiyle yürütülmesi gerekmektedir.

31 TEŞEKKÜR Katılımcılara ve sunumun hazırlanmasında katkıda bulunanlara TEŞEKKÜR EDERİZ İ. Ü. Döner Sermaye İşletme Müdürlüğü