TOKİ ANADOLU LİSESİ BEYLİKTEN DEVLETE HAZIRLAYAN HÜSEYİN GÜNDÜZ

Transkript

1 TOKİ ANADOLU LİSESİ BEYLİKTEN DEVLETE HAZIRLAYAN

2 OSMANLI DEVLETİ OSMANLI DEVLETİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ Tek bir hanedanın ömür sürdüğü en uzun süreli devlettir. Halifelikle yönetilen tek Türk devletidir. Egemenlik hakları hükümdarda toplanmıştır.iki teşkilat sistemi uygulanmamıştır. Türk Devletleri içresinde merkezi otoritesi en güçlü olan devlettir. Kültür ve uygarlık alanında en ileri olan Türk devletidir. Emperyaldir fakat sömürgeci değildir. Türk Devletleri içerisinde en uzun süre ayakta kalan devlettir. İskan sistemini en iyi uygulayan Türk Devletidir. Türk-İslam tarihinde İslam birliğini ilk kuran devlettir. OSMANLI TOPRAKLARI ÜZERİNDE KURULAN GÜNÜMÜZ DEVLETLERİ Macaristan Moldova Makedonya Bosna Hersek Arnavutluk Bulgaristan Romanya Sırbistan AVRUPA Yunanistan Karadağ, Kosova Hırvatistan ın bir bölümü Slovenya nın bir bölümü Azerbaycan, Gürcistan ve Ermenistan (Kısa süre) Ukrayna (Himaye yoluyla) ASYA AFRİKA Bahreyn Birleşik Arap Emirlikleri Filistin Irak Lübnan Kuveyt Katar Ürdün Tunus Mısır Libya Kıbrıs İsrail Suudi Arabistan Yemen Suriye Türkiye Sudan, Malezya, Etiyopya (Himaye yoluyla) Cezayir Fas (Kısa süre) 1

3 OSMANLI DEVLETİ KURULDUĞU SIRADA GENEL DURUM Feodalite Rejiminin yaygın olduğu kıtada Skolastik düşünce ile kilise en güçlü kurumdur. İngiltere, Fransa ve Kutsal-Roma Germen İmparatorluğu en güçlü devletlerdir. İngiltere ile Fransa arasında Yüzyıl Savaşları yaşanmaktadır. Balkanlarda siyasi ve dini (Ortodoks-Katolik ) çatışmalar yaşanmaktadır. AVRUPA Balkanlarda en güçlü devlet Sırp Krallığıdır. Ayrıca Bulgar, Macar Krallıkları ile Arnavutluk, Bosna Hersek, Erdel, Eflak, Boğdan beylikleri gibi küçük devletlerarasında siyasi çatışmalar yaşanmaktadır. Bizans taht kavgaları ile eski günlerini arayan Tekfur adı verilen valilerine dahi söz geçiremeyecek durumdadır. Ön Asya. Anadolu, İran, Suriye, Mısır, Arap Yarımadası, Filistin ve Mezopotamya nın tamamını içine alan bölgeye Yakındoğu denilmektedir. YAKINDOĞU Memluk, İlhanlı, Altın Orda, Türkiye Selçuklu Devleti kâğıt üzerinde olsa da Beylikler, Trabzon Rum İmparatorluğu var olan devletlerdir. Dönemin en güçlü devleti İlhanlılardır. İran, Irak, Kafkasya ve Kösedağ Savaşı ile Anadolu ya hâkim devlet konumundadır. Memlukler Hicaz, Filistin, Mısır, Suriye ve Güney Doğu Anadolu ya hâkim durumundadır. Altın Orda Devleti Hazar Denizi ve Karadeniz in kuzeyine hâkimdir. Anadolu da siyasi birliktelik Kösedağ Savaşı ile yıkılmış beylikler dönemi yaşanmaktadır. KÖKEN Osmanlılar köken olarak; Oğuzların, Bozok kolunun, Gün Han soyunun, Kayı boyunun, Karakeçili, aşiretine mensuptular. KAYILAR ANADOLU DA; Anadolu ya gelen Kayılar ilk önce Ahlat bölgesine yerleştiler. Sultanı Alaaddin Keykubat döneminde Harzemşahlarla yapılan Yassıçemen Savaşında gösterdikleri yararlılıktan dolayı Ankara yakınlarındaki Karacadağ yöresi Kayılara yurtluk olarak verilmiştir. Bizans üzerinde baskı kurmak ve sınır güvenliğini sağlamak amacı ile Türkiye Selçuklularınca Söğüt ve Domaniç e yerleştirildiler. Kayılar Söğüt ü kışlak, Domaniç i ise yaylak olarak kullanmışlardır. Bu sırada Kayıların başında Ertuğrul Gazi bulunmaktadır. Kayılar Damga olarak Ok ve Yay kullanmışlardır. 2

4 OSMANLI DEVLETİNİN KISA SÜREDE BÜYÜME NEDENLERİ Bizans sınırında kurulan bir uç beyliği olması(coğrafi Konumu) Güçlü bir merkeziyetçi yönetim anlayışının görülmesi Yetenekli padişah ve devlet adamlarınca idare edilmesi Anadolu da siyasi birliğin bulunmaması dolayısıyla güçlü bir devletin olmaması İlk zamanlarda Anadolu daki beyliklerle mücadeleye girmeyerek dostane ilişkiler kurması Yeni fethedilen yerlerde sistemli İskân politikasının uygulanarak fetihlerin kalıcı hale getirilmesi İstimalet (Din ve İbadet özgürlüğü) politikası ile fethedilen yerlerde halkın hoşgörüsünü kazanması Balkanlarda siyasi ve dini çatışmaların yaşanması İngiltere ve Fransa arasında yaşanan Yüzyıl Savaşlarının yaşanması Ahi Şeyh ve Erenlerce desteklenmeleri Cihat ve Gaza anlayışı Orta Asya Türk göçleri ile beslenmesi Devlet teşkilatlanması ve yeniliklere açık olması DEVLETİN AŞAMALARI VE PADİŞAHLAR OSMAN BEY ORHAN BEY I.MURAT I.MEHMET II.MEHMET Aşiretten beyliğe geçiş Beylikten devlete geçiş Devletleşme sürecinin tamamlanması Osmanlı Devletinin ikinci kurucusu Devletten İmparatorluğa geçiş KURULUŞ DÖNEMİ OSMANLI TARİHİ OSMAN BEY DÖNEMİ( ) Osmanlı Devletinin kurucusudur. Fahruddin lakabı ile de bilinen Osman Bey babası Ertuğrul Gazi nin 1281 de ölümü ile Kayı boyunun başına geçti. Kayılar bu dönemde Çobanoğullarına bağlıdır. Beyliğin yıkılması ile Anadolu Selçuklu Devletine bağlı bir uç beyliğine dönüşecektir. Ahi şeyhlerinden Edebali nin kızı Bala Hatunla evlenerek ahilerin desteğini aldı. İnegöl tekfuru Nikola ile yapılan Ermenibeli Savaşı kaybedilmiştir.(1284) Ermenibeli Savaşı Osmanlı Devleti kurulmadan önce Bizans güçleri ile yapılan ilk savaştır yılında Osman Bey in ilk fethi sayılan Kulaca Hisar kalesi alındı. Bu hisar Osmanlıların aldığı ilk kale olarak ta kabul edilir.

5 1291 yılında İnegöl tekfuru ile yapılan Domaniç Savaşı kazanılarak Karacahisar alındı. Karacahisar ın alınması ile Osman Bey Türkiye Selçuklularınca uç beyi olarak atandı yılında Yarhisar, Bilecik ve İnegöl fethedildi. Bilecik in fethi ile beyliğin merkezi buraya taşındı. Bilecik teki demir madenlerinin işlenmesi ile ordunun silah ihtiyacı ilk zamanlarda buradan sağlanmıştır yılında Yundhisar ve Yenişehir alındı. Yenişehir in alınması ile Osmanlı tarihinin ilk kadısı olarak ta bilinen Karamanlı Dursun Fakih tarafından Osman Bey adına ilk hutbe okunmuştur. Yenişehir bir yıl sonra devletin yeni merkezi olacaktır. Selçuklu Sultanı III. Alaeddin Keykubat ın İlhanlılar tarafından tahttan indirilip Tebriz e götürülmesi ile Anadolu da iktidar boşluğu ortaya çıktı. Bu durumdan faydalanan Osman Bey 1299 da bağımsızlığını ilan etmiştir. Osman Bey Türk töresinde Fetheden fethettiği yerin sahibidir. anlayışı çerçevesinde fetihlerin hızlanması, devletin sınırlarının genişlemesi için alınan yerleri kardeşi, oğlu ve silah arkadaşlarına dirlik olarak vermiştir. Fetheden fethettiği yerin sahibidir. anlayışı gereğince; Kardeşi Gündüz Bey: Eskişehir Oğlu Orhan Gazi: Karacahisar Hasan Alp: Yarhisar Turgut Alp: İnegöl bölgeleri dirlik olarak verildi. KOYUNHİSAR (BAFEON)SAVAŞI (18-27 Temmuz 1302): Osmanlı kuvvetlerinin batıya ilerleyip İzmit e yaklaşması üzerine Bursa tekfuru etrafında birleşen tekfurlar ve Bizans ın da destek kuvvet gönderdiği savaşı Osmanlılar kazandı. SONUÇ: İzmit yolu açılarak Bursa nın kuzeyi hariç şehir üç taraftan kuşatılmıştır. Koyunhisar Savaşı Osmanlı Devleti ile Bizans arasındaki ilk savaştır demarmara denizinde İmralı adası alındı. İmralı adası Osmanlı Devletinin fethettiği ilk adadır yılları arasında Leblebici, Lefke, Mekece, Gölpazarı Akhisar ve Geyve kaleleri alınmıştır. 1321'de Mudanya ve Gemlik, 1323'de Akyazı ve Ayan köy alınmıştır yılında vefat eden Osman Bey in mezarı Bursa Gümüşlü Kümbettedir. OSMAN GAZİ DÖNEMİ İLKLERİ İLK ALINAN KALE İLK ALINAN VERGİ İLK PARA İLK ATANAN KADI İLK FETHEDİLEN ADA İLK HUTBE İLK ANTLAŞMA KULACA HİSAR KALESİ BAC VERGİSİ(Pazar Vergisi) MANGIR ADI İLE İLK BAKIR PARA BSTIRILDI. KARAMANLI DURSUN FAKİH İMRALI ADASI KARAMANLI DURSUN FAKİH 1306 da Ulubat Tekfuru ile imzalandı. 4

6 Şeyh Edebali den Osman Bey e: Bilesin ki atın iyisine doru yiğidin iyisine deli derler! Beysin! Bundan sonra öfke bize; uysallık sana... Güceniklik bize; gönül almak sana.. Suçlamak bize; katlanmak sana.. Acizlik bize, yanılgı bize; hoş görmek sana. Geçimsizlikler, çatışmalar, uyumsuzluklar, anlaşmazlıklar bize; adalet sana. Kötü göz, şom ağız, haksız yorum bize; bağışlama sana... Bundan sonra bölmek bize; bütünlemek sana. Üşengeçlik bize; uyarmak, gayretlendirmek, şekillendirmek sana Ey Oğul! Yükün ağır, işin çetin, gücün kıla bağlı. ORHAN BEY DÖNEMİ( ) Sultan ünvanını ilk kullanan hükümdar olan Orhan Bey dönemi beylikten devlet aşamasına geçilen dönemdir.1336 da İlhanlılara ödenen vergi kesilerek devlet tam bağımsızlığa kavuşmuştur. BURSANIN FETHİ (1326): Orhan Bey döneminde Mudanya Limanı ve Orhaneli alınarak Bursa ile Bizans arasındaki kara bağlantısı kesilmiştir. İlk defa Osman Bey döneminde başlanan aralıklarla 10 yıl süren kuşatma neticesinde Bursa alınarak başkent yapıldı. ÖNEMİ: Bursa Osmanlı Devletinin ilk büyük başkentidir. Bizans ın Güney Marmara daki etkinliği kırıldı. Marmara ve Anadolu nun en büyük ipek üretim bölgesi ve önemli ticaret merkezlerinden biri Osmanlıların eline geçti. MALTEPE (PALEKANON) SAVAŞI(1329): SEBEPLERİ Osmanlı kuvvetlerinin İznik i kuşatması Osmanlı kuvvetlerinin Boğazlara yaklaşmasını engellemek Osmanlının eline geçen Aydos, Karamürsel, Kandıra ve Samandıra kalelerini geri almak SAVAŞ: Bizans imparatoru III. Andreanikos komutasındaki Bizans ordusu ile Osmanlı hükümdarı Orhan Bey komutasındaki Osmanlı kuvvetleri arasında yapılan savaşı Osmanlılar kazandı. SONUÇLARI Bizans ın Anadolu daki etkinliği sona erdi. Bizans ın Anadolu daki toprakları ile kara bağlantısı kesildi. İznik ve İzmit in alınması kolaylaştı. Kocaeli yarımadası büyük ölçüde fethedildi. BİZANS IN BAĞLANTILARININ KESİLMESİ Anadolu Toprakları İle bağlantısının kesilmesi Maltepe Savaşı Orhan Bey Dünya ile bağlantısının kesilmesi Çatalca ya kadar toprakların alınması I.Murat Bulgar ve Sırp prenslikleri ile bağlantısının kesilmesi Sazlıdere Savaşı I.Murat İznik Maltepe Savaşından sonra tekrar kuşatılmış, Bizans tan yardım umudunu kesen tekfurla yapılan anlaşma gereğince şehir 1331 de Osmanlı kuvvetlerine teslim edilmiştir.1333 de Gemlik alındı. İznik in fethi ile Osmanlı tarihinde ilk Cizye vergisi alınmaya başlanmıştır. 5

7 İznik in alınmasından sonra 1333 de İzmit kuşatılmıştır.1337 de şehir Bizans valisi Prenses Marika Paleialogos tarafından Osmanlılara teslim edilmiştir. Şehir kısa bir süre Osmanlıya başkentlik yapmıştır. İznik in alınması ile Kocaeli Yarımadasının fethi tamamlanmıştır. İznik Bizans ın Anadolu da Osmanlılara kaybettiği son büyük şehirdir. Bizans ın Anadolu da kaybettiği son toprak parçası Germiyanoğullarınca alınan Ataşehir dir. (1396) KARESİOĞULLARI BEYLİĞİNİN ALINMASI(1345): ALINMASI 1342 de Osmanlı kuvvetlerinin Ulubat, Mihaliç ve Kirmasti yi almışlardır. Bu bölgelerin alınmasıyla Osmanlı Devleti ile Karesi beyliği sınır komşusu olmuştur. Karesi Bey in ölümünden sonra başa geçen Demirhan Bey in halka kötü davranması üzerine Karesi ileri gelenlerinin Orhan Bey den yardım istemesi üzerine beylik Çanakkale ve çevresi hariç 1345 de Osmanlı topraklarına katılmıştır.1360 da Çanakkale ve çevresinin alınması ile beyliğe tamamen son verildi. ÖNEMİ Karesi Beyliği Osmanlıya katılan ilk beyliktir. Anadolu Türk siyasi birliği yolunda atılan ilk adımdır. Osmanlı Devleti ilk defa donanma gücüne kavuştur. Osmanlı Devleti ilk defa Ege Denizine (Adalar Denizine) ulaştı. Hacı İlbey, Fazlı Bey, Ece Halil ve Evrenuz Bey gibi Karesi komutanları Osmanlı hizmetine girdi. Osmanlı Devletinin Rumeli ye geçişi kolaylaştı. Orhan Bey döneminde ayrıca 1352 de Marmara Adaları ve 1354 de Ankara alınmıştı RUMELİYE GEÇİŞ Rumeli ye Geçişi Kolaylaştıran Sebepler: Osmanlıların Karesi beyliğini almaları ile donanma gücüne kavuşmaları. Gaza ve Cihat anlayışı Türkmenlere yurt bulma amacı Bizans ta yaşanan taht kavgaları ve Balkanlarda güçlü bir siyasi yapının olmaması Batıya doğru fetih hareketlerinin devam edilmek istenmesi Sırp ve Bulgarlara karşı Bizans ın Osmanlı dan yardım istemesi Bölgeyi tanıyan Karesi devlet adamlarının Orhan Bey i teşvik etmeleri ÇİMPE KALESİNİN ALINMASI (1353): III. Andiranikos un ölümü ile Bizans da imparator olma mücadelesi veren Kantakuzen önce Aydınoğullarından yardım istemiş aldığı olumsuz cevap üzerine son umut olarak Orhan Bey den yardım istemiştir. Orhan Bey den aldığı yardımla Kantakuzen Bizans tahtına oturmuştur. Kantakuzen Balkanlardaki ayaklanmaların bastırılması için Osmanlıdan tekrar yardım istemesi üzerine Süleyman Paşa komutasındaki kuvvetler bölgedeki karışıklıklara son verdi. Yapılan anlaşma gereğince Gelibolu Yarımadasındaki Çimpe Kalesi Osmanlılara verilmiştir. Çimpe Kalesi Osmanlı Devletinin Rumeli deki ilk toprağıdır. Çimpe Kalesinden sonra Osmanlı akıncıları Tekirdağ, Lüleburgaz, Çorlu, Bolayır, Keşan, Burgaz ve Malkara yı almışlardır. 6

8 FETİHLERDEKİ AMAÇ: Bizans ın batı devletleri ile bağlantısını kesmek Karadeniz e ulaşmak. NOT: Bu bölgelerin alınmasıyla ilk defa iskân faaliyetleri başlamıştır. ORHAN BEY DÖNEMİNDE DEVLET TEŞKİLATLANMASI VE DİĞER FAALİYETLER Yaya ve Müsellem adıyla ilk düzenli ordu teşkilatı kuruldu İlk Osmanlı Camisi olan Hacı Özbek Camii İznik te yaptırıldı. ( ) İlk defa Divan teşkilatı kuruldu.ilk defa kadı ve subaşı ataması yapıldı. İlk darphane kurulmuş ve ilk defa gümüş para (akçe ) bastırılmıştır. İlk defa vezirlik makamı oluşturuldu. İlk Osmanlı veziri Alaaddin Paşa dır. İlk defa bu dönemde Tımar sistemi uygulanmış I.Murat döneminde bu uygulama sistemli hale getirilmiştir. (MEB 10.SINIF TARİH DERS KİTABI) İlk defa bedesten yaptırılmıştır. İlk Osmanlı Medresesi olan İznik Orhaniyesinde açıldı. İlk müderris Davud-u Kayseridir İlk imarethane eşi Nilüfer hatun tarafından İznik te yaptırıldı. Nilüfer Hatun aynı zamanda ilk gayrimüslim hasekidir.(holofira) İlk Osmanlı Sarayı yaptırıldı.(bursa) İlk defa Vakıf Teşkilatı kuruldu. İlk tersane Karamürsel de kuruldu. İlk defa Sancak sistemi kuruldu. 7

