önce biz sorduk KPSS Soruda soru EĞİTİM BİLİMLERİ Konu Konu Düzenlenmiş Tamamı Çözümlü ÇIKMIŞ SORULAR Eğitimde

Transkript

1 KPSS 2017 önce biz sorduk 80 Soruda 62 soru EĞİTİM BİLİMLERİ Konu Konu Düzenlenmiş Tamamı Çözümlü ÇIKMIŞ SORULAR (1)-2010 (2) Eğitimde 30. yıl

2 Komisyon Öğretmen Adayları İçin KPSS EĞİTİM BİLİMLERİ KONU KONU DÜZENLENMİŞ TAMAMI ÇÖZÜMLÜ ÇIKMIŞ SORULAR ISBN Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarına aittir. Pegem Akademi Bu kitabın basım, yayım ve satış hakları Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti. ne aittir. Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri, kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz. Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır. Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları satın almamasını diliyoruz. Bu kitapta yer alan geçmiş yıllarda ÖSYM'nin yapmış olduğu sınavlardaki ÇIKMIŞ SORU- LAR'ın her hakkı ÖSYM'ye aittir. Hangi amaçla olursa olsun, tamamının veya bir kısmının kopya edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması ya da kullanılması, yayımlanması ÖSYM'nin yazılı izni olmadan yapılamaz. Pegem Akademi Yayıncılık telif ücreti ödeyerek bu izni almıştır. 28. Baskı: 2017, Ankara Yayın Proje: Ümit Dilaver Dizgi-Grafik Tasarım: Vedat Hancı Kapak Tasarımı: Gürsel Avcı Baskı: Vadi Grup Ciltevi A.Ş. İvedik Organize Sanayi 28. Cadde 2284 Sokak No:105 Yenimahalle/ANKARA ( ) Yayıncı Sertifika No: Matbaa Sertifika No: İletişim Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARA Yayınevi: Yayınevi Belgeç: Dağıtım: Dağıtım Belgeç: Hazırlık Kursları: İnternet: E-ileti: pegem@pegem.net

3 Değerli Öğretmen Adayları, KPSS ye hazırlanan öğretmen adaylarımız KPSS de çıkan soruları incelemekte, çözmekte ve kendini geliştirmek, eksiklerini fark edip tamamlamak adına çalışmalarına dâhil etmektedir. Öğretmen adaylarının bu yönde yaptıkları çalışmaların başarı oranları üzerindeki olumlu etkisi göz ardı edilemeyeceğinden kitabımızda 2008 yılından 2016 yılına kadar yapılan KPSS Eğitim Bilimleri alanında yöneltilen tüm sorulara yer verilmiştir. Kitapta; - sorular ilk olarak sekiz ana başlık altında toplanmış (Gelişim Psikolojisi, Öğrenme Psikolojisi, Rehberlik ve Özel Eğitim, Sınıf Yönetimi, Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı, Program Geliştirme, Öğretim İlke ve Yöntemleri, Ölçme ve Değerlendirme), - ardından her bir başlık konularına göre ayrılmış, - sorular yıl yıl sıraya dizilmiş, - her sorunun ayrıntılı çözümlerine yer verilmiştir. Öğretmen adaylarının geleceğe umutla bakabilmeleri, eğitimini aldıkları alanda kendilerini gerçekleştirebilmeleri ve ülkeye, onları bekleyen genç beyinlere ulaşmalarında karşılarına çıkan engelleri aşmalarına yardımcı olması amacıyla hazırlanan KPSS Tamamı Çözümlü Eğitim Bilimleri Çıkmış Sorular kitabı ile sizlere faydalı olacağımızı umuyor ve hepinize başarılar diliyoruz. Pegem Akademi Yayıncılık

