Fortran da kullanılan giriş çıkış komutları PRINT, WRITE ve READ dir.

Transkript

1 Fortran da Temel Giriş/Çıkış Komutları Fortran da kullanılan giriş çıkış komutları PRINT, WRITE ve READ dir. PRINT komutu belli bir ifadeyi veya değişkenlerin değerini ekrana yazdırmayı sağlar. WRITE komutu PRINT komutu gibi yazdırma işlemi yapan bir komuttur. Burada sözünü ettiğimiz yazdırma işlemi belli bir metnin veya değişkenlerin değerinin herhangi bir ortama yazdırılmasıdır. Bu ortam ekran, yazıcı olabileceği gibi herhangi bir dosya da olabilir. READ komutu ise WRITE komutunun yaptığı işlemin tam tersini yapar. Yani bu komut sayesinde programımıza veri girilmesini sağlayabiliriz. Bu veriler klavyeden girilebileceği gibi bilgisayarın herhangi bir yerinde kayıtlı olan bir dosyadan da girilebilir. PRINT, WRITE ve READ komutlarının kullanımına dair örnekler aşağıdadır. PRINT*, ENF-108! Ekrana ENF-108 yazdıran komut PRINT*,X,Y! Ekrana X ve Y değişkenlerinin değerlerini yazdıran komut PRINT*, ISLEMIN SONUCU, X WRITE(*,*) ENF-108! Ekrana ENF-108 yazdıran komut PRINT* komutuyla aynıdır WRITE(*,*)S1,S2! S1 ve S2 değişkenlerinin değerlerini ekrana yazdıran komut WRITE(*,*) SONUC=,X WRITE(10,*)S1,S2,S3! S1, S2 ve S3 değişkenlerinin değerlerini 10 birim numaralı! dosyaya yaz WRITE(*,50)X,Y! Ekrana X, Y değişkenlerinin değerlerini 50 numaralı format! yapısını kullanarak yaz WRITE(20,40)A,B! 20 birim numaralı dosyaya A, B değişkenlerinin değerini 40! numaralı format yapısını kullanarak yaz

2 READ*,A,B,C! A, B, C değişkenleri için klavyeden veri oku READ(*,*)A,B,C READ(20,*)X,Y! 20 birim numaralı dosyadan X ve Y değerlerini oku READ(*,15)X,Y! 15 numaralı formata göre klavyeden X ve Y değerlerini oku READ(80,90)S1,S2 Örnek Programlar 1. Klavyeden girilen iki gerçek sayının toplamını hesaplayıp sonucunu ekrana yazdıran bir programa ait akış şeması ve Fortran kodları aşağıda verilmiştir. Başla PROGRAM TOPLAM X, Y READ*,X,Y S = X + Y S=X+Y uç = S PRINT*, TOPLAM=,S END PROGRAM TOPLAM 2. Klavyeden girilen üç sayının ortalamasını hesaplayan programa ait akış şeması ve kodlar aşağıda verilmiştir.

3 Başla X, Y, Z S = (X + Y + Z) / 3 uç = S 3. Kenar uzunlukları girilen bir dik üçgenin hipotenüsünü hesaplayan programın akış şemasını çizerek kodlarını yazınız. 4. Yarıçapı girilen bir dairenin çevresini ve alanını hesaplayan programın akış şemasını çizerek kodlarını yazınız. 5. Girilen bir açının sinüs ve kosinüs değerlerini hesaplayan programın akış şemasını çizerek kodlarını yazınız 6. Klavyeden girilen devir ve moment değerine göre bir motorun gücünü hesaplayan programın akış şemasını çizerek kodlarını yazınız. NOT: Bu bölümde incelene programlar sıralı akışa sahip programlardır. Fortran da Şartlı Akış Program Yapısı Şartlı akış daha önce de açıklandığı gibi programın belli bir yerinde bir sorguya bağlı olarak akışın yön değiştirdiği program türüdür. Fortran da kullanılan karşılaştırma operatörleri Tablo 1 de verilmiştir.

