Dünyada silahlanma artıyor, Türkiye 20'nci sırada

Transkript

1 Dünyada silahlanma artıyor, Türkiye 20'nci sırada Bonn Uluslararası Silahsızlanma Merkezi nin 2016 Küresel Silahlanma Endeksi'ne göre askeri harcamalarda İsrail başı çekerken Türkiye 20'nci sırada / 10:49 Silahlardan arınarak barışı tesis etmek Bu slogan yıllarca dillerde dolaşmıştı. Ancak şu sırada anlaşmazlıkların giderek artması nedeniyle dünyanın birçok bölgesinde yeniden silahlanma eğilimi dikkat çekiyor. Rusya Kırım Yarımadası na müdahale ediyor, Ortadoğu da çatışmaların sonu gelmiyor, Güney Çin Denizi nde sular durulmuyor. Uzun yıllar boyunca savunma harcamalarının eridiği Avrupa bile Ukrayna daki gelişmeler nedeniyle tavrını değiştiriyor. Doğu Avrupa ve Baltık ülkeleri askeri harcamalarını artıyor, NATO bu ülkelere takviye asker konuşlandırma kararı alıyor. Silahlanmada İsrail ilk sırada DW'nin haberine göre; Bonn Uluslararası Silahsızlanma Merkezi'nin (BICC) 2016

2 Küresel Silahlanma Endeksi (GMI) raporunda konuya ilişkin ayrıntılar yer alıyor. Silahlanma harcamalarında 152 ülke listesinde Almanya 100 üncü sırada gelirken İsrail dünyanın en fazla askeri harcamasını yapan ülke olarak birinci sırayı alıyor. İsrail in silahlanmada birinci sırada gelmesinin birçok nedeni arasında zorunlu askerlik hizmeti geliyor. Bu ülkede askeri görev yapanların sayısı toplam nüfusa oranla çok yüksek düzeyde. Araştırmada temel alınan kriter Bonn Uluslararası Silahsızlanma Merkezi silahlanma kriteri olarak sadece ülkelerin silahlanma harcamalarını baz almıyor. Kriter bu olduğunda ABD 595 milyar dolar harcama ile hâlâ en başta gelen ülke konumunda. Onu 214 milyar dolar ile Çin izliyor. BICC'ın araştırmasındaki asıl kriteri bir ülkenin gayri safi yurtiçi hasılasına ve örneğin sağlık alanındaki harcamalarına kıyasla ne kadar silah harcaması yapmış olduğu oluşturuyor. Bu kriterden yola çıkıldığında Rusya 91 milyar dolar silahlanma harcamasıyla gerçi ABD den çok daha az harcama yapmış olarak görünüyor ama endeksin kriterlerine göre dünya sıralamasında beşinci sırada, ABD ile Çin in önünde yer alıyor. İlk 20 arasında Türkiye de var En çok silahlanma harcaması yapan ülkeler arasında ilk onda İsrail den sonra Singapur, Ermenistan, Ürdün, Rusya, Güney Kore, Kıbrıs Cumhuriyeti, Yunanistan, Azerbaycan ve Brunei geliyor. Brunei yi Kuveyt, Belarus, Umman, Cezayir, Ukrayna, Bahreyn, Suudi Arabistan, Moğolistan, Vietnam ve Türkiye izliyor.

3 Ortadoğu'daki durum Bilim insanları şimdiye kadar silahlanma harcamalarında en başlarda gelen Suriye ye ilişkin kesin bilgi veremiyorlar. Ancak raporu kaleme alanlardan Max M. Mutscher, Bu ülkenin silahlanma harcamalarının ve silahlanmasının son derece yüksek olduğundan ve savaş nedeniyle daha da yükselmiş olduğundan yola çıkılabileceğini söylüyor. Ortadoğu da İsrail in komşularında da silahlanmada artış göze çarpıyor. Mısır 2013 yılındaki askeri darbe sonrasında 2015 te askeri harcamalarını 53,6 milyar dolara çıkartarak hissedilir bir artış kaydetti. Suudi Arabistan ın silahlanma harcamaları gayri safi yurtiçi hasılasının yüzde 13,7 sine denk düşüyor. Uzmanlar kriz bölgesi Ortadoğu için bile bu derece silahlanmanın çok fazla olduğuna işaret ediyorlar. Ukrayna, Doğu Avrupa ve Baltık ülkeleri Kırım Yarımadası nın Rusya tarafından ilhak edilmesinden sonra Ukrayna nın silahlanmasının önemli ölçüde artmış olmasının pek şaşırtmadığı yorumları yapılıyor. Ukrayna da hem askeri harcamaların hem de askeri ve yarı askeri (paramiliter) personelin artmış olmasına dikkat çekiliyor. Bu gelişme sonucunda Ukrayna 2015 yılında 23 üncü sıradayken 2016 da 15 inci sıraya yükselmiş bulunuyor. Rusya'nın Ukrayna'daki tavrı nedeniyle birçok Doğu Avrupa ülkesi de silahlanma sıralamasında tırmanışa geçti. Polonya, Çek Cumhuriyeti ve Slovakya'nın yanı sıra üç Baltık ülkesi de 2013 ile 2015 yılları arasında askeri harcamasını artırdı. Litvanya'nın NATO müttefiki Almanya'dan M577 tipi 168 adet zırhlı araç satın almak üzere Almanya ile anlaşma imzaladığı ajanslara yansıdı. Ukrayna'daki sonu gelmeyen anlaşmazlıklar nedeniyle kendini güvende hissetmeyen Litvanya Almanya'dan geçen

4 dönemde de çok sayıda zırhlı araç ve silah satın almıştı. Estonya, Letonya, Litvanya ve Polonya, Ukrayna'daki gelişmeler nedeniyle NATO'ya başvurarak, ülkelerinde takviye NATO taburları konuşlandırılmasını talep etmişlerdi. NATO savunma bakanları 2017'den itibaren bu dört ülkede ek dört tabur konuşlandırılmasını kararlaştırdı. Bu da yaklaşık 4 bin askere denk düşüyor. Batı Avrupa ülkeleri Buna karşın birçok Batı Avrupa ülkesinin silahlanma konusunda sıralamanın epeyce gerisinde kaldığı görülüyor. Almanya (100. sıra), Fransa (60), İngiltere (71), İtalya (81), İspanya (92) gibi ülkelere dair Küresel Silahlanma Endeksi'nde (GMI) az oranda da olsa gerileme saptanıyor. Ancak raporu hazırlayanlar bu eğilimin tersine dönmesini bekliyorlar. Batı Avrupa'da 2016 yılı için silahlanma harcamalarının yüzde 2,7 oranında artış göstereceği tahmin ediliyor. Almanya örneğin savunma bütçesini 2019 yılına kadar yüzde 6,2 oranında artırmayı planlıyor. Asya ülkeleri

5 Asya kıtasında Güney Çin Denizi'ndeki kıta sahanlığına ilişkin anlaşmazlıklar göz önünde bulundurulduğunda silahlanmada önemli ölçüde artışın görülmediği saptanıyor. BICC raporunda Çin, Endonezya, Vietnam, Filipinler ve Japonya'nın silah harcamalarının belirli bir düzeyde kaldığı belirtiliyor. Afrika'daki durum Raporu hazırlayan uzmanlar Afrika kıtasındaki istikrara kavuşamayan Liberya ve Sierra Leone gibi bazı eski iç savaş ülkelerinde askeri harcamalar az olsa bile bu durumun bu ülkelerin sorunu olmadığı anlamına gelmediğine işaret ediyorlar. Öte yandan yüksek askeri harcamaların da açlıkla mücadeleyi ya da sağlık sistemini desteklemeye yönelik maddi kaynakları bağladığına dikkat çekiliyor. Örneğin Angola'da 100 bin kişiye sayısal olarak 1 doktor, fakat 48 asker düşüyor Mepa News Tüm Hakları Saklıdır! Kaynak Gösterilmeden Alıntı Yapılamaz! Tasarım ve Yazılım: Mepanews