9 TANIM: Kavram olarak Beşeri yerleşim anlamına gelen İskân siyaseti Osmanlı Devletinin Rumeli de fethettiği topraklara Anadolu dan getirdiği Türk ailelerini yerleştirmesidir. Osmanlı Devletinde ilk iskân siyaseti Orhan Bey döneminde Kara Arap veya Göçer Evler olarak da adlandırılan Karesi Beyliğindeki göçebe Türkmenlerin Hayrabolu ya yerleştirilmesi ile başladı. AMAÇLARI İSKÂN SİYASETİ İSKÂN YÖNTEMİ İskân edilecek aileler bölgelere yakın yerlerden seçilir. Anadolu da anlaşmazlık içerisindeki ailelerden bir kısmı iskâna tabi tutularak iç huzur sağlanmıştır. Fethedilen yerli halktan isyan çıkarabilecek olanlar başka bölgelere iskân ettirilir. İmalat ve düzenin bozulmamasına dikkat edilirdi. Fethedilen yerlere öncelikle konargöçer Türkmenler yerleştirildi. Fethedilen yerleri Türkleştirmek Fethedilen yerlerde kalıcı egemenlik kurmak Fethedilen yerlerde çıkabilecek isyan vb. durumları engellemek Göçebe Türkmenleri yerleşik hayata geçirmek Fetihlerin devamlılığını sağlamak Tımar sistemini uygulayarak tarımsal üretimi arttırmak Sınır güvenliğini sağlamak İskân edilen ailelere toprak verilir, belli süre vergi alınmaz, çift hayvanı, tohum desteği ve zirai alet desteği sağlanırdı. Ordu güzergâhları ve stratejik bölgeler iskâna tabi öncelikli yerlerdir. Geçerli bir neden olmadan eski yerlere göç etmek yasaktır. Fetihler kalıcı hale geldi SONUÇLARI Orduya lojistik destek sağlandı Yeni yerlerin fethedilmesi sağlandı Balkanların Türkleşmesi ve İslamlaşması sağlandı. Göçebe Türkmenler yerleşik hayata geçirilerek tarımsal üretim arttı. İskan edilen yerlerde imar faaliyetleri ile Türk-İslam kültürüne ait özgün örnekler ortaya çıktı. Anadolu da yerleşik ve göçmen aileler arasında yaşanabilecek çatışmalar engellendi. I.MURAT DÖNEMİ( ) I.Murat sancak sistemiyle yetişerek tahta çıkan ilk Osmanlı padişahıdır. Hükümranlığının ilk yıllarında büyük Şehzade İbrahim ve küçük şehzade Halil isyanları ile uğraşmıştır. Eskişehir ve Bilecik taraflarında kardeşleri İbrahim ve Halil'i yakalattırarak boğdurdu. Osmanlı Tarihinde İlk defa kardeş katliamı bu dönemde yaşanmıştır. 8

10 ANADOLUDAKİ FAALİYETLER I.Murat ın ilk dönemlerinde Karamanoğullarının kışkırtması ile önce Ahilerin daha sonra Eretna Beyliğinin eline geçen Ankara geri alındı.(1362) 1381 yılında Oğlu Yıldırım ı Germiyanoğulları Beyi Süleyman Şah'ın kızı Devlet Hatunla evlendirerek Kütahya, Emet, Tavşanlı ve Simav bölgelerini çeyiz olarak almıştır. Bu bölgelerin alınmasıyla Hamitoğulları ve Osmanlı Devleti sınır komşusu olmuştur yılında Hamit oğlu Hüseyin Bey le yapılan pazarlıklar neticesinde Isparta, Akşehir, Beyşehir, Seydişehir, Yalvaç ve Karaağaç 80 bin altın karşılığında satın alınmasıyla Osmanlı Devleti Karamanoğulları ile sınır komşusu olmuştur. Karamanoğlu Alâeddin Bey in 1386'da Osmanlı toprağı olan Beyşehir'e saldırması üzerine 1387 yılında yapılan Karaman seferi ile Karamanoğulları mağlup edildi. Karamanoğulları ve diğer beyliklere yönelik izlenen politikalarla Osmanlı Devleti ilk defa Anadolu üstünlüğü ele geçirdi. Memlüklerin bu dönemde Osmanlıya elçi göndermesi Anadolu da üstünlüğün Osmanlıya geçtiğinin en bariz kanıtıdır. Karamanoğulları ile ilk ilişkiler ve savaşlar bu dönemde başlamıştır.(1387) RUMELİDEKİ FAALİYETLER SAZLIDERE SAVAŞI (1362) SEBEPLERİ SAVAŞ Osmanlı Devletinin Edirne yi ele geçirme isteği. Bizans ve Bulgar ittifak güçlerine karşı Pınarhisar ile Babaeski arasındaki Sazlı dere mevkiinde 1362 yılında yapı- Edirne nin, Meriç, Tunca ve Arda nehirlerinin kavsak noktasında bulunması bölgenin önemini daha da arttırmıştırlan savaşı Osmanlılar kazandı. SONUÇLARI Edirne fethedildi. Sırpsındığı Savaşına neden olacaktır. Edirne nin fethinden sonra Gümülcine ve Filibe nin de alınması ile Bizans ın Sırp ve Bulgarlarla olan kara bağlantısı kesilmiştir. Balkanlardan Rumeli ve Bizans a gelen karayolu bağlantısı Osmanlıların eline geçmiştir. Sazlı dere Savaşının kazanılmasıyla Osmanlı Devleti topraklarına yönelik Haçlı Seferleri başlayacaktır. SIRPSINDIĞI SAVAŞI (I.ÇİRMEN SAVAŞI) (1364) SEBEPLERİ Edirne ve Filibe gibi stratejik bölgelerin Osmanlı Devletinin eline geçmesi Osmanlı kuvvetlerinin Balkan topraklarına akınlar düzenlemesi Bizans, Sırp ve Bulgar Krallıklarının Papadan yardım istemesi Macarlar Kralı Layoş un Balkanlarda hâkimiyet kurma isteği SAVAŞ Papa V.Urban ın teşviki ile Macar kralı Layoş önderliğinde Bulgar, Bosna, Sırp, Macar ve Eflak kuvvetlerinden oluşan haçlı ordusu Meriç vadisine inip Meriç Irmağı kenarından ilerlemeye başladı. Meriç Nehri kenarında mola veren Haçlı ordusuna Hacı İlbeyi komutasındaki keşif kuvvetlerinin baskın yapması ile Osmanlı Devleti büyük bir zafer kazanmıştır. Edirne başkent ilan edildi.(1365) Meriç Nehri Osmanlı Devletinin kontrolüne geçti Macarların Balkanlardaki etkisi kırıldı. Edirne ve Trakya nın güvenliği sağlandı. SONUÇLARI 9

11 Sırpsındığı Savaşı Osmanlı Devleti ile Haçlılar arasında yapılan ilk savaştır. Osmanlı kuvvetleri ile Macar kuvvetleri ilk defa bu savaşta karşı karşıya geldi. Kara Timurtaş Paşa, 1366 da Bizanslılardan Kızılağaç Yenicesi ni, Bulgarlardan Yanbolu ve İslimye yi aldı. Bizans tan alınan Hayrabolu, Vize ve Pınarhisar Bulgarlardan Yanbolu ve Aydos alınarak Doğu Trakya nın fethi tamamlandı.1367 de ise Trakya nın tamamının fethi tamamlandı de Bulgar Kralı Yuvan Şişman Osmanlıya vergi vermeyi kabul etmiştir. Bulgaristan ilk defa vergiye bağlandı. II. ÇİRMEN SAVAŞI (MERİÇ SAVAŞI) (1371) SEBEPLERİ Sırpların Sırpsındığı savaşının sonuçlarını ortadan kaldırmak istemesi Bulgar Krallığının Osmanlı hâkimiyetinden kurtulmak istemesi Osmanlı Devletini Balkanlardan atma isteği Osmanlı Devleti nin Makedonya yı fethetme isteği Bizans İmparatorunun Sırpları Osmanlı aleyhine kışkırtması SAVAŞ Bizans İmparatoru V. Yuannis Paleologos un teşvikiyle birleşen Bulgar ve Sırp kuvvetlerine karşı yapılan savaşı Osmanlı kazandı. Sırp Kralı Vukasin ile kardeşi Uglesa öldürülmüştür. SONUÇLARI Makedonya yolu Osmanlıya açıldı. Güney Makedonya ve Batı Trakya hakimiyet altına alındı. Orta Avrupa ticaret yolu ilk defa ele geçirildi. Sırp Krallığı Osmanlı hâkimiyetini tanıdı de Demir madenleriyle ünlü Köstendil ve 1385 de Sofya ya kadar olan topraklar alındı de Bulgarlar, 1373 de Bizans ve 1374 de Sırplar ilk defa vergiye bağlanmıştır. Osmanlı kuvvetlerinin Sofya, Arnavutluk akınları için Manastır ve Sırbistan ın giriş kapısı olan Niş in alınması ile Avrupa da Osmanlı ya karşı yeni seferlerin başlamasına neden olacaktır. PLOŞNİK BOZGUNU(1388): Osmanlı kuvvetleri Topliça Nehri vadisinin Ploşnik mevkiinde Sırp ve Boşnak kuvvetlerince mağlup edilmiştir. Ploşnik Bozgunu Kuruluş Döneminde Osmanlı ordularının ilk mağlubiyetidir de Ploşnik Mağlubiyetinin etkisi ile kurulmaya başlanan haçlı ittifakını zayıflatmak için Ruscuk, Tırnova ve Şumnu Bulgarlardan Silistre ve Niğbolu Eflaklardan alınmıştır. 10

