Üşenme, Erteleme, Vazgeçme.

Transkript

1

2 KPSS YE NASIL ÇALIŞILIR? Eğitim Bilimleri Derslerine Nasıl Çalışalım? Üşenme, Erteleme, Vazgeçme. 1-PROGRAM GELİŞTİRME: Bu dersin kendine ait bir jargonu vardır. Soru çözmeye başlamadan önce, Program geliştirme alanının terminolojisine hakim olmak gerekir. Aksi takdirde soruyu anlamakta zorluk çekersiniz. Program geliştirme dersi felsefi alt yapısı olan teorik bir derstir. Toplam 12 sorunun sorulduğu bu dersten başarılı olabilmek için dersin kendine has literatürüne hakim olmak gerekir. Özellikle soru çözerken öncülde ne anlatılmak istendiği konusunda adaylar sıkıntılar yaşamaktadır. Bu sorunun önüne geçebilmek için öğrencilerin bol soru çözerek program geliştirmenin diline hakim olmaya çalışmaları gerekir. Program geliştirme sorularında öncülü okuduktan sonra anladıklarımızı kendi cümlelerimizle basitleştirmemiz ve sonrasında soru çözmemiz yapılan net miktarını arttıracaktır. Özellikle son yıllarda program geliştirme soruları tablo veya kavram haritası şeklinde de sorulabilmektedir. Özellikle ünitede kavramlar arasında bir sistematiğin olduğu konularda kavramlar arasında ilişki kurmaya yönelik kavram haritaları hazırlamanız konuyu daha iyi öğrenmenizi sağlamakla birlikte, bu tür sorulara doğru cevap vermenizi de kolaylaştıracaktır. Program geliştirmede basit sorulardan başlayarak zor sorulara doğru ilerlemek önemlidir. Soru bankalarından çalışırken buna mutlaka dikkat edilmeli veya dersin öğretmeninden soru bankalarını hangi sırayla çözmeniniz gerektiği konusunda fikir almanız gerekmektedir.

3 2-ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ: Bu derse başlamadan önce Program Geliştirme dersi iyi kavranmış olmalıdır. Öğretim yöntem ve teknikleri dersine program geliştirmeden hemen sonra başlanmalıdır. Yani öncelikle program geliştirme dersi çalışılarak bitirilmeli sonra öğretim yöntem ve teknikleri dersine başlanmalıdır. Dersin Ağırlığı gittikçe artmaktadır. Bu derste sınıf yönetimi ile birlikte toplam 30 soru çıkmaktadır. Dersin bir bütünlük içerisinde öğrenilebilmesi için öğretmenin dersin işleyiş sırası takip edilmelidir. Ya (modelstrateji-yöntem-teknik ) sırası takip edilmeli veya tam tersi teknikten başlayarak modellere doğru gidilmelidir. Dikkat: Bu ders öğretmenlerin sınıf içi uygulamalarına yönelik olduğu için, sorular daha çok sınıf içi uygulamalara yönelik çıkmaktadır. Özellikle 2011 sınavında etkinlik-kazanım ilişkisinden 3-4 soruya yer verildi. Bu nedenle ülkemizde yer verilen öğretim uygulamaları- modelleri-stratejileri- yöntem ve tekniklerine daha fazla önem vererek tüm konulara hakim olmak gerekir. Öğretim yöntem ve tekniklerinden sorulan soru sayısının fazla olması nedeniyle yapılacak çalışmalarda bu derse Öğrenme Psikolojisiyle birlikte daha fazla zaman ayrılmalıdır. 3-ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME: Ölçme ve değerlendirme dersi hem sözel hem sayısal beceri isteyen bir derstir. Özellikle mantıksal ilişkiler kurmada becerikli olan öğrencilerin daha çok net yaptığı bu derste yoruma açık noktalar hemen hemen yok gibidir. Bu ders için kritik konular temel kavramlar ve geçerlilik- güvenirliliktir. Bu iki konu anlaşıldıktan sonra ölçme ve değerlendirmede başarı yüksek olur. Toplam 18 soru çıkan bu derste son kısımda 3-4 tane sayısal işlem gerektiren çoğunlukla tablolardan oluşan sorular olur. Bu tabloları iyi okumak ve yorumlamak soruyu çözmek için şarttır. Bu tür tablo sorularını sık sık çözerek daha fazla net yapılabilir. 4-GELİŞİM-ÖĞRENME VE REHBERLİK Gelişim, öğrenme ve rehberlik alanında başarı, çok soru çözmekle doğru orantılıdır. Çünkü ne kadar farklı soru tipi görürseniz, diğer soruları yorumlayabilme yetiniz o kadar gelişecektir. Eğitim bilimleri derslerini çalışmaya başlamadan önce bir program yapmanızı öneririz. Her bir bölüm için gerekli zaman dilimini ayarlamalısınız. Ve dersleri kesinlikle sırasıyla çalışmalısınız. Örneğin bir gelişim psikolojisi bölümü bitirmeden asla öğretim yöntem ve teknikleri bölümüne geçilmemelidir. Böyle bir hata hem zaman kaybı olacaktır hem de dersleri anlama noktasında size zorluklar çıkaracaktır.

