YAKLAŞIK MALİYET NEDİR?

Transkript

1 YAKLAŞIK MALİYET NEDİR? Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 1 İhale yapılmadan önce idarece her türlü fiyat araştırması yapılmak suretiyle yapılan ihale konusu işin öngörülen toplam bedelidir. Kararlaştırılan eserin meydana getirilmesi için yapılması gereken toplam harcamaların tespitidir. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 2 1

2 Mal veya hizmet alımları ve yapım işlerinin ihaleleri 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu hükümlerine göre yürütülür yılında yürürlüğe girmiş ve 2886 sayılı devlet İhale kanununun yerini almıştır. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 3 Yaklaşık maliyetin hesaplanmasındaki ana amaç nedir? İdare için piyasa şartlarına uygun yapılabilir bir maliyetin çıkarılarak ödeneğin ayrılması ve ihale sonucunun değerlendirilmesidir. İstekliler için ise uygun tekliflerin verilmesidir. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 4 2

3 2886 Devlet İhale Kanunu 4734 Kamu İhale Kanunu Tahmini Bedel Yaklaşık Maliyet 2003 yılında sona erdi Halen Yürürlülükte İdarece belirlenen ve ihaleden önce ilgililerine bildirilen tahmini bedel esasına dayalı ihale sisteminden vazgeçilmiştir. Sadece idarelerce bilinecek olan yaklaşık maliyetin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 5 Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 6 3

4 -İhale Öncesi Kamu Kurumlarına daha fazla iş yükü getirmiştir. -Yaklaşık Maliyet aşamasında görev yapan teknik personelin mevzuata daha fazla hakim olmasını zorunlu hale getirmiştir. Yüklenici firmaların ihale öncesinde daha fazla ön hazırlılık yapmasını getirmiştir. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 7 Anahtar teslimi götürü bedel esasına göre yapılan ihalelerde istekliler tekliflerini işin projesine göre verdikleri için, herhangi bir ihtilafa meydan verilmemesi açısından ihaleden önce yapılacak çalışmalar çok önemli olup, projelerin ve teknik şartnamelerin hiçbir açık nokta kalmaksızın yapılması ve işin iyi tarif edilmesi gerekmektedir. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 8 4

5 Uygulama projelerinde deprem bölgesi, zemin emniyet gerilmesi, beton sınıfı ve donatı sınıfı mutlaka belirtilmelidir. Özellikle mahallerde yer alacak malzemelerin nitelik ve niceliği ile standartları, hem mahal listelerinde hem de proje ve detaylarında ayrıntılı olarak gösterilmeli, proje çizimlerinde malzeme açılımı, bütün ölçü ve kotlar eksiksiz yazılmalı, proje, mahal listeleri ve teknik şartnameler mutlaka birbiriyle uyumlu olmalıdır. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 9 Ayrıntılı metraja dayalı olarak yaklaşık maliyet hazırlanmalı, fiyatı oluşturan tüm dayanaklar yaklaşık maliyet ekine konulmalı, Özel poz tarifleri ve fiyat analizleri ayrıntılı olarak yapılmalı, Yaklaşık maliyet işlemelerine başlamadan önce proje işleri bitirilmiş olmalıdır. İdarelerde bu işlemler yapılırken Yapım ile Proje birimleri koordineli bir şekilde hareket etmesi gerekmektedir. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 10 5

6 Yaklaşık Maliyetin Önemi Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 11 Kurum açısından -İdarelerin bütçelerini hazırlarken yapacakları yatırımların tutarlarını bilmeleri, yapının maliyet bedeline göre bütçeden kaynak istenilmesi-yapı, maliyet bedeline göre ihale edilir. -Yıllara sari işler için ödenek dilimlerini öngörebilmeleri -İdareler İhale sırasında gösterge değer özelliği ihale konusu yapım işinin yaklaşık maliyetini dikkate alarak ihalenin eşik değerin altında kalıp kalmadığın tespitini yapar Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 12 6

7 Yüklenici açısından -Bir yapının maliyet bedelinin yapı yapılmadan önce bilinmesi gereklidir. Yüklenici mali hazırlığını maliyet bedeline göre yapmalıdır. Aksi halde beklenmedik sorunlarla karşılaşılır. Yapının bitim tarihi gecikir, başkaca yükümlülükler yerine getirilmediği için maddi zararlar meydana gelir. Bu nedenle yapının maliyet bedelinin gerçekçi olarak önceden bilinmesi çok önemlidir ve zaruridir. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 13 -İdarelerce, ihale öncesi tespit edilen yaklaşık maliyet ilan edilmez ve isteklilere veya ihale süreci ile resmi ilişkisi olmayan diğer kişilere açıklanmaz gizli tutulur. -İhale yapılıp bütün teklifler okunduktan sonra yaklaşık maliyet isteklilere açıklanır. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 14 7