12 I.KOSOVA SAVAŞI (1389) SEBEPLERİ Osmanlı Devletinin Sofya, Manastır ve Niş i alması Ploşnik bozgunu ile Balkan uluslarının Osmanlıyı balkanlardan atma ümitlerine kapılmaları Osmanlı kuvvetlerinin batıya ilerleyişlerini durdurmak Osmanlı Devleti'nin, Balkan topraklarındaki egemenliğini sağlamlaştırmak istemesi SAVAŞ Sırp Despotu Lazar önderliğindeki Hırvat, Leh, Macar, Çek, Sırp, Bosna haçlı ordusu ile Osmanlılar arasında yapılan savaşı Osmanlı Devleti kazandı. I. Murat'ın savaş alanında dolaşırken yaralı Miloş Obiliç isimli Sırp asker tarafından şehit edilmiştir. SONUÇLARI Tuna Nehrine kadar olan Balkan toprakları Osmanlı hâkimiyetine girdi. Balkanlarda Macarlar dışında Osmanlıya karşı duracak bir güç kalmadı. Haçlılara karşı kazanılan ilk büyük meydan savaşıdır Kuzey Sırbistan yolu Osmanlılara açıldı. Osmanlı Tarihinde ilk defa Top bu savaşta kullanıldı.(düşmanı sesi ile korkutmak için) İlk defa Beylikler bu savaşta Osmanlıya yardım gönderdir. İlk ve son defa bir Osmanlı padişahı savaş meydanında şehit edildi. Savaş meydanında düşmanı kovalayan Yakup Çelebi saltanat iddiasında bulunulmasın diye boğdurulmuştur. Haçlılarla yapılan ilk savaş olan Sırpsındığı Savaşı meydan savaşı değil, baskın savaşıdır. I.MURAT DÖNEMİNDE DEVLET TEŞKİLATLANMASI VE DİĞER FAALİYETLER Manastır merkezli ilk beylerbeyliği kuruldu. İlk beylerbeyi Lala Şahin Paşa dır de ilk defa Edirne de Enderun Mektebi açıldı. İlk defa mali teşkilat kurulmuştur. İlk mali düzenlemeyi Kara Rüstem ve Çandarlı Halil Paşalar yapmışlardır. İlk defa Defterdar ataması yapıldı. Bazı kaynaklarda ilk defterdar olarak Çelebi bin Mehmet ismi geçer. Orhan Bey döneminde kurulmaya başlanan Tımar Sistemi sistemli hale getirildi. İlk defa Kazaskerlik makamı oluşturuldu. İlk defa Pençik sistemi uygulanarak Kapıkulu Ocağı (Yeniçeri) kuruldu. İlk defa Vezir-i Azamlık makamı kuruldu. İlk Veziri Azam Çandarlı Kara Halil Hayrettin Paşa dır. İlk defa Devlet hazinesi oluşturularak ilk bütçe yapıldı. İlk defa Acemi Oğlanlar Ocağı Gelibolu da kuruldu. Ragusa Cumhuriyeti ile ticari antlaşa imzalandı. İlk kez bir devlete imtiyaz verildi.(osmanlı tarihindeki İlk milletlerarası antlaşma) Divan genişletilerek vezir sayısı ikiye çıkarıldı. İlk defa veraset sisteminde değişik yaparak Ülke Hükümdar ve oğullarınındır anlayışını getirerek merkezi otorite güçlendirilmiştir. Kardeş katlini ilk uygulayan padişahtır. Sancak sistemine göre yetişerek tahta çıkan ilk Osmanlı padişahıdır. İlk defa topçu ocağı kuruldu. Osmanlı tarihinde minarelerde Salatu Selam okuma geleneği bu dönemde başlatıldı 11

13 OSMANLI VERASET ANLAŞYIŞINDA YAŞANAN DEĞİŞİKLİKLER Ülke hanedanın ortak malıdır. Ülke hükümdar ve çocuklarının malıdır. Ülke hükümdarın malıdır. Ekber ve Erşat Sistemi Osman ve Orhan Bey I.Murat Fatih Sultan Mehmet I.Ahmet I.BAYEZİT (YILDIRIM ) DÖNEMİ( ) SIRBİSTANLA YAPILAN ANTLAŞMA: I.Kosova Zaferi ile Sırpların isteği ile antlaşma yapılmıştır. Buna göre; Sırbistan Osmanlı ya senelik vergi verecek Sırp Kralı her sene Osmanlı padişahını ziyaret edecek Sırp Krallığı gerektiğinde Osmanlıya asker gönderecek İSTANBUL KUŞATMALARI Yıldırım Bayezid Döneminde ve 1400 yıllarında İstanbul u dört defa kuşatmıştır. Osmanlı tarihinde İstanbul u ilk kuşatan padişahtır. YIL SEBEP SONUÇ 1391 Yıldırım'ın İstanbul da bir Türk Mahallesi kurularak burada câmi yapılması ve yıllık verginin artırılması isteklerinin Bizans tarafından geri çevrilmesi Şile alınarak karadan ve denizden 7 ay süren bu ilk kuşatma büyük topların olmaması ve Macarların Osmanlı toprağına girmesi ile kaldırıldı Bizans ın Avrupalı Devletlerini Osmanlılara karşı kışkırtması ve Karamanoğulları ile ittifak kurması Kış mevsiminin yaklaşması ve haçlıların Niğbolu önlerine gelmesi haberi üzerine kuşatma kaldırıldı Bizans ın haçlılardan yardım isteyerek Niğbolu Savaşına sebep olması Niğbolu Savaşından sonra üçüncü defa şehri kuşatan Yıldırım Bizans a denizden yardımı engellemek amacı ile Güzelce Hisar( Anadolu Hisar) ını yaptırmıştır. Anadolu ve Rumeli de çıkan karışıklıklar üzerine kuşatma kaldırıldı Bizans ın Avrupalı devletlerini Osmanlı aleyhine kışkırtması İSTANBUL KUŞATMALARINDA BAŞARISIZLIĞIN SEBEPLERİ Timur tehlikesinin ortaya çıkması üzerine Bizans la yapılan antlaşma ile kuşatma kaldırıldı. ANTLAŞMA Surları yıkacak büyük ve kuvvetli topların olmaması Karamanoğullarının problem çıkarması Niğbolu Savaşı Timur un Anadolu ya girmesi İstanbul da bir Türk Mahallesi kurulacak ve bir cami yaptırılacak. İstanbul da yaşayan Türklerin davalarına bakmak için bir kadı tayin edilecek Bizans Osmanlı ya vergi ödeyecek Türkler ticaret amacıyla İstanbul a serbestçe girebilecek. Silivri dahil bazı topraklar Osmanlı ya verilecek 12 NİĞBOLU SAVAŞI (1396)