4 İçindekiler GELİŞİM PSİKOLOJİSİ (ss: 1-60) Gelişimin Temel Kavramları... 3 Gelişimin Temel İlkeleri Fiziksel ve Psikomotor Gelişim Bilişsel Gelişim Dil Gelişimi Tepkisel Koşullanma Kişilik Gelişimi Hümanistik Yaklaşım Ahlak Gelişimi Biyolojik Gelişim ÖĞRENME PSİKOLOJİSİ (ss: ) Öğrenmenin Tanımı ve Öğrenilmiş Davranışların Özellikleri Öğrenme ile İlgili Temel Kavramlar Öğrenmeyi Etkileyen Faktörler Öğrenme Kuramları Tepkisel (Klasik) Koşullanma Klasik Koşullanma İlkeleri Bitişiklik Kuramı Bağ Kuramı Edimsel (Operant) Koşullanma İşaret-Gestalt Kuramı Sosyal Öğrenme Kuramı Gestalt Kuramı Bilgiyi İşleme Kuramı İnsancıl Kuram (Hümanistik) REHBERLİK VE ÖZEL EĞİTİM (ss: ) Rehberliğin İlkeleri Çağdaş Eğitim Anlayışı ve Öğrenci Kişilik Hizmetleri Okullarda Rehberlik Hizmetleri Başlıca Rehberlik Türleri Problem Alanlarına Göre Rehberlik Bireyi Tanıma Teknikleri Test Dışı Teknikler Okul Rehberlik ve Psikolojik Danışma Programları Eğitimde Rehberlik Hizmetlerinin Örgütsel Yapısı ve Görevleri Psikolojik Danışma Kuramları İletişim ve İletişim Engelleri Özel Eğitim Mesleki Gelişim Kuramları Rehberlik Modelleri Test Teknikleri Mesleki Danışma Kuramları Rehberlik Hizmetleri Örgütlenme Rehberlik Problem Alanları Okul Rehberlik Programları Rehberlik Anlayışı İlişkileri v

5 PROGRAM GELİŞTİRME (ss: ) ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ (ss: ) Eğitim Bilimine Giriş-Temel Kavramlar Program Geliştirmeye Giriş Program Geliştirme Model ve Yaklaşımları Program Geliştirmenin Planlanması Hedefler ve Belirlenmesi İçerik Eğitim Durumları Programın Denenmesi ve Değerlendirilmesi Plan Posner a Göre Program Türleri Türk Eğitim Sistemi Yenilenmiş Bilişsel Alan Taksonomisi Program Tasarım Yaklaşımları İçerik Düzenleme Yaklaşımları Eğitim Türleri Program Geliştirmenin Kuramsal Temelleri Öğretim İlkeleri, Kuram-Model ve Yaklaşımları Öğretme-Öğrenme Yaklaşımları-Model Kuramları Öğretim Stratejileri Öğretim Yöntemleri Öğretim Teknikleri Diğer Öğretim Teknikleri Düşünme Biçimleri Belirtke Tablosu Çoklu Zekâ Kuramı ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME SINIF YÖNETİMİ (ss: ) ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ VE MATERYAL TASARIMI (ss: ) (ss: ) Temel Kavramlar Ölçme Araçlarında Bulunması Gereken Nitelikler Sınav Türleri Ölçme Sonuçları Üzerinde İstatistiksel İşlemler vi

6 GELİŞİM PSİKOLOJİSİ Gelişimin Temel Kavramları Gelişimin Temel İlkeleri Fiziksel ve Psikomotor Gelişim Bilişsel Gelişim Dil Gelişimi Tepkisel Koşullanma Kişilik Gelişimi Hümanistik Yaklaşım Ahlak Gelişimi Biyolojik Gelişim

