Tarih Öncesi (Pre Historik Dönemde) Diş Tedavisi İLK ÇAĞLARDA DİŞ TEDAVİSİ

Transkript

1 Tarih Öncesi (Pre Historik Dönemde) Diş Tedavisi İLK ÇAĞLARDA DİŞ TEDAVİSİ

2

3 Eski Taş Devri (Kabataş, Paleolitik)Paleolitik Çağ, insanların yerkürede yaşamaya başlamalarından yaklaşık yıl öncesine dayanmaktadır. Buzul çağlarının yaşandığı bu dönem aynı zamanda dünya oluşumunun da en uzun çağı olarak bilinmektedir. Bu çağın başlangıcında insanlar ilk zamanlarda çıplak dolaşıp mağara ve ağaç kovuklarında yaşamışlardır. Avcılık ve balıkçılık ile besin ihtiyaçlarını karşılamışlardır. İnsanlar mağaralara resimler ve avladıkları hayvanların figürlerini çizmeye başlamışlardır. Bu çağa ait ilkel insan olarak bilinen homo sapiens adı verilen insan kalıntıları bulunmuştur. Anadolu ve Trakya bölgelerinde bilinen birkaç eski taş devrine ait kalıntılar bulunmuştur. Bu kalıntılar; Yarımburgaz (İstanbul), Karain (Antalya), Beldibi, Belbaşı, Anadolu da Kaletepe ve Dursunlu bölgeleridir.

4

5 Paleolitik dönemde yaşamış insanların dişleri, modern insanınkilerden daha sağlıklıydı. Araştırmacılar, ağız sağlığıyla ilgili problemlerinin kökenlerini bulmaya çalışıyor ve bulgularını modern diş hekimliği uygulamalarını geliştirmek için kullanıyorlar.

6 Henüz Kanıtlanmadı ama Pre-Historic döneme bugüne Işık tutabilir mi? Araştırmacılar İnsan Evrimi ve Bio-Tarih Araştırmaları Merkezi nde çene ve diş örneklerini incelediler. Ağız sağlığıyla ilgili problemlerinin kökenlerini bulmaya çalışıyor ve bulgularını modern diş hekimliği uygulamalarını geliştirmek için kullanıyorlar. Tarih öncesi erken insan dişlerinin daha sağlıklı olabileceğini araştırıyorlar. Neden Günümüz insan nüfusunun %70 inde çene ve dişlere bağlı sorunlar oldukça yaygındır? Bu sorunlar arasında ağızda normalden fazla sayıda diş bulunması, rahatsız ettiği için çekilmesi gereken yirmi yaş dişleri, birbiriyle aynı hizada olmayan dişler ya da alt ve üst çenelerin birbiriyle uyum içerisinde olmaması gibi sorunlar var mıdır?? Dental wear patterns in early modern humans from Skhul and Qafzeh: A response to Sarig and Tillier May 2015 HOMO - Journal of Comparative Human Biology 66(5)

7 Mezolitik Dönem : Hırvatistan daki bir mağarada bulunan yıllık iskeletin dişinde mikroskobik balık ve bitki kalıntıları ortaya çıktı. Roma La Spienza Üniversitesi

8 Mezolitik dönem boyunca deniz organizmalarının önemini açığa çıkararak Akdeniz bölgesindeki avcı toplacıyı diyetine Genç erkek iskeletinin, daha çok diş plağı veya tartar olarak bilinen dental kalkulusü içine gömülmüş mikrofosillere rastladı, bunlar içerisinde ise balık pulu parçaları ve balık kası lifleri ortaya çıktı. Analiz sonucunda dental kalkulus içinde ayrıca Akdenizin bu kısmındaki iskelet kalıntılarında daha önce saptanmamış bitki mikrofosillerine de rastlandı. Araştırmacılara göre dişlerde hem antik bitki hem de balık kalıntılarına rastlamak insan evrimini anlamada dental kalıntıların ne denli önemli olduğunu gösteriyor.

9

10

11 Orta Taş Devri (Yontma Taş Devri, Mezolik) Bu dönem, taşların yontularak bir takım araç ve gereçlerin elde edildiği bir dönemdir. Geçiş süreci olarak da bilinmektedir. Keskin araçlar yapılmış, diğer insanlardan ve yabani hayvanlardan korunmak için kullanılmış ve bu aletler avcılık içinde kullanılmıştır. Bu dönemde insanlar ilk defa ölülerini gömmeye başlamışlardır. Buzulların erimeye başladığı bir dönemdir. Arkeolojik kazılarda elde edilen bulgulara göre ilk evcilleştirilen hayvan olma özelliğine sahip köpekler ilk olarak bu çağda evcilleştirilmiş ve insan yaşamına uyum sağlamaya başlamışlardır. Ateş bu dönemde bulunmuştur. Orta taş devrine ait kalıntılara baktığımızda; Antalya-Beldibi Mağarası, Göller Yöresi-Bardiz, Samsun-Tekke Köy bu arkeolojik bulgulara örnek olarak gösterilebilir.