14 SEBEPLERİ Osmanlı Devletinin Bulgar Krallığına son vermesi Osmanlı kuvvetlerinin Selanik i alması Osmanlı ve Venedik arasında Dalmaçya kıyılarına hâkim olma yarışı Cenevizlilerin İstanbul Kuşatmaları nedeniyle Galata Bölgesini kaybetme korkusu İstanbul kuşatması nedeniyle zor günler geçiren Bizans ın yardım isteği Osmanlıların Macaristan a kadar ulaşması ve Orta Avrupa yı tehdit etmesi Papanın girişimleri ile Türklerin Balkanlardan atılmak istenmesi. Haçlıların Niğbolu kalesini kuşatması SAVAŞ Alman, İngiliz, Fransız, Macar, Venedik, Ceneviz, St. Jean Şövalyeleri ve Balkan milletlerinden oluşan haçlı ordusunun Osmanlı kalesi olan Niğbolu yu kuşatması üzerine İstanbul kuşatmasını kaldıran Yıldırım Niğbolu ya gelerek haçlı ordusunu mağlup etmiştir. SONUÇLARI Vidin Prensliği işgal edilerek Bulgaristan tamamen Osmanlı Devletine katılmıştır. Eflak (Romanya) ve Boğdan(Moldova) Osmanlı üstünlüğünü ilk defa kabul etmiştir. Orta Avrupa kapısı Osmanlıya açıldı. Abbasi Halifesi Yıldırım a Sultan-ı İklim-i Rum ünvanını vermiştir. Macarlar etkisiz hale getirildi. Anadolu Türk Birliği ve üçüncü İstanbul kuşatması için uygun ortam oluştu. Elde edilen ganimetlerle Bursa Ulu Camii yaptırıldı. Korkusuz Jean gibi Avrupalıların önde gelen askeri komutanları esir alınarak yüklü miktarda fidyeler karşılığında serbest bırakılmıştır. ANADOLU TÜRK BİRLİĞİNİN SAĞLANMASI Yıldırım Bayezid Anadolu Türk birliğini kurmak için iki sefer düzenlemiştir. Bu seferler ve sonrasında yaşanan gelişmeler şöyledir: Germiyan, Aydın, Saruhan, Menteşe ve Hamitoğulları gibi Batı Anadolu beylikleri ile Candaroğullarının Kastamonu koluna son verildi. Kadı Burhaneddin Devleti ile yapılan Kırk Dilim Savaşında şehzade Ertuğrul şehit düşmüştür. Kadı Burhaneddin(Eratna Beyliği) 'in Akkoyunlu Devletiyle yaptığı savaşta ölmesi üzerine bu beyliğin toprakları Osmanlılara katıldı. Karamanoğulları ile yapılan Akçay Savaşı ile bu beyliğe son verildi. Memluklere bağlı Dulkadiroğullarından Malatya, Besni, Darende ve Elbistan alınarak Fırat nehrine kadar sınırlar genişletildi. Yıldırım döneminde Anadolu ya yapılan seferler neticesinde Osmanlı tarihinde ilk defa Anadolu Türk birliği kurulmuştur. OSMANLI DEVLETİNİN ANADOLU TÜRK BİRLİĞİNİ KURMA ÇALIŞMALARI İlk defa başlatan İlk kuran Fetret devrinden sonra ilk fetih Kesin olarak kuran Orhan Bey Yıldırım Bayezid I.Mehmet (Çelebi) I.Selim (Yavuz) Karesioğullarının alınması Beyliklere son verildi. Saruhanoğulları beyliğinin alınması Turnadağ Savaşı ile Dulkadiroğullarının alınması 13

15 BEYLİKLER Osmanlıya ilk katılan beylik Osmanlıyı en çok uğraştıran beylik Osmanlıya vasiyet yoluyla katılan tek beylik Topraklarını Osmanlı ya parayla satan tek beylik Osmanlıya son katılan beylik Karesioğulları Karamanoğulları Germiyanoğulları Hamitoğulları Ramazanoğulları Yıldırım Döneminde Anadolu da denetimi arttırmak ve yönetimi kolaylaştırmak için Kütahya merkezli Anadolu Beylerbeyliği kuruldu. RUMELİ BEYLERBEYLİĞİ ANADOLU BEYLERBEYLİĞİ PADİŞAH I.MURAT I.BAYEZİD(YILDIRIM) MERKEZ MANASTIR KÜTAHYA BEYLERBEYİ LALA ŞAHİN PAŞA KARA TİMURTAŞ PAŞA Batı Anadolu daki beyliklerin beyliklerin donanması Osmanlı donanmasına güç katmış Gelibolu da tersane tersane kurulmuştur. Anadolu Türk birliğinin kurulması ile Osmanlı Devleti Timur, Memluk ve Trabzon Rum İmparatorluğu ile sınır komşusu olmuştur. Osmanlı Devletinin doğuya doğru fetih hareketlerinden rahatsız olan Timur la Ankara Savaşına neden olacaktır. 14

16 ANKARA SAVAŞI(1402) SEBEPLERİ Çin üzerine sefer çıkmayı planlayan Timur un arkasında Osmanlı gibi güçlü bir devletin kalmasını istememesi Topraklarını kaybeden Anadolu beylerinin Timur u Yıldırım a karşı kışkırtması Timur dan kaçan Kara Yusuf un ve Ahmet Celayir in Yıldırım ı Timur a karşı kışkırtmaları Timur un Osmanlıdan kabul edilemez istekleri İki hükümdarın birbirlerine yazdıkları hakaret dolu mektuplar. Her iki hükümdarın cihan hâkimiyeti düşünceleri Türk-İslam liderliği yarışı Timur un Osmanlı toprağı olan Sivas ı yağmalaması Yıldırım ın Timur a ait Erzincan ı yağmalaması SAVAŞ Ankara nın Çubuk Ovasında yapılan savaşı Osmanlı Devleti kaybetmiştir. Savaş sırasında Yıldırım Bayezid esir düştü Sekiz ay kadar esir hayatı yaşayan Yıldırım Bayezid, kimi kaynaklarca üzüntüsünden kimi kaynaklarca intihar ederek Akşehir de ölmüştür.(1403). ANKARA SAVAŞININ KAYBEDİLME NEDENLERİ -Kara Tatar ve Beylik askerlerinin saf değiştirmesi. -Şehzade güçlerinin savaşta erken çekilmesi -Timur ordusunda yer alan fillerin savaş başlarında Osmanlıya ağır kayıplar verdirtmesi -Timur ordularının sayıca ütün olması ve yorulmamış olması -Timur un peşinden dolaştırdığı Osmanlı ordusunu yorgun düşürmesi -Yıldırım ın taktiksel hataları ANKARA SAVAŞININ SONUÇLARI İlk ve son defa bir Osmanlı padişahı savaşta esir düştü. Anadolu Türk birliği parçalandı. Kadı Burhaneddin ve Karesioğulları dışındaki diğer beylikler tekrar kuruldu. Yıldırım ın oğulları arasında 11 yıl sürecek olan Fetret Devri başladı. Osmanlıların batıya ilerleyişi durdu. Balkanlarda bir kısım topraklar kaybedildi. İstanbul un alınması gecikti. Akkoyunlu Devleti güçlenerek Osmanlıya rakip oldu. Yıldırım ve Şehzade Mustafa savaşta esir düştü. Osmanlı Devleti yıkılma tehlikesi geçirdi. Hazine ve arşivler yağmalandı.(bursa arşivi yakıldı) 15

17 YILDIRIM BAYEZİD DÖNEMİNDE TEŞKİLATLANMA VE DİĞRE GELİŞMELER Osmanlı tarihinde ilk defa Anadolu Türk siyasi birliği kuruldu. Orta Avrupa akınları ve sınırların güvenliği için ilk defa Akıncı Ocağı kuruldu. İlk Osmanlı Darüşşifası açıldı. Şehzadeliği döneminde Karamanoğulları ile yapılan Frenk Yazısı Savaşında cesaret ve atılganlığından dolayı Yıldırım ünvanı verilmiştir. Savaş meydanında hükümdar olan ilk ve tek padişah. İstanbul u ilk kuşatan Osmanlı padişahıdır. Niğbolu Zaferi ile ilk defa Orta Avrupa kapıları Osmanlılara açıldı. Osmanlıyı ilk tehdit eden doğulu devlet Emir Timur devletidir. İlk defa Anadolu beylerbeyliği kuruldu. İlk büyük tersane Gelibolu da açıldı. Osmanlı Tarihinde ilk defa Surre Alayı kutsal topraklara gönderildi. Osmanlı tarihinde ilk defa cülus bahşişi bu dönemde kapıkullarına verildi. FETRET DEVRİ (FASILA-İ SALTANAT)( ) Ankara Savaşından sonra Yıldırım Bayezid in çocukları arasında yaklaşık 11 yıl süren taht kavgalarına Fetret Devri adı verilir. İsa Çelebi Süleyman Çelebi Musa Çelebi Mehmet Çelebi Balıkesir Edirne Bursa Amasya Mehmet Çelebi tarafından boğduruldu. Musa Çelebi tarafından boğduruldu. FETRET DEVRİNDE BALKANLARDA ÇOK FAZLA TOPRAK KAYBEDİLMEMESİNİN SEBEPLERİ Timur un Balkanlara geçmemesi Uç beylerinin başarılı çalışması Adil ve hoşgörülü yönetim Avrupa da devam eden Yüzyıl Savaşları İskan ve Tımar sisteminin sistemli yürütülmesi Bizans ta yaşanan taht kavgaları Niğbolu Zaferinin etkisi Balkan ulusları arasında yaşanan mezhep savaşları İlk defa bu dönemde Şehzade Musa İstanbul u kuşatmıştır. Mehmet Çelebi tarafından boğduruldu. Çelebi Mehmet Vize ve Çamurlu Savaşlarını kazanarak Fetret Devrine son vermiştir. Fetret Devrine son vererek devleti parçalanmaktan kurtardı. 16