8 YAKLAŞIK MALİYETİN İFŞA EDİLMESİ Kanunun 61. maddesinde yaklaşık maliyetin ifşa edilmesi halinde ilgisine göre 58 ve 60. maddelerin uygulanacağı hükmüne yer verilmiştir. 58. madde ihalelere katılmaktan yasaklama, 60. madde görevlilerin ceza sorumluluğudur. Ayrıca yaklaşık maliyetin hatalı hazırlanması halinde kamu görevlilerin Kanunun 60. maddesine göre sorumlulukları söz konusu olacak, danışmanlık hizmet sunucularına ihale edilmişse, 4735 sayılı Kanunun Danışmanlık hizmet sunucularının sorumluluğu başlıklı 32. maddesine göre sorumlulukları söz konusu olacaktır. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 15 YAKLAŞIK MALİYETİN ANA UNSURLARI İdarece ihale yapılmadan önce hazırlanması gerekir. Fiyat araştırması esastır. Dayanakları ile birlikte hazırlanması gerekir. KDV hariçtir. %25 müteahhit karı dahil hesaplanır. Gizlidir. (Yaklaşık maliyete ihale ve ön yeterlik ilanlarında yer verilmez, isteklilere veya ihale süreci ile resmi ilişkisi olmayan diğer kişilere açıklanmaz.) Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 16 8

9 YAKLAŞIK MALİYET AKIŞ ÇİZELGESİ Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 17 İHTİYACIN ORTAYA ÇIKMASI İdareler, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla yükümlüdürler. Bu nedenle, ilk adım olarak ihtiyacın doğru tespit edilmesi büyük önem arz etmektedir. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 18 9

10 AKIŞ ÇİZELGESİ Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 19 YAKLAŞIK MALİYET 4734 SAYILI KAMU İHALE KANUNU Madde 9- (Değişik: 30/7/ /6 md.) Mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalesi yapılmadan önce idarece, her türlü fiyat araştırması yapılarak katma değer vergisi hariç olmak üzere yaklaşık maliyet belirlenir ve dayanaklarıyla birlikte bir hesap cetvelinde gösterilir. Yaklaşık maliyete ihale ve ön yeterlik ilânlarında yer verilmez, isteklilere veya ihale süreci ile resmî ilişkisi olmayan diğer kişilere açıklanmaz. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 20 10

11 YAKLAŞIK MALİYETE İLİŞKİN İLKELER YAPIM İŞLERİ UYGULAMA YÖNETMELİĞİ MADDE 8 (1) İdare tarafından, ihale onay belgesi düzenlenmeden önce, bu Yönetmelikte belirlenen esas ve usullere göre miktar tespiti ve fiyat araştırması yapılmak suretiyle ihale konusu işin KDV hariç yaklaşık maliyeti hesaplanır ve dayanakları ile birlikte bir hesap cetvelinde gösterilir. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 21 YAKLAŞIK MALİYETE İLİŞKİN İLKELER (2) Ön ilan yayımlanmadan önce yapı tekniği ve ihtiyaç programına göre tahmin edilen fiziki miktar veya kapsam esas alınarak hesaplanan yaklaşık maliyet, ihale veya ön yeterlik ilanı öncesi gerekiyorsa yeniden hesaplanır. (3) İhale konusu işin bir kısmına teklif verilmesinin mümkün olduğu hallerde, yaklaşık maliyet her bir kısım için ayrı ayrı olmak üzere işin tamamı dikkate alınarak hesaplanır. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 22 11

12 YAKLAŞIK MALİYETE İLİŞKİN İLKELER (4) İhale konusu işin bünyesine girecek veya yardımcı olarak kullanılacak malzeme, araç, teçhizat, makine ve ekipman gibi unsurların idare tarafından verilmesi durumunda; yaklaşık maliyet, bu unsurların bedeli hariç tutularak hesaplanır ve bu unsurların listesi yaklaşık maliyet hesap cetvelinin ekine konulur. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 23 YAKLAŞIK MALİYET MEVZUATI Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 24 12