4 PROGRAM GELİŞTİRME ALTIN DERS NOTLARI MOBİL-PC-TABLET İNDİR Bu yayının basım, yayım ve satış hakları fotokopion.com ve site sahiplerine aittir. Bütün hakları saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, yayınların tamamının veya bir bölümünün ilgililerin yazılı izni olmadan kopya edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi, elektronik, optik, mekanik ya da diğer yollarla basılması, çoğaltılması ve dağıtılması yasaktır. No part of this publication may be reproduced or stored in a retrieval system, or transmittedin any form or by any means mechanical, electronic, photocopy, magnetic tape or otherwise, withoutpermission in writing from the fotokopion and owners

5 I - PROGRAM GELİŞTİRMEYE GİRİŞ VE TEMEL KAVRAMLAR ekonomik kazanımlar, istenmeyen davranışlar). - Dönüt; sistemin çıktılarına göre girdi veya işlem boyutunda iyileştirme amacıyla yapılan 1. EĞİTİM çalışmalardır (Sistemin işleyişinde gerçekleşen Eğitim: Bireyin davranışlarında kendi yaşantısı tüm düzeltme, iyileştirme ve yenileme yoluyla ve kasıtlı olarak, kalıcı izli istendik davranış değişikliği meydana getirme sürecidir. Kendi yaşantısı yoluyla bireyin yaparak-yaşayarak öğrenmesi kastedilmektedir. Eğitim açısından etkinlikleri). Bu değişkenlerin durumlarına göre eğitim; açık (bütün değişkenler var), yarı açık (dönüt yoktur) ve kapalı (yeterli girdi ve çıktı yoktur; dolayısıyla yaşantılar iki türlüdür. Yaşanılmış yaşantı; dönütte yoktur) olmak üzere üç türlüdür. Çağdaş bireylerin birbirleriyle olan etkileşimleri eğitim açık sistemdir. sonucundaki etkinliklerin tümüdür. Kazanılmış yaşantı; ise bu etkileşim neticesinde bireyde iz Eğitimin özellikleri ise şunlardır: Eğitim bir davranış değiştirme (kasıtlı ve istendik) sürecidir. bırakan ve bireyin davranışında değişiklik Bireyin kendi yaşantısı yoluyla gerçekleşir oluşturan etkinliklerdir. Yani kazanılmış yaşantı (yaşantı üründür). Bir süreçtir. Bireylere neticesinde bireylerde öğrenme gerçekleşir. toplumsal normları kazandırır. Kasıtlı ifadesi istenen davranışı ortaya çıkartmak, istenmeyen davranışı ortadan kaldırmak, planlı 2. EĞİTİM-KÜLTÜR İLİŞKİSİ programlı olarak kastedilmektedir. İstendik Kültür: Bir toplumun sahip olduğu maddi ve davranıştan hedefler (kazanımlar) kastedilir. manevi her şeyidir. Eğitim bir noktada bireyi kasıtlı kültürleme sürecidir. İnsanların diğer insanları kasıtlı (planlı, programlı) Kültürleme: Kültürel değerlerin bireylere kültürleme sürecine de eğitim denilmektedir. Eğitim bir sistemdir ve sistemi oluşturan dört değişken vardır. Bunlar girdi, işlem, çıktı ve dönüttür. - Girdi; sistemin hedefini gerçekleştirebilmek için aktarılma sürecidir. Bireyin doğumdan ölüme kadar toplumun istek ve beklentilerine uyacak şekilde etkilenmesi ve değiştirilmesidir. Kültürleme, eğitimden daha geniş bir anlam içerir. Eğitim, kültürlemenin kasıtlı, amaçlı veya istendik gerekli olan her şeydir (Öğrenci, öğretmen, şartlandırmalarını içermektedir (kasıtlı yönetici, personel, araç-gereç, öğrencilerin