7 GELİŞİMİN TEMEL KAVRAMLARI 1. Fatma Hanım seneye okula başlayacak olan yeğeni Bertuğ a bir hediye vermek ister. Çocuk giysileri satan bir mağazadan Bertuğ un yaşını söyleyerek bir pantolon satın alır. Hediyesini yeğenine verdiğinde, uzun süredir görüşmemelerine karşın, satın aldığı pantolonun yeğeninin bedenine tam olduğunu görür, çok sevinir. Yukarıdaki paragrafta gelişim psikolojisine özgü kavramlardan hangisine vurgu yapılmaktadır? A) Büyüme B) Olgunlaşma C) Öğrenme D) Hazırbulunuşluk E) Kritik dönem 3. İnsan gelişimine ilişkin aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? A) Ahlak gelişimi, bilişsel gelişim tamamlandıktan sonra başlar. B) Yetişkinlikte psikolojik sorunlar azalır, biyolojik sorunlar artar. C) Dil gelişimi ile bilişsel gelişim arasında nöbetleşe bir ilişki vardır. D) Psikomotor gelişim bedensel gelişimden bağımsız oluşur. E) Üst düzey ahlaki davranışlar soyut düşünmeyi gerektirir, ancak tersi doğru değildir. 2. İlköğretim okuluna yeni başlayan Mehmet önlüğünü kendisi giyebilmekte, ancak annesi defalarca göstermesine karşın, önlüğünün yakasını bir türlü ilikleyememektedir. Mehmet in önlük yakasını bir türlü ilikleyememesi, aşağıdaki ifadelerden hangisiyle açıklanabilir? A) Yaka kullanmaya yeni başladığı için Mehmet deneyim eksikliği yaşamaktadır. B) Annesinin aşırı koruyucu tutumu nedeniyle Mehmet iliklemeyi öğrenememiştir. C) Mehmet yakasının düğmelerini ilikleyebileceği kritik döneme henüz ulaşmamıştır. D) Mehmet in el kasları yakasını ilikleyebilecek olgunluğa erişmemiştir. E) Mehmet in parmakları yakasını ilikleyebilecek kadar büyümemiştir. 4. Gelişim psikolojisine ilişkin aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? A) Güvenli bağlanan çocuklar, anneleriyle aralarında kurulan sevgi bağı nedeniyle anaokuluna başlarken yaşıtlarına oranla daha yoğun ayrılık kaygısı yaşarlar. B) Kimlik arayışı statüsünde bulunan ve anne babalarıyla aralarında sorunlar olan gençler, olumlu bir kimlik statüsüne sahiptirler. C) Dili anlamak ve konuşmak bebeklik döneminde eş zamanlı ortaya çıkar. D) İlköğretim çağında gözlenen dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunun temelinde reddedici anne baba tutumu bulunmaktadır. E) İlk çocukluk döneminde ortaya çıkan döngüsel tepkiler oyun etkinliklerinin temelini oluşturur. KPSS Eğitim Bilimleri Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular 3