12

13 Cilalı Taş Devri, Neolitik Çağ Yeni Taş Devri (Cilalı Taş Devri, Neolitik) Bu çağ insanoğlunun dünyayı tanıyarak doğaya hükmetmesinin başlangıç dönemidir. Değişen iklim şartlarıyla birlikte, canlı popülasyonunda oldukça büyük bir değişim ve artış meydana gelmiştir. Yeni taş devrini incelediğimizde kurak bölgelerde daha dayanıklı hayvan ve bitki türleri ortaya çıkmıştır. Ekosistemin baştan ayağa yeniden şekillendiği bir dönem niteliğindedir. Arpa, buğday, koyun, keçi, sığır gibi bir çok hayvan türü ortaya çıkmıştır. Evler ilk olarak kulübe şeklinde yapılmaya başlanmış, zamanla normal bir ev tipi oluşturulmaya başlanmıştır. Cilalı taş devrinden önceki dönemlerde ölüler yaşadıkları alanın altına veya hemen dibine gömülürmüş. Fakat cilalı taş devrinde mezarlıklar yapılmış ve ölüler yerleşim alanlarından uzak yerlere gömülmüşlerdir. Anıt mezarlara ilk örnek olarak bu dönemde Menhir ve Dolmen Lahit mezarlıkları bulunmuştur. Cilalı taş devrinde insanlar topluluk oluşturmaya başlamış ve yaşadıkları alanların etrafını duvarlarla örmüşlerdir. Ticaret ve üretime ilişkilerine baktığımız zaman, birçok alanda üretim yapıldığı ve ekonomik toplum çabaları görülmüştür.

14 Neolitik Çağ ve Diş Hekimliği

15 Milattan yıllar arasında diş hekimliği

16 Paleolitik ve Neolitik Çağ Farkı

17

18 Tarım Toplumu ve Prehistorya ve dişler üzerindeki etkisi Söz konusu dönemlerde araştırma yapan «Sarig ve meslektaşları» çene ve diş dizilimindeki değişiklikleri Natuf kültüründe ( yıl önce), yani tarım devriminin başlangıcında gözlemleyebildiklerini keşfetti. Sarig bu keşifle ilgili şunları ekliyor: Bu dönem boyunca avcıtoplayıcılıktan örgütlenmiş bir topluma geçiş var ve hayvanlar ilk kez besin olarak tüketilmek üzere yetiştiriliyor. Bu insan gelişiminde bir dönüm noktası ve çok önemli fizyolojik etkileri var. Günümüzde, çenelerimizi atalarımız kadar etkin kullanmıyoruz. Bu açıdan tarih öncesi atalarımızın sağlıklı ağızlarını örnek almalıyız. Sarig, ayrıca, kazıdaki diş örneklerini, Afrika dan İsrail ve Avrupa ya erken insan göçlerini anlamak için de inceliyor. Kuzey İsrail deki kireçtaşı mağaralarda yapılan kazılar sonucu çok sayıda uzun kemikler, çene ve diş örnekleri ele geçirildiğini belirten araştırmacı, bu buluntuların incelenmesi sonucu günümüz İsrail i üzerinden en erken göçlerin yıl önce gerçekleştiğini belirtiyor.

19

20 Metin İçi Numaralı Kaynaklar

21

22 İP UCU :Antropoloji, geçmiş ve günümüz topluluklarında yaşayan insanların çeşitli yönlerini inceler. İnsanın iskelet, kafatası gibi fiziki yapısını araştıran antropoloji, insanlık tarihinin en eski dönemlerinin aydınlatılmasına yardımcı olur.

23 Ferrier Ferrier tarafından M.Ö.8000 lere ait insan kafatasları üzerinde yapılan araştırmalarda incelenen 2000 dişte %3, Mummery tarafından 68 kafatasında yapılan başka bir araştırmada İngiltere de %2,94 oranlarında çürük kavitelerine rastlanmıştır. Danimarka da taş devrine ait insanların kafataslarında %14, Fransa da bulunan kafataslarında %1,2 dişlerde çürük kavitesi saptanmış, ayrıca alt ve üst çene kemiklerinde kist boşlukları, fistül kanal ve ağızları, dişler üzerinde diştaşları, çiğneme yüzeylerinde yenilen gıdalara bağlı aşınmalar görülmüştür. Dişlerle ilgili sorunlar insan var olalı mevcut olduğuna göre, en ilkel insanın bile diş ağrısını dindirmek, çeşitli nedenlerle kaybettiği dişlerinin yerine ilkel bir protez yapabilmek için çeşitli çareler düşünmüş ve uygulamıştır. Bu tip konularda tarihe ışık tutan en eski belgeler mağara duvarlarına resmedilmiş olan çizimlerdir. Ancak, araştırmacıların bulduğu mağara duvarlarına resmedilmiş tıpla ilgili pek çok figür içinde dişhekimliği ile ilgili bir çizim, bir anlatımla karşılaşılmamıştır

24 Ferrier

25 Ferrier

26 Ferrier Separatör

27 xpnbyxoq

28 Tarihçe 5000 yıllık bir süreyi kapsayan zaman dilimi içinde Dişhekimliği nasıl doğmuş, nasıl gelişmiş sorusunun cevabı antropoloji ile aranmaktadır? Tarih öncesine ait olan bilgilerin pek çoğu arkeolojik kazılara dayandırılmakta olup ancak son birkaç yüzyıl içinde elde edilen bilgiler gerçek ve geçerli sayılabilmiştir. İlkçağlardan beri genel tıpla iç içe olan diş hekimliğinin gelişmesi yüzyıllar almıştır. Bağımsız bir meslek haline gelebilmesi pek çok evreden geçtikten sonra ancak 18. yüzyılda, çağdaş anlamda öğretilmeye ve uygulanmaya başlaması ise 19. yüzyılın ikinci yarısında gerçekleşmiştir. 20. yüzyıl her alanda olduğu gibi dişhekimliğinde de büyük bir teknik ve teknolojik gelişimin yaşandığı dönem olmuştur. ikinci yarısında gerçekleşmiştir. 20. yüzyıl her alanda olduğu gibi dişhekimliğinde de büyük bir teknik ve teknolojik gelişimin yaşandığı dönem olmuştur. Bugünü kavramanın ancak tarihi bilmekle mümkün olabileceği düşünülürse dişhekimliği mesleği tarihini bilmenin bizlere kazandıracağı pek çok yarar olacaktır.

29

30

31 Black Sülalesi

32

33

34

35 ÇÜRÜK (Yeni çağ Çürük Aşağıda) İLK ÇAĞ ÇÜRÜĞÜ SAĞDA

36 AŞINMA

37

38

39

40 Diş Eti İltihabı

41

42

43 Nuri Mugan a Göre Tarih Öncesi Diş Tedavisi Parmakla Kavramak Çeşitli Tedavi Edici Otlar Çiğnetmek Çürük Yere Taş veya Küçük Taşlar, Hayvan Boynuzu Tozu Koymak

44 Türk diş hekimliği tarihi Prof Dr NURİ MUĞAN

45 M. Ö DİŞ TEDAVİ HİZMETLERİ M.Ö Pakistan. Baluchistan da bulunan Taş-Çağı Kültürleri (İndus Kültürü), çürük diş maddesini çıkarabilmek için çakmak taşı ile birlikte kavisli tahta deliciler kullanmışlar. M.Ö Irak. Bir Sümer yazısı tasvirinde diş kurtları diş çürüklerinin nedeni olarak belirtilmiş. M.Ö Mısır. Apseli bir dişin delindiği, ilk diş hekimliği ameliyatını anlatan ilk rapor.

46 M. Ö DİŞ TEDAVİ HİZMETLERİ M.Ö Mısır. Dişle ilgilenen ilk uzman hekim ortaya çıkmış. M.Ö Çin. Diş ağrısının tedavisinde akupunktur kullanılmış. M.Ö Mısır. Hesyre nin mezarı üzerinde yer alan bir yazıt onu dişle ilgilenenler ve hekimler içinde en iyisi olarak tanımlıyor. Bu diş hekimi olarak tanımlanan bir kişiye verilen ilk referans.

47 M. Ö DİŞ TEDAVİ HİZMETLERİ M.Ö Mezopotamya. Meşhur Hammurabi Kanunlarından yasa 200 derki Eğer bir kişi bir akranının dişini kırarsa kendi dişi kırılır. M.Ö Mısır. 21 mt. uzunluğunda bir yazı olan Eber Papirüsü, kapsamlı olarak zamanın diş hastalıkları hakkında bilgi veriyor ve tedavi yöntemlerini tanımlıyor. M.Ö. 659 Çin. Su Kung, Materia Medica adlı eserinde çürüyen dişi doldurmada kullanılan amalgamdan söz eder.

48 M. Ö DİŞ TEDAVİ HİZMETLERİ M.Ö İtalya. Etrüksler eksik dişleri tamamlamak için köprü benzeri strüktürler üretmişler. M.Ö. 500 Çin-Hindi. İlk diş macunu tarif edilmiş. M.Ö Yunanistan. Aristoteles, diş çıkması örgüsü, çürük dişi ve diş eti hastalığının tedavisini, pense ile diş çekimi ve kayıp olan dişi ve kırılmış çeneyi sabitlemek için tel kullanımı gibi konuları içeren diş hekimliği hakkında yazılar yazmış.