18 I.MEHMET (ÇELEBİ)( ) 1413 de Çelebi Mehmet kardeşi Musa Çelebi'yi Vize Savaşı ve Çamurlu Derbent Savaşı'nda yenerek Fetret Devri'ne son vermiştir. Fetret devrine son verip devletin parçalanmasına izin vermediği için Osmanlı Devletinin ikinci kurucusu olarak kabul edilir. ŞEHZADE MUSTAFA İSYANI (DÜZMECE MUSTAFA OLAYI): Osmanlı Devletini uğraştıran iki aşamalı isyan girişimidir. Ankara Savaşında esir alınan Mustafa Çelebi Semerkant'a götürülmüştür. Timur un ölümünden sonra serbest bırakılarak Anadolu ya gelen Mustafa Çelebi giriştiği taht mücadelesinde başarısız olarak Bizans a sığınmıştır. Bizans la yapılan anlaşma çerçevesinde 300 bin akçe karşılığında Limni Adasına hapsedildi. MUSTAFA ÇELEBİ İSYANI(DÜZMECE MUSTAFA İSYANI) I.İsyan Hareketi Girişimi Çelebi Mehmet e karşı II. İsyan Hareketi Girişimi II. Murat karşı DENİZLERDEKİ FAALİYETLER ÇALI BEY SAVAŞI(1461): SEBEPLERİ SAVAŞ ve ÖNEMİ Osmanlı Devletinin Ege denizinde güçlenmeye başlamasının Venedikleri rahatsız etmesi ması ile Çalı Bey komutasındaki Osmanlı donanması ara- SAVAŞ: Pietro Loredano komutasındaki Venedik donan- Venedik e bağlı Andros adası beyi Pietro Zeno nun sında Gelibolu tarafında yapılan savaşı Osmanlı Devleti Osmanlı ticaret gemilerine saldırması. kaybetti. Donanma komutanı Çalı Bey şehit düşmüştür. Osmanlı donanmasının Andros, Paros ve Milos adalarına saldırarak birkaç Venedik gemisine el koyması ÖNEMİ: Çalı Bey Savaşı Osmanlı tarihinin ilk deniz savaşıdır. ANADOLU DA FAALİYETLER: Anakara Savaşından sonra bozulan Anadolu Türk siyasi birliğini tekrar kurmak için; Aydınoğullarından İzmir, Karamanoğullarından Akşehir, Beyşehir ve Seydişehir, Saruhanoğulları beyliğine kesin olarak son verildi.(1416) Ankara Savaşından sonra alınan ilk beylik Saruhanoğulları beyliğidir. Candaroğullarından: 1416 da Çankırı, Tosya ve Kalecik ve 1418 de Samsun alındı. Samsun alınarak bölgede Timur'un yerleştirdiği Tatarları ve Türkmenleri Rumeli'de Filibe civarına Tatar Pazarına sürdü. BALKANLARDAKİ FAALİYETLER Dobruca, Eflak ve Bosna tekrar egemenlik altına alındı. ŞEYH BEDRETTİN İSYANI Şehzade Musa döneminin ünlü Kazaskeri Şeyh Bedrettin Fetret Devrinin getirdiği karışıklıklardan faydalanarak yaymaya çalıştığı düşüncelerinin etkisi, uydurma bir şecere ile Osmanlı tahtına hak iddia etmesi gibi nedenlerle isyan etmiştir. Şeyh Bedrettin in müritleri olan Börklüce Mustafa ve Torlak Kemal tarafından İzmir ve Manisa havali- 17

19 sinde çıkarılan isyan şiddetli bir şekilde bastırıldı. Deliorman bölgesine geçmek isterken yakalanan Şeyh Bedrettin Serez de idam edilmiştir. Şeyh Bedrettin İsyanı Osmanlı Tarihindeki ilk dini ve sosyal içerikli isyandır. Şeyh Bedrettin; Nazım Hikmet e göre Türk tarihinin ilk komünistidir. ÇELEBİ MEHMET DÖNEMİ Devletin ikinci kurucusudur. Osmanlı saray teşkilatı ilk defa düzenlendi. İlk dini ve sosyal içerikli isyan olan Şeyh Bedrettin isyanı çıktı. İlk deniz savaşı Venediklilerle yapıldı. Ankara Savaşından sonra ilk defa Saruhanoğulları alınarak Türk birliği siyaseti tekrar başladı. Bursa Yeşil cami yaptırıldı. II. MURAT DÖNEMİ( ) MUSTAFALAR İSYANI; KARDEŞ MUSTAFA ÇELEBİ İSYANI: Amcası Mustafa Çelebinin Bizans tarafından hapisten salıverilmesi ve desteklenmesi üzerine İstanbul kuşatılmıştır. Bizans ın kışkırtmaları ile kardeş Mustafa Çelebi isyan etmiştir. Kuşatma kaldırılarak Mustafa Çelebi isyanı bastırılmıştır. Yakalanan şehzade İznik te boğdurulmuştur. DÜZMECE MUSTAFA İSYANI: Çelebi Mehmet döneminde isyan edip başarısız olan Mustafa Çelebi yeğeninin tahta çıkması ile Edirne ye gelerek hükümdarlığını ilan ettiyse de yakalanarak idam edildi.(1422) İSTANBUL KUŞATMASI (1422) SEBEPLERİ Bizans ın Şehzade Mustafa yı isyan için serbest bırakması ve desteklemesi Bizans ın Osmanlı içişlerine karışarak Osmanlıyı sürekli zor durumda bırakması Bizans ın Avrupalı Devletler ve Karamanoğulları ile Osmanlı aleyhine ittifaklar kurması KUŞATMA:1422 Haziranında Osmanlı ordularınca şehir hem karadan hem de denizden kuşatıldı. Surları aşmak ve saldırmak için tekerlekli kuleler ve toplarda kuşatmada kullanılmıştır. Bu kuşatma altıncı Osmanlı kuşatmasıdır. Kuşatmaya Emir Sultan Hazretleri de katılmıştır. SONUÇ: Şehzade Mustafa nın isyan etmesi üzerine kuşatma kaldırıldı. II. Murat döneminde yapılan İstanbul kuşatmasında ilk defa donanmadan faydalanılmıştır. ANADOLUDA FAALİYETLER 1423 de Hamit(Teke ),1424 de Menteşe ve 1425 de Aydınoğulları alınmıştır. 18

20 Germiyanoğlu II. Yakup Bey in vasiyeti gereğince ölümü ile beyliğin toprakları Osmanlıya katılmıştır. Anakara Candaroğulları Savaşından himaye sonra altına bozulan alındı.(1437) Batı Anadolu egemenliği tekrar kuruldu. Çarşamba ve Ordu alınarak Taceddinoğullarına son verildi.(1428) Timur Devleti hükümdarı Şâhruh un Selmas Meydan Savaşında Karakoyunluları yenerek Anadolu ve Suriye yöneldiği haberi Osmanlıları kaygıya düşürdü. Ancak Şâhruh un Herat a dönemsi ile rahat bir nefes alınmıştır. BALKAN FAALİYETLERİ OSMANLI-VENEDİK SAVAŞI: SEBEPLERİ Osmanlı Devletinin Balkanlarda kalıcı olabilmesi için Venedik toprakları olan Selanik ve Makedonya yı almak istemesi. Osmanlı Devletinin Adriyatik ve Ege Denizinde güçlenmesinin Venediklileri telaşlandırması Ege adalarını elinde tutan Venediklilerin Osmanlılar için tehdit oluşturması. SAVAŞ ve SONUÇ SAVAŞ: 1423 de başlayan savaşlar Aralıklarla 1430 a kadar devam etmiştir. SONUÇ: Selanik, Yanya ve Serez alındı. Yanya ve Serez in alınması ile Güney Arnavutluk Osmanlı hâkimiyetine girdi. Belgrat kuşatıldıysa da alınamadı. OSMANLI-MACAR İLİŞKİLERİ 1442 de Mezid Bey komutasındaki akıncı birliği Jan Hunyad komutasındaki Macarlara karşı ağır bir yenilgi aldı de Morova (Niş) Savaşında Osmanlı orduları Macar Kralı Ladislas önderliğindeki haçlı güçlerine yenildi. Sofya haçlıların eline geçti. II. Murat ın bizzat ordunun başında bulunduğu İzladi Derbent Savaşında Osmanlı ordusu üçüncü defa mağlup olmuştur. EDİRNE SEGEDİN ANTLAŞMASI(1444) TARAFLAR Osmanlı Devleti X Macarlar ANTLAŞAMNIN İMZALANMA SEBEPLERİ MADDELERİ Antlaşma 10 yıl geçerli olacaktır. Sırbistan bağımsız olacak, fakat Osmanlıya vergi verecekti. Hermanstadt, Varzağ, Morova ve İzladi muharebelerinde Türk ordularını mağlup olması. Arnavut ta İskender Bey isyanı Karamanoğullarının sürekli sorun çıkarması Şehzade Alaeddin in vefatının II. Murat ı çok üzmesi. Eflak Macaristan denetimine bırakılacak, Osmanlıya vergi vermeye devam edecekti. Bulgaristan Osmanlı egemenliği altında kalacak. Tuna nehri taraflar arasında sınır olacak. Her iki tarafta antlaşmanın bozulmaması için kutsal kitapları üzerine yemin edecek. ÖNEMİ Macarlarla imzalanan ilk antlaşmadır. Tuna nehri Balkanlarda ilk defa sınır olmuştur. Eflak Macarlarla tampon bölge haline getirildi. 19

