Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeofizik Mühendisliği Bölümü 3.Sınıf BAHAR Yarıyılı. 13 Nisan 2015

Transkript

1 Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeofizik Mühendisliği Bölümü 3.Sınıf BAHAR Yarıyılı SİSMOTEKTONİK (JEF3608 JEF-3608 ) Doç.Dr. Dr Orhan POLAT 13 Nisan HAFTA

2 Eğim Yönü ( ) Kavramı

3 Eğim Yönü ( ) Kavramı Strike Dip Dip-direction : Doğrultu Açısı : Dalım Açısı : Eğim Yönü

4 Eğim Yönü ( ) Kavramı

5 Eğim Yönü ( ) Kavramı

6 Eğim Yönü ( ) Kavramı

7 Dalım Açısı ( ) ve Doğrultu Açısı ( ) Kavramı Schmidt Eşit Alan İzdüşüm Abağı Üzerinde =180 o =20 o K Doğrultu açısı ( ), Kuzey den saat yönünde ölçülür Eğim açısı ( ), dıştan içe doğru ölçülür G =00 o =70 o

8 Dalım Açısı ( ) ve Eğim Yönü ( ) Kavramı

9 Dalım Açısı ( ) ve Eğim Yönü ( ) Kavramı B Odak mekanizması, Listrik Fay a ait bir model olabilir. A Peki bir Listrik Fay Peki, bir Listrik Fay modeli nasıldır?

10 LİSTRİK FAY sığ derin çok derin

11 Hangisi çok derin Listrik fay yapısı ile ilgili olabilir?

12 OLASI LİSTRİK FAY YORUMLARI Sağ yönlü tam doğrultu atım bileşenli fay (KB GD uzanımlı) Sol yönlü tam doğrultu atım bileşenli fay (KD GB uzanımlı) Listrik Normal Fay derin yapı ile ilişkili Eğim açısı yataya yakın Listrik Ters Fay sığ tektonik yapı Eğim açısı dike yakın Listrik iknormal Fay sığ yapı ile ilişkili Eğim açısı dike yakın Listrik Ters Fay derin tektonik yapı Eğim açısı yataya yakın Az sağ yönlü doğrultu atım bileşenli Baskın Ters Verev Fay Az sol yönlü doğrultu atım bileşenli Baskın Ters Verev Fay

13 MEKANİZMA BALONLARI ve 3B BLOK DİYAGRAMLARI ( tekrar ) Doğrultu Atımlı Fay Ters Fay Normal Fay

14 ÇEŞİTLİ 3B BLOK DİYAGRAM ÇİZİMLERİ

15 Kayma (Rake) Açısı Kavramı Normal Fay Ters Fay Kayma açısı ( - ) Saatin dönüş yönünde ölçülür Kayma açısı ( + ) Saatin ters dönüş yönünde ölçülür

16 Odak Mekanizması Çözümlerinde Doğrultu Açısı ( ) April 20, 2013, BANDA SEA, MW=6.0 A: STRIKE= 64;DIP=73;SLIP= -1 B: STRIKE=154;DIP=89;SLIP= April 19, 2013, KURIL ISLANDS, MW=7.3 A : STRIKE=134;DIP=19;SLIP= -22 B : STRIKE=245;DIP=83;SLIP= ### P --- ###### ######## ########## ######### # T ########## ### # ########### ###### ################ ######## #################-----########### ##################-############## ##############----############# ######### ############ ############ ########### ######### ###### ### ########### ################### ######## T ############ -######### ############## A -############################ -###########################--- -###################### ################# ############# ######### ##### ## P ## #### #### ##### ####### ## ########### A B B Kaynak: NEIC-USA Listrik fay? Belki

17 Odak Mekanizması Çözümlerinde Doğrultu Açısı ( ) April 18, 2013, PACIFIC, MW=5.5 A : STRIKE=120;DIP=76;SLIP=-173 B : STRIKE= 28;DIP=83;SLIP= -14 April 24, 2013, AFGHANISTAN, MW=5.5 A: STRIKE=205;DIP=49;SLIP= 155 B: STRIKE=312;DIP=72;SLIP= ########### B ---- P ## ############ ##### B ########### ####### ######### ### ######### -----###### # ### #### ########## T ####### P ####### ########## ########## ########## ############################ #############-----############### ################-################ ###############---############# ############## ######### ########### ######### ###### ## ############# ############### ################# ################### #################### ######## ##########--- A ----######## T ###########- ---####### ########## --################# A ########### Kaynak: NEIC-USA

18 Odak Mekanizması Çözümlerinde Doğrultu Açısı ( ) March 12, 2011, HONSHU, JAPAN, MW=5.8 A: STRIKE=162;DIP= 5;SLIP= 69 B: STRIKE= 4;DIP=85;SLIP= 92 B #######---- -########## ############ ############## ############### ################ A-düzlem mi B-düzlemi ################# ###### ######## ###### T ######## ###### ####### P ################ ################ ############### ############## ############# ########## ######## #### A Kaynak: NEIC-USA