13 Yaklaşık maliyetin hesaplanmasına esas miktarların tespiti MADDE 9 (1) Yaklaşık maliyet hesabına esas miktarların tespiti için öncelikle aşağıda yer alan çalışmaların yapılması gereklidir: a) Arazi ve zemin etüdünün yapılması; uygulama projesi üzerinden anahtar teslimi götürü bedel teklif almak suretiyle ihale edilecek işlerde arazi ve zemin etüt çalışmalarının; ön ve/veya kesin proje üzerinden birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilecek işlerde ise, mümkün olan arazi ve zemin etüt çalışmalarının yapılmış olması zorunludur. b) Proje zorunluluğu; bina işlerinde uygulama projesi, diğer işlerin uygulama projesi yapılabilen kısımları için uygulama projesi, yapılamayan kısımları için kesin proje; doğal afetler nedeniyle uygulama projesi yapılması için yeterli süre bulunmayan işler ile ihale konusu işin özgün nitelikte ve karmaşık olması nedeniyle teknik ve malî özelliklerinin gerekli olan netlikte belirlenemediği durumlarda ise ön ve/veya kesin projenin hazırlanması ve yaklaşık maliyetin söz konusu projelere dayanılarak hesaplanması gerekir. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 25 Yaklaşık maliyetin hesaplanmasına esas miktarların tespiti c) Mahal listesi hazırlanması; ön, kesin veya uygulama projelerine dayalı olarak, işin bünyesindeki imalat kalemlerinin adını ve yapılacağı yerleri gösteren ve yaklaşık maliyetin hazırlanmasına esas teşkil eden mahal listeleri hazırlanır. ç) Metraj listelerinin hazırlanması; ihale konusu işe ait proje ve mahal listelerindeki ölçü ve tariflere göre işin bünyesine giren imalatların hangi kısımda ve ne miktarda yapılacağının belirlenmesi amacıyla; anahtar teslimi götürü bedel teklif almak suretiyle ihale edilecek işlerde iş kalemi ve/veya iş grubu, birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilecek işlerde ise iş kalemi şeklinde metraj listeleri düzenlenir. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 26 13

14 Yaklaşık maliyetin hesaplanmasına esas miktarların tespiti d) Birim fiyat ve imalat tariflerinin hazırlanması; Ön ve/veya kesin projeye dayalı olarak birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilecek işlerde, idareler, iş kaleminin adını, yapım şartlarını, ölçü yeri ve şeklini, birimini, birim fiyata dahil ve hariç unsurları ihtilafa meydan vermeyecek biçimde teknik olarak açıklayan birim fiyat tarifleri hazırlar. e) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde; uygulama projeleri ve mahal listelerine dayalı olarak imalat iş kalemleri veya iş gruplarının teknik tarif ve özellikleri belirlenir. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 27 Yaklaşık maliyet hesabına esas fiyat ve rayiçlerin tespiti MADDE 10 (1) İdarelerce, ihale konusu işin yaklaşık maliyetine ilişkin fiyat ve rayiçlerin tespitinde; a) İhaleyi yapan idarenin daha önce gerçekleştirdiği, ihale konusu işe benzer nitelikteki işlerin sözleşmelerinde ortaya çıkan fiyatlar, b) Kamu kurum ve kuruluşlarınca belirlenerek yayımlanmış birim fiyat ve rayiçler, c) İlgili meslek odaları, üniversiteler veya benzeri kuruluşlarca belirlenerek yayımlanmış fiyat ve rayiçler, ç) Yüklenici veya alt yüklenici olarak faaliyet gösteren, konusunda deneyimli kişi ve kuruluşlardan alınacak, ihale konusu işe benzer nitelikteki işlere ilişkin maliyetler, d) İdarenin piyasa araştırmasına dayalı rayiç ve fiyat tespitleri, esas alınır. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 28 14

15 Yaklaşık maliyet hesabına esas fiyat ve rayiçlerin tespiti (2) İdareler, yaklaşık maliyete ilişkin fiyat ve rayiçlerin tespitinde (a), (b), (c), (ç) ve (d) bentlerinde belirtilen fiyat ve rayiçlerin birini, birkaçını veya tamamını herhangi bir öncelik sırası olmaksızın kullanabilirler. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 29 MADDE 11 (1) (Değişik:03/07/ R.G./1 md.) İş kalemi ve/veya iş grubu şeklinde tespit edilen imalat miktarlarının, Yönetmeliğin 10 uncu maddesine göre belirlenen ve yüklenici karı ve genel gider ihtiva etmeyen fiyatlarla çarpımı sonucu bulunan tutar KDV hariç olarak hesaplanır ve bulunan bu tutara % 25 oranında yüklenici kar ve genel gider karşılığı eklenmek suretiyle yaklaşık maliyet tespit edilir. (2) (Değişik:03/07/ R.G./1 md.) Yaklaşık maliyetin hesaplanmasına ilişkin hesap cetveli ve icmal tablosu hazırlayanlarca imzalanmak suretiyle ihale onay belgesine eklenir. (3) Yaklaşık maliyetin, hesaplandığı tarihten ihalenin ilk ilan veya davet tarihine kadar güncelliğini kaybettiği durumlarda yaklaşık maliyeti oluşturan unsurlar, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından aylık yayımlanan ilgili endeksler üzerinden güncellenir. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 30 15

