ÇEV 455 Tehlikeli Atık Yönetimi

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ÇEV 455 Tehlikeli Atık Yönetimi"

Özlem Kıraç
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 ÇEV 455 Tehlikeli Atık Yönetimi Yrd. Doç. Dr. Özgür ZEYDAN Kanunlar 1983: 2872 sayılı Çevre Kanunu 2006: 5491 sayılı Çevre Kanununda Değişiklik Yapan Kanun Uluslararası Sözleşmeler 1994: Tehlikeli Atıkların Sınırlar Ötesi Taşınımı ve Bertarafının Kontrolüne İlişkin Basel Sözleşmesi 1996: Akdeniz de Tehlikeli Atıkların Sınırötesi Hareketleri ve Bertarafından Kaynaklanan Kirliliğin Önlenmesi Protokolü 1998: Bazı Tehlikeli Kimyasalların ve Pestisitlerin Uluslararası Ticaretinde Ön Bildirimli Kabul Usulüne Dair Rotterdam Sözleşmesi 2001: Birleşmiş Milletler Kalıcı Organik Kirleticilere İlişkin Stockholm Sözleşmesi Yönetmelikler 1995: 2004: Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği 2005: (güncelleme) 2005: Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin Kontrolü Yönetmeliği (76/464/ AB) 2005: Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği 2005: Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği 2006: Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği 2007: Poliklorlu Bifenil ve Poliklorlu Terfenillerin Kontrolü Hakkındaki Yönetmelik 2008: Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği Yönetmelikler 2008: Elektrikli ve Elektronik Eşyalarda Bazı Zararlı Maddelerin Kullanımının Sınırlandırılmasına Dair Yönetmelik 2008: Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında Yönetmelik 2008: Tehlikeli Maddelere ve Müstahzarlara İlişkin Güvenlik Bilgi Formlarının Hazırlanması ve Dağıtılması Hakkında Yönetmelik 2008: Bazı Tehlikeli Maddelerin, Müstahzarların ve Eşyaların Üretimine, Piyasaya Arzına ve Kullanımına İlişkin Kısıtlamalar Hakkında Yönetmelik 2008: Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik 2015: Atık Yönetimi Yönetmeliği 1

Bertarafının Kontrolüne İlişkin Basel Sözleşmesi 1996: Akdeniz de Tehlikeli Atıkların Sınırötesi Hareketleri ve Bertarafından Kaynaklanan Kirliliğin Önlenmesi Protokolü 1998: Bazı Tehlikeli

2 Tebliğler 2005: Atıkların Ek Yakıt Olarak Kullanılmasında Uyulacak Genel Kurallar Hakkında Tebliğ Genelgeler Tehlikeli Atık Taşıma Genelgesi (2005/11) Tıbbi Atıkların Sterilizasyonu Hakkında Genelge (2006/7) Tıbbi Atık Yıl Sonu Raporları Hakkında Genelge (2006/25) Tıbbi Atıkların Bertarafına Dair Genelge (2010/17) Güncel mevzuata erişim: T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Web Sitesi =sayfa&tur=webmenu&id=266 En günceli için: ( tarihli sayılı Resmi Gazete ve Değişik:RG-4/9/ ) Amaç: tehlikeli atıkların, üretiminden nihai bertarafına kadar çevre ile uyumlu atık yönetiminin sağlanması. Kapsam:tehlikeli atıkların üretimi, toplanması, geçici olarak depolanması, ara depolanması, taşınması, geri kazanılması, bertaraf edilmesi, ithali ve ihracatına ilişkin yasak, sınırlama ve yükümlülükler, alınacak önlemler, yapılacak denetimler, tabi olunacak hukuki ve teknik sorumluluklar. (Not: ifadeler kısaltılmıştır!) Tehlikeli Atık:Bu Yönetmelikte tehlikeli atık, atık olarak ifade edilecektir. Atık Yönetimi Yönetmeliğinin ekinde yer alan EK/IV te (A) işareti ile gösterilmiş atıkların herhangi tehlikeli atık konsantrasyonuna bakılmaksızın tehlikeli atık sınıfına girerken, aynı listede (M) işareti ile gösterilmiş atıklar EK/III B de verilen tehlikeli atıkların eşik konsantrasyonu üzerinde bir değere sahipse tehlikeli atıktır. Ayrıca doğal karakterleri ya da oluşmalarına neden olan aktiviteye bağlı olarak bu Yönetmeliğin ekinde yer alan EK/3 A da veya EK/3/B de bulunup E/4 te verilen maddeleri içeren atıkların, Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmeliğin ekinde yer alan EK/III A daki özelliklerden bir veya birkaçına sahip olmaları ve aynı Yönetmeliğin ekinde yer alan EK/III B de verilen tehlikeli özellikleri göstermeleri durumunda tehlikeli atık olarak sınıflandırılırlar. 2

ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Web Sitesi http://www.csb.gov.tr/gm/cygm/index.php?sayfa =sayfa&tur=webmenu&id=266 En günceli için: http://mevzuat.basbakanlik.gov.tr/ (14.

