Zamanın gereklerine göre bilim ve teknik ve her türlü medeni buluşlardan azami derecede yararlanmak zorunludur. Mustafa Kemal ATATÜRK

Transkript

1 Zamanın gereklerine göre bilim ve teknik ve her türlü medeni buluşlardan azami derecede yararlanmak zorunludur. Mustafa Kemal ATATÜRK

2

3 Yarınlarımızın güvencesi sevgili çocuklar, Çağımız bilgisayar ve İnternet çağı olarak adlandırılıyor. Hayatın hemen her alanında bilgisayar ve İnternetle iç içe yaşıyoruz. Günümüzde, teknolojinin ve İnternet gibi yeni iletişim yöntemlerinin gelişmesiyle her türlü bilgiye ulaşım basit bir hâle geldi. Bilgi ve belgeye ulaşımın bu kadar kolaylaşması insanlığın medeniyet yolculuğunda önemli bir fırsattır. Ancak bütün teknik araçlar gibi İnternet ve bilgi teknolojileri de iyi ya da kötü amaçlarla kullanılabilir. İnternetin doğru kullanımı sayılamayacak kadar çok fayda sağlarken, yanlış kullanımı çok kötü sonuçlar doğurabilir. Bu imkânı ideal amaçlar doğrultusunda kullanmalı, ilaç üretmemize yarayacak bir bilgiyi zehir üretmek için kullanmamalıyız. Bu nedenle, İnternetin ve bilgisayarın doğru kullanımını öğrenmek zorunludur. İnternetin ve bilgisayarın doğru kullanımının öğretilmesi için ailelere, okullara, topluma ve devlete görev düşüyor. Büyük bir önem taşıyan bu sorumluluğu birey ve kurumlar olarak ortaklaşa yerine getirmeliyiz. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı, kendi üzerine düşen görev ve sorumluluğunun bilinciyle, çocuklarımız için, Güvenli İnternet Kullanımı İçin Tavsiyeler adı altında bir çalışma yaptı. Ulaştırma Bakanlığı tarafından hazırlanan ve Millî Eğitim Bakanlığı tarafından sizlere ulaştırılan bu çalışmanın, bilgi teknolojilerini doğru kullanabilmeniz için faydalı ve önemli bilgiler vereceğini ümit ediyor, hepinize mutlu ve başarılı bir eğitim hayatı diliyorum. Recep Tayyip ERDOĞAN Başbakan

4 Merhaba Sevgili Çocuklar, İnternetten yararlanmak sizin temel hakkınızdır. İnternet sizi istediğiniz yere götüren uçan halı gibidir. İnternet dünyamıza açılan büyük bir özgürlük penceresidir. İnternet hava gibidir. Değeri ancak yokluğunda anlaşılır. O hâlde arkadaşlar, Bilinmeyen yerlere açılan ve sizi davet eden her kapıdan içeri girecek misiniz? Her pencereden başınızı çıkarıp bakacak mısınız? 4

5 Tabii ki hayır! Çünkü sizin seçme özgürlüğünüz vardır. Hangi kapının ardında yolculuk yapacağınıza, Hangi pencereden yıldızları seyredeceğinize, Engin ufuklara doğru hangi halı üzerinde uçacağınıza, Siz karar vereceksiniz! 5

6 Öyleyse Genç İnternet Kullanıcısı, İnternetin uçsuz bucaksız ve zenginliklerle dolu dünyasını keşfetmeye hazır mısın? Bu İnternet yolculuğunda gemine beni de al! Sana eşlik edeyim. Hızlı, heyecanlı ve eğlenceli bir yolculuğa çıkalım. Sana İnternet yolculuğunda karşılaşabileceğin sinsi tehlikeleri anlatayım. Ama önce güvenli bir İnternet yolculuğu için kullanıcı kaptanın dikkat etmesi gereken konuları birlikte hatırlayalım: 6