4 Tablo 1. Fortran karşılaştırma operatörleri IF Yapısı <.LT. Küçük >.GT. Büyük ==.EQ. Eşit <=.LE. Küçük eşit >=.GE. Büyük eşit /=.NE. Eşit değil IF yapısı programın belli bir noktasında karar vermek, akışın yönünü değiştirmek için kullanılır. Örneğin bir öğrencinin ortalamasına göre başarılı olup olmadığı IF yapısı kullanılarak ekrana yazdırılabilir. Fortran da IF yapısının farklı kullanım biçimleri vardır. Bu yapılar aşağıda örneklerle açıklanmıştır. 1. Birinci IF yapısında eğer şart sağlanıyorsa devamındaki işlem yapılır ve bir alt satıra geçilir. Şart sağlanmıyorsa program bir alt satırdan işleyişine devam eder. IF(X>50)PRINT*, SAYI 50 DEN BUYUKTUR 2. IF yapısının diğer bir kullanım şeklinde ise şart sağlanıyorsa bir veya birden fazla işlem yaptırılabilir. Birinci maddede açıklanan IF yapısında şart sağlandığında sadece bir işlem yapılıyordu, bu yapıda ise birden fazla işlem yaptırılabilir. IF(X>50)THEN PRINT*, SAYI 50 DEN BUYUKTUR 3. İlk iki maddede açıklanan IF yapılarında belirtilen şartın sağlanması durumunda belli işlemler yapılmaktadır. Her ikisinde de şart sağlanmadığında program sonraki satırlardan devam etmektedir. Bir diğer IF yapısında ise şartın gerçekleşmemesine bağlı yapılacak işlemler yazılabilmektedir.

5 IF(X>50)THEN PRINT*, SAYI 50 DEN BUYUKTUR PRINT*, SAYI 50 DEN BUYUK DEGILDIR 4. Diğer bir yapı ise aritmetik IF yapısıdır. Aritmetik IF yapısında sorgulanan değişkenin sıfırdan küçük olması, sıfıra eşit olması veya sıfırdan büyük olması durumuna göre programın akışı belirtilen etiketten devam etmektedir. IF(X)10,20,30 Bu örnekte X in 0 dan küçük olması durumunda program etiketi 10 olan satırdan, 0 a eşit olması halinde 20 etiketli satırdan, 0 dan büyük olması halinde ise etiketi 30 olan satırdan devam edecektir. IF(X-20)10,20,30 Benzer şekilde bir değişkenin belli bir sayıya göre karşılaştırması örnekte görüldüğü gibi yapılabilir. Bu örnekte X değişkeninin 20 den küçük, 20 ye eşit veya 20 den büyük olmasına göre program belirtilen etiketlerden birinden devam edecektir. 5. İç içe IF yapısı. İç içe IF yapısında birbirine bağlı bir şekilde sorgulamalar yapılabilir. IF (logical-expression-1) THEN statements-1 IF (logical-expression-2) THEN statements-2 IF (logical-expression-3) THEN statement-3 IF (...) THEN... statements- IF (x > 0) THEN WRITE(*,*) '+'

6 IF (x == 0) THEN WRITE(*,*) '0' WRITE(*,*) '-' IF (x < 0) THEN WRITE(*,*) -x IF (x <= 1) THEN WRITE(*,*) x*x WRITE(*,*) 2*x INTEGER :: x CHARACTER(LEN=1) :: Grade IF (x < 50) THEN Grade = 'F' IF (x < 60) THEN Grade = 'D' IF (x < 70) THEN Grade = 'C' IF (x < 80) THEN Grade = 'B' Grade = 'A' Örnek Programlar 1. Klavyeden 0 girilene dek girilen sayıların (girilen sayı adedi değişken) ortalamasını hesaplayan programın akış şemasını çizerek Fortran kodlarını yazınız. 2. Klavyeden girilen vize ve final notuna göre ortalamayı hesaplayıp, başarı durumunu ortalama 50 ve üzeri ise geçti, 50 nin altındaysa kaldı şeklinde ekrana yazdıran programın akış şeması ve kodları aşağıda verilmiştir.

7 Başla PROGRAM BASARI_NOTU REAL::VIZE,FINAL,ORTALAMA Vize, Final PRINT*, VIZE VE FINAL NOTLARINIZI GIRINIZ Ort = (Vize+Final)/ 2 READ*,VIZE,FINAL ORTALAMA=(VIZE+FINAL)/2.0 Ort, Kaldı E Ort < 50? H Kaldı IF(ORTALAMA<50)THEN PRINT*,ORTALAMA, KALDI PRINT*,ORTALAMA, GECTI END PROGRAM BASARI_NOTU 2. Klavyeden girilen bir tam sayının tek veya çift olduğunu ekrana yazdıran program akış şeması ve kodları aşağıdadır. Başla PROGRAM TEK_CIFT INTEGER::X X PRINT*,"BIR TAM SAYI GIRINIZ" READ*,X E Girilen sayı çifttir (-1) X > 0? H Girilen sayı tektir IF((-1)**X>0)THEN PRINT*,"SAYI CIFTTIR" PRINT*,"SAYI TEKTIR" END PROGRAM TEK_CIFT