3 Atık Yönetimi Yönetmeliği MADDE 17 (1) Atık Listesinde (*)ile işaretlenmiş atıklar tehlikeli atıktır. Tehlikeli EK-III A da listelenen özelliklerden bir veya daha fazlasına sahip atıklardır. (2) Atık Listesinde (A) işaretli EK-III B de yer alan tehlikeli atık konsantrasyonuna bakılmaksızın tehlikeli atık sınıfına girer. (M)işaretli atıkların tehlikelilik özelliklerinin belirlenmesi amacıyla yapılacak çalışmalarda, EK-III A da listelenen özelliklerden H3-H8 ile H10 ve H11 ile ilgili değerlendirmeler, EK-III B de yer alan konsantrasyon değerleri esas alınarak yapılır. Bu hüküm tehlikeli maddeler ile kontamine olmamış saf metal alaşımlar için geçerli değildir. Atık Yönetimi Yönetmeliği EK-IV: Atık Listesi (20 ana başlık) A: Kesin Tehlikeli Atıklar (Avrupa atık kataloğunda yer aldığı için) M: Muhtemel Tehlikeli Atıklar EK-III B: (EK-IV) de (M) ile işaretlenmiş atıklar için tehlikeli atık eşik konsantrasyonları Yönetmelikte 183 si (M) ve 221 i (A) olarak belirtilen toplam 404 tehlikeli atık vardır. EK-IV: Atık Listesi Atık Yönetimi Yönetmeliği Atık kodu 20 bölümden oluşur Bölüm1-12, kaynağa dayanır (endüstriyel işyeri branşı) Bölüm6-7 işleme dayalı Bölüm13-15 madde ve malzemeye dayalı Bölüm 20 Evsel atıklar Bölüm16 Listede başka türlü tanımlanmayan atıklar (01)Madenlerin aranması, çıkarılması, işletilmesi, fiziki ve kimyasal işleme tabi tutulması sırasında ortaya çıkan (02)Tarım, bahçıvanlık, su kültürü, ormancılık, avcılık ve balıkçılık, gıda üretimi ve işlemesi sonucu ortaya çıkan (03)Ahşap işleme ve kağıt, karton, kağıt hamuru, panel (sunta) ve mobilya üretiminden kaynaklanan (04)Deri, kürk ve tekstil endüstrilerinden kaynaklanan (05)Petrol rafinasyonu, doğal gaz saflaştırma ve kömürün pirolitik işlenmesinden kaynaklanan (06)Anorganik kimyasal işlemlerden kaynaklanan 3

(M)işaretli atıkların tehlikelilik özelliklerinin belirlenmesi amacıyla yapılacak çalışmalarda, EK-III A da listelenen özelliklerden H3-H8 ile H10 ve H11 ile ilgili değerlendirmeler, EK-III B de yer

4 (07)Organik kimyasal işlemlerden kaynaklanan (08)Astarlar (boyalar, vernikler ve vitrifiye emayeler), yapışkanlar, yalıtıcılar ve baskı mürekkeplerinin imalat, formülasyon tedarik ve kullanımından (İFTK) kaynaklanan (09)Fotoğraf endüstrisinden kaynaklanan (10)Isıl işlemlerden kaynaklanan (11)Metal ve diğer malzemelerin kimyasal yüzey işlemi ve kaplanması işlemlerinden kaynaklanan atıklar; demir dışı hidrometalurji, (12)Metallerin ve plastiklerin fiziki ve mekanik yüzey işlemlerinden ve şekillendirilmesinden kaynaklanan (13)Yağ atıkları ve sıvı yakıt atıkları (yenilebilir yağlar, 05 ve 12 hariç), (14)Atık organik çözücüler, soğutucular ve itici gazlar (07 ve 08 hariç), (15)Atık ambalajlar; başka bir şekilde belirtilmemiş emiciler, silme bezleri, filtre malzemeleri ve koruyucu giysiler, (16)Listede başka bir şekilde belirtilmemiş (17)İnşaat ve yıkım atıkları (kirlenmiş alanlardan çıkartılan hafriyat dahil), (18)İnsan ve hayvan sağlığı ve/veya bu konulardaki araştırmalardan kaynaklanan atıklar (doğrudan sağlığa ilişkin olmayan mutfak ve restoran atıkları hariç) (19)Atık yönetim tesislerinden, tesis dışı atık su arıtma tesislerinden ve insan tüketimi ve endüstriyel kullanım için su hazırlama tesislerinden kaynaklanan (20)Ayrı toplanmış fraksiyonlar dahil belediye atıkları (evsel atıklar ve benzer ticari, endüstriyel ve kurumsal atıklar). 2. Bölüm: Görev, yetki ve sorumluluklar Bakanlılığın Görev ve Yetkileri (Ulusal ve Bölgesel Yönetim Planları Hazırlamak) Mülkü Amirlerce Alınacak Tedbirler Mahalli İdarelerce Alınacak Tedbirler Atık Üreticisinin Yükümlülükleri (Atık Beyan Formu, Tesis İçi Atık Yönetim Planı, Taşıma Formu) Geri kazanım ve bertaraf edenin yükümlülükleri (Değişik madde başlığı:rg-30/3/ ) (Atık Beyan Formu, Kütle-balans, Atık Yönetim Planı, Taşıma Formu) 4

demir dışı hidrometalurji, (12)Metallerin ve plastiklerin fiziki ve mekanik yüzey işlemlerinden ve şekillendirilmesinden kaynaklanan (13)Yağ atıkları ve sıvı yakıt atıkları (yenilebilir yağlar, 05 ve

