Bireysel Emeklilik Sisteminin Geliştirilmesi: Sonuçlar, Fırsatlar ve Beklentiler

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Bireysel Emeklilik Sisteminin Geliştirilmesi: Sonuçlar, Fırsatlar ve Beklentiler"

Ahmet Koray Dinçer
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Bireysel Emeklilik Sisteminin Geliştirilmesi: Sonuçlar, Fırsatlar ve Beklentiler Ali Haydar ELVEREN Daire Başkanı Özel Emeklilik Dairesi Hazine Müsteşarlığı Bireysel Emeklilik Sisteminin Geliştirilmesi İktisadi Araştırmalar Vakfı Güneş Sigorta Konferans Salonu 16 Haziran 2005

Hazine Müsteşarlığı Bireysel Emeklilik Sisteminin Geliştirilmesi

2 Neden Bireysel Emeklilik? Ek emeklilik gelirine duyulan gereksinme Ortalama yaşam beklentileri artıyor Doğum oranları azalıyor Genç nüfus yapımız yaşlanıyor Kamu sosyal güvenlik sistemleri yaşlanan nüfus nedeniyle ek finansal sorunlar yaşayacak Ülke olarak ve bireysel olarak geleceğin yaşlı nüfusuna fon birikimi sağlanması gereği 2

oranları azalıyor Genç nüfus yapımız yaşlanıyor Kamu sosyal güvenlik sistemleri

3 Sistemin Temel Özellikleri Kamu sosyal güvenlik sisteminin tamamlayıcısı Bireylerin ve işverenlerin gönüllü katılımı Bireysel hesaplara dayalı Belirlenmiş katkı esaslı ve fonlu Katılımcının seçim hakkı Uzmanlaşma Vergi teşviği Etkin gözetim ve denetim Şeffaflık 3

Bireysel hesaplara dayalı Belirlenmiş katkı esaslı ve fonlu

4 Genel Göstergeler İstatistikler 4

5 Genel Göstergeler Emeklilik Şirketi Emeklilik Planı Emeklilik Yatırım Fonu Bireysel Emeklilik Aracısı Katılımcılar Katılımcı Sayısı Sözleşme Sayısı Katkı Payı Üretimi (YTL) BES Hayat Sigortalarından Aktarım Toplam Yatırıma Yönlendirilen Fon (YTL) (Gelirler Hariç) 13 Haziran , , , ,188, ,842, ,645,623 5

(YTL) BES Hayat Sigortalarından Aktarım Toplam Yatırıma Yönlendirilen Fon (YTL)

6 Katılımcıların Yaşlara Göre Dağılımı ( ) Katılımcıların Yaşlara Göre Dağılımı (Adet) Katılımcı Adedi Katılımcı Yaşları 6

7 Katılımcıların Yaşlara Göre Dağılımı (13 Haziran 2005) % 42,7 % 32,9 % 9,6 % 13,5 % 1,3 25 yaş altı yaş yaş yaş 56 yaş ve üzeri 7

8 Ferdi ve Grup Emeklilik Sözleşmeleri (13 Haziran 2005) % 22,4 BİREYSEL % 77,6 GRUP 8

9 Sözleşmelerin Bölgelere Göre Dağılımı ( ) Sözleşmelerin Coğrafi Bölgelere Göre Dağılımı (Adet) Karadeniz % 5,80 Güneydoğu Anadolu % 2,65 Doğu Anadolu % 2,31 Marmara % 46,79 Akdeniz % 11,27 Ege % 14,92 İç Anadolu % 16,27 9

19.398 % 5,80 Güneydoğu Anadolu 8.860 % 2,65 Doğu Anadolu 7.

10 Bölgeler ve Aylık Ortalama Katkı Payları Coğrafi Bölgelere Göre Aylık Ortalama Katkı Payları (YTL) Sözleşme Adedi Oranı Aylık Ortalama Katkı Payı Marmara İç Anadolu Ege Akdeniz Karadeniz Güneydoğu Anadolu Doğu Anadolu Sözleşme Adedi Oranı (%) Aylık Ortalama Katkı Payı

Payı 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 10 Marmara İç Anadolu Ege Akdeniz

11 Sözleşmelerinin Ödeme Periyoduna Göre Dağılımı (13 Haziran 2005) % 4,7 % 1,0 % 2,7 1 Aylık 3 Aylık 6 Aylık Yıllık % 91,6 11

12 Sözleşmelerinin Para Cinsine Göre Dağılımı (13 Haziran 2005) %3,9 %15,9 TRY EUR USD %80,2 12

13 Sözleşmeler ve Ödeme Araçları ( ) Sözleşmelerin Ödeme Enstrümanına Göre Dağılımı (Adet) Kredi Kartı %55,8 Otomatik Ödeme %18,8 Posta Çeki 2 %0,0 Çek %1,1 Nakit %10,6 Havale %13,8 13

(Adet) Kredi Kartı 186.532 %55,8 Otomatik Ödeme 62.