8 Gelişimin Temel Kavramları 5. Bir araştırmada ilköğretim öğrencilerine bir yıl arayla iki kez ilgi envanterinin uygulanmasından 0,62; üniversite öğrencilerine uygulanmasından 0,80 korelasyon kat sayısı elde edilmiştir. Aynı çalışmada ilköğretim öğrencilerine ölçme aracının üç yıl arayla iki kez uygulanmasından 0,31; üniversite öğrencilerine aynı zaman aralığında iki kez uygulanmasından 0,63 korelasyon kat sayısı hesaplanmıştır. Ayrıca üniversiteden sonra yaşamın sonuna kadar ilgi puanlarındaki kararlığın 0,70 civarında olduğu gözlenmiştir. Bu araştırmaya göre, ilgi puanlarındaki kararlığın artışı, gelişim psikolojisine özgü aşağıdaki kavramlardan hangisiyle açıklanabilir? A) Büyüme B) Öğrenme C) Hazırbulunuşluk D) Kritik dönem E) Yaş 6. Aileler üzerinde yapılan bir araştırmada, anne babasından biri ya da her ikisi ressam olan çocukların resim yeteneklerinin, ailesinde ressam olmayan çocuklardan daha yüksek olduğu saptanmıştır. Bu araştırma sonucuna göre, resim yeteneğiyle ilgili aşağıdaki etkenlerden hangisinin daha önemli olduğu söylenebilir? A) Büyüme B) Öğrenme C) Kalıtım D) Duyarlı dönem E) Hazırbulunuşluk 4 7. Bir araştırmacı çocukların yaşa bağlı konuşma gelişimi örüntüsünü incelemek ister. Bu amaçla iki, dört ve altı yaşlarından ellişer çocuğu rastgele örnekleme yöntemiyle seçerek toplam 150 çocuktan tek seferde veri toplar. Daha sonra verileri çözümleyerek farklı yaşlarda dil gelişimine ilişkin genellenebilir sonuçlar ortaya koyar. Bu araştırmacının kullandığı araştırma yöntemi aşağıdakilerden hangisidir? A) Meta-analiz B) Kesitsel C) Örnek olay D) Nitel E) İzleme 8. Bebeklikten itibaren ayrı büyütülmüş bir grup yetişkin ikiz üzerinde boylamsal bir araştırma yapılmıştır. Bu araştırmada ilk çocuklukta tek yumurta ikizlerinin çift yumurta ikizlerine göre daha benzer davrandıkları ancak çocuklar büyüdükçe benzerliğin azaldığı görülmüştür. Bununla birlikte, yetişkinlikte bu benzerliğin ikizlerin dinsel, siyasal görüşlerinde, ilgi alanlarında ve eş seçimlerinde daha az; sayısal ve sözel yeteneklerinde, yürüyüşlerinde, gülüşlerinde ve ses tonlarında ise daha fazla olduğu gözlenmiştir. Bu araştırmaya göre aşağıdaki sonuçlardan hangisine varılamaz? A) Bazı davranışların gelişiminde çevre, bazılarında ise kalıtım baskındır. B) Davranış gelişiminde çevrenin etkisi yaşa bağlı olarak artmaktadır. C) Kalıtım ve çevrenin etkileri bireysel farklılıklara bağlı olarak değişir. D) Tek yumurta ikizlerinde gelişimin çeşitli alanlarındaki etkileşim, çift yumurta ikizlerinden daha fazladır. E) Erim genişliği (ranj) fazla olan özelliklerde çevrenin etkisi, dar olanlara göre daha fazladır. KPSS Eğitim Bilimleri Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular

9 Gelişimin Temel Kavramları 9. Ayrı ve birlikte yetiştirilmiş 2-6 yaşları arasındaki ikiz çocuklar üzerinde yapılan bir araştırmada, kardeşlerin zekâ puanları arasındaki korelasyon katsayıları (r) şöyle bulunmuştur: Ayrı yetiştirilen tek yumurta ikizleri r 0,77 Birlikte yetiştirilen tek yumurta ikizleri r 0,76 Ayrı yetiştirilen çift yumurta ikizleri r = 0,52 Birlikte yetiştirilen çift yumurta ikizleri r 0,54 Buna göre, aşağıdakilerden hangisi ikiz kardeşlerin zekâ puanları arasındaki korelasyonları en iyi açıklar? A) Kalıtım B) Kritik dönem C) Çevre D) Olgunlaşma E) Yaş 11. Fiziksel büyüme temelde I bağlı olarak gerçekleşen bir süreç olmakla birlikte II yetersizliği bu süreci olumsuz etkileyebilir. Fiziksel gelişimle ilgili bu metinde, I ve II rakamlarının yerine aşağıdaki hangi kavramlar getirilmelidir? I A) Öğrenmeye Sosyal çevre B) Yaşantıya Olgunlaşma C) Fiziksel çevreye Sosyal çevre D) Kalıtıma Beslenme E) Olgunlaşmaya Uyarıcı II 10. Kritik dönem kavramı, çevresel etkenlerin gelişimi nasıl etkilediğini anlamada çok önemlidir. Gelişim süreci incelendiğinde insana ait her organ ya da davranışın, belirli yönlerinin sabit zamanlarda geliştiği görülmektedir. Bu sabit zamanlara kritik dönem denilmektedir. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi gelişim sürecinde kritik dönemlerin bulunduğu görüşünü doğrulayan bir örnek olabilir? A) Ters doğan Ayşe, doğum sırasında beynine bir süre oksijen taşınmaması sonucu ileriki yıllarda normalin altında zekâya sahip olmuştur. B) Gebeliğin ilk üç ayında X ilacı kullanan Fatma, kolsuz bir bebek dünyaya getirmiştir. C) Prematüre doğan İlker, iyi beslenerek birkaç ay içinde normal doğan çocukların kilosuna erişmiştir. D) Başından geçen olumsuz bir olay sonrasında kekelemeye başlayan Sabri, tüm çabalara rağmen kekeme kalmıştır. E) Doğuştan hipermetrop olan Zehra nın bu görme bozukluğu yaşla birlikte giderek artmıştır. 12. Yapılan boylamsal bir çalışmada, ikiz erkek kardeşlerin 5 yaşındaki ilgi alanları arasında 0,80; aynı çocukların 18 yaşındaki ilgi alanları arasında ise 0,60 korelasyon katsayısı saptanmıştır. Buna göre, ilgi alanları arasındaki korelasyon katsayısı farklılığını, aşağıdakilerden hangisi en iyi açıklar? A) Olgunlaşma B) Kritik dönem C) Yaşantı D) Cinsiyet E) Büyüme 13. Gelişimle ilgili yapılan araştırmalar, akranlarına göre konuşmayı geç öğrenen çocukların okumayı da geç öğrendiklerini göstermektedir. Bu durumu en iyi açıklayan gelişim ilkesi aşağıdakilerden hangisidir? A) Gelişimde bireysel ayrılıklar vardır. B) Gelişim yordanabilir bir sıra izler. C) Gelişim genelden özele doğrudur. D) Gelişim nöbetleşe devam eder. E) Gelişimin hızı her dönemde aynı değildir. KPSS Eğitim Bilimleri Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular 5

