Mekatronik Mühendisliği Lab1 (Elektrik-Elektronik) Transformatörün İncelenmesi

Transkript

1 YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MAKİNA FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRİK-ELEKTRONİK LABORATUARI (LAB I) DENEY 4 Deney Adı: Transformatörün İncelenmesi Öğretim Üyesi: Yard. Doç. Dr. Erhan AKDOĞAN Sorumlu Öğretim Elemanı: Arş. Gör. Mehmet Hakan DEMİR Deneyi Yapanlar: - - Malzeme Listesi: 1 adet Transformatör 1 adet 120Ω direnç 1 adet 1k Ω reosta 1 adet anahtar (On-off anahtar) Deneyde Kullanılacak Cihazlar Sinyal Jeneratörü Avometre Osiloskop Breadbord DENEY TARİHİ DENEY RAPORU SON TESLİM TARİHİ DENEY RAPORU TESLİM TARİHİ NOT

2 Deneyin Amacı: Transformatörün kullanım amacı ve karakteristik davranışlarının öğrenilmesi. Deneyin Yapılış Tarihi: Deney Çıktıları: Transformatörün içyapısının ve çalışma prensiplerinin öğrenilmesi amaçlanmaktadır. Deneyde Kullanılan Ölçü Aletleri ve devre elemanları; 1*Transformatör 1*120Ω direnç 1*1k Ω reosta (potansiyometre), avometre, osiloskop,breadbord Deney Hakkında Teorik Bilgi: Transformatör, bir demir nüve üzerine sarılmış iki adet iletken sargıdan meydana gelen düzendir. Giriş sargısı primer ve çıkış sargısı sekonder olarak isimlendirilir. Sargılar elektriksel açıdan izoleli olup aralarında manyetik kuplaj vardır. Transformatörün sembolü ve yapısı Transformatör görünüşleri

3 Primer sargıya uygulanan AC gerilim, bu sargı etrafında ve aynı zamanda sekonder sargıyı kesen bir manyetik alan oluşturur. Değişken değerli bu manyetik alanın içinde kalan sekonder sargıda AC bir gerilim indüklenir. Bu özelliği ile transformatörler AC gerilim dönüştürmek amacıyla kullanılırlar. Transformatörler için aşağıdaki eşitlikler geçerlidir. n=v primer /V sekonder =I sekonder /I primer =N primer /N sekonder n=dönüştürme Oranı V=Gerilim I=Akım N=Sargı spir (tur) sayısı AC gerilim dönüştürme işlemi en çok şehir şebeke gerilimini düşürmek için kullanılır. Ancak bunun tersi olarak transformatör, AC gerilimi yükseltmek amacıyla da kullanılabilir. Bunun dışında transformatörlerin, empedans uygunlaştırma, izolasyon sağlama ve 180 faz değiştirme gibi özellikleri de bulunmaktadır. Transformatörün sekonder sargısına yük bağlandığında yüksüz duruma kıyasla gerilim düşecektir. Gerilimdeki bu düşme yük akımındaki artış ile doğru orantılıdır. Diğer yandan besleme transformatörleri AC şebeke gerilimini düşürmek amacıyla kullanıldığından, primer tur sayısı sekonder tur sayısından fazladır. Bu nedenle primer sargı direnci sekonder sargı direncinden büyüktür. DENEY ŞEMASI: AC 12V PRIMER SEKONDER 120Ω/3W 1 kω Deneyin Yapılışı: 1- Deney şemasını breadbordlarınıza kurunuz. 2- Transformatöre enerji verilmemiş ve reosta ve direnç bağlı değil iken transformatörün primer ve sekonder sargılarının direncini Avometre ile ölçünüz. 3- Reosta ve direnci bağlamadan transformatöre AC 12V uygulayarak yüksüz primer ve sekonder gerilimlerini osilaskopla gözlemleyiniz.

4 4- Reostayı ve direnci devreye bağlayarak sekonder yükünü devreye alın. Yüklü primer ve sekonder gerilimlerini osilaskopla gözlemleyiniz. Potansiyometreyi (Reostayı) ayarlayarak yük değişiminin sekonder gerilimine etkisini inceleyiniz. 5- Ölçüm sonuçlarını kaydediniz. Gözlem Tablosu: Primer sargı direnci Sekonder sargı direnci Yüksüz Ölçümler

5 Yüklü Ölçümler Deney Çıktılarının Kontrol Edilmesi: Deney sırasında yaptıklarınızdan ve öğrendiklerinizden kısaca bahsediniz. Trafonun kullanım alanları neler olabilir. 3.1) Deneyde elde edilen sonuçların tartışması: 3.2) Ölçü sonuçlarında herhangi bir hata varsa, hata kaynakları ve nedenleri belirtilmesi 3.3) Deney sonuçlarıyla ilgili yorumların yapılması: 3.4) Deneyde karşılaşılan problemler: