Doppler Ultrasonografi ESKİŞEHİR OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ

Transkript

1 Doppler Ultrasonografi PROF. DR. NEVZAT UZUNER ESKİŞEHİR OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ

2 Ekstrakraniyal Doppler Ultrasonografi Endikasyonları GİA veya inme geçiren hastalar Boyunda üfürüm duyulan hastalar Subklaviyan çalma sendromunun değerlendirilmesi Karotis arter diseksiyonu şüphesi Karotis arter hastalığının takibinde Karotis artere yapılan girişimlerin değerlendirilmesi (stent vb.)

3 Teknik Gri skala Ana Karotis arter Bifürkasyon İnternal ve eksternal Karotis arterler Enine-boyuna Renkli Doppler ve power Doppler Darlıkları Spektral Doppler görüntüleri Açı düzeltilmiş kan akım hızları Kan akım görüntüsündeki değişimler

4 Ekstrakraniyal Doppler Ultrasonografi Avantajları Kan akımının ve damar anatomisinin zamansal ve eşzamanlı kan akım görüntülenmesi sağlanabilir. Damar ayırımı daha kolaydır. Daha kısa zaman dilimi içinde daha hızlı veri tanımlanabilir. Darlık bölgesi ve çapı ölçülebilir. Plak yüzey özellikleri tanınabilir. Maksimum darlık içi noktada ki akım hızları saptanabilir. Darlık içi ve çevresi kolaylıkla gözlenebilir

5 Ana Karotis arter

6 Bifürkasyon

7 Damar ayırımı

8 Vertebral arter

9 Vertebral arter

10 Aterosklerotik plak

11 Darlık

12 Darlık

13 Tıkanıklık

14 Stent takibi

15 Ekstrakraniyal Doppler Ultrasonografi Dezavantajları Görüntüleme açısına bağlı veya türbülans veya ters kan akıma bağlı yanlış sinyal alımı Yavaş akımların iyi görüntülenememesi Renk özelliklerinin sınırlı zamansal değişimi Kalsifiye plağa bağlı renk sinyallerinin gölgelenmesi

16 Karotis arter darlıklarının sınıflandırılması Normal IKA PSv IKA/KKA PSv oranı IKA EDv Plak < %50 < 125 cm/s < 2.0 < 40 cm/s Yok %50-%69 < 125 cm/s < 2.0 < 40 cm/s < %50 çap azalması %70-Tama yakın cm/s cm/s %50 çap azalması tıkanma Tama yakın tıkanma > 230 cm/s > 4.0 > 100 cm/s %50 çap azalması Tıkanma Düşük yada yok Değişken Değişken Sadece lümen görülebilir Normal Yok Yok Yok Lümen görülmez

17 Transkraniyal Doppler Ultrasonografi Esas olarak serebrovasküler hastalıklar değerlendirilmektedir Ancak intrakranyal damar darlıklarının saptanmasında ve derecesinde Anjiografi referans teknik olarak alınmaktır

18 Artıları Yatak başı uygulanabilir Tekrarlanabilir Sürekli izlem yapılabilir Ucuzdur Boyalı kontrast madde gereksinimi yoktur

19 Eksileri Büyük intrakranyal arterlerin sadece bazı kısımlarını değerlendirebiliriz Lezyonlar sıklıkla bu bölgelerdedir Dolaylı etkiler değerlendirilir Dalga formları Proksimal hemodinamik Distal obstruktif

20 Normal TCD İncelemesi Arter Pencere Derinlik (mm) Yön Ortalama kan akım hızı MCA Temporal 30 ile 60 Proba doğru 55 ± 12 cm/s ACA Temporal 60 ile 85 Probdan uzağa 50 ±11 cm/s PCA Temporal 60 ile 70 İki yönlü 40 ±10 cm/s TICA Temporal 55 ile 65 Proba doğru 39 ±09 cm/s ICA (sifon) Orbital 60 ile 80 İki yönlü 45 ±15 cm/s OA Orbital 40 ile 60 Proba doğru 20 ±10 cm/s VA Oksipital 60 ile 80 Probdan uzağa 38 ±10 cm/s BA Oksipital 80 ile 110 Probdan uzağa 41 ±10 cm/s

21 Normal kan akım hızları

22 Kan akım hızında artış Vazospazm Hiperemi İntrakraniyal arter darlığı PaCO 2 artışı Otoregulasyon kaybı Hiperdinamik dolaşım Uçucu anestezik ajanlar Orak hücreli anemi Arteriovenöz malformasyon Pre-eklampsi

23 Kan akım hızında azalma Hipotansiyon Azalmış serebral kan akımı Azalmış PaCO2 Hipotermi Artmış intrakraniyal basınç Beyin ölümü Hamilelik Fulminant karaciğer yetmezliği Ölçüm açısının artması

24 Pulsatilite veya rezistans indeksinde artış İntrakraniyal arter tıkanıklığı Artmış intrakraniyal basınç İskemik inme İntraserebral hemoraji Kafa travması Beyin ölümü Fulminant karaciğer yetmezliği Hidrosefali

25 Pulsatilite veya rezistans indeksinde azalma Vazospazm Hiperemi Arteriovenöz malformasyon

26 Lindegaard oranı Artış Vazospazm Azalma Hiperemi

27 Vazospazm ve subaraknoid kanama Referans Duyarlılık % Özgüllük % Sonuç Spontan SAK sonrası vazospazm Anjiografi A/I-II Intrakranyal ICA MCA ACA VA BA PCA

28 Vazospazm ve subaraknoid kanama Hastaların %25 inde semptomatik Proksimal and distal Vazospazmın şiddetini derecelendirmek zordur Kişiye göre değerlendirilmelidir Günlük TCD ölçümleri

29 Vazospazm ve subaraknoid kanama Proksimal vazospazm Ortalama kan akım hızlarında fokal artış Ekskrakraniyal arterlerde kan akım hızı artmaz İntrakraniyal/Ekstrakraniyal oranı> 3 Distal vazospazm Fokal pulsatil akım (PI > 1.2) Dirençli akım vardır. Ortalama kan akım hızlarında artış olmaz Vazospazm distaldedir

30 MCA da vazospazmın TCD kriterleri Ortalama kan akım hızı (cm/s) MCA/ICA oranı Yorum <120 <3 Hiperemi > Hiperemi + olası ılımlı spazm > Hiperemi + ılımlı spazm > Hiperemi + orta derecede spazm > Orta derecede spazm >180 6 Orta ileri derecede spazm >200 >6 İleri derecede spazm > Hiperemi + ılımlı spazm > Hiperemi + kalıcı spazm >200 <3 Hiperemi

31 Vazospazm

32 Vazospazm progresyonu ve intrakraniyal basınç değişiklikleri Değerler Hız MCA ortalama kan akım hızı > 180 cm/s Ortalama kan akım hızı artışı (>20% veya >65 cm/s) Oran MCA/ICA oranı > 6 Pulsatilite Yüksek direncin hızla ortaya çıkması Artmış kafa içi basıncından dolayı PI > 1.2 Distal vazospazmdan dolayı PI >

33 Diğer intrakranyal arterlerde vazospazmın derecelendirilmesi Mümkün Muhtemel Kesin İnternal karotid arter >80 >110 >130 Anterior serebral arter >90 >110 >120 Posterior serebral arter >60 >80 >90 Baziller arter >70 >90 >100 Vertebral arter >60 >80 >

34 Before nimodipine

35 After nimodipine

36 Artmış intrakraniyal basınç Pulsatilite indeksinde artış PI=1,3 ve üzeri kötü Diastolik kan akım hızı 25cm/s nin altında ise kötü Ortalama kan akım hızı 30 cm/ nin altında ise kötü

37 Artmış intrakraniyal basınç

38 Beyin ölümü

39 Kafa içi basınç artışı ve beyin ölümü Uygulama alanı Referans Duyarlılık % Özgüllük % Sonuç Kafa içi basınç artışı ve Beyin ölümü Anjiografi, EEG A/II

40 Sonuç Yoğun bakımda kanıtlanmış izleme yöntemidir. Vazospazm tanısında geçerliliği kanıtlanmış inceleme yöntemidir. Tedavinin takibinde kullanılabilir Klinik gidiş üzerine bilgi verebilir