Katılımcı Risk Değerlendirme. Doç Dr Meral Türk Ege Üni. Tıp Fakültesi Halk Sağlığı AD

Transkript

1 Katılımcı Risk Değerlendirme Doç Dr Meral Türk Ege Üni. Tıp Fakültesi Halk Sağlığı AD

2 endüstriyel hijyen döneminin başlangıcından itibaren; Sorun.Önleme Ölçümler Sınır değerler ile karşılaştırma Genel iyileştirme önerileri (KKD, eğitim...) Ölçüm metodolojisi, sonuçlar ve önerilerden oluşan 5-20 sayfalık tam bir rapor İşveren tarafından raporun okunması? Müdahale (Eylem) var ya da yok?

3 Fiziksel risklere maruz kalan çalışan sayısına ilişkin istatistikler Başarı? 5 yılda bir çalışma koşulları algısı üzerinde Avrupa araştırması Yüksek gürültü Zorlayıcı pozisyonlar Yük kaldırma

4 Şimdi Daha fazla kas iskelet sorunu Daha fazla stres (iş stresine daha fazla ilgi) Daha fazla memnuniyetsizlik (iş doyumsuzluğuna daha fazla ilgi) multifaktöriyel sorunlar İşçilerin kişisel ifadesi Hiçbir sınır değer yok Çalışma ortamının (durumunun) bütününü kapsayan daha genel bir analiz Yaklaşımı değiştirmek?

5 İşçilerin ve temsilcilerinin katılımı: Risk değerlendirmesinde başarının anahtarı

6 Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının sağlanması MADDE 18- a) İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili konularda görüşlerinin alınması, teklif getirme hakkının tanınması ve bu konulardaki görüşmelerde yer alma ve katılımlarının sağlanması. ç) Çalışanların bilgilendirilmesi. 30 Haziran 2012 Tarihli Resmi Gazete Sayı: İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU

7 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ RİSK DEĞERLENDİRMESİ YÖNETMELİĞİ Risk değerlendirmesi ekibi MADDE 6 (1) a) İşveren veya işveren vekili. b) İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmetini yürüten iş güvenliği uzmanları ile işyeri hekimleri. c) İşyerindeki çalışan temsilcileri. ç) İşyerindeki destek elemanları. d) İşyerindeki bütün birimleri temsil edecek şekilde belirlenen ve işyerinde yürütülen çalışmalar, mevcut veya muhtemel tehlike kaynakları ile riskler konusunda bilgi sahibi çalışanlar. Risk değerlendirmesi MADDE 7 (2) Çalışanların risk değerlendirmesi çalışması yapılırken ihtiyaç duyulan her aşamada sürece katılarak görüşlerinin alınması sağlanır. 29 Aralık 2012 Resmî Gazete Sayı : 28512

8 Ücretliler dinleniyor Katılım? Danışmak?. Anketler Yönetim ile işçiler arasında, yeterli bilgi akışı ve yetki sağlanarak eşit, aktif ve doğrudan işbirliği İşçi İşçi Danışma anket İşçi

9 Katılımı Nasıl Sağlarız? Güvenlik, risk ve tehlikeler konusunda düzenli iletişim Bilgiye ulaşmanın kolaylaştırılması Yapılanlara katılma yollarının açılması İşçiler tarafından işyerinin değerlendirilmesi, yıllık sağlık, güvenlik değerlendirmesi, kaza neden analizi Tehlikelerin, yaralanmaların bildirim yollarının kolaylaştırılması ve tehlike kontrolüne ilişkin önerilerde bulunmak

10 İşçi : önlemenin öznesi Hedefin,işçinin iyilik halinin iyileştirilmesi ve sürdürülmesi olduğu koşullarda, yalnızca işçinin sahip olduğu iş durumuna ait bilgiye ulaşmadan hiçbir akılcı eylem gerçekleştirilemez.

11 Prof J. Malchaire İş Fizyolojisi ve Hijyen Ünitesi Louvain Katolik Üniversitesi

12 bir strateji olanaklar, kaynaklar işçiler, önleme görevi olanlar, uzmanları koordine etmek için çalışma durumlarını iyileştirme hedefine ulaşmak için Mümkün olan en hızlı şekilde Mümkün olan en etkili şekilde Mümkün olan en ekonomik şekilde yöntem, fakat birbirine eklemlenen yöntemler

13 Strateji olmadan Karmaşıklık Maliyet Uzmanlık Analiz Analiz Analiz Analiz { Risk değerlendir me Önleme Analiz Analiz Çalışma durumu sayısı Risk faktörü sayısı

