FTR 303 Ortopedik Rehabilitasyon

Transkript

1 FTR 303 Ortopedik Rehabilitasyon Kompleks Bölgesel Ağrı Sendromu Complex Regional Pain Syndromme yrd. doç. dr. emin ulaş erdem

2 GİRİŞ Genellikle travmalardan sonra ortaya çıkar Belirgin bir sinir hasarı olsun veya olmasın etkilenen ekstremitedeki hasar nedeniyle gelişen bozuklukların oluşturduğu bir tablodur. Lokalize ve diffüz ağrı, şişlik, trofik değişiklikler ve vazomotor bozukluklar, yumuşak dokukemik değişiklikleri ile karekterizedir.

3 KOMPLEKS BÖLGESEL AĞRI SENDROMLARI IÇIN KULLANILAN FARKLI TERIMLER Geniş tartışmalar sonucunda 1995 yılında Orlando da gerçekleştirilen konsensüs toplantısında isim kompleks bölgesel ağrı sendromu olarak değişmiştir

4 KBAS Kompleks bölgesel ağrı sendromu klinik olarak Ağrı kan akımı ve terlemede anormallik cilt ve ciltaltı dokularda ödem aktif ve pasif hareketlerde bozukluk cilt, cilt ekleri ve subkutan dokularda trofik değişliklikler Tip I (daha önce refleks sempatik distrofi RSD olarak bilinmekte idi) Tip II (daha önce kozalji olarak bilinmekte idi) şeklinde sınıflanmaktadır

5 TARİHÇE Ağrı ve sempatik sinir sistemi ilişkisi ile karakterize bir sendromdan ilk bahseden Claude Bernard olmuştur Bernard ın öğrencilerinden biri olan Silas Weir-Mitchell Amerikan iç savaşı sırasında kozaljinin tanımını yapmış Refleks sempatik distrofi ismi Evans a ait olmakla birlikte bu isimlendirme problem yaratmaktadır Claude Bernard Silas Weir Mitchell ( )

6 EPİDEMİYOLOJİ Kompleks bölgesel ağrı sendromu tip I insidansının fraktürlerden sonra %1-2 beyin lezyonlar ndan sonra %12, myokard infarktüsünden sonra %5 Kompleks bölgesel ağrı sendromu tip II insidansı periferik sinir hasarından sonra %4 Kadınların erkeklerden daha fazla etkilendiği, bu nedenle kadın erkek oranı 2:1 ile 4:1 Ortalama yaş en sık

7 CRPS ye yol açan durumlar Travma (major veya minör) Fraktürler (özellikle colles) Postherpetik nevralji Pulmoner tuberküloz Primer SSS hastalıkları İlaçlar:Antituberküloz, Barbitürat ve Hemipleji diğer antikonvülsif Konvulsif hastalıklar Histerik kişilik Spinal kord lezyonları LD hernileri Servikal omurga hastalıkları Gebelik Periferik nöropatiler Böbrek transplantasyonu İskemik kalp hastalıkları Yanıklar Rotator manşonun ağrılı lezyonları Iatrojenik: Ağrılı manuplasyon, sıkı alçı

8

9 PATOFİZYOLOJİ Tam olarak anlaşılamamış olmakla birlikte, periferik, santral, norojenik inflamasyon ve mikrovaskuler disfonksiyon mekanizmalarının katkısı olduğu düşünülmektedir.

10 PATOFİZYOLOJİ 1. Periferik mekanizma: Travma sonrasında C lifleri ve A delta afferentleri RSD prosesini başlatırlar. C ve A delta nosiseptorlerinin sensitizasyonunun termal ve mekanik hiperaljeziden sorumludurlar. 2. Santral mekanizma: Başlangıç nosiseptor aktivasyonundan sonra santral sensitizasyon oluşur. Geç dönem ağrının devam etmesinde bu mekanizmalar önemlidir.

11 PATOFİZYOLOJİ 3. Nörojenik inflamasyon: Nörojenik inflamasyon ile erken dönemdeki inflamasyon açıklanabilir. Substans P ve Kalsitonin gen ilişkili peptidler gibi afferent sinir liflerinden vazoaktif peptidlerin salınımı vaskuler permiabilitede artış ve protein sızıntısı ile vazodilatasyona sebep olur. Bu noropeptidler aynı zamanda primer duyusal sinir liflerinin uyarılabilirliğini artırır. 4. Mikrovasküler disfonksiyon: Renk ve ısı değişikliği ile seyreden vaskuler değişikliklerin hastalığa sekonder mi yoksa hastalık prosesi sonrasında mı ortaya cıktığı bilinmemektedir.

12 Günümüzde kabul gören patofizyoloji ise; başlangıçta travma sonucu yumuşak doku ve sinirlerdeki C lifleri ile A delta afferentlerinin uyarılması sonucu nörojenik inflamasyon başlaması, hastalığın erken dönemindeki sempatetik ağrının önemli rolünun yanı sıra, ilerleyen dönemlerde N,metil-D-aspartat (NMDA) reseptör aktivasyonu ve dorsal kök ganglion seviyesindeki yapısal değişiklikler ile santral sensitizasyonun meydana gelmesidir.

13

14

15

16

17 allodini (çok hafif dokunma ile aşırı ağrı yanma hissi) hiperpati (ağrılı uyarana çok şiddetli tepki)

18

19 AYIRICI TANI

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36 FTR-ağrı TENS Termal Ajanlar Kriyoterapi Vibrasyon Splintleme CPM

37 FTR-ödem Elevasyon Yumuşak doku manipülasyonları Aktif egzersizler Kompresyon

38 FTR-allodini Vibrasyon Masaj Zıt banyolar Desentizizasyon Merkezden perifere İnce dokuma kaba dokuma

39 FTR-distoni ve eklem sertliği Biofeedback Aktif egzersizler Splintleme Dinamik: analjezi, hareket Statik: istirahat, zayıf kaslara destek CPM Modaliteler Yüzeysel ısı ajanları (dikkatli germe ile) US (hafif germe ile)

40

41