SİGORTALI HAYAT BEREKETLİ HAYAT

Transkript

1 Bu proje Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından finanse edilmektedir This project is co-financed by the European Union and the Republic of Turkey SİGORTALI HAYAT BEREKETLİ HAYAT

2 NEME LAZIM DEME SOSYAL GÜVENLİK HERKESE LAZIM Etkin Rehberlik ve Denetim Yoluyla Kayıtlı İstihdamın Teşviki Projesi Bugün çalışırken ve işler yolundayken farkına varmazsın ama bir gün çalışamaz duruma geldiğinde, işe gidemediğinde o zaman anlarsın, devlet seni kimseye muhtaç bırakmaz. Sana yardım elini uzatan devletin SOSYAL GÜVENLİK KURUMU dur. SOSYAL GÜVENLİK SİSTEMİ NEDİR? Sosyal güvenlik, iş kazası, hastalık, meslek hastalığı, analık durumlarında kişilerin, başkalarının yardımına gerek kalmaksızın, yaşama ve geçinme ihtiyaçlarını karşılayan bir sistemler bütünüdür. Bu kapsamda sosyal güvenlik, vatandaşlara hayatları boyunca sağlık hizmeti vermeyi, asgari bir gelir düzeyi sağlamayı ve kişileri mesleki, fizyolojik, sosyoekonomik risklere karşı korumayı ve bu risklerden doğan zararları gidermeyi amaçlayan bir sistemdir.

3 SİGORTAN YOK MU? Ama sigortan yoksa devletin senden nasıl haberi olsun? Çalışanlar ve çalıştıranlar Sosyal Güvenlik Sistemi ne kayıtlı olmak zorundadır ki devlet bu dayanışma havuzundan, ihtiyacı olanların ihtiyaçlarını adil bir şekilde giderebilsin. KAYIT DIŞI İSTİHDAM (SİGORTASIZ ÇALIŞMA) NEDİR? Kayıt dışı istihdam, çalışanların, Sosyal Güvenlik Kurumu na, Hiç bildirilmemesi, Gün sayılarının eksik bildirilmesi, Ücretlerinin eksik bildirilmesidir. Kayıt dışı çalışarak, kısa vadede daha fazla kazanç elde etmek cazip gelebilir. Ancak kayıt dışı çalıştığın her günün, geleceğinden çaldığını unutma. Sigortasız çalışıyorsan Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından sağlanan haklardan yararlanamazsın. Örneğin: İş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hali nedenleriyle çalışamadığın sürelerde ücret alamadığın için ödenen geçici iş göremezlik ödeneğini (rapor parasını) alamazsın. İş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle kısmen veya tamamen çalışamaz duruma gelirsen ödenen sürekli iş göremezlik gelirinden faydalanamazsın. Herhangi bir nedenle sakatlanıp çalışamaz duruma gelirsen malullük aylığı, belli bir yaşa geldiğinde de emekli aylığı alamazsın. Senden sonra geride kalan eşin ve çocukların ölüm aylığı alamaz ve sağlık yardımlarından yararlanamazlar.

4 BU HAKLARDAN NASIL FAYDALANIRIM? Etkin Rehberlik ve Denetim Yoluyla Kayıtlı İstihdamın Teşviki Projesi İş kazası geçirirsen, hastalanırsan, meslek hastalığına yakalanırsan çalışamadığın her gün için günlük ücretinin ayaktan tedavide 2/3 ü, yatarak tedavide 1/2 si tutarında geçici iş göremezlik ödeneği (rapor parası) alabilirsin. İş kazası veya meslek hastalığı sonucunda meslekte kazanma gücünün en az % 10 unu yitirmen halinde sürekli iş göremezlik geliri alabilirsin. Ölüm geliri/aylığı alan kız çocukları, evlendiğinde almakta olduğu gelirin/aylığın iki yıllık tutarını evlenme ödeneği (çeyiz parası) olarak peşin alabilir. Doğum yaptığında, doğum yapmadan önce 8 (çoğul gebelik halinde 10) ve doğumdan sonra 8 haftalık sürelerde çalışamadığın her gün için geçici iş göremezlik ödeneği (rapor parası) alabilirsin. Yine doğum yapman halinde, emzirme ödeneği alabilirsin. Sigortalı çalışırsan, emeklilik şartlarını daha çabuk doldurarak emekli olabilirsin. Sigortalı olarak çalışmaya başladıktan sonra çalışma gücünün %60 ını kaybetmen halinde malullük aylığından yararlanırsın. Sigortalı olmasan da sağlık hizmetlerinden faydalanırsın. Ancak sigortalı çalışman halinde sağlık primlerinin bir kısmı işveren tarafından ödenir. Senden sonra geride kalan hak sahiplerine aylık bağlanır ve cenaze ödeneği verilir.

