İŞ GÜVENLİĞİ KORUMASI ÇALIŞAN HER BİREY İÇİN SAĞLANMALI sayılı İş Kanunu'nun 81. ve 82. maddesinde yapılması öngörülen değişiklik:

Transkript

1

2

3

4 Dosya dan ilgili olduğu Bakanlıklar ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca değerlendirilmesi en doğru olanıdır. Bu bağlamda yapılacak düzenlemeler, o sektörün ilgili olduğu Bakanlıklarca iş yeri kurma izinlerinin verilmesi; ancak konunun bütünsel ve merkezi olarak takibi açısından, çalışma hayatının doğrudan tarafı olan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'na en azından iş yerinin kurulması iznini veren Bakanlıkça bildirimde bulunulması yönünde olmalıdır. 8 Öte yandan; iş sağlığı ve güvenliği konusunda yapılacak mevzuat düzenlemeleri silsilesinden, tüzüğün çıkarılması ayrıca bir olumsuzluktur. Oldukça önemli ve kapsamlı bir konu olan iş sağlığı ve güvenliği konusunda, öncelikle tüzükle temel ilkelerin belirlenmesi, sonrasında da bu temel ilkelerin uygulanmasına ilişkin usul ve esasların yönetmeliklerle düzenlenmesi ciddi bir gerekliliktir. Tüzükler; gerek yapılması ve gerekse değiştirilmesi ya da ortadan kaldırılması aşamalarında, daha sıkı bir prosedüre tabidir. Bu anlamda tüzükle belirlenmesi gereken temel ilkelerin yönetmeliklerle belirlenmesi durumunda, temel ilkelerde sık sık ve kolaylıkla değişikliğe gidilebilecek, bu suretle temel ilkeler değişken ve esnek bir hale gelecek, uygulamada sorunlar yaratacaktır. İŞ GÜVENLİĞİ KORUMASI ÇALIŞAN HER BİREY İÇİN SAĞLANMALI 4857 sayılı İş Kanunu'nun 81. ve 82. maddesinde yapılması öngörülen değişiklik: Değişiklik Kanun Tasarısı ile; iş sağlığı ve iş güvenliği konuları 81. madde olarak aynı başlık altında toplanmakta, 82. madde yürürlükten kaldırılmaktadır. Esasen 4857 sayılı İş Kanunu'ndaki konuya ilişkin mevcut düzenlemelerin de iş sağlığı ve güvenliği alanındaki gereklilikleri karşılamadığı, bu alandaki boşlukları dolduramadığı, bunun sonucu olarak da bu Kanun düzenlemelerine dayanılarak çıkarılan Yönetmelik maddelerinin yargı kararlarıyla iptal edildiği bilinmektedir. İş Kanunu'nda konunun çözümüne ilişkin değişiklik yapılabilecekken, Değişiklik Kanun Tasarısı'ndaki konuya ilişkin düzenlemelerin, öncekinden de olumsuz yönde olduğu ve hatta yargı kararı ile tespit edilmiş hususların aksi yönünde hükümler içerdiği görülmektedir. Esasen söz konusu değişikliklerin, konuya ilişkin mevcut yasa düzenlemelerinde olumsuzluklarla birlikte ele alınması gerekmektedir. 8 Mevcut yasa düzenlemesine ilişkin olarak Odamızca yıllardır dile getirilen; iş güvenliği ile görevli mühendis istihdamının yalnızca sanayiden sayılan iş yerleriyle sınırlanması, iş güvenliğinin doğasına aykırıdır. Zira ticaretten sayılan pek çok iş de (örneğin süperhipermarketler, deniz taşımacılığı vb.) iş kazası riski taşımakta, bu alanlarda çalışanların da iş güvenliği korumasında bulundurulmaları gerekmektedir. Yine iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin en az 50 işçinin çalıştırıldığı iş yerleri için öngörülmesi de; Anayasa'nın 10. maddesinde düzenlenen eşitlik ilkesine aykırı olduğu gibi işverenleri 50 işçi sınırına ulaşmama çabasına sokacağından, istihdamı olumsuz yönde etkiler niteliktedir. İş güvenliği gibi insan yaşamı ile birebir ilgili temel bir haktan yararlanmayı iş yerindeki işçi sayısına bağlayarak, 50'den az işçi çalıştıran iş yerlerinde çalışan işçilere iş güvenliğinden yararlanma hakkı tanınmamaktadır (kaldı ki SSK istatistiklerinde, iş kazalarının 50'den az işçinin çalıştığı iş yerlerinde daha fazla görüldüğü saptanmıştır). Bu yönüyle, Anayasa'da belirlenmiş sosyal ve ekonomik haklar ile temel ilkeler gereğince; iş güvenliği korumasının çalışan her bir birey için sağlanması hedeflenmeli, iş güvenliği konusunda yapılacak düzenlemelerde iş yerine ilişkin niceliksel ve niteliksel kriterler yerine, çalışanların bu korumadan en kapsamlı biçimde yararlanabilmelerine dönük kriterler esas alınmalıdır. 50'nin altında işçi çalıştırılan iş yerleri için de Ortak İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu, örgütlenme modeli olarak belirlenmelidir. 8 Daha önce Yönetmelikte düzenlenmiş olan (ancak Danıştay'ca iptal edilen) İş Güvenliği Uzmanı kavramının, Değişiklik Tasarısı ile Yasa metnine monte edildiği görülmektedir. İş Güvenliği Uzmanlığı ayrı bir meslek değildir. İş kollarının çeşitliliği göz önüne alındığında iş güvenliği uzmanlarının her iş kolunda bu hizmeti verebilmeleri de mümkün Mühendis ve Makina Cilt : 49 Sayı:

5

6