- PDF Free Download

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download ""

Berna Mumcu
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 ALÇI

2 ALÇI Tabiatta bazen anhidrit (susuz kalsiyum sülfat) bazen de jips (%21 kadar su taşıyan kalsiyum sülfat) minerali olarak karşımıza çıkan alçıtaşı en fazla ihmal edilen hammadde kaynaklarımızdandır. Çatalhöyük te bulunan yazılı kayıtlara göre Anadolu da alçı kullanılışı yıl öncesine gitmektedir. Sonraları yakın coğrafyalarda hükmeden şüphesiz birbirinden etkilenen Sümer, Asur, Mısır,Yunan ve Roma uygarlıklarında da inşaat malzemesi olarak kullanıldığı bilinmektedir.

Çatalhöyük te bulunan yazılı kayıtlara göre Anadolu da alçı kullanılışı 10.000 yıl öncesine gitmektedir.

3 Alçı Taşı Alçıtaşı, eski jeolojik devirlerde kurak ve yarı kurak iklim bölgelerinde çökelmiş tortul kütleler arasında görülürler. Doğada kalsiyum sülfit (CaSO42N2O) masif kütle seklinde, ayrıca bitüm, kil, kireçtaşı ve demir oksitle karışık halde bulunur.

4 Alçı Taşı Çökelmiş tortul kütleli bir mineral olduğu için asitlerde kolayca çözünmez. Sertliği 2,0-2,4; özgül ağırlığı 2,2-2,4 gr/cm3 dür. Alçıtaşı (CaSO4.2H2O) kimyasal formülü ile ifade edilir ve 120 oc'de bir miktar suyunu kaybederek de su molekülleriyle etkileşim haline geçer.

5 Alçı Taşı Alçı taşı (jips) doğal olarak oluşan ve iki mol su içeren bir Kalsiyum Sülfat mineralidir. Bileşiminde iki molekül kristal su bulunan jipsin (CaSO4 2H2O), yarım molekül su kalacak şekilde, ısı verilerek uçurulması ve öğütülmesi ile elde edilen, suyla karıştırılınca tekrar katılaşarak bağlayıcılık özelliği taşıyan bir yapı malzemesidir.

Bileşiminde iki molekül kristal su bulunan jipsin (CaSO4 2H2O), yarım molekül su

6 Alçı Üretim Şeması

7 Alçı Taşı Pişirilme sıcaklığına göre çeşitli özellikte alçılar elde edilir. Parça veya öğütülmüş haldeki alçı taşı o C pişirildiğinde kristal suyunun ½ sini kaybederek yarı hidrat haline gelir. Alçı su ile karıştırılınca, ısıtma sonucu, bünyesinden atmış olduğu kristal suyunun tekrar bünyesine alarak katılaşır; bu olaya hidratasyon denir.

sini kaybederek yarı hidrat haline gelir.

8 Alçı Taşı Elde edilen alçının birim ağırlığı cinsine ve öğütme şekline bağlı olarak ince ve iri taneli oluşuna göre 0,65-1,10 arsında değişir. Saf alçının birim ağırlığı 0,65-0,70, ince alçının 0,90 kaba alçınınki ise 1-1,10 dur. Özgül ağırlığı ise 2,55-2,65 dir.

9 ALÇI Alçının hidrotasyonu için lüzumlu su alçı ağırlığının %25 i kadardır. Fakat bu kadar su ile karıştırıldığında katılaşma çok süratli olduğundan uygulamada alçı ağırlığının %65-85i kadar su ile yoğurulur. Alçılarda katılaşma su ile yoğrulduktan 2-6 dakika sonra başlar ve dakikada son bulur.

uygulamada alçı ağırlığının %65-85i kadar su ile yoğurulur.

10 ALÇI Katılaşmayı geciktirmek için yoğurma suyuna tutkal, kazain, jelatin gibi maddeler katılır. Fakat neticede normal alçıdan daha sert ve mukavim bir kütle elde edilir. Ayrıca şekerli su, sönmemiş kireç ve sıcak su katılaşmayı geciktiren maddelerdir.

Fakat neticede normal alçıdan daha sert ve mukavim bir kütle

11 Alçının Mekanik Özellikleri Alçının basınç, çekme vb. gibi mukavemetleri zamanla artar. Gereğinden fazla katılan yoğurma suyu alçının mukavemetini azaltır. Çünkü hidrotasyon a iştirak etmeyen su zerreleri alçının içerisine dağılır ve sonra buharlaşarak gözenekli bir kütle meydana gelmesine sebebiyet verir.

Gereğinden fazla katılan yoğurma suyu alçının mukavemetini azaltır.

12 Alçının Mekanik Özellikleri Katılaşmış alçının kuru veya rutubetli yerde muhafazasının mukavemetine tesiri büyüktür. Yapılan deneylerde su ile doymuş numunenin mukavemeti, kuru numunelerinkinden %80 nin üstünde bir azalma gösterir. Bu nedenle alçının su ve rutubetle temas eden yerlerde kullanılmaması gerekir.

Yapılan deneylerde su ile doymuş numunenin mukavemeti, kuru numunelerinkinden

13 Alçı Çeşitleri ve Kullanıldığı Yerler Alçılar, pişme ve öğütme şekillerine, üretimlerinde kullanılan maddelerin saflığına göre sınıflandırılırlar. Kaba Alçı (Adi Alçı):İçerisinde bulunan yabancı madde miktarı %40 a yaklaşır. Tavan ve duvar sıvalarında, onarım işlerinde kullanılır. Kaba olarak öğütülmüştür. Birinci Alçı: İçerisinde bulunan yabancı madde miktarı kaba alçıya oranla azdır. Kaba alçının kullanıldığı yerlerde kullanılır.