10 Gelişimin Temel Kavramları 14. Yaşamın ilk iki yılında, bebeğin deneyimlerine bağlı olarak duyusal motor alanında kapsamlı bir gelişme olur. İç kulaktaki vestibular sistem, hareket ve denge duyularını yönetir ve diğer duyu sistemlerini etkiler. Bazı bulgular, bebeklerde ve yeni yürümeye başlayan çocuklarda vestibular sistemin yeterince uyarılmamasının daha sonra öğrenme zorluklarına neden olabildiğini göstermektedir. Bu sistemin, yaşamın ilk yıllarında yeterince uyarılmaması sonucunda ortaya çıkan öğrenme zorluklarını aşağıda verilen gelişim kavramlarından hangisi en iyi açıklar? A) Olgunlaşma B) Kritik dönem C) İlerleme D) Büyüme E) Dengeleme 16. Bir araştırmada; kedi yavruları, hayatlarının üçüncü haftasından on beşinci haftasına kadar süren dönem boyunca sadece dikey çizgiler görebildikleri bir ortamda büyütülmüşlerdir. Daha sonra hem yatay hem de dikey çizgilerin bulunduğu bir ortamda teste tabi tutulan kediler yalnızca dikey çizgileri görebilmişler ancak daha önce hiç karşılaşmadıkları yatay çizgileri görememişlerdir. Bu durum, aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir? A) Olgunlaşma B) Kritik dönem C) Hazırbulunuşluk D) Büyüme E) Transfer 15. Doğuştan görme engelli Ahmet, yetişkinlik döneminde gerçekleştirilen bir ameliyatla görme yetisini kazanır. Ancak bu yetiyi kullanma düzeyi, görme problemi olmayan bireylerle aynı seviyeye ulaşamaz. Bu durum, aşağıdakilerden hangisiyle en iyi açıklanabilir? A) Uyum sağlama B) Bireysel farklılıklar C) Dengeleme D) Olgunlaşma E) Yaşantı Yağız ve Mert, 5 yaşlarında iki çocuktur. Yağız, kendini sözel olarak çok iyi ifade etmekte ve başkalarıyla rahat iletişim kurmaktadır. Mert ise henüz kendini sözel olarak iyi ifade edememekte ve başkalarıyla iletişimde çekingen durmaktadır. Bu durumu en iyi açıklayan gelişim ilkesi aşağıdakilerden hangisidir? A) Gelişim bir bütündür. B) Gelişimde bireysel farklılıklar vardır. C) Gelişim, nöbetleşe devam eder. D) Gelişimde kritik dönemler vardır. E) Gelişim, genelden özele doğrudur. KPSS Eğitim Bilimleri Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular