DAVUT DOĞAN BİLGİSAYAR 1 ÖĞRETİM GÖREVLİSİNİN ADI: YRD.DOÇ. NURAY GEDİK BÜYÜK HARFLERİN KULLANILIŞI AYRI VE BİTİŞİK YAZIMLAR

Transkript

1 BÜYÜK HARFLERİN KULLANILIŞI AYRI VE BİTİŞİK YAZIMLAR MI-Mİ NİN YAZIMI DAVUT DOĞAN BİLGİSAYAR 1 ÖĞRETİM GÖREVLİSİNİN ADI: YRD.DOÇ. NURAY GEDİK

2 1 İçindekiler BÜYÜK HARFLERİN KULLANILIŞI... 1 Cümleler büyük harfle başlar... 2 Özel İsimler ( kitap, dergi, gazete, insan,millet,dil, mezhep, devlet, gezegen, yıldız, şehir, sokak, cadde, ova,ırmak, kurum, kuruluş vb. adlar)... 3 AYRI VE BİTİŞİK YAZIMLAR... 4 Ses düşmesi ya da ses türemesi gibi bir ses olayına uğrayan sözcükler bitişik yazılır... 5 Kurallı bileşik eylemler, yardımcı eylemle oluşan bileşik eylemler ve anlamca kaynaşmış bazı eylemler bitişik yazılır

3 Yazım ; kelimelerin yazılışında kullanılması kabul edilmiş olan harflerin tümüdür. Kelimeleri herkes bildiği, söylediği gibi yazarsa, dilimiz içinden çıkılmaz bir durum alır. İmlanın Türkçe karşılığıdır. Yazım yanlışları şu 3 nedenden kaynaklanmaktadır : 1. Bilmezlik 2. Dikkatsizlik 3. Ağız ayrımı 1. Eklerin Yazımı 1.1. Büyük harflerin kullanışı 1.2. Ayrı ve bitişik yazımlar 1.3. Mı-Mi nin yazımı BÜYÜK HARFLERİN KULLANIŞI 1) Cümleler büyük harfle başlar: Babası ile amcasını karşısında görünce heyecanlandı. 2) Mektuplardaki ve resmi yazılardaki hitaplar büyük harfle başlar: Canım Arkadaşım, Sayın Başbakanım 2

4 3) Bir özel ada bağlı unvan sıfatları, saygı sözcükleri,takma adlar ve özel isimden türeyen sözcükler büyük harfle başlar: Mustafa Bey, Ahmet Efendi, Yüzbaşı Zeki, Gönül Teyze, İstanbullu, Türkçülük vb. 4) Bir tarihe bağlı gün ve ay adları büyük harfle başlar: 19 Mayıs 1919, 1 Kasım Pazartesi, Nisan 1920 de vb. 5) Kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge, genelge adlarının her kelimesi büyük harfle başlar: Medeni Kanun, Borçlar Hukuku (kanun), Telif Hakkı Yayın ve Satış Yönetmeliği vb. 6) Tarihi olay, çağ ve dönem adları büyük harfle başlar: Kurtuluş Savaşı, Millî Mücadele, Cilalı Taş Devri, İlk Çağ, Yükselme Devri, Millî Edebiyat Dönemi, Servet-i Fünun Dönemi, Tanzimat Dönemi vb. UYARILAR: Akrabalık bildiren kelimeler büyük harfle başlamaz: Filiz abla, Nuran teyze, Fatma nine, Ali dayı Akrabalık bildiren kelimeler başa geldiğinde lakap yerine kullanıldığı için büyük harfle başlar: Nene Hatun, Baba Gündüz vb. Dünya, güneş, ay sözcükleri coğrafi terim olduğu zaman büyük harfle başlar, diğer zamanlarda küçük harfle başlar: Odaya güneş girmiyor. Yarın Güneş tutulması olacak 3

5 Özel İsimler ( kitap, dergi, gazete, insan,millet,dil, mezhep, devlet, gezegen, yıldız, şehir, sokak, cadde, ova,ırmak, kurum, kuruluş vb. adlar) Süleyman Nazif, Pamuk, Karabaş, Yaban, Mai ve Siyah, Radikal, Konya, Uğur Mumcu Caddesi, Yıldız Mahallesi, Sezen Aksu Sokağı, Akdeniz, Sakarya Nehri, Beyşehir Gölü, Murat Dağı, Konya Ovası, Türk Dil Kurumu, Verem Savaş Derneği, Ruslar, Türkçe, İslamiyet, Protestanlık,Türkiye Cumhuriyeti. AYRI VE BİTİŞİK YAZIMLAR 1. Ses düşmesi ya da ses türemesi gibi bir ses olayına uğrayan sözcükler bitişik yazılır: kaybetmek 1, kahrolmak, hissetmek 2 2. Kurallı bileşik eylemler, yardımcı eylemle oluşan bileşik eylemler ve anlamca kaynaşmış bazı eylemler bitişik yazılır. 1 Kaybetmek sözcüğü kay-ı-p etmek şeklindedir. Ses düşmesine uğramıştır. 2 Hissetmek sözcüğünde ise his-s-etmek şeklinde s- eki türemiştir.. 4

6 emretmek, hapsolmak, gelebilmek, bakakalmak, süregelmek, gelivermek, vazgeçmek, varsaymak, öngörmek vb. 3. Arayönleri belirten sözcükler bitişik yazılır: güneydoğu, kuzeybatı, güneybatı vb. 5

7 BÜYÜK HARFLERİN KULLANILIŞI Cümleler büyük harfle başlar: Babası ile amcasını karşısında görünce heyecanlandı. Mektuplardaki ve resmi yazılardaki hitaplar büyük harfle başlar: Canım Arkadaşım, Sayın Başbakanım AYRI VE BİTİŞİK YAZIMLAR Ses düşmesi ya da ses türemesi gibi bir ses olayına uğrayan sözcükler bitişik yazılır: kaybetmek, kahrolmak, hissetmek mı, mi her zaman kendinden önceki sözcükten ayrı yazılır. Ancak kendinden sonra gelen eklere bitişik yazılır. Bugün bize gelecek misin? Rüzgâr esti mi balıkçılar kıyıya çıkar. Elinde güzel mi güzel bir vazo vardı. 6

8 KAYNAKLAR: Ygs hazırlık Final dergisi yayınları Türkçe kitabı. 7. sınıf Türkçe kitabı. İnternet.. 7