7 7

8 ZAMANI SİZ YÖNETİN! Arkadaşlar, v Zaman sizin en değerli varlığınızdır. v İnternet ve bilgisayar başında kalacağınız zamanı iyi ayarlayın. v İnternetin zamanınızı çalmasına izin vermeyin. v Dışarıda oyun oynamak, sevdiğiniz sporları yapmak, ailenizle beraber vakit geçirmek, derslerinizi yapmak ve kitap okumak için kendinize zaman ayırın. 8

9 VÜCUT SAĞLIĞINIZI KORUYUN! Sevgili Genç İnternet Kullanıcıları, v Bilgisayar karşısında dik oturun; sırtınızı destekleyecek bir sandalye veya oturma alanı seçin. v Bilgisayarınızı aydınlık ortamlarda kullanın. v Bilgisayarın önünde uzun süreli hareketsiz kalmayın. 9

10 10

11 YERİ SİZ BELİRLEYİN! Sevgili çocuklar, v Anne ve babanıza karşı açık, şeffaf ve dürüst olun. İnternette yaptığınız maceralı yolculuklarınızda onları da yanınıza almaktan çekinmeyin. v İnternette gezinmek için eviniz ve ailenizle birlikte oturduğunuz odayı tercih edin. v İnterneti başka bir yerde kullanıyorsanız bu yerin neresi olduğu hakkında ailenizi bilgilendirin. v Sigara içilmeyen ve havadar yerleri tercih edin. v Evinizde İnternet yoksa okulda, kütüphanede ya da ailenize bilgi vererek arkadaşınızın bilgisayarında İnternete girebilirsiniz. v 12 yaşından küçükseniz velinizi yanınıza almadan İnternet kafelere gitmeyin. 11

12 GİRECEĞİNİZ KAPIYI, BAKACAĞINIZ PENCEREYİ SİZ BELİRLEYİN! Arkadaşlar, v Ziyaret edeceğiniz internet sitelerini aileniz ya da öğretmenlerinizle birlikte siz belirleyin. v Size teklif edilen internet sitelerini, ailenize ya da öğretmenlerinize sormadan ziyaret etmeyin. v Size teklif edilenlere değil, ailenizin ve öğretmenlerinizin tavsiyelerine önem verin. v Ailenizle ya da öğretmenlerinizle birlikte güvenli olduğunu tespit ettiğiniz İnternet sitelerini bilgisayarınızın sık kullanılanlar bölümüne ekleyin. 12

13 ARKADAŞINIZI SİZ BELİRLEYİN! Sevgili Çocuklar, v İnternet ortamında sadece tanıdığınız kişilerle sohbet edin ve iletişim kurun. v Tanımadığınız kişilerin İnternetten yaptığı arkadaşlık tekliflerini reddedin! v İnternet sitelerinde yer alan oyunlara, aktivitelere, yarışmalara katılmadan önce mutlaka ailenize ve öğretmenlerinize danışın. v İnternette tanıştığınız yabancılarla ailenizin bilgisi olmadan yüz yüze görüşmeyin, buluşmayın! 13

14 KİMLİĞİNİZİ VE KİŞİLİĞİNİZİ KORUYUN! Sevgili Genç İnternet Kullanıcıları, v T.C. kimlik numaranız, adresiniz, telefon numaranız okulunuzun adı, anne ve babanızın iş adresleri ve iş yeri telefon numaralarını yabancılarla paylaşmayın. v İnternet üzerinden kendi resimlerinizi, ailenizin resimlerini, video görüntülerinizi yabancılara göndermeyin. v Yabancılarla web kamera kullanarak konuşmayın. v Evinizi ve odanızı yabancılarla paylaşmayın. 14

15 HAYIR! DEME HAKKINIZI VE ÖZGÜRLÜĞÜNÜZÜ KULLANIN! Arkadaşlar, v İnternette iken sizi rahatsız eden, görüntü, ses ve yazılara rastladığınızda hemen İnternet kullanımını bırakın. v Rahatsız edildiğinizde karşılık vermeyin. Hemen ve hiç çekinmeden ailenize haber verin. v Zararlı ve rahatsız edici İnternet sitelerini adresine ya da numaralı telefona hemen şikâyet edin. v Sizleri rahatsız eden kişilere cevap vermeyin ya da onları yetkililere şikâyet ederek cezalandırın. Çünkü onlar için en büyük ceza, saldırılarına karşılık vermemenizdir. 15

16 İYİ VE NAZİK BİR KULLANICI OLUN! Sevgili Çocuklar, v İnternette güzel Türkçemizi nazik ve kibar bir şekilde kullanın. v Şaka yapmak amacıyla dahi tehdit edici, kötü ve kaba sözler kullanmayın. v İnternet özgürlüğünüzü kullanırken başkalarını rahatsız etmeyin. v Size yapılmasını istemediğinizi siz de başkasına yapmayın! v Hatalıysanız özür dilemekten çekinmeyin. v İyi ve nazik olmaktan hiçbir zarar görmezsiniz. 16

17 17

18 CÜZDANINIZI HIRSIZLARDAN KORUYUN! Arkadaşlar, v Anne ve babanızdan izin almadan ya da onlar yanınızda olmadan İnternet üzerinden alışveriş yapmayın. v Unutmayın! İnternette kredi kartı bilgilerini karşı tarafa vermek, cüzdanınızı tanımadığınız bir kişiye emanet etmek gibidir. 18

19 E-POSTALARINIZI KORUYUN! Sevgili Çocuklar, v Şifresi kolay olan elektronik posta (e-posta) adresleri güvenli değildir. Bu nedenle e-posta adresleriniz için güvenli şifreler oluşturun. v İstenmeyen e-postaları önlemek ve gereksiz mesaj trafiği oluşturmamak için İnternette güvenmediğiniz sitelere kayıt olmayın. v Mecbur kalmadıkça özel ve kişisel bilgilerinizi İnternet üzerinden göndermeyin. Çünkü bu bilgiler başkaları tarafından ele geçirilebilir! 19

20 20

21 BİLGİSAYARINIZI VİRÜSLERDEN KORUYUN! Sevgili Çocuklar, v Virüslü bilgisayar, vücuduna bulaşıcı mikrop girmiş ve grip hastalığına yakalanmış olan insana benzer. v Virüslü bilgisayar, nezle olmuş insan gibi yorgun ve hâlsiz çalışır. Öyleyse Arkadaşlar, v Bilgisayarınıza mutlaka bir anti-virüs programı kurun. v En az haftada bir kez anti-virüs programınızı güncelleyin ve bilgisayarınıza tam virüs taraması yapın. v Güvenli olmayan İnternet sitelerinden dosya, müzik, oyun veya film indirmeyin. v Önemli dosyalarınızı mutlaka yedekleyin. Unutmayın arkadaşlar, v Bir hastalığın en etkili ilacı o hastalığa yakalanmamak için önceden önlem almaktır. 21

22 22

23 BİLGİLERİNİZİ ÇALMAYA GELEN HIRSIZLARA DİKKAT! Arkadaşlar, v Spamlar (istenmeyen e-postalar) okumanız için başucunuza zarf bırakıp giden maskeli hırsızlara benzer. v Bu zarfı merak edip açtığınızda ve mektuptaki istekleri yerine getirdiğinizde tüm bilgilerinizi çalmış olurlar. Sevgili Genç İnternet Kullanıcıları, v Bu şekilde gelen, istenmeyen e-postaları kabul etmeyin ve hiç okumadan silin. v İstemediğiniz halde size ulaşan e-postaları asla arkadaşlarınıza iletmeyin. v İnternette gezinirken kendi amaçlarınıza önem verin. v Başkalarının amaçlarını ve e-postalarını merak etmeyin. 23

