VI TEHLİKE ANALİZ METODOLOJİLERİ

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "VI TEHLİKE ANALİZ METODOLOJİLERİ"

Emre Kubat
7 yıl önce
İzleme sayısı:

12 80 Slayt 6/6 TEHLİKE RİSK ANALİZ YÖNETİMİ METODOLOJİLERİ ve DEĞERLENDİRİLMESİ AMAÇ Tehlike analiz metotları FTA Hata ağacı analizi, ETA Olay ağacı analizi, PHA Ön Tehlike Analizi, PRA Birincil

1 12 80 Slayt 6/6 TEHLİKE RİSK ANALİZ YÖNETİMİ METODOLOJİLERİ ve DEĞERLENDİRİLMESİ AMAÇ Tehlike analiz metotları FTA Hata ağacı analizi, ETA Olay ağacı analizi, PHA Ön Tehlike Analizi, PRA Birincil risk analizi CCA Neden-Sonuç Analizi WHAT IF Olursa ne olur KAZA Oranları, Nİ VI TEHLİKE ANALİZ METODOLOJİLERİ 2017 Bahar dönemi Kaynaklar: ÇSGB-Özlem Özkılıç, Nurdoğan İNCİ Elektrik Mühendisi İş Sağlığı ve Güvenliği Danışmanı ve GEDİK ÜNİVERSİTESİ Öğretim görevlisi 1

2 RİSK YÖNETİMİ ve DEĞERLENDİRMESİ Tehlike RİSK KANTİTATİF TEHLİKE ANALİZ METODOLOJİLERİ FTA (Hata ağacı analizi) ETA (Olay ağacı analizi) KALİTATİF RİSK DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİ PHA (Ön tehlike analizi) JSA (İş görevleri analizi) Nİ

3 KRİTİK OLAY METODOLOJİLERİ Tehlike RİSK YÖNTEM FTA ETA 3

4 FTA HATA AĞACI ANALİZİ 4

5 1/8 FTA Hata Ağacı Analizi Hata ağacı metodolojisi, sistem hatalarını ve sistem ve sistem bileşenlerinin hatalarındaki özgül sakıncalı olaylar arasındaki bağlantıyı gösteren mantıksal diyagramlardır. Bu yönüyle FTA, FMEA tekniği ve diğer risk değerlendirme metotları ile amaç birliği içinde uygulanabilir (Nitel ve Nicel) FTA aşamaları; Hata Ağacı Analizi 3 temel adımda uygulanır: Sistem analizi, Hata ağacının oluşturulması, Değerlendirme 5

6 2/8 FTA Hata Ağacı Analizi Sistem Analizi Analiz yürütülmeden önce ön-koşulların belirlenmesi gerekir Hata ağacının oluşturulması, FTA nın amacı hataların gidiş yollarını, fiziksel ve insan kaynaklı hata olaylarını sebep olacak yolları tanımlamaktır, 1. Kök sebebe doğru ilerlenir, 2. Her kök sebep için karşıt ölçümler tanımlanır, 3. Her kritik riskin kökü belirlenir, Değerlendirme FTA, Risklerin analiz edilmesinde ve karar verilmesinde tek bir istenmeyen olay ve bu olayın değişik nedenleri arasındaki neden-etki ilişkisini göstermede kullanılır. 6

8 3/8 FTA Hata Ağacı Analizi 8

9 4/8 FTA Hata Ağacı Analizi Hata ağacının inşasının İlk basamak tepe olay ile başlar, İlk basamak tepe olayın birden çok bağımsız yolla oluşup oluşmayacağına göz önüne alınmasıdır, Bu durumda, sistem veya kapısı ile bölünmelidir. 9

10 2/8 FTA Hata Ağacı Analizi ÖRNEK 1 Lamba yanmıyor 10

11 3/8 FTA Hata Ağacı Analizi ÖRNEK 1 Tamamlanmış ağaç değerlendirilir ve kararlar verilir 11