19 Odak Mekanizması Çözümlerinde Doğrultu Açısı ( )

20 Odak Mekanizması Gerilme Tensörü İlişkisi Baskın doğrultu atımlı, az normal atım bileşenli faylar. Baskın Normal Faylanmalar 29 Haziran 1992 Nevada Depremi ( M L =5.6 ) Artçı Sarsıntıları Arada tek tük ters atım bileşenli faylar da var Ana Şok Kaynak O.Polat a danışınız

21 Gerilme Tensörü 29 Haziran 1992 Nevada Depremi (M L =5.6) Artçı Sarsıntıları R merkeze, 2 ve 3 dış çembere daha yakın Kaynak O.Polat a danışınız Şekil Faktörü, R, 0.5 den küçük Çoğunlukla 0.2 < R < 0.5

22 Odak Mekanizması Gerilme Tensörü İlişkisi 29 Haziran 1992 Nevada Depremi (M L =5.6) Artçı Sarsıntıları YORUM: Nevada depremi ana şok ve artçı sarsıntı depremlerinin odak mekanizması çözüm sonuçlarına göre, hakim faylanma türü baskın normal veya baskın doğrultu atımlı az normal faydır ( 1 merkeze, 2 ve 3 dış çembere daha yakın) Bu mekanizma çözümlerini kullanarak yapılan stress tensör çalışmasına göre bölge açılma (extension) rejimi etkisi altındadır.

23 Odak Mekanizması Gerilme Tensörü İlişkisi Belli büyüklükte meydana gelen depremler, bir bölgenin hakim gerilme rejimini i i değiştirir i mi? Doğu Kaliforniya Deprem Zonu nda 1992 deprem dizini öncesi ve sonrasındaki gerilme rejiminin incelenmesi 1992 Doğu Kalifornia Deprem Dizini 23 Nisan 1992 Joshua Tree Depremi (Mw=6.1) 3 sa 99 Jos ua ee ep e ( 6 ) 28 Haziran 1992 Landers depremi (Mw=7.3) 28 haziran 1992 Big Bear depremi (Mw=6.2)

24 Odak Mekanizması Gerilme Tensörü İlişkisi Doğu Kaliforniya Deprem Zonu Kaynak O.Polat a danışınız

25 Odak Mekanizması Gerilme Tensörü İlişkisi R Landers Deprem Zonu Genel Sismisite R R Kaynak: O.Polat a danışınız

26 Odak Mekanizması Gerilme Tensörü İlişkisi R Landers Deprem Zonu Ana şok öncesi R Ana şok öncesi 2 merkeze daha yakın Baskın SIKIŞMA rejimi (doğrultu atım) R Kaynak O.Polat a danışınız

27 Odak Mekanizması Gerilme Tensörü İlişkisi R Landers Deprem Zonu Ana şok sonrası R Ana şok sonrası 2 merkezden uzaklaşmış (Baskın DOĞRULTU, ancak önemli oranda AÇILMA rejimi gelişmiş R Kaynak O.Polat a danışınız

28 Odak Mekanizması Gerilme Tensörü İlişkisi Big Bear Deprem Zonu 1 dış çembere, 2 ise merkeze yakın konumda 1 dış çemberden, 2 merkezden uzaklaşmış Baskın doğrultu Baskın doğrultu atımlı atımlı faylanma faylanma, ama az (sıkışma) rejimi normal atım bileşeni i olan açılma rejimi var Kaynak O.Polat a danışınız

29 Odak Mekanizması Çözümü Kozani Depremi ( Yunanistan ) Ana şok ve artçı sarsıntılara ait odak mekanizması çözümleri Depremi yaratan faylanmaya ait jeolojik model Kaynak: O.Polat a danışınız

30 Odak Mekanizması Çözümü Kozani Depremi Yunanistan Ana Şok Kaynak: O.Polat a danışınız

31 Odak Mekanizması Çözümü Kozani Depremi KKB KDD GBB Stress Tensör Çözümü KKB GGD yönlü açılma, KDD GBB yönlü yırtılmaya y (faylanmaya) neden olmuş. GGD Kaynak: O.Polat a danışınız

32 Odak Mekanizması Çözümü KAF Türkiye de yapılmış çalışmadan bir örnek: KAFüzerinde meydanagelen depremlerin fay düzlemi çözümleri ve gerilme tensörü sonucu Kaynak: O.Polat a danışınız

33 1.Bölge Gerilme Tensörü KAF 2.Bölge Sıkışma Açılma Kaynak: O.Polat a danışınız

34 Gerilme Tensörü Baskın NORMAL (AÇILMA) Şekil Faktörü R < Baskın DOĞRULTU (SIKIŞMA) Şekil Faktörü R > 0.5 Baskın TERS (BİNDİRME) Şekil Faktörü R < 0.5 Kaynak O.Polat a danışınız