24 24

25 TRUVA ATI, BİLGİSAYARINIZI ESİR ALMASIN! Sevgili Çocuklar, v Truva atı, sinsi bir programdır. v Kaleyi içerden fethetmek için kılık değiştirerek kaleye girmiş askerlere benzer. v Önce kendisini masum bir müzik, film ya da oyun dosyası olarak tanıtır ve kabul ettiğinizde bilgisayarınızın yönetimini sinsice ele geçirir. v Böylece bilgisayarınız başka programların kölesi hâline gelir, sizin kontrolünüzden çıkar ve onların istediklerini yapar. O hâlde arkadaşlar, v Güvenli olmayan ve bilmediğiniz İnternet sitelerine girmeyin. v Bu İnternet sitelerinden dosya indirmeyin. v Haftalık virüs taramanızı ihmal etmeyin. 25

26 26

27 BİLGİSAYARINIZDAKİ HIRSIZ VE YANKESİCİLERE DİKKAT EDİN! Arkadaşlar, v Kötü niyetli kişiler şifrenizi, banka bilgilerinizi ve diğer kişisel bilgilerinizi adeta olta atarak çalabilirler. Bu hırsız ve yankesiciler şöyle çalışır: v Dolandırıcılar bir bankanın ya da finans kurumunun İnternet sitesinin her şeyini tamamen taklit ederek size bir e-posta gönderirler. v Sizden banka kart numarası ve şifresi gibi kişisel bilgilerinizi isterler. Sevgili Genç İnternet Kullanıcıları, v Kişisel bilgilerinizi isteyen bir e-posta alırsanız bunu kesinlikle cevaplamayın! v İnternette güvenmediğiniz ve bilmediğiniz İnternet sitelerinden alışveriş yapmayın! 27

28 28

29 TAKİP EDİLİYOR OLABİLİRSİNİZ! Arkadaşlar, v Keylogger (casus) programı, İnternetteki tüm adımlarınızı izler, kaydeder ve ekranınızın resmini çeker. v Bu sinsi program, İnternetteki tüm klavye hareketlerinizi ve bilgilerinizi çalarak programın sahibine gönderir. Casusları Nasıl Atlatabiliriz? v Bilgisayarınızın sistem ve anti-virüs güncellemelerini zamanında yapın. v Casuslara karşı etkili olan anti-casus yazılımları kullanın. v Yabancı bilgisayarlarda kişisel bilgilerinizle faaliyetlerde bulunmayın. 29

30 İKİ KİŞİNİN BİLDİĞİ ŞİFRE, SIR DEĞİLDİR! Sevgili Genç İnternet Kullanıcıları, v İnternetteki kullanıcı adlarınız ve şifreleriniz size ait en önemli sırlarınızdır. Bu sırlarınızı hiç kimseyle paylaşmayın. v İnternet hesaplarınız için mutlaka güçlü şifreler belirleyin. Şifrenizin içinde harflerin dışında sayılar ve noktalama işaretleri gibi farklı karakterler de bulunsun. v Şifrenizin sizinle ilgili bilgilerden oluşmamasına dikkat edin. 30

31 İNTERNETTE EN GÜVENİLİR DOSTUNUZ BİZİZ! Sevgili Çocuklar, v Aklınıza takılan en küçük konuyu bile çekinmeden bize sorun. v Zararlı ve rahatsız edici İnternet siteleriyle karşılaştığınızda hemen adresinden ya da numaralı telefondan bize ulaşın ve şikâyet hakkınızı ve sorumluluğunuzu kullanın. v Haydi sizler için hazırladığımız adresindeki İnternet sitemizde buluşalım! 31

32 KAYNAKÇA Kitapçığın sizlere ulaştırılma sürecinde vermiş oldukları destekten ötürü MEB yetkililerine teşekkür ederiz. 32