5 ÖNCE KAYDIN VAR MI ONU ÖĞREN Sen çalışıyorsun da sigortalı mısın? Sigorta primlerin yatırılıyor mu? Sosyal Güvenlik Sistemi nin senden haberi var mı? Şimdi kim, nerden, nasıl öğrenecek gerçek cevapları, deme. Devlet, sigorta primlerinin seni çalıştıran tarafından bildirilip bildirilmediğini veya hangi kazanç seviyesinden bildirildiğini kısa sürede öğrenebileceğin pek çok hizmet sunuyor: Çalışma ve Sosyal Güvenlik İletişim Merkezi ALO 170 i sabit telefonlardan veya bütün operatörlerden 7 gün 24 saat arayabilirsin. 1 Türk Lirası karşılığında telefonunun kısa mesaj bölümüne P boşluk TC Kimlik Numaranı boşluk Aile Sıra Numaranı yazarak 5502 ye bütün operatörlerden kısa mesaj gönderebilirsin. Apple Store veya Google Play den telefonuna SGK Hizmet Dökümü 4/a isimli uygulamayı indirebilirsin. PTT den alacağın şifre ile www. turkiye.gov.tr adresinde yer alan Sosyal Güvenlik Kurumu hizmetlerinden 4A Hizmet Dökümü bölümünden bakabilirsin. adresinden, nüfus cüzdanında yer alan bilgileri girerek öğrenebilirsin. Yine ilinde veya ilçende bulunan sana en yakın Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü ne veya Sosyal Güvenlik Merkezi ne başvurarak da, sigortalı çalıştırılıp çalıştırılmadığını ve hangi kazanç seviyesinden bildirildiğini kısa sürede öğrenebilirsin. BAKTIN Kİ KAYDIN YOK, NE YAPACAKSIN? Sosyal güvenlik, zor zamanların dostudur. Sigortalı çalışmak, senin hakkın. Unutma, kaydın varsa, devlet mağdur olmanı önler! Sigortasız çalıştırılıyorsan, ihbar ve şikayetlerini, Sosyal Güvenlik Kurumu na veya il/ilçe teşkilatlarına başvurarak, ALO 170 çağrı merkezini arayarak, BİMER e (Başbakanlık İletişim Merkezi) mail atarak iletebilirsin. İhbar esnasında senden alınan kimlik bilgilerin, işvereninle veya başka kişilerle kesinlikle paylaşılmaz.

6 TARIM SİGORTALISI OLMAK ÇOK KOLAY! KENDİ HESABINA ÇALIŞANLAR Etkin Rehberlik ve Denetim Yoluyla Kayıtlı İstihdamın Teşviki Projesi Kendi hesabına tarımda çalışıp ziraat odasına kayıtlıysan, 4/b tarım (Tarım Bağkuru) kapsamında sigortalı olursun. Odaya kaydolduktan sonra senin, Sosyal Güvenlik Kurumu na bildirimini ziraat odası yapar, primlerini ise kendin ödersin. 4/b tarım (Tarım Bağkuru) kapsamında sigortalıysan, 60 günden fazla prim borcun olmadığı müddetçe sağlık hizmetlerinden kesintisiz faydalanabilirsin. 60 günden fazla prim borcun olup sağlıktan yararlanamayan 4/b tarım sigortalıysan, aile bireylerin, gelir testi yaptırarak sağlık hizmetlerinden faydalanabilirler. Kendi hesabına çalışan 4/b tarım sigortalılarından isen, toplam gelirin (masraflar düşüldükten sonra kalan miktar) asgari ücretin altında kalıyorsa veya 65 yaşını doldurup talepte bulunduysan muafiyet belgesi alarak sigortalılıktan muaf olabilirsin.