14 Dağıtım Kanallarına Göre Sözleşmelerin Dağılımı ( ) Bireysel Direkt Satış % 60,90 Dağıtım Kanalına Göre Sözleşmelerin Dağılımı (Adet) Kurumsal Direkt Satış % 5,50 Broker 478 % 0,14 Çağrı Merkezi 262 % 0,08 Banka % 14,20 Yönetici % 8,26 Acente % 10,92 14

749 % 60,90 Dağıtım Kanalına Göre Sözleşmelerin Dağılımı (Adet) Kurumsal

15 Beklentiler-Gerçekleşenler İlk Sonuçlar 15

16 Katılımcı Sayısı ve Fon Tutarı ( Sonu İtibariyle Tahmin ve Gerçekleşen) Katılımcı Sayısı İlk Yıl Tahmini : 287,500 Katılımcı sayısı ( ) : 314,010 Sözleşme Sayısı ( ) : 328,682 Provizyonu alınan katılımcı sayısı : 332,268 Fon Tutarı İlk Yıl Tahmini İlk Yıl Gerçekleşen Hayat Sigortalarından Aktarılan : $ 63 mio : ~$ 196 mio : ~ $ 37 mio tarihi itibariye fon tutarı ~ 405mio $ 16

17 Piyasa Yapısı ve Şirketler Dinamik ve rekabetçi piyasa Piyasaya giriş maliyetleri yüksek Pazarlama ve ilk satış maliyetleri yüksek İlk yıllarda her büyüklükte şirket için zarar ve ek sermaye gereksinimi 5 yıl içerisinde 10 ile 15 şirket Gelecek yıllarda yeni girişler yerine mevcut şirketlerin ortaklık yapıları değişebilir Yabancı sermayeli uluslararası finans şirketlerinin yoğun ilgisi var 17

gereksinimi 5 yıl içerisinde 10 ile 15 şirket Gelecek yıllarda yeni girişler yerine mevcut

18 Rekabet: Fon İşletim Masraf Kesintisi Fon İşletim Gideri Kesinti Oranının Tarihsel Gelişimi (Net Varlık Değeri Ağırlıklı Ortalama) Esnek-Dengeli Hisse Senedi Kamu Borçlanma Araçları Uluslararası Likit Ortalama Eki.03 Kas.03 Ara.03 Oca.04 Şub.04 Mar.04 Nis.04 May.04 Haz.04 Tem.04 Ağu.04 Eyl.04 Eki.04 Kas.04 Ara.04 Fon İşletim G ideri Kesinti O ranı (Yüzbinde)

Uluslararası Likit Ortalama 10 9 8 7 6 18 Eki.03 Kas.03 Ara.03 Oca.04 Şub.04 Mar.04 Nis.

19 Sermaye Piyasasına Etkileri FON BÜYÜKLÜKLERİ (YTL) FONLARIN İÇİNDEKİ HİSSE SENEDİ ORANI (%) HİSSE SENEDİ FONLARINA YATIRIM YAPAN KATILMA BELGESİ SAHİBİ SAYISI EMEKLİLİK YATIRIM FONLARI 574,272 11,14 117,350 A ve B Tipi YATIRIM FONLARI 27,570,513(*) 1,94 54,374(**) (*) A Tipi fonlar BİN YTL (**) A Tipi Değişken Fonlara yatırım yapanlarda dahil edilmiştir. Kaynak: 19

11,14 117,350 A ve B Tipi YATIRIM FONLARI 27,570,513(*) 1,94 54,374(**) (*) A Tipi fonlar 783.