16 YAKLAŞIK MALİYET HESAP CETVELİ Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 31 Yaklaşık maliyet hesaplamak birim fiyatlar ile miktarların çarpılması esasına dayanır. -Bu cetvelde, yapıyı oluşturan elemanların her birinin cinsi, miktarı, birim fiyat numarası, birim fiyatı ve tutarı yer almaktadır. -Elemanların maliyetleri toplamı da, yapının yaklaşık maliyet bedelini vermektedir. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 32 16

17 Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 33 SÖZLEŞME TÜRLERİ Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 34 17

18 YAPI İŞLERİNDE SÖZLEŞME. Yapım işleri ihalelerinde sözleşme Anahtar teslimi götürü bedel Sözleşme Birim fiyat Sözleşme Karma sözleşme Uygulama projesi bulunan işlerde anahtar teslimi götürü bedel teklif alınmak suretiyle ihale yapılması zorunludur. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 35 YİUY MADDE 5: c)..ihale konusu işin özgün nitelikte ve karmaşık olması nedeniyle teknik ve malî özelliklerinin gerekli olan netlikte belirlenemediği durumlarda ön veya kesin proje üzerinden ihaleye çıkılabilir. Uygulama projesi bulunan işlerde anahtar teslimi götürü bedel teklif alınmak suretiyle ihale yapılması zorunludur. Ancak, doğal afetler nedeniyle uygulama projesi yapılması için yeterli süre bulunmayan işlerde ön veya kesin proje üzerinden, her türlü onarım işleri ile işin yapımı sırasında belli aşamalarda arazi ve zemin etütleri gerekmesi veya uygulamada imar ve güzergâh değişikliklerinin muhtemel olması nedenleriyle ihaleden önce uygulama projesi yapılamayan, bina işleri hariç, işlerde ise kesin proje üzerinden ihaleye çıkılabilir. Bu işlerin uygulama projesi yapılabilen kısımlar için anahtar teslimi götürü bedel, uygulama projesi yapılamayan kısımlarda ise her bir kalem iş için birim fiyat teklif almak suretiyle ihale yapılabilir. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 36 18

19 İŞ GRUPLARI Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 37 -Karışıklığa neden olmamak için birbirinden bağımsız her bir yapı için ayrı ana iş grubu oluşturulması gerekir. -Büyük tesisler için yapılacak olan imalat hesaplarını ana ve alt iş gruplarına bölmek, yaklaşık maliyet hesaplanırken ve tetkik edilirken büyük kolaylıklar sağlar. -Yapılması planlanan ve birden fazla yapıyı içinde bulunduran tesisler ana iş gruplarına ayrılır ve her ana iş grubu kendi içinde alt iş gruplarına ayrılılar. Alt iş grupları da bir alt iş grubuna ayrılabilir. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 38 19

20 -Aynı yapıda farklı bölümler kendi aralarında iş gruplarına ayrılabilir. Dikkat edilmesi gereken, bu işlem yapılırken aynı imalatlar için poz tekrarı oluşturmayacak şekilde gruplandırılma yapılmalıdır. -İmalat pozu içerisinde de farklı bölümler kendi aralarında bölümlere ayrılabilir. Bu da bir işlem kolaylığı sağlar. - Yaklaşık maliyetler çıkartılırken alt iş gruplarına ayrılan ana iş gruplarında bir işlem yapılmaz ve yapılacak işlemler alt iş gruplarında devam ettirilir. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 39 İŞ GRUPLARI Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 40 20

21 -Mimari proje hazırlanıp, metraj ve yaklaşık maliyet işlerine başlanılmadan önce planlanan iş grupları listesi, işin sonunda oluşturulan yaklaşık maliyet icmal tablosuna esas teşkil etmektedir. -Söz konusu liste yaklaşık maliyet icmal tablosunun iskeletini oluşturmaktadır. Bu listeyle oluşturulan iş guruplarına imalat tutarları ve toplamda ihale bedelin bulunmasıyla oluşan tablo yaklaşık maliyet icmal tablosudur. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 41 PURSANTAJ Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 42 21