7 TARIMDA SÜREKLİ ÇALIŞAN İŞÇİLER Tarım işlerinde aynı kişi yanında 30 gün ve daha fazla çalışıyorsan, bildirimlerin, işveren tarafından yapılır ve primlerin ödenmesinden tamamen işverenin sorumludur. İşverenin tarafından, en geç çalışmaya başladığın gün Sosyal Güvenlik Kurumu na bildirilmen gereklidir. Aksi halde bildirim yapmayan işverenlere idari para cezaları uygulanır. TARIMDA SÜREKSİZ ÇALIŞAN İŞÇİLER Tarımda çalışanların büyük bir bölümü mevsimlik olarak çalışmaktadır. Ancak mevsimlik çalışmak veya kısmi süreli çalışmak sigortalı olmaya engel değildir. Tarımda aynı kişi yanında 30 günden az çalışıyorsan, primini kendin ödeyerek 4/a (SSK) kapsamında sigortalı olabilir, 2015 yılı için 22 gün prim ödeyerek 30 gün hizmet kazanabilirsin. Tarımda süreksiz çalışanların sigortalı olabilmen için: Herhangi bir yerde çalışmıyor olman, İsteğe bağlı sigortalı olmaman, 18 yaşını doldurmuş olman, Aylık almaman gerekmektedir. Bu kapsamda sigortalı olmak istiyorsan, Tarım İşlerinde Hizmet Akdiyle Süreksiz Çalışanlara Ait Giriş Belgesi ile Sosyal Güvenlik Kurumu na başvurabilirsin. Bu kapsamda sigortalıysan, Sigortalılığı sona erdirme talebinde bulunursan, Sana gelir veya aylık bağlanırsa, Prim borçlarını ödemeyeceğini beyan edersen sigortalılığın sona erdirilir. Ayrıca kendi hesabına tarımla uğraşıp muafiyet belgesi alan 4/b tarım (Tarım Bağkuru) sigortalısı isen, 4/a (SSK) kapsamında sigortalı olabilirsin.

8 HABERİN OLSUN SİGORTASIZ İŞÇİ ÇALIŞTIRANA CEZA SİGORTASINI YATIRANA TEŞVİK VAR! Sigortalı olmak herkesin anayasal hakkıdır. İşverenler işçilerini sigortalı çalıştırmakla yükümlüdür yılında bir işçiyi bir yıl sigortalı çalıştıran işverenin ödeyeceği prim miktarı yaklaşık TL iken, denetimle, 1 yıl sigortasız işçi çalıştırdığı tespit edilen işverenin, prim ve ceza ile birlikte ödeyeceği toplam borç, yaklaşık TL dir. Kayıtlı işçi ve mesleki eğitim alanları çalıştırmayı, kadın, genç ve engelli gibi dezavantajlı grupları korumayı teşvik etmek amacıyla çeşitli prim indirimleri uygulanmaktadır. DİKKAT! Sigortasız işçi çalıştırdığı tespit edilen işverenler bir yıl teşvikten yararlanma hakkını kaybeder. Sigortasız Çalışma; Yarınından Çalma! Çaldırma! Etkin Rehberlik ve Denetim Yoluyla Kayıtlı İstihdamın Teşviki Projesi Adres Ziya Bey Cad. No: 6 Balgat/Ankara Telefon +90 (312) Web Bu yayın, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti nin mali katkısıyla hazırlanmıştır. Bu yayının içeriğinden yalnızca Human Dynamics liderliğindeki konsorsiyum sorumludur ve bu içerik hiçbir şekilde Avrupa Birliği veya Türkiye Cumhuriyeti nin görüş ve tutumunu yansıtmamaktadır.