15 ETA OLAY AĞACI ANALİZİ 15

16 Lamba yanmazsa ne olabilir Çalışma yapılamaz Karanlıkta kaza olabilir 16

22 Hata Ağacı Olay Ağacı 22

24 YANGIN GÜVENLİĞİ İÇİN TEHLİKELERİN BULUNMASI ve ÖNLEMLERİ Genel analiz özeti

25 YANGIN GÜVENLİĞİ İÇİN RİSK ÖN DEĞERLENDİRME 1. Risk analizi yapılacak öncelikle tehlikelerin belirlenmesi a. Yanıcı madde kaynakları, cinsleri ve miktarları b. Isı enerji kaynakları c. Oksijen kaynakları 2. Risk altında olanların belirlenmesi a. Kazaya maruz kalabilecek insanların ve özelliklerinin belirlenmesi b. Makine teçhizatın belirlenmesi c. Tesislerin belirlenmesi 3. Genel ön değerlendirme a. Yapısal özellikler b. Kaçış yerleri c. Mevcut alınmış yangın önlemleri d. Yangına dayanıklılık ve yayılma özelliği

26 YANGIN GÜVENLİĞİ İÇİN TEHLİKELERİN BULUNMASI ve ÖNLEMLERİ 1. Kazayı meydana getirecek tehlikelerin tespiti ve kontrolleri a. Yanmayı önlemek için denetlenecek konuları belirlenir b. Bunların kök nedenlerini araştırılır c. Yangın etkilerini için denetlenecek konuları belirlenir d. Bunların kök nedenlerini araştırılır 2. Risk analizi yapılacak noktaları belirlenmesi a. «Veya» ile belirlenen noktalarda başarı oranları hesaplanır ve başarılı olan tarafa doğru kontrol ve risk analizine devam edilir b. Kabul edilebilir düzeyin üzerinde ise DÖF hazırla ve yeniden riski hesaplanır, c. Bulunan yeni tehlikeler için risk analizi ile kabul edilebilirlik düzeyini bulunur 1. Genel ön değerlendirme a. Alınacak önlemlerde ortak olanları birleştirilir b. Talimat yazılır c. Uygulamaların etkinliği için kontrol planları hazırlanır d. Kontrollerin periyodik yapılmaları için kontrol listeleri hazırlanır

27 YANGIN GÜVENLİĞİ İÇİN TEHLİKELERİN BULUNMASI ve ÖNLEMLERİ FTA ile olası kaza nedenlerinin araştırılması, ETA Belirlenen tehlikelere göre kontrol edilecek noktaların bulunması ETA Alınan önlemlerin başarı yüzdelerinin bulunması RDKM Risk değerlendirme karar matrisi, değişken arasındaki ilişkiyi analiz etmekte kullanılır. RA Mevcut duruma göre Risk hesaplamaları ile kabul edilebilirliğin araştırılması, yeni tehlike risklerinin hesaplanması RD Bulunan Risk değerine göre DÖF hazırlanması KT Kontrol sistemi kurulması, Takip formlarının hazırlanması KD Kayıt ve değerlendirme yapılması Papyon modeli RA> Risk analizi, RD> Risk değerlendirme OGRY > Operasyonel Güvenirlik Risk Yönetimi Fırat Bozgaç

28 Yangın önleme analizi A.xlsx incelenecek

29 PHA ÖN TEHLİKE ANALİZİ 29

30 RİSK ANALİZ METODLARININ KARŞILAŞTIRILMASI Tehlike metodolojileri Kriterler Ne, Nasıl Niçin kimler Özel Branşa Yönelik Tim Çalışması Gerekli Doküman Gerekli Zaman Tim Liderinin Deneyimi Kalitatif/ Kantitatif Kapsamı Nİ Ön Tehlike Analizi PHA Ön tehlike analizi, erken tasarım aşamasında kullanılır Tehlikeli madde veya prosesler için kullanılır. Geçmiş deneyim