22 Pursantaj Nedir? Bir imalat kaleminin pursantaj oranı, o imalatın bedelinin sözleşme bedeli içindeki payıdır. Yükleniciye yapılan ödeme dilimlerini gösterir. Pursantajlar yaklaşık maliyete dayalı olarak hazırlandığından yaklaşık maliyetin doğruluğu, söz konusu işin sağlıklı yürütülmesi açısından da büyük önem arz etmektedir. Ödemeye esas ilerleme yüzdelerinin (pursantaj tablosu) yaklaşık maliyetin ortaya çıkarılmasını engelleyecek şekilde gruplar halinde tanzim edilmesi gerekmektedir. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 43 Yüklenici firmanın anahtar teslimi götürü bedel için teklif ettiği toplam bedel, pursantaj formlarında yer alan her bir imalat kalemi için belirtilen yüzde oranlarına göre imalat bedeli hesaplanır. Bu imalat bedelleri imalatların eksiksiz ve tam olarak yapılması durumunda yükleniciye ödenecek bedellerdir. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 44 22

23 Bu bedeller işin büyüklüğüne göre bir defada ödeneceği gibi, işin gerçekleştirme oranlarına göre kısımlara ayrılarak aylık hakedişler halinde de ödenebilir. İmalat gerçekleştirme oranları tutanakla tespit edilir. İmalat bedelinin gerçekleştirme oranı ile çarpılması sonucu belirlenecek rakam hakedişde ödemeye esas alınır. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 45 Projede yer alan ancak sehven pursantajda olmayan veya yüzde olarak eksik gösterilen imalat ise yüklenici tarafından yapılacak olup, bunun için ayrıca bir bedel ödenmeyecektir. Bu durum keşif artışı olarak değerlendirilmeyecektir. (Yüklenici işi projeye göre tamamlamak üzere teklifini vermiştir, bu nedenle pursantaj tablosunda hata olduğu veya ihale işlem dosyasında yer alan yaklaşık maliyetteki imalat miktarının eksik olduğu veya pursantaj tablosunda bulunmadığı gibi gerekçelerle hiçbir ilave hak iddiasında bulunmayacaktır. Yüklenici projeyi esas alarak proje ve eklerine uygun bir şekilde işin tamamını yapmakla mükelleftir) Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 46 23

24 Pursantaj tablosunda sehven yer alan ancak projesinde olmayan imalatın pursantaj tutarı son hakedişte yükleniciye ödenecektir. Pursantaj tablosunda sehven yer alan, projede bulunmayan imalat yaptırılmayacaktır. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 47 PURSANTAJ ÖRNEĞİ. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 48 24

25 TEKLİF HAZIRLAMA Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 49 TEKLİFTE KULLANILAN KAVRAMLAR POZ ADI VE POZ NO (BİRİM FİYAT NO VE İMALAT ADI): İnşaat işlerinde, her üretimin ve her yapı malzemesinin bir kodu ve bir adı vardır. Rayiç yada birim fiyatların tanımlanmasına yarar. Bu kodlara Birim fiyat Numarası ya da kısaca Poz No denir Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 50 25

26 RAYİÇ Birim imalat içinde yer alan işçilik, malzeme, makine, araç ve gereçlerin karsız fiyatlarıdır. Rayiçler her takvim yılı başında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı nca bir liste halinde yayınlanır. Rayiçler yeni birim fiyat ve özel birim fiyat yapımı ile bazı malzemeler için fiyat farkı hesaplamalarında kullanılır. 01.İşçilik Rayiçleri 02.Taşıt Rayiçleri 03.Makina Rayiçleri 04.Malzeme Rayiçleri Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 51 BİRİM FİYAT Bir imalatın yapılabilmesi için malzeme, işçilik birim miktarlarının resmi kurumlar tarafından yayınlanan rayiç fiyatları ile çarpılması sonucuna %25 müteahhit kârı da eklenerek elde edilen fiyattır. Örnek: /MK 2011 yılı 1m3 Birim Fiyatı: 248,93 TL DELİKLİ HARMAN TUĞLASI (19*9*5 CM) İLE TUĞLA DUVAR YAPILMASI (TS 704) Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 52 26