5 Tehlikeli Atık Yönetim Planı Atıkların çevreyle uyumlu bir şekilde yönetimini sağlamak üzere hazırlanan kısa ve uzun vadeli program ve politikalarıdır. Tehlikeli atık üreten tesisler Belediyeler (evsel tehlikeli atıklar için) İl Çevre ve Şehircilik Müdürlükleri En az 3 yıllık yapılır. Bakanlığın hazırlayacağı tehlikeli atık yönetim planındaki geri kazanım ve bertaraf tesisleri sayısını belirlemeye yardımcı olur. 3. Bölüm: Taşıma İle İlgili Hükümler Atıkların taşınması Madde 11 (Mülga:RG-5/11/ ) Araçlarda taşıma formu bulundurma zorunluluğu Madde 12 -(Mülga:RG-5/11/ ) Atık taşıyıcılarının lisans alma zorunluluğu Madde 13 -(Mülga:RG-5/11/ ) Lisanslı araçla taşıma muafiyeti MADDE 14 (Mülga:RG-5/11/ ) 4. Bölüm: Atıkların Geri Kazanımı ve Bertarafına İlişkin Hükümler Genel esaslar Geri kazanım Fiziksel, kimyasal ve biyolojik ön işlemler Derine enjeksiyon Sürekli depolama 5. Bölüm: Ara Depolama ve Arıtım Tesisleri ile İlgili Hükümler Ara depolama tesisleri Atıkların tesis içinde taşınması Tesis içinde alınacak güvenlik önlemleri 6. Bölüm: Geri Kazanım ve Bertaraf Tesislerine Çevre Lisansı Alınması ile İlgili Hükümler Geri Kazanım ve Bertaraf Tesislerine Çevre Lisansı Alınması 5

Bakanlığın hazırlayacağı tehlikeli atık yönetim planındaki geri kazanım ve bertaraf tesisleri sayısını belirlemeye yardımcı olur. 3.

6 7. Bölüm: Düzenli Depolama Tesisleri İnşaatı ve İşletilmesi Bertaraf tesisinin kapatılması 8. Bölüm: Atıkların Sınırlar ötesi Taşınımı Atıkların ithali Atıkların ihracı Bilgi verme yükümlülüğü Transit devlete bildirim yükümlülüğü Atıkların uluslararası taşınımında uygulanacak usul ve esaslar Genel bildirim Yasadışı trafik 9. Bölüm: Diğer Hükümler Özel atıklar Cezai hükümler Yürürlükten kaldırılan mevzuat Yürütme Yürürlük Özel atıklar MADDE 48 (Değişik:RG-4/9/ ) Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmeliğin ekinde yer alan EK-IV te (01) başlığı altında kayıtlı maden atıkları, (13) başlığı altında kayıtlı yağ ve sıvı yakıt atıkları, (16 06) başlığı altında kayıtlı kullanılmış pil ve aküler, (18) başlığı altında kayıtlı insan ve hayvan sağlığı ve/veya bu konulardaki araştırmalardan kaynaklanan atıklar ile kullanılmış lastiklerin toplanması, taşınması, işlenmesi ve bertarafına ilişkin esaslar Bakanlıkça belirlenir. Temel Nitelendirme İçin Eluat Testi Tehlikeli Atıkların kontrolü Yönetmeliği Ek 11 de uyumlaştırılan atık kabul kriterinin belirlenmesi için yapılan Eluat Testi 1 lt Distile su 100 gr. atık 24 saat çalkalama Katı kısımların filtre ile süzülmesi Süzülen suyun analizi Ek 11 de verilen limit değerlerle karşılaştırma 6

7 Yönetmeliklerimiz ve AB Direktifleri Salihoglu G (2010) Industrial hazardous waste management in Turkey: Current state of the field and primary challenges, Journal of Hazardous Materials, 177,

Turkey: Current state of the field and primary

Benzer belgeler

ÇEV 455 Tehlikeli Atık Yönetimi

ÇEV 455 Tehlikeli Atık Yönetimi (*) * Ders notları 12.10.2018 tarihinde güncellenmiştir. Dr. Öğr. Üyesi Özgür ZEYDAN http://cevre.beun.edu.tr/zeydan/ Kanunlar 1983: 2872 sayılı Çevre Kanunu 2006: 5491