21 Edirne-Segedin Antlaşmasından sonra Karamanoğulları üzerine sefer düzenleyen II. Murat beyliği himayesine alarak tahtı oğlu 12 yaşındaki Mehmet e bıraktı. VARNA SAVAŞI (1444) SEBEPLERİ II. Murat ın tahtı küçük yaşta şehzade Mehmet e bırakması ile Macarların Edirne-Segedin Antlaşmasını bozması. Osmanlı devlet adamları arasındaki rekabet ve Yeniçerilerin Ulufe azlığını bahane ederek isyan etmesinin Avrupalılarca değerlendirilmek istenmesi (Buçuk tepe İsyanı) Papanın çağrısıyla Macar, Leh, Eflak, Hırvat, Alman ve Venedik haçlı güçlerinin Osmanlı topraklarına doğru hareket etmesi SAVAŞ Çandarlı Halil ve öteki devlet adamlarının ısrarı ile II. Mehmet babasının tahta geçmesi için çağırdığı ilk davetin reddedilmesi üzerine Eğer padişah iseniz memleketin kötü bir zamanında başta bulunmamanız görevlerinize aykırı bir harekettir. Silah başına geliniz. Eğer padişah ben isem size itaat etmenizi hatırlatıyorum ve emrediyorum Silah başına geliniz! mektubu ile tekrar tahta oturan II. Murat komutasındaki Osmanlı ordusu günümüzde Bulgaristan sınırlarında bulunan Varna bölgesinde haçlı ordusunu mağlup etmiştir. SONUÇLARI Niğbolu Savaşından sonra toplanan ilk haçlı ordusu Varna da mağlup edilmiştir. Macar Kralı Ladislas öldürülmüştür. Mora ve Bulgaristan Osmanlı hâkimiyetine girdi. Osmanlıların Balkanlardan atılamayacağı anlaşıldı. Balkanlarda Osmanlı hâkimiyeti arttı. Arnavutluk seferi için uygun ortam oluştu. OSMANLI TARİHİNDE İMZALANMASINA RAĞMEN YÜRÜRLÜĞE GİRMEYEN ÖNEMLİ ANTLAŞMALAR 1444 Edirne-Segedin Antlaşması 1732 Ahmet Paşa Antlaşması 1878 Ayestefanos Antlaşması 1920 Sevr Antlaşması II. KOSOVA SAVAŞI (1448) SEBEPLERİ Macar kralı Jan Hunyad (Hunyadi Yanoş) ın Varna mağlubiyetinin intikamını almak istemesi Arnavut Bey i İskender in Osmanlı topraklarına saldırması Osmanlı Devletinin Arnavutluk sorunu ile uğraşması Papanın girişimleri ile Osmanlıları Balkanlar ve Avrupa dan atmak. SAVAŞ Macar Kralı Jan Hunyad önderliğinde Sicilyalılar, Alman, Bohemya, Transilvanya ve Eflak (Ulah) kuvvetleri bulunuyordu. Bu haçlı ittifakına Sırplar ilk defa katılmamışlardır.3 gün süren savaşı Osmanlı Devleti kazandı. SONUÇLARI II. Kosova Savaşı ile Balkanlardaki Osmanlı hâkimiyeti kesinleşti. Kuruluş Döneminde Haçlıların Türkleri Balkanlardan atmak için yaptıkları son girişimdir. İstanbul un fethinden önce Haçlılarla yapılan son büyük savaş Osmanlının son savunma, Haçlıların son taarruz savaşıdır. Bu savaştan sonra Avrupalılar savunmaya Osmanlı ise taarruza geçmişlerdir Bizans ın Haçlılardan yardım alma ümidi sona erdi. Eflak yeniden Osmanlı Devletine tabi oldu. 20 II. Kosova Savaşı taarruz ve savunma yönüyle Hz.Peygamber döneminde Hendek, Türkiye Selçuklu tarihinde Miryokefalon ve Kurtuluş Savaşında Sakarya savaşlarına benzer.

22 II. MURAT DÖNEMİ Tahtı kendi isteği ile bırakan ilk ve tek Osmanlı padişahıdır. Devşirme sistemi ilk defa kanunlaştırılmıştır. Günümüze şiirleri ulaşan ilk Osmanlı padişahıdır. Muradi mahlasını kullanmıştır. İlk Yeniçeri isyanı olan Buçuk tepe isyanı çıkmıştır. Balkan hâkimiyeti kesinleştirildi. Enderun Mektebi programına ilk defa pozitif bilimler eklendi. Osmanlı tarihinde iki defa tahta çıkan ilk Osmanlı padişahıdır. Son kez çıkan da II. Mustafa dır. Bazı kaynaklarca ilk defa Şeyhülislamlık makamı kurularak Molla Fenari ilk defa bu makama atanan görevlidir. Macarlarla ilk antlaşma imzalandı. İlk defa sınır kavramından söz edildi.(tuna Nehri) Bu antlaşma ile ilk taviz verilmiştir. Osmanlı tarihinde ilk defa Doğu klasikleri bu dönemde tercüme edildi. Yönetimde Türkmenler ile devşirmeler arasında ilk mücadele bu döneminde başlamıştır İstanbul Kuşatmasında ilk defa donanmadan faydalanılmıştır. 21 ÇIKMIŞ SORULAR 1 Aşağıdaki Türk devletlerinden hangisinde, güçlü bir merkezi devlet sistemi benimsenmiştir? A) Göktürkler B) Uygurlar C) Osmanlılar D) Harzemşahlar E) Hunlar (1990 ÖYS) 2 Osmanlı ülkesine katılmış olan Anadolu Beyliklerinden Aydınoğulları, aşağıdaki savaşlardan hangisinin sonunda bağımsız-lığını yeniden kazanmıştır? A) Varna Savaşı B) Ankara Savaşı C) Kosova Savaşı D) Sırp Sındığı Savaşı E) Niğbolu Savaşı (1991 ÖYS) 3 Aşağıdakilerden hangisi, Osmanlıların Balkanlardaki varlığını XX. yüzyılın başlarına kadar sürdürmesini sağlayan etkenlerden biri değil*dir? A) Düzenli ordusunun olması B) Adil bir yönetim uygulaması C) Halka inanç özgürlüğü vermesi D) Ulusçuluk akımlarına karşı etkisiz kalması E) Uluslararasındaki anlaşmazlıklardan yararlanması (1993 ÖYS) 4 Aşağıdakilerden hangisi Osmanlıların Balkanlarda ilerlemesinin sonuçlarından biri değildir? A) Beylerbeyliği sayısının ikiye çıkarılması B) Teokratik yönetime geçilmesi C) Yeniçeri Ocağı nın kurulması D) Haçlı zihniyetinin canlanması E) Boğazların denetiminin Osmanlıların eline geçmesi (1994 ÖYS) 5 Osmanlı İmparatorluğu nun Kuruluş döneminde, ele geçirilen yerlere Türkler yerleştirilirken buralarda güvenliğin korunmasına ve hukuk davalarının yürütülmesine de özen gösterilmiştir. Bu yerlerin güvenliklerinden ve hukuk davaları*nın yürütülmesinden sorumlu olan görevliler aşağıdakilerden hangisinde sırasıyla verilmiştir? A) Defterdar Müfttü B) Subaşı Kadı C) Şehzade Vezir D) Bayraktar Müderris E) Akıncılar Ahiler (1996 ÖYS) 6 Aşağıdaki politikalardan hangisi, Türklerin Balkanlarda göçmen olarak yerleşip kalmasını sağlamak amacıyla uygulanmamıştır? A) Göçmenleri geçerli neden olmadan yeni yerleşim yerlerini terk etmelerinin yasaklanması B) Anadolu dan göçmen naklinde, özellikle anlaşmazlık içinde olan ailelerin seçilmesi C) Yeni yerleşim yerlerine, gerekli olan malzemelerin sağlanması D) Göçmenlerden bir süre için vergi alınmaması E) Hıristiyan ailelerden alınan çocukların, Müslüman çiftçilerin yanına gönderilmesi (1998 ÖYS) 7 Osmanlı Devleti, I. Koyunhisar II. Birinci Kosova III. Çimen IV. Palekanon V. Varna savaşlarının hangilerini, Bizans a karşı yapmıştır? A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II D) I ve IV E) IV ve V (1998 ÖYS) 8 Yeniçeri Ocağına asker yetiştirmek için.. zamanında kurulmuştur. Yukarıda boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıda*kilerden hangisi getirilmelidir?