mevcut bilgi ve becerileri, para vb). - İşlem; girdinin işlenmesi yani öğrenmenin kültürleme). Oysa kültürleme bilinçsiz, yaygın, kendiliğinden, rastgele, bireysel öğrenmeleri ve şartlandırmaları da içerir. gerçekleştirilmek istendiği boyuttur (Öğretim etkinlikleri, öğretmen kılavuzluğu, öğrenci Kültürleme üç türlüdür: Zoraki kültürleme, katılımı, zaman, strateji, yöntem ve teknikler). - Çıktı; öğretim süreci sonunda ortaya konan tüm gelişigüzel kültürleme ve kasıtlı kültürleme. a) Zoraki Kültürleme: Bireye hür iradesi dışında ürünlerdir (Öğrencilerde meydana gelen davranış kültürel değerlerin zoraki olarak kabul değişikliği, kültürel ve sosyal kazanımlar, ettirilmesidir. Mesela; siyasi partilerin

6 görüşlerini propaganda aracılığıyla empoze kasıtlı (planlı, programlı) kültürleme ile etmeye çalışması, beyin yıkaması. b) Gelişigüzel kültürleme: Bireylere plansız, sistemsiz ve gelişigüzel bir biçimde kültürel gerçekleştirilir. FORMAL EĞİTİM Planlı, programlıdır. değerlerin benimsettirilmesi. Mesela; aile Çoğunlukla öğretmen tarafından planlanır, içinde örf, adet, gelenek ve göreneklerin çocuklarına öğretilmesi. c) Kasıtlı kültürleme: Kültürel değerlerin planlı ve kasıtlı bir şekilde bireylere aktarılmasıdır. Mesela; formal eğitim (okullarda verilen eğitim gibi). öğretim yoluyla gerçekleşir. Yani öğreticiler profesyoneldir. Başlangıçtan sonuna kadar kontrollü ortamlarda gerçekleşir. Çoğunlukla okul vb. yerlerde oluşur. Yani mekân belirlidir. Tarihi, coğrafî vb. bilgilerin okullarda Amaç, bireylere olumlu davranış kazandırmaktır. öğretilmesi. Hedefler önceden bellidir. Ölçme ve değerlendirme süreci belirlidir. Kültürlenme: Bireylerin, içinde bulundukları Amaca yönelik olarak hazırlanmış ders araç ve kültürel unsurları benimseyerek o kültüre gereçleri kullanılır. katılmasına denir. Eğitim sürecinin sonunda katılımcılara belge verilir. Kültürleşme: Farklı kültürlerin karşılıklı İNFORMAL EĞİTİM etkileşimi ile gerçekleşen serbest kültür Planlı, programlı değil, gelişigüzeldir. alışverişidir. Başka bir ifadeyle farklı Planlı olmadığı için, bulunulan ortama göre toplumlardaki bireylerin karşılıklı olarak kültürel etkileşimde bulunmasıdır. şekillenir. Öğreticiler profesyonel değildir. Bireyin yaşadığı kontrollü yâda kontrolsüz her ortamda gerçekleşir KPSS Türk erkeğiyle evli olan yabancı bir kadın eve girerken ayakkabılarını çıkarmayı, İşyerinde, arkadaş grubu içinde, okulda, kısaca yaşamın her alanında oluşur. büyüklerin elini öpmeyi ve misafirperverliği Olumlu davranışlar yanında istenmeyen öğrenir. Türk erkeği ise eşinden pizza yapmayı ve değişik dans figürleri öğrenir. Bu durum neye örnektir? (Cevap: kültürleşmeye örnektir). Eğitim, kültürün aktarılmasında önemli bir araçtır. davranışlarda oluşabilir. Hedefler belli değildir. İ. Süreç içerisinde ölçme ve değerlendirme yapılmaz. Profesyonelce hazırlanmış ders araç ve gereçleri Eğitim, toplumun kültürünü etkileyen ve yoktur. kültürden etkilenen bir yapıya sahiptir. Bu nedenle Eğitim süreci bir belgeyle sonuçlandırılmaz. eğitim, kültürel değerlerin izlerini taşır. Eğitim, kültüre göre değişime karşı daha az direnç gösterir. Eğitimin ana amacı kültürü aktararak kültürün devamını sağlamaktır. Bu aktarma işi