27 BİRİM FİYAT TARİFİ Bayındırlık İşleri Birim Fiyat Listeleri nde gösterilen ve poz numaralarıyla belirtilen, imalatlarda kullanılan malzeme miktarları, yapım tarzı ve sırası, uygulama koşulları ve kapsamıyla birim fiyat ödemelerine nelerin girip girmediğini gösteren, her yıl yayınlanması zorunlu olmayan, imâlatların ölçü tarzlarını veren bir dokümandır. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 53 BİRİM FİYAT TARİFİ Örnek: /MK DELİKLİ HARMAN TUĞLASI (19*9*5 CM) İLE TUĞLA DUVAR YAPILMASI (TS 704) T A R İ F İ: Delikli (19 x 9 x 5 cm) boyutta harman tuğlası ve (Poz. No:...) ve m³ harç (Poz. No: ) ile projesine uygun olarak tuğla duvar yapılması, lüzumunda sulanması, inşaat yerindeki yükleme, yatay ve düşey taşıma, boşaltma, her türlü malzeme ve zayiatı, işçilik, araç ve gereç giderleri, müteahhit kârı ve genel giderler dahil 1 m³ delikli harman tuğlası ile duvar yapılması fiyatı. Ö L Ç Ü : Projesindeki boyutlar üzerinden hesaplanır. Duvar içindeki 0.10 m² den küçük münferit boşluklar düşülmez, soba deliği için ayrı bedel verilmez, soba bacası boşluğu düşülmez. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 54 27

28 BİRİM FİYAT ANALİZİ Bir birim fiyatı oluşturan iş kaleminin içeriğinde Ne kadar malzeme? Ne kadar işçilik? Ne kadar makine? kullanıldığını hesaplamak ve birim fiyatı bulmak için yapılan işlemlerdir. Birim fiyat analizleri yeni bir birim fiyat yapımında çok önemli kaynaklardır. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 55 BİRİM FİYAT ANALİZİ (POZ NO:16.003) Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 56 28

29 Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 57 ALT ANALİZ (YARDIMCI ANALİZ) İmalat Birim Fiyatlarının oluşturulmasında esas analizler kullanılan, öncelikle hesaplanarak analiz içerisinde yerini alan ve yüklenici karını taşımayan analizlerdir. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 58 29

30 ALT ANALİZ (YARDIMCI ANALİZ) Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 59 ÖRNEK ALT ANALİZ Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 60 30

31 ÖRNEK ALT ANALİZ Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 61 AKTARMASIZ ANALİZLER Genel Fiyat Analizlerinden yararlanılarak hazırlanır. Analiz ve alt analizler içinden aktarma yapılmaması için türetilen analizlerdir. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 62 31

32 AKTARMASIZ ANALİZLER Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 63 Aktarmasız Analiz Standart Analiz Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 64 32

33 DİĞER GİDERLER Kamu birim fiyatlarında kar ve genel giderler yaklaşık maliyetin %25 i olarak öngörülmektedir. %25 Kâr ve Genel Giderlerin İçeriği: % 10 Yüklenici Kârı % 1 Noter masrafı karşılığı % 1 Kesin teminat mektubu karşılığı % 7 Sigorta pirimi ve vergisi karşılığı % 3 Şantiye ve personel giderleri karşılığı % 1 Araç ve akaryakıt giderleri % 1 Şantiye kurulması giderleri % 1 Avans mektubu gideri karşılığı Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 65 Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 66 33

34 Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 67 Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 68 34

35 RESMİ KURUM VE PİYASA FİYATLARI Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 69 Kurumlar birim fiyatlarını nasıl hesaplar? Bayındırlık Bakanlığı Rayiç Fiyatları (malzeme, işçilik, makine ) yayınlandıktan sonra kendi analizleri içinde hesaplarlar ve %25 genel gider ve kar eklerler. Birim fiyatlar aşağıdaki şekilde elde edilmektedir: -Malzeme giderleri a -İşçilik giderleri b -Makine giderleri c -Gider toplamı (d=a+b+c) -Genel gider ve müteahhit karı e = (d*%25) -Birim fiyat (f=d+e) TL/birim Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 70 35

36 Hangi kurumlar birim fiyat yayınlar? Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 71 Piyasa Fiyatı Nedir? İhaleye teklif veren firmalar sadece Bayındırlık ve Diğer resmi kurumların fiyatlarını değil, piyasa fiyatlarını kullanarak da teklif hazırlarlar. Piyasa fiyatları genellikle malzeme, işçilik (montaj), nakliye girdilerinden oluşur. Bir yüklenici inşaat malzemeleri üreten ve/veya satan tüzel kişilerle sürekli ilişki halindedir. Bu sebeple piyasadan vadeli ve opsiyonlu malzeme tedarik edebilir, büyük alımlarda ekstra iskonto alabilir. İhaleye teklif veren firmalar sadece Bayındırlık ve Diğer resmi kurum fiyatlarını değil, piyasa fiyatlarını da kullanırlar. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 72 36