14 7 prensip 1. Sorunların bütün içinde ele alınması 2. Çalışma durumunu ilgilendiren tüm yetkinliklerin harekete geçirilmesi 3. Mültidisipliner ve interdisipliner çalışmanın farkı 4. İşçi önlemlerin nesnesi değil öznesi 5. Sadece risklerin değerlendirilmesi değil önlenmesi 6. KOBİler için 7. Sadece yasalara uymak değil gerçekten önlemek

15 Yasal bakış Önleme hangi andan itibaren? Önleyici bakış KKD Etki Entoksikasyon Stres L Maruziyet

16 Farklı müdahale düzeyleri Mesleki risklerin önlenmesi stratejisinin felsefesi SOBANE Saptama - Gözlem - Analiz - Bilirkişilik (Screening-Observation-Analysis-Expertise)

17 İşçi sağlığı yönetim stratejisi (Eksper) İşyeri hekimi, hemşiresi iş güvenliği uzmanı İşçi

18 Sağlık-Güvenlik Tarafları Ücretliler Yönetim İşyeri hemşireleri iş güvenliği uzmanları İşyeri hekimleri İş hijyenistleri Ergonomlar Bilirkişiler Sağlık Güvenlik Çalışma Durumu Saptama Gözlem Analiz Bilirkişilik

19 Düzey 1: Saptama DÉpistage PArticipatif des RISques (Déparis) Çalışma koşullarının işçiler ve ekipleri tarafından sistematik olarak gözden geçirilmesi Déparis Görüşme Kılavuzu

20 Risklerin katılımcı saptanması Déparis görüşme kılavuzu Kim? İşletmedeki kişiler: işçiler, ekipleri, işçi sağlığı ve güvenliği ile ilgili görevliler Çalışma durumunu tam olarak bilen, yaşayan kişiler Nasıl? Déparis Kılavuzunun 18 tablosunu gözden geçirme Hemen alınması gereken önlemleri belirleme Özel bir Gözlem gerektirenleri belirleme

21 Déparis 4-7 kişilik bir toplantı, 18 tablo, çalışma durumunun 18 yüzü Çalışma durumu: 1. Çalışma mekan ve yerleri 2. İşin organizasyonu 3. İş kazaları 4. Elektrik ve yangın riskleri 5. Kumandalar ve işaretler 6. İş araç gereci ve makineler 7. Çalışma pozisyonları 8. El ile yapılan işler ve zorlanma 9. Aydınlatma 10. Gürültü 11. Ortam hijyeni 12. Ortam ısısı 13. Titreşim 14. Özerklik ve bireysel sorumluluklar 15. İşin kapsamı 16. Zaman çatışması 17. Personelin kendi arasında ve üstlerle ilişkiiler 18. Psikososyal çevre

22 Öncelik Memnun edici olmayan durum: İyileştirme şart Memnun etmeye yakın durum: iyileştirme önerilir Tamamen memnun edici durum

23 13. ISIG Kuruluna ve yönetime sunum 14. Çözümlenmemiş sorunların, her faktörü tek tek, 2. düzey Gözlem yöntemleri ile incelemenin sürdürülmesi Gürültü Kimyasal ajanlar KISH İşin organizasyonu Aletler İletişim Kullanım kılavuzu

24 Kullanım prosedürü 15. Yönetim kısa, orta ve uzun vadeli eylem planlarını yaşama geçirir 16. Peryodik olarak, Déparis toplantıları tekrarlanır 17. Durumun tekrar değerlendirilmesi ve eylem planlarının modifikasyonu (dinamik risk yönetimi planları)

25 Déparis Kılavuzunun işlevsel geçerliliği Belçika ve dünyada bir çok kez kullanıldı Pozitif yönleri Doğrudan katılımcı Anlaması ve uygulaması kolay Neden? ve Nasıl? a odaklanmış Somut ve gerçekçi çözümlere ulaştırıyor Değerlendirme ölçeği değil: Önceliklerin tanımlanması Hızlı ve ekonomik (gereksiz ölçüm yok) İşletme için gelişme kaynağı (çatışma değil) Çalışma yaşamının yönetimine ilişkin dinamik bir plan (sadece risklerin değil)

26 Déparis in katkısı Doğrudan Dinamik yönetim planı Sadece geleneksel risklerin değil işçilerin iyilik halini etkileyen tüm konuların Yüksek başarı olasılığı: Çözümler çalışma grubundan gelir (işçiler ve yerel kadro) Negatif yönleri Sosyal olarak çok iddialı İlk organizasyonu zor

27