7 Formal Eğitim: Amaç ve kuralları önceden belirlenerek planlı ve programlı olarak yürütülen eğitimdir. Formal bilgi, beceri ve tutumların zenginleştirilmesini amaç edinen ve kurumların genel çalışma düzenini sürekli olarak etkileyen eğitimdir. Mesela; MEB eğitim, eğitimin kurumsallaştırılmış halidir. tarafından düzenlenen akıl tahta kullanımı, Bireyde davranış değişikliği meydana getirmek üzere bilinçli, planlı, kontrollü ve kasıtlı bir biçimde öğretim ortamı düzenlenir. Öğretmen gibi profesyonel kişiler tarafından verilir. Varılmak bilgisayar kursu eğitimleri. Hizmet öncesi eğitim: Kamu kurum veya kuruluşlarında çalışmaya hak kazanmış ancak henüz işe başlamamış bireylere yapacakları işi istenen hedefler önceden bellidir. Olumlu pekiştirmeleri için verilen eğitimdir. (istendik) davranışlar kazandırmak esastır. Belli Halk eğitimi: Yetişkinlerin hayat standartlarını bir mekân ve ortam gereklidir. Örgün eğitim ve yükseltmek, sorunlarını çözebilmelerine ve yaygın eğitim olmak üzere ikiye ayrılır. yaşadıkları toplumun kalkınmasına katkıda a) Örgün Eğitim: Okul çatısı altında düzenli bulunmalarına yardımcı olmak amacıyla olarak yapılan eğitimdir. Belli bir yaş gruplarına düzenlenen eğitimdir, tş başında eğitim: Herhangi yöneliktir (homojenlik) ve süreklilik (birbirini bir işte çalışan bireylerin, çalıştıkları iş takip eden kesitlerden oluşması) göstermektedir. Okulöncesi eğitimden yükseköğretime kadar olan ortamından ayrılmadan işle ilgili gelişmeleri öğrendikleri eğitimdir. basamakları kapsamaktadır. Birini atlayıp bir Uyarı: Hizmet içi ve hizmet öncesi eğitimi, halk sonrakinden devam edilemez. eğitiminden ayıran temel fark; bir kurumun kendi b) Yaygın Eğitim: Örgün eğitime hiç girmemiş, çalışanları için iş odaklı (kendi mesleklerinin örgün eğitimin herhangi bir basamağından direkt gerektirdiği bilgi ve becerilerle ilgili) bir ayrılmış ya da örgün eğitimi tamamlamamış veya program çerçevesinde bu eğitimlerin bir meslekte çalışan bireylere yönelik olarak yapılan eğitimdir. Her yaş grubuna yayılmış eğitimdir (heterojenlik) ve süreklilik göstermez. gerçekleşmesidir. Oysa halk eğitimde bireyler daha çok kendi meslekleri (ihtisas alanları) dışında bir eğitim almaktadır. Hizmet içi ve hizmet öncesi Mesela; Halk eğitim kursları (çıraklık eğitimi, eğitimlere kimin katılacağı bir üst kurum nakış- elişi, okuma-yazma ve dil kursları), hizmet tarafından kararlaştırılır. Yani bireyin içi eğitimler, açık öğretim, açık lise, uzaktan özgürlüğünde değildir bu eğitimlere katılıp eğitim. Sargın eğitim: Sargın eğitim, örgün ve yaygın eğitim dışında kalan, bireylerin günlük yaşamda katılmamak. Oysa halk eğitim kurslarına bireyler, kendi kişisel tercihleri ile bağımsız olarak katılmaktadır. içinde belli bir eğitim almadan kendiliğinden gerçekleştirdiği öğrenme faaliyetleridir. Mesela; bireyin kendiliğinde çorap, hah ve kilim örmeyi 2-) İnformal Eğitim: Gelişigüzel, plansız, öğrenmesi. programsız ve günlük yaşam içinde kendiliğinden Hizmet içi eğitim: Kişilerin hizmetteki verim ve gerçekleşen eğitimdir. Birey çevresindeki etkinliklerinin artırılmasını, gelişmeye yol açan bireylerden (arkadaş, aile) ve iletişim araçlarından