20 İç ç Borçlanmaya Etkileri ORTALAMA VADEYE KALAN GÜN SAYISI DIBS - YTL DIBS - DÖVİZ EUROBOND EMEKLİLİK YATIRIM FONLARI ,439 A ve B Tipi YATIRIM FONLARI ,594 20

EUROBOND EMEKLİLİK YATIRIM FONLARI 357 282

21 İstihdama Etkileri Bireysel Emeklilik Aracıları Emeklilik Şirketlerindeki istihdam artışı Bankacılık sektöründeki istihdam daralmasını azaltıcı etkisi İŞKUR Özelleştirme Sosyal Destek Projesi ile doğrudan ek yeni istihdam Meslek edindirmeye yönelik AB hibeleri ve projeler 21

22 Kanun Değişikliği Tasarısı Taslağı 22

23 Kanun Değişikliği Taslağı: Grup Emeklilik Planları Çalışan veya üyeleri adına Gönüllülük esasına göre İşverenin çalışan adına katkıların tamamını veya bir kısmını ödeyebilmesi veya sadece grup sözleşmesine aracılık etmesi Grup emeklilik sözleşmesine taraf olunması Çalışanın veya üyenin adına yapılan katkıları hak etme koşulları Her gelir düzeyinden katılım Ölçek ekonomileri 23

24 Kanun Değişikliği Taslağı: Vakıf ve Sandıklar Vakıflar, sandıklar ve şirketlerdeki emeklilik fonları Gönüllülük esasına göre Vakıf, sandık ve şirketin yetkili organları tarafından usulüne uygun karar alması kaydıyla Üyelerin veya çalışanların haklarının kısmen, tamamen veya tekil olarak Hizmet süresi ve birikimler gibi kazanılmış hakların Azami 5 yıl içerisinde Vergisiz olarak aktarım 24

25 Kanun Değişikliği Taslağı: Vakıf ve Sandıklar Katılımcılar adına herhangi bir katkı payı ödenmeden de grup emeklilik oluşturulması Grup emeklilik planları Sadece gruba dahil olanlar için Gruba özel grup emeklilik yatırım fonları Fon Yönetim Kurulunda grubun temsilcisi olabilir Bireylere yönelik emeklilik planlarına göre daha düşük masraf kesintileri Vakıfa aracılık dolayısıyla komisyon geliri Vergisel teşvikler 25

26 Kanun Değişikliği Taslağı: Emeklilik Gözetim Merkezi EGM nin görev ve yetkilerinin tanımlanması Faaliyet alanları, sermaye yapısı ve organizasyon yapısının belirlenmesi Çeşitli mevzuatlarda EGM ile ilgili mevzuatın birleştirilmesi Günlük gözetim ve denetim altyapısı Emeklilik faaliyetlerine ek olarak üstlenilecek diğer görevler 26

27 Kanun Değişikliği Taslağı: Diğer Tanımlar maddesinin revize edilmesi Grup emeklilik EGM Bireysel emeklilik aracıları Katılımcı işlem taleplerindeki gecikme halinde uygulanacak cezaların daha açık olarak düzenlenmesi Emeklilik plan tasdiklerinin zaman içinde kaldırılmasına yönelik düzenleme 27

28 2005: Fırsatlar -1 Mevzuat ve kurumsal yapının güçlendirilmesi Vakıf ve sandıkların emeklilik benzeri faaliyetlerinin aktüeryal yönden gözetim ve denetim altına alınması, bu kuruluşların mali sistem içinde faaliyet göstermelerine olanak sağlanması Kuruluş ve ruhsat süreçlerinde bürokrasinin azaltılmasına yönelik denetim ve düzenlemenin tek bir kamu kuruluşu tarafından yerine getirilmesi Bireysel emekliliğinin potansiyelini dikkate alan, beklenen iş hacmi ile orantılı örgütlenme ve planlamanın nın gerekliliği 28

29 2005: Fırsatlar -2 Uzun vadeli tasarruf potansiyelinin etkin kullanılmasında hizmet sunumu açısından bireysel hesaplara dayalı sistemler için seçenek olabilir: Sosyal güvenlik reformunda bireysel hesaplara dayalı ikinci basamak emeklilik için altyapı Vakıf ve sandıklar tarafından yapılan tamamlayıcı emeklilik programları Bireysel hesaplara dayalı kıdem tazminatı fonu Bireysel hesaplara dayalı işsizlik sigortası Yıllık gelir sigortaları Risk teminatlı (korunma amaçlı) hayat sigortaları 29

Benzer belgeler

Bireysel Emeklilik ve Hayat Sigortaları. Ali Haydar ELVEREN. Aktüerler Derneği 24 Haziran 2008

Bireysel Emeklilik ve Hayat Sigortaları Piyadaki Gelişmeler, Trendler, Mevzuat Değişiklikleri ve Etkilerinin Değerlendirilmesine İlişkin Gözlemler Ali Haydar ELVEREN Aktüerler Derneği 24 Haziran 2008 Ali