37 Piyasa Fiyatı Nedir? Bir yüklenici, çeşitli inşaat malzemeleri üreten ve/veya satan ya da doğrudan o işi yapan (taşeron) firmalarla sürekli ilişki halindedir. Bu sayede ihaleyi aldığı takdirde vadeli veya opsiyonlu malzeme siparişleri verebilir, büyük alımlarda iskonto alabilir. Hatta analizlerde öngörülen işçilik giderlerinin çok altında bir işçilik maliyeti çıkartabilir. Ya da kar oranını bazı işlerde çok düşük tutabilir. Sonuç olarak bir yüklenici teklif verirken yukarıda sayılan ve sayılmayan bir çok her kritere göre teklif hazırlar. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 73 Kurum ve piyasa fiyatları arasındaki farklar? Resmi kurum analizleri çok eski yıllarda oluşturulmuştur. Yerinde analiz yapmak son derece teferruatlı ve zahmetli bir iştir. Bu nedenle 1990 lı yıllarda çıkartılan analizler 20 yıldır çok az yenilenebilmiştir. Gelişen teknoloji inşaat sektörünü de etkilemiştir. Artık her şantiyede kule vinçler, hızlı beton ve kalıp sistemleri, daha hızlı ve verimli çalışan yapı araçları ve ekipmanları kullanılmaktadır. Bu nedenle resmi kurum analizleri ile piyasa analizleri bire bir tutmamaktadır. Bu da teklif hazırlarken dikkat edilen bir diğer noktadır. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 74 37

38 Bayındırlık Poz Grupları A- Rayiçler İşçilikler: Taşıtlar: İnşaat Makine ve Araçları: İnşaat Malzemeleri: B- Yükleme, Boşaltma, İstif Pozları Yükleme, Boşaltma, İstif Pozları: C- Harç Hazırlama Pozları D- El İle Yapılan Kazılar E- Makine İle Yapılan Kazılar F- Demirsiz Beton Pozları Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 75 G- Demirli Beton Pozları H- Hazır Beton Pozları I- Fore Kazıklar İ- Taş İşleri J- Tuğla Duvar İşleri K- Yıkma ve Sökmeler L- Çatı Örtüleri M- Beton Briket Duvar Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 76 38

39 N- Tavan Asmolen Döşeme O- Dilatasyon Fugaları Ö- Beton Briket Duvar P- Beton Bürzler R- Temel ve Çatı Yalıtımları S- Beton ve Harç Katkıları Ş- Kalıp ve İskeleler T- Ahşap İnşaat Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 77 U- Demir İmalatları Ü- Tenekecilik İşleri V- Boya Badana İşleri Y- Döşeme Duvar Kaplamaları Z- Sıvalar AA- Mozayik ve Şap İşleri AB- Cam İşleri AC- Kapı, Pencere Madeni Aksamı A.01 A.13, B.01 B.18, C.01 C.05 AD- Onarım Pozları Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 78 39

40 TEKLİF CETVELİ ÖRNEĞİ Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 79 ÖRNEK BİRİM FİYAT TEKLİF CETVELİ Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 80 40

41 ASGARİ İŞÇİLİK FİYATI HESABI Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 81 Piyasa Fiyatlarıyla Verilen Teklifte Asgari İşçilik Fiyatı (TL/Saat) Hesabı İdareye verilen teklifin Aşırı Düşük Teklif olması durumunda bazı pozlara ait analizlerin ayrıntılı olarak sunulması istenmektedir. Burada İdarece kontrol edilen noktalardan biri de İşçilik birim fiyatıdır. Ülkemizde yürürlükte olan Aylık Asgari Ücret in altında işçi çalıştırılması mümkün olmadığından, saatlik işçilik hesabı şöyle yapılır: Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 82 41

42 Piyasa Fiyatlarıyla Verilen Teklifte Asgari İşçilik Fiyatı Hesabı ( Dönemi) Brüt Asgari Ücret : 837,00 TL Aylık Çalışma Saati: 30x7,5= 225 saat Asgari Saatlik Ücret: 3,72 TL dir Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 83 TEKLİF VERİLMEDEN ÖNCE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 84 42