8 etkilenerek bu eğitimi kazanır. Yer ve zaman öğretimde ise daha çok bilgi (formal önceden belli değildir ve değişebilir. İnformal etkinlikler) üzerinde durulur. eğitim (öğrenmeler) olumluda olumsuz da * Eğitimde etkileşim çok çeşitli iken öğretimde gerçekleşebilir, öğreten kişi, uzman olmayabilir. planlı, programlı ve güdümlüdür. Yani Daha çok gözlem ve taklit yoluyla gerçekleşir. öğretimde yönlendirilmiş öğrenmeler (sadece kasıtlı eğitim) varken, eğitim kendiliğinden 4. PROGRAM: Hedeflere ulaşmak için yapılan etkinliklerin düzenlendiği süreçtir. öğrenmeleri de içerir. Eğitim - öğretim arasındaki benzerlikler * Hem eğitim hem de öğretim, içinde bulunulan 5. ÖĞRENME, ÖĞRETME VE ÖĞRETİM Öğrenme: Yaşantı ürünü ve nispeten kalıcı izli davranış değişiklikleridir. Bireyin yaşantısının, toplumdan ve kültüründen etkilenir ve etkiler. * Her ikisi de yerel, ulusal ve uluslararası özellikler taşır. bireyde bıraktığı kalıcı izdir. Öğrenmenin * Her ikisi de birer süreci ifade eder. olabilmesi için bireyin davranışında değişiklik olması, yaşantı sonucunda meydana gelmesi ve 6. TÜRK MÎLLÎ EĞİTİMİNİ belli bir süre (nispeten) kalıcı olması gerekir. DÜZENLEYEN GENEL (YASAL) Öğretme: Öğrenmeyi kılavuzlama ve DÜZENLEMELER yönlendirme işidir. Yani öğrenmeyi yapma işidir. Öğretim: Bireye istendik davranış kazandırma 3 Mart 1924 de çıkarılan Tevhid-i Tedrisat amacıyla amaçlı, planlı ve programlı olarak Kaouou, 1961 de yürürlüğe giren 222 Sayılı yürütülen eğitim süreçlerin tümüdür. Yani İlköğretim ve Eğitimi Kanunu ve 1739 Sayılı öğretim, öğretme işinin yapıldığı süreci ifade eder. Milli Eğitim Temel Kanunu (1973) ile Öğretme genelde eğitim kurumlarında (okul gibi) yerlerde gerçekleştirilir. Okulun üç önemli temel belirlenmiştir. İlköğretim ve Eğitim Kanunu öğesi vardır: Eğitim-öğretimin işleyişi ile ilgili konulan 1. Öğrenci. 2. Öğretmen 3. Programdır. düzenleyen, okul statülerini ve türlerini belirleyen Öğretimin en temel unsuru ise öğrencidir. Eğitim - öğretim arasındaki farklar * Eğitim, öğretime göre daha kapsamlıdır. * Eğitim, tüm yaşamı kapsayan bir süreçken kanundur. Milli Eğitim Temel Kanunu Bu kanunla Türk Milli Eğitim sisteminin yapısı oluşturulmuş, eğitim kurumlan örgün ve yaygın öğretim yaşamın belli bir döneminde olmak üzere iki alt başlığa ayrılarak gerçekleştirilir. * Eğitim zaman yönünden kapsamlı ve çok boyutlu iken öğretim zaman yönünden kesitli ve sınırlıdır. * Eğitimde bilgi dâhil her türlü tecrübe (formal, informal etkinlikler) üzerinde durulurken, düzenlenmiştir. Türk Milli Eğitimi nin genel amaç ve temel ilkeleri Milli Eğitim Temel Kanunu ile belirlenmiştir. Bu kanunda öğretmende bulunması gereken üç nitelik de şöyle belirtilmiştir: özel alan bilgisi, meslek bilgisi (formasyon) ve genel kültür