23 22 A) Osman Bey Kapıkulu Süvari Birliği B) II. Murat Sekban-ı Cedit C) III. Murat Tımar sistemi D) l. Murat-Acemi oğlanlar Ocağı E) II. Mahmut Asakir-i Mansure-i Muhammediye (2010 / YGS) 9 Osmanlı Beyliği nin kısa sürede gelişmesinde Bizans İmparatorluğu nun aşağıdaki durumlarından hangisinin etkili olduğu savunulamaz? A) Sanatçıların din ve imparatorluk için çalışması B) Din ve mezhep anlaşmazlıklarının sık yaşanması C) Tekfurların kendi başlarına hareket etmesi D) Halka ağır vergiler yüklenmesi E) Taht kavgalarının yaşanması (2011 / YGS) 10 Osmanlı Devleti, göçebe Türkmenleri yerleşik hayata geçirmek için yoğun çaba harcamıştır. Osmanlı Devleti nin bu uygulamayla aşağıdakilerden hangisini amaçladığı savunulamaz? A) Göçebelerin yönetim ve denetiminde kolaylık sağlanmasını B) Halk arasındaki çatışmaların önlenmesini C) Göçebelerin hayvancılıktan geçimlerini sağlamalarını D) Düzenli vergi toplanmasını E) Tarım alanlarının genişletilmesin! (2011 / LYS) 11 Aşağıdakilerden hangisi, Osmanlıların Haçlı ordularına karşı mücadele ettiği savaşlardan biri değildir? A) Sırpsındığı B) Palekanon C) Niğbolu D) l. Kosova E) Varna (2012 / LYS) 12. Fatih Sultan Mehmet; Fener Ortodoks Kilisesinin varlığını sürdürmesine izin verirken, Yahudi ve Ermeni cemaatlerinin örgütlenmelerine olanak sağlamıştır. Bosna Fransisken Kilisesine verdiği 1463 tarihli fermanda da onlara kendi dillerinde ibadet ve eğitim özgürlüğü tanımıştır. Bu durumun, aşağıdakilerden hangisinin bir göstergesi olduğu savunulabilir? A) Müslüman olmayanların Müslümanlarla eşit haklara sahip olduğunun B) Ticaretin, Müslüman olmayanların elinde olduğunun C) Müslüman olmayanların devlet yönetimine katıldığının D) Osmanlı veraset sisteminin değiştiğinin E) Müslüman olmayanlara kendi benliklerini koruma olanağı sağlandığının (2012-YGS) 13. Osmanlı Beyliği nin kısa sürede gelişmesinde Bizans İmparatorluğumun aşağıdaki durumlarından hangisinin etkili olduğu savunulamaz? A) Sanatçıların din ve imparatorluk için çalışması B) Din ve mezhep anlaşmazlıklarının sık yaşanması C) Tekfurların kendi başlarına hareket etmesi D) Halka ağır vergiler yüklenmesi E) Taht kavgalarının yaşanması (2011-YGS) 14. İstanbul Antlaşmasında, Avusturya imparatorunun Osmanlı sadrazamıyla protokol bakımından denk sayılması ve Avusturya imparatorunun barışı bozmadıkça Antlaşma nın yürürlükte kalması kabul edilmiştir. Bu duruma göre Osmanlı Devleti yle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Barış süresinin Avusturya nın davranışına bağlı olduğu B) Sadrazamla padişahın yetkilerinin eşit olduğu C) Avusturya üzerinde üstünlük kurduğu D) Güçlü bir devlet olduğu E) Savaştan galip çıktığı (2010-YGS) CEVAP ANAHTARI 1-C 2-B 3-D 4-B 5-B 6-E 7-D 8-D 9-A 10-C 11-B 12-E 13-A 14-B ÇIKMIŞ SORULAR 1) Osmanlı Beyliği nin Rumeli ye geçişinde aşağıdakilerden hangisi etkili olmamıştır? A) Bizans İmparatorluğu ndaki taht mücadeleleri B) Karesioğulları Beyliği nin Osmanlı egemenliğine geçmesi C) Karamanoğulları Beyliği'nin desteği D) Gaza düşüncesi ile hareket edilmesi E)Uçlarda Bizans İmparatorluğu na en yakın bölgede bulunması 2013 KPSS 2) Osmanlı Devleti nin kuruluş ve yükseliş döneminde oluşturduğu kültürde; I. Orta Asya Türklerinin, II. Müslümanların, III. fethedilen yerlerin ahalisinin Yaşam tarzı ve inanışlarından hangilerinin etkili olduğu savunulabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E)I, II ve III 2013 KPSS 3) Orhan Bey zamanında, I. ilk Osmanlı medresesinin açılması, II. Rumeli ye geçilmesi, III. yaya ve atlı düzenli bir ordunun kurulması gelişmelerinden hangileri Osmanlı Devleti nin bu dönemde teşkilatlanmaya başladığının bir göstergesi olduğu savunulabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 2009 KPSS 4) Osmanlı Devleti nin, Kuruluş Dönemi nde aşağıdakilerden hangisini amaçladığı savunulamaz? A) Rumeli fetihlerini genişletmeyi B) Memlukların Orta Doğu daki egemenliğine son vermeyi C) Anadolu da siyasi birliği sağlamayı D)Bizans la mücadeleyi sürdürmeyi E)İslamiyet i geniş alanlara yaymayı 2013 LYS 5) 1363 yılında yapılan Sırpsındığı Savaşı nın Osmanlı tarihindeki önemi aşağıdakilerden hangisidir? A)İzmit in Osmanlı egemenliğine alınması B)Edirne nin fethine ortam hazırlaması

24 23 C)İlk Osmanlı-Haçlı savaşı olması D)Osmanlı Devleti nin Rumeli ye geçişini hızlandırması E)Bizans Devleti nin vergiye bağlanması 2013 LYS 6) Osmanlı Devleti nde XV. ve XVI. Yüzyıllarda Anadolu dan değişik usullerle en fazla nüfus nakledilen bölge aşağıdakilerden hangisidir? A)Balkanlar B)Azerbaycan C)İran D)Kırım E)Mısır 2013 LYS 7) Osman Gazi; Eskişehir i kardeşi Gündüz Bey e, Karacahisar ı oğlu Orhan Bey e, Yarhisar ı Hasan Alp e, İnegöl ü silah arkadaşı Turgut Alp e vermiştir. Ayrıca kayınbabası Şeyh Edebali ye Bilecik in öşür vergisini bırakmıştır. Osmanlı kroniklerinde yer alan bu bilgilerle Osman Gazi nin idari düzenlemeleri hakkında aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A)Ülke topraklarının gelirini hükümdar ailesi, akrabaları ve silah arkadaşları arasında paylaştırdığı B)Birbirine yakın yerleri dirlik olarak dağıttığı C)Dirlik uygulamasına Osman Gazi Dönemi nde rastlandığı D)Osman Bey in çevresinde farklı gruplardan etkin kişiler olduğu E)Dirliklerin, Ülke hanedanın ortak malıdır. Anlayışıyla dağıtıldığı 2016 YGS 8) I. Bayezit in oğullarından olup Ankara Savaşı nın ardından Timur tarafından Semerkant a götürülmesi nedeniyle Osmanlı tahtında kardeşlerinden daha sonra hak iddiasında bulunan ve yürüttüğü taht mücadelesi II. Murat tarafından sonlandırılan kişi, aşağıdakilerden hangisidir? A-Mustafa Çelebi B-İsa Çelebi C-Musa Çelebi D-Mehmet Çelebi E-Süleyman Çelebi 2015 LYS 9) Aşağıdakilerden hangisi, Osmanlıların Haçlı ordularına karşı mücadele ettiği savaşlardan biri değildir? A) Sırpsındığı B) Palekanon C) Niğbolu D) I. Kosova E) Varna 2012 LYS 10) Osmanlı Devleti nin egemen olduğu topraklar üzerin-de dili, dini, gelenekleri birbirinden farklı uluslar yaşamış ve bunların ulusal niteliklerini değiştiren bir politika izlenmemiştir. Böyle bir tutumun, I. Osmanlı Devleti ni yıkmak isteyen devletlerin Osmanlı nın iç işlerine karışması, II. Osmanlı ülkesinde yaşayan azınlıkların bağımsızlık kazanması, III. Osmanlı Devleti nin teokratik yapısının korunması Durumlarından hangilerini kolaylaştırdığı savunulabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III 2007 SOS-1 11) Aşağıdakilerden hangisi II. Mehmet (Fatih) döneminde görülen gelişmelerden biri değildir? A) Kanunname düzenlenmesi B) Topkapı Sarayı nın yapılması C) Sahn-ı Seman Medresesi nin kurulması D) Şehzadelerin sancağa çıkma usulünün kaldırılması E) Divan üyelerinin aldıkları kararları, arz odasında padişaha sunmaya başlaması 2008-ÖSS 12) Fatih Sultan Mehmet in, Osmanlı Devleti ni, egemenliği Tuna dan Fırat a yayılan bir imparatorluğa dönüştürmesinde, I. Avarların Bizans ı kuşatması, II. Anadolu ve Balkanlarda siyasal mücadelelerden yararlanan bir fetih politikası uygulaması, III. merkezî otoritesini güçlendiren kul sistemini geliştirmesi Durumlarından hangileri etkili olmuştur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III 2010-LYS CEVAP ANAHTARI 1-C 2-E 3-C 4-B 5-C 6-A 7-E 8-A 9-B 10-D 11-D 12-E BOŞLUK DOLDURMA I 1. Türkiye Selçuklu devletinin yıkılması Anadolu. birliğinin bozulmasına neden olmuştur. 2- Türkiye Selçuklu hükümdarı III. Alaeddin Keykubat ın İlhanlılar tarafından İran a götürülmesi üzerine Osman Bey.yılında bağımsızlığını ilan etti. 3- Osmanlılar ile Bizans arasında yapılan ilk savaş... Savaşıdır. 4- Osman Bey döneminde kuşatılan..şehri ancak Orhan Bey döneminde alınabildi. 5- Maltepe savaşının kazanılması ile. ve şehirleri fethedildi. 6-Orhan Bey 1345 de beyliğini alarak Anadolu Türk siyasi birliğini sağlama yolunda ilk adımı atmıştır. 7- beyliğinin alınması Osmanlılar deniz gücüne sahip olmuşlardır. 8- Bizans imparatoru Kantakuzen1353 de..kalesini Osmanlılara verince Osmanlılar Rumeli ye(balkanlara) geçmiş oldu.