Kaba Alçı (Adi Alçı):İçerisinde bulunan yabancı madde miktarı %40 a yaklaşır.

15 Alçı Çeşitleri ve Kullanıldığı Yerler Ekstra Alçı : İçerisinde yabancı madde miktarı % 5-10 dur. Beyaz renkli, ince öğütülmüş alçıdır. Mermer kaplama, alçı perdahı, kartonpiyer islerinde kullanılır. İnce alçıda denilmektedir. Ekstra-Ekstra Alçı : İçerisindeki yabancı madde miktarı %5 den azdır. İtinayla pişirilip, öğütülmüşlerdir. Kalıp alma, suni mermer ve süsleme islerinde kullanılır.

Mermer kaplama, alçı perdahı, kartonpiyer islerinde kullanılır. İnce alçıda denilmektedir.

16 Alçı Çeşitleri ve Kullanıldığı Yerler Saplı Alçı : Alçı tası önce adi alçı tası üretiminde olduğu gibi pişirilip öğütülür, sonra içerisinde % oranında sap bulunan su ile yoğrulur. Hazırlanan hamur, birikeler halinde kalıplandıktan sonra oc de pişirilir. Briketlerin öğütülüp elenmesiyle saplı alçı elde edilir. Alçının sap ile karıştırılıp öğütüldükten ve yüksek hararette pişirildikten sonra öğütülüp elenmesiyle de elde edilirler. Saplı alçı ağırlığının % i kadar su ile yoğrulur. Hamuru geç donar. Fakat donduktan sonra adi alçıdan çok daha sert ve mukavim bir kütle meydana gelir. Rutubetten daha az müteessir olur. Katılaşırken hacim değiştirmezler.

Alçının sap ile karıştırılıp öğütüldükten ve yüksek hararette pişirildikten sonra öğütülüp elenmesiyle de elde edilirler.

17 Alçı Çeşitleri ve Kullanıldığı Yerler Döşeme alçısı: Alçı taşı oc de pişirildiğinde kükürt trioksit ve kalsiyum oksit ayrışır. Böylece bir miktar serbest kireç alçı içerisinde dağılır. Geç donan ve donduktan sonra alçıdan çok daha sert ve mukavim bir kütle meydana getiren bu maddeye döşeme alçısı denir. Dış tesirlere ve aşınmaya karşı mukavim olduğu için genellikle döşeme işlerinde kullanılır.

Geç donan ve donduktan sonra alçıdan çok daha sert ve mukavim bir kütle meydana getiren bu maddeye

18 ALÇININ ÖZELLİKLERİ Yanmazlık Isı Yalıtımı Ses Yalıtımı Hafiflik İsleme ve onarım kolaylığı Bakteri üretmeme Rutubet dengeleme Yüzeye nefes aldırma Her türlü yapıya uygunluk

19 ALÇININ ÖZELLİKLERİ Alçı demir ve çeliğin korozyonuna (paslanmasına) sebep olur. Bu bakımdan rabitz işlerinde galvanizli teller kullanılır. Alçı işlerinde çelik mala yerine bakır malanın kullanılama sebebi de budur. Alçının tuğla ve taşa olan aderans ı iyi olduğu halde, ahşaba ve parlak agregaya olan aderans ı çok zayıftır. Katılaşma esnasında hacminde %1 kadar artma olur. Bu özelliğinden dolayı bil hassa kalıp alma ve takoz yerleştirme işlerinde faydalanır. Alçı çok iyi bir termik izolen ve bu sebeple de yangına karşı mükemmel bir koruyucudur. Alçı ve alçı karışımından meydana gelen malzemeler ısı izolasyon malzemesi olarak geniş ölçüde kullanılmaktadır.

Alçının tuğla ve taşa olan aderans ı iyi olduğu halde, ahşaba ve parlak agregaya olan aderans ı çok zayıftır. Katılaşma esnasında hacminde %1 kadar artma olur.

20 ALÇININ ÖZELLİKLERİ Alçı günümüzde cam sanayii, kalıpçılık, boya, tutkal, plastik üretimi ve ecza sanayii gibi çok çeşitli alanlarda kullanılmaktadır. İnşaat sektöründe, inşaat alçısı, sıva alçısı, perlitli sıva alçısı, saten perdah alçısı, makina sıva alçısı, kartonpiyer alçısı, derz dolgu alçısı gibi toz ürünlerin yanısıra, iç mekanlarda ara bölme, tavan kaplama elemanı, alçı blok elemanı olarak kullanılmaktadır.

İnşaat sektöründe, inşaat alçısı, sıva alçısı, perlitli sıva alçısı, saten perdah alçısı, makina sıva

31 ,

32 ,

33 ,

Benzer belgeler

YAPI MALZEMESİ. ALÇI (CaSO 4.½H 2 O)

YAPI MALZEMESİ. ALÇI (CaSO 4.½H 2 O) ALÇI (CaSO 4.½H 2 O) Alçı bilinen en eski bağlayıcı maddelerden biridir. Eski Mısır uygarlığının bir çok yapıtında bağlayıcı madde olarak, Yunan ve Roma yapılarında duvar sıvası, renkli fresk olarak kullanıldığı