9 Ayrıca öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri 6 sistemi bu yönlendirme doğrultusunda yeterlik alanı, 31 alt yeterlik ve 233 performans düzenlenir. Yöneltme işinde rehberlik göstergesi belirlenmiştir. hizmetlerinden objektif ölçme ve 6 yeterlik alanı; öğrenciyi tanıma, öğrenme ve öğretme süreci, okul - aile ve toplum ilişkileri, program ve içerik bilgisi, kişisel ve mesleki değerler - meslek gelişim, öğrenmeyi - gelişimi izleme ve değerlendirme. değerlendirme metotlarından yararlanılır. 4-) Eğitim hakkı: Temel eğitim görmek her Türk vatandaşının hakkıdır. Temel eğitimden sonra vatandaşlar ilgi ve yetenekleri doğrultusunda eğitim kurulularından faydalanır. TÜRK MİLLİ EĞİTİMİN GENEL 5-) Fırsat ve imkân eşitliği: Eğitimde herkese kadın-erkek ayrımı yapmaksızın eşit olanak AMAÇLARI 1) Atatürk ilke ve inkılâplarını benimseyen, Atatürk milliyetçiliğine bağlı; TC karşı görev ve sorumluluklarını bilen ve bunları davranış verilir. Parasız yatılılık, burs, kredi ve başka yollarla yoksul olan öğrencilere eğitim olanağı verir. 6-) Süreklilik: Fertlerin yaşam boyu genel ve haline getiren iyi yurttaşlar yetiştirmek meslekî eğitimlerinin devamı esastır. 2) Beden, zihin, ahlak, ruh ve duygu Gençlerin eğitimi yanında hayata ve iş bakımlarından dengeli ve sağlıklı şekilde alanlarına olumlu bir şekilde uymalarına gelişmiş bir kişiliğe sahip, bireysel anlamda yardımcı olmak üzere yetişkinlerin sürekli kendini geliştirmiş, yapıcı, yaratıcı ve verimli eğitimini sağlamak için gerekli tedbirleri kişiler yetiştirmek almak da bir eğitim görevidir. 3) Bireylerin ilgi ve kabiliyetlerini geliştirerek 2013 KPSS Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, hayata hazırlamak ve bir meslek sahibi olmalarını sağlamak bireylere evlilik öncesinde evliliğe uyum eğitimi vermeyi 8. TÜRK MÎLLÎ EĞİTİMİN TEMEL planlamaktadır. Planlanan bu eğitim Türk Millî Eğitimi nin temel ilkelerinden hangisini daha İLKELERİ 1-) Genellik ve eşitlik: Eğitim kurumlan dil, ırk, çok desteklemektedir? (Cevap: Süreklilik) cinsiyet ve din ayrımı gözetmeksizin herkese açıktır. Eğitimde hiçbir zümreye, aileye, sınıfa veya kişiye ayrıcalık tanınamaz. 2-) Ferdin ve toplumun ihtiyaçları: Millî Eğitim 7-) Atatürk İnkılâp ve İlkeleri ve Atatürk Milliyetçiliği: Atatürk inkılâp ve ilkeleri ve ana yasada tanımını bulmuş olan Türk hizmeti, Türk vatandaşlarının istek ve milliyetçiliği tüm ders programlarında temel yetenekleri ile Türk toplumunun alınır. Millî kültürün bozulup, yozlaşmadan gereksinimlerine göre düzenlenir. 3-) Yöneltme: Fertler eğitimleri süresince ilgi ve yeteneklerine göre çeşitli programlara ve okullara yöneltilerek yetiştirilir. Millî Eğitim kendimiz özgü şekli ile evrensel kültür içinde korunup geliştirilmesine ve öğretilmesine önem verilir. 8-) Demokrasi eğitimi: Atatürk milliyetçiliği ne