43 Zemin etüdü ve zemin şartlarındaki olumsuzlukların yaratabileceği olası ek maliyetler tetkik edilmeli, iş yerine ulaşım (yollar ve kapasiteleri) bölgenin güvenlik koşulları topografik durumdan kaynaklanacak güçlükler tespit edilmelidir. Tüm proje ve detaylar temin edilmeli, işin teknik şartnamesi titizlikle incelenmesinden sonar malzeme miktar ve tutarları fire ve zaiyat oranları dikkate alınarak hesaplanmalıdır, Arazinin mevcut üst ve altyapı durumu, imalatın yapılmasında bir engel olup olmadığı bilinmelidir. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 85 Kurlardaki dalgalanmalar ve enflasyondan etkilenme koşulları,ülkenin ekonomik durumu İdare tarafından Ödemenin hangi koşullarda ve nasıl yapılacağı hakedişlerin onayı ve tahsilatı için ne gibi aşamalardan geçileceği ve bunun ne kadar süre de alacağı İlk hakedişe kadar yapılacak masrafların karşılanması için ne kadarlık bir ön nakit harcamasına ihtiyaç duyulacağı hesaplanmalıdır. Uzun nakliye süreleri ve yüksek nakliye maliyeti nedeni ile yedek parça ihtiyaçları Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 86 43

44 İşin veya imalatın yeri ve ulaşılabilirliği,şehir içi veya dışında olması Yapının cinsi, Yüksek yapıların yapı maliyetine etkisi Çalışanlar için nasıl bir yaşam ve çalışma koşulu sağlanacağı, iklim koşulları soğuk ve sıcak havalarda alınacak tedbirlerin giderleri Malzeme fiyat farklarının ödenip ödenmeyeceği dikkate alınmalıdır Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 87 İdarenin ve kontrol teşkilatının yüklenici firmaya karşı tutum ve tavrı Malzeme temin ve şantiyeden çıkacak nakliyelere ilişkin olası,iş yeri şehir içinde ve trafiğin yoğun olduğu bir yerde ise ağır taşıtların trafikteki izin süreleri İşverenin mesai saatleri sonrasında veya mesai saatlerinde çalışmaya izin verip vermeyeceği durumu Yapılacak işin ve kurulacak şantiyenin birden fazla yerde olma durumu Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 88 44

45 İşin kaliteli yapılması, Kullanılan malzemenin kalitesi, İşçi standartları ve idareye kabul edilmesi Yapı büyüklüğü Söz konusu işin miktarı, İşteki tekrarın miktarı Planlama yeterliliği ve şantiyedeki koordinasyon Planın karışıklığı İş yerinin imar, ruhsat alma durumu İşin çevreye rahatsızlık verme ihtimali, Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 89 Nakliye masraflarının minimize edilmesi ve yerinde imalat yapılması İhale ye girerken yapılan masraflar Yer teslimi ve seyahat masrafları, Özel işçi becerisine olan ihtiyaç Malzemelerin temininde yaşanan zorluklar Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 90 45

46 İşin süresinin maliyete etkisi,iş programına uyulması, gecikme cezası alınması Ölçüm işleri, Güzergah belirlenmesi ve köşe kazıklarının çakılması için yapılacak giderler İklim koşulları soğuk ve sıcak havalarda alınacak tedbirlerin giderleri Temin edilebilecek malzemeler ve imalat için uygunlukları Sağlık,iş kazası, yangın, durumları Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 91 Şantiye güvenliğinin sağlanması için yapılacak giderler Kullanılacak makina ve ekipmanların amortismanı, Elektrik, su, vb. Temini. Şantiye işletme giderleri haberleşme, enerji, destek, eğitim ofis giderleri Şantiye kurulum ve demontajının maliyeti geçici binalar tesisler saha içi imalatlar Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 92 46

47 Doğrudan maliyette ve analizlerde verilmeyen şantiye personel giderleri Vergi, sigorta, finansman giderleri, teminat, gümrük giderleri vs. Nakliye giderleri temizlik, paketleme İş güvenliği giderleri, Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 93 Yapı denetim görevlileri için gerekli ofis binaların yapılıp yapılmayacağı Sözleşme harici çıkabilecek ilave işler,sözleşmeye göre ilave işlere idarece bir bedel ödenip ödenmeyeceği ve iş eksilişi Kabul aşamasına kadar olan bakım ve onarım masrafları, Geçici ve kesin kabul için yapılan masraflar Malzeme kalite testleri ve deneyleri için yapılacak masraflar Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 94 47