İlişkisel Veri Modeli. İlişkisel Cebir İşlemleri

Transkript

1 İlişkisel Veri Modeli İlişkisel Cebir İşlemleri

2 Veri işleme (Mnipultion) işlemleri (İlişkisel Cebir İşlemleri) Seçme (select) işlemi Projeksiyon (project) işlemi Krtezyen çrpım (crtesin product) işlemi Birleştirme (join) işlemi Toplm (union) işlemi Kesiştirme (intersect) işlemi Çıkrm (difference) işlemi Bölme (division) işlemi

3 Seçme işlemi Seçme opersyonunun gösterim şekli: R, ilişkinin ismini vermektedir. <şrt> ise seçimde kullnıln şrtı verir. Bir Örnek: Burd UYENO 4 oln kullnıcı DOLASIM ilişkisinden seçilmektedir. Sonuç ilişki şğıdki gibidir.

4 Projeksiyon İşlemi Gösterim şekli Bir Örnek Sonuç ilişki

5 Krtezyen Çrpım Gösterim şekli R x S R ve S iki frklı ilişkidir. R(A,, An) ve S(B,, Bm) olmk üzere Q=R x S olmk üzere; Q(A,, An, B, Bm) şeklinde verilebilir. Q ilişkisinde n+m det nitelik bulunur. Nr, R ilişkisindeki stır syısını, Ns, S ilişkisindeki stır syısını vermek üzere Nq=Nr*Ns dir.

6 Krtezyen-Çrpım Örneği R, S ilişkileri: R x S: A B A B C D γ γ E b b b b C D γ E b b R S

7 Birleştirme Opersyonu (Join) Krtezyen çrpım tek bşın bir nlm ifde etmemektedir. Birleştirme işlemi krtezyen çrpım ek bir işlemdir. Gösterimi: R [X] <şrt> S tir. <şrt> є {=,, >,, <, } den biridir. Birleştirme opersyonu iki ilişkideki ilişkili stırlrı tek bir stırd birleştirir.

8 Join-Devm R [x] <srt> S = σ <srt> (R X S) Birleştirme opersyonu krtezyen çrpım işlemine seçme işleminin uygulnmsıdır. Bu işlem syesinde gereksiz veri tekrrı engellenmiş olur.

9 Join Örneği Öğrenci(ö_no, _dersler) ve Hoc (h_no, v_dersler) Olmk üzere; Öğrenci [X] <Öğrenci._dersler=Hoc.v_dersler> Hoc şeklindeki bir ifde, hoclrın verdiği dersleri ln öğrenciler mnsın gelmektedir. Bu örnekte şrt opertörü olrk eşitlik kullnılmıştır.

10 Doğl Birleştirme Birleştirme opersyonu için eşitliğin kullnılmsın equi join dı verilir. Equi join işleminde iki ilişkideki ilişkili stırlr tek bir stırd toplnmkt fkt stır içinde bzı nitelikler birden fzl tekrr edilmektedir. Bu tekrrın engellendiği birleştirme şekline doğl birleştirme dı verilir.

11 Doğl Birleştirme Örneği Örneğin: R = (A, B, C, D) S = (E, B, D) Sonuçşemsı = (A, B, C, D, E) R ve s şğıdki şekilde tnımlnır: r.a, r.b, r.c, r.d, s.e (σ r.b = s.b r.d = s.d (r x s))

12 Örneğin gösterimi r, s ilişkileri: A B γ δ 4 C D γ γ b b B 3 3 D b b E γ δ r A B δ C D γ γ b E γ γ δ s r s

13 Toplm (U) Opersyonu Gösterim şekli; S U R Bu opersyonun yerine getirilebilmesi için R ve S ilişkilerinin eşit syıd niteliğe ship olmsı ve nitelik tiplerinin ynı olmsı gerekmektedir. Toplm opersyonu ile ynı ilişkinin frklı kopylrı bir ilişki hline getirilir.

14 Toplm Opersyonu Örnek R ve s ilişkileri: A B A B 3 r s r s: A B 3

15 Frk (-) Opersyonu Gösterim şekli; S-R Toplm opersyonund olduğu gibi bu opersyonun d yerine getirilebilmesi için R ve S ilişkilerinin eşit syıd niteliğe ship olmsı ve nitelik tiplerinin ynı olmsı gerekmektedir. Bu opersyonun sonucund elde edilen ilişki bir ilişkiye sonrdn eklenen stırlrın bulunmsı gibi bir sonuç verecektir. S ilişkinin son içeriği, R ilişkinin önceki içeriği ise, S-R rdki stırlrın bulunduğu ilişkidir.

16 Frk Opersyonu Örneğin R ve s ilişkileri: A B A B 3 r s r s: A B

17 Kesişim Opersyonu Gösterim şekli; R S R S = R - (R - S)

18 Kesişim Opersyonu Örnek R ve s ilişkisi: A B A B 3 r s A B r s

19 Bölme (/) Opersyonu R (x,y) ve S(y) olmk üzere R/S ilişkisi nitelik değeri y ye eşit oln R ilişkisi içindeki (x) nitelik değerlerini verir. R/S ilişkisi bütün x stırlrını içerir ve S deki her y stırı için R de bir x değeri vrdır. Kısc, S ilişkisinde bulunn y niteliğine ship R ilişkisi elemnlrı çıktı olrk verilir.

20 Bölme opersyonu-örnek R ve s ilişkileri: A B B r s: A γ δ δ δ r s

21 Bnkcılık Örneği brnch (brnch-nme, brnch-city, ssets) customer (customer-nme, customer-street, customer-only) ccount (ccount-number, brnch-nme, blnce) lon (lon-number, brnch-nme, mount) depositor (customer-nme, ccount-number) borrower (customer-nme, lon-number)

22 Örnek sorgulr 00 dolrdn fzl kredi lnlrın tmmı. σ mount > 00 (lon) 00 dolrdn dh fzl kredi lnlrın kredi numrlrı lon-number (σ mount > 00 (lon))

23 Örnek sorgulr Bnkd mevdut hesbı vey kredi hesbı oln müşterilerin müşteri isimlerini getir. customer-nme (borrower) customer-nme (depositor) Bnkd hem mevdut hesbı hemde kredi hesbı oln müşterilerin müşteri isimlerini getir. customer-nme (borrower) customer-nme (depositor)

24 Örnek Sorgulr Öğrenci ve Hoc ilişkilerinden dh önce bhsedilmişti. 0 nolu hocnın verdiği dersleri lbilecek öğrencilerin numrlrını getirin. Π o_no ((σ <h_no=0> Hoc) [X] Ogrenci)

25 Örnek Sorgu 0 vey 0 nolu öğrencilerin ldıklrı derslerin hoc numrlrını getiriniz. Π h_no, v_dersler ((σ <o_no=0 V o_no=0> Öğrenci) [X] Hoc)

26 Anhtr Nitelikler Süper Anhtr: bir ilişkide bütün stırlrı birbirinden frklı oln niteliktir. Örneğin; kitp tblosund demirbş numrsı vey kimlik tblosund kimlik no gibi. Ady Anhtr: Bir ilişkide birden fzl nhtr vrs bunlrdn her birine dy nhtr dı verilir. Örneğin; ödünç kitp tblosund üye_no ve erisim_no dy nhtrdır. Birincil nhtr (primry key): Ady nhtrlrdn seçilenidir. Birincil nhtr tekil olduğu zmn süper nhtr olur.

27 İlişkisel VT Şemsındki Bütünlük Kısıtlmlrı Anhtr kısıtlmsı: herhngi bir ilişkideki her bir stır için bu niteliğin tek olmsı gerekir. Vrlık bütünlük kısıtlmsı: bu değer boş olmz. Refernslı bütünlük kısıtlmsı: eğer bir ilişkideki bir stır bşk bir ilişkideki bşk bir stırı referns ediyors referns edilen stır vr olmlıdır.