1-AGREGALARIN HAZIRLANMASI (TS EN 932-1, TS 707, ASTM C 33)

Transkript

1 1-AGREGALARIN HAZIRLANMASI (TS EN 932-1, TS 707, ASTM C 33) Deneye tabi tutulacak malzeme de aranılacak en önemli özellik alındığı kaynağı tam olarak temsil etmesidir. Malzeme kaynağın özelliğini temsil eden yapılacak deney için yeterli miktara indirilmesi iki yöntem ile yapılır. Dörde bölerek küçültme (çeyrekleme) Bölgeçlerle numune hazırlama

2 1-Dörde bölerek küçültme (çeyrekleme) Amaç: Yığın halinde bulunan agregadan deney için alınacak numunenin tüm agregayı temsil etmesini sağlamaktır. Hazırlanışı; Numune karıştırılır, ayrışmayı önlemek için agrega nemlendirilerek doygun yüzey kuru duruma getirilir. İyice karıştırıldıktan sonra taban çapı yüksekliğinin yaklaşık dört katı kesik koni şeklinde biçimlendirilir. Daire şeklindeki alan, mala ile dört eşit kısma bölünür. Bu kısımlardan çapraz iki tanesi alınır. Diğer ikisi ayrı yerde depo edilir. Alınan iki parça iyice karıştırılır numune yeterli miktara indirilinceye kadar işleme devam edilir.

3 2-Bölgeçlerle numune hazırlama; Bölgeç, içinde bir birine paralel olan ve numunenin max. Tane boyutuna bağlı olarak çapları değişik eğik kanallardan oluşan kutulardır. Bu kutuların yarıklarının altına gelecek şekilde birer toplama kabı yerleştirilir. Numune tüm yarıklar üzerine dökülür. Böylelikle iki toplama kabının içinde eşit miktarlarda malzeme toplanır. Malzeme, istenilen miktara gelene kadar bu işleme devam edilir.

4 Deneyin Amacı: 2-ELEK ANALİZİ DENEYİ (TS EN 933-1, TS 3530) Betonda kullanılacak agreganın uygun olup olmadığının tespit edilmesi. Hesapla bulunan granülometri eğrisi standardında gösterilen sınırda eğer eğrileri ile ideal eğrinin bulunduğu bölgede bulunursa agrega dane büyüklüğü bakımından ideal iriliktedir. Sınır değerin dışına çıktığı taktirde taşıyıcı elemanlar için yapılacak betonlarda kullanılmaz. Apsis eksenine elek çapları, ordinat eksenine de elekten geçen malzemeleri %'leri çizilerek elde edilen grafiğe "granülometri eğrisi" adı verilir. Daha iyi bir gösterim için, apsis ekseni logaritmik ölçekle çizilir.

5 Malzeme alt sınır değerinin altına inerse bu malzemede iri agreganın fazla olduğu anlaşılır. Bu tür betonda bağlayıcılık az olur. Beton homojen bir yapı gösteremez büyük boşluklar meydana gelir. Granülometri eğrisi üst sınırın üstüne çıktığı zaman da bu agregada ince malzeme miktarının çok olduğu anlaşılır. İnce agreganın fazla olduğu betonlarda taşıyıcı elemanların yapımında kullanılmamalıdır. Bu tür betonlarda iri agrega az olduğundan beton da dayanım düşer. Bunun nedenlerinden biri ince agreganın daha fazla su ve çimentoya ihtiyaç duymasıdır.

6 Granülometri eğrilerinin özellikleri Sürekli artan eğrilerdir. Yatay kısımları olabilir (bir elekte hiç malzeme kalmamışsa) fakat azalan kısımları olamaz. Granülometri eğrileri üst sınıra yakınsa daha çok ince, alt sınıra daha çok iri malzemeye sahiptir denilir. İki eleğin granülometrik değerleri arasındaki fark bu elekler arasındaki malzeme oranını verir. Farklı iki agreganın granülometrilerini bulup, grafiğini çizsek, daha sonra bu malzemelerden belirli oranlarda alıp birleşiminin granülometrisini bulsak, son çizilen eğri ilk iki eğri arasında kalır.

7 Deneyde kullanılan aletler; 31,5mm seri elek takımı (0,25-0, ,5) Elek sarsma makinesi Etüv El küreği Tel ve kıl fırça Yıkama ekipmanı Terazi 5kg çekerli, 0,1g duyarlı Toplama kabı veya toplama tavası Kaplar (paslanmaz saç veya plastik tepsiler)

8 Deneyin yapılışı; Deneyde kullanılacak malzeme çeyrekleme veya bölgeçle ayrılır. En büyük tane (mm) 4 ve daha küçük Numune Miktarı (kg) 0,2 0,6 2, Deney için kullanılacak numune bir kaba yerleştirilir ve üzeri örtülünceye kadar yeterli miktarda su ilave edilir. Malzeme tanelerin tamamen ayrılması için karıştırılır. Islatılan numune 2-1-0,5 ve 63mikrometrelik göz açıklı deney eleğinden geçen su berraklaşıncaya kadar yıkanır. 10kg numune alınır, etüvde (110 o C) sabit sıcaklığa gelinceye kadar kurutulur. Kare delikli elek setine, en büyük elek üstte (büyükten küçüğe doğru) olmak üzere sıraya dizilmiş bir şekilde konur.

9 Elemede kullanılacak elekler, seri olarak makineye bağlandığı gibi bu eleme işlemi elle de yapılabilir. Deney numunesi birinci elek serisinde en üstteki elekte gözle görülebilir bir eksilme oluncaya kadar sarsma işlemi uygulanır. Eleme işlemi bittikten sonra her elek üzerinde kalan malzeme tartılır ve çizelgeye yazılır. İri göz açıklı elekler tel fırça ile, küçük göz açıklı elekler ise kıl fırça ile temizlenir. Her elek için bulunan agrega, toplam miktara bölünüp 100 ile çarpılarak, her elek üzerinde kalan malzeme yüzdesi bulunur. Her elekten geçen malzeme yüzdeleri grafiğe işlenerek öngörülen elek analizi grafiği sınır değerleri ile karşılaştırılır. Sonuç olarak malzemenin kullanılabilirliğine karar verilir.

10

11

12 Elek üzerinde kalan malzeme miktarı % sinin bulunması; Elek serisi = Elek üzerinde kalan malzeme miktarı Toplam numune ağırlığı x100 İncelik modülünün bulunması; İncelik modülü = Kümülatif kalan %(toplam) ,5mm elek serisi için 5,48-3,30 arası olmalı Not: en son tepside kalan malzeme toplama katılmayacaktır. İncelik modülü değeri büyükse malzeme iridir, küçükse malzeme incedir.

13

14

15

16

17 Değerlendirme; Agrega betonun iskeletini oluşturur. Bunun için betonda kullanılacak agreganın granülometrisi çok önemlidir. Agrega granülometrisi düzenlenerek betonun kalitesini arttırdığı gibi; Maximum kompasitesyi sağlamak, Taze betonda ayrışmayı önlemek, Taze betonun iyi ve kolay yerleştirilmesini sağalmak, Taze betonda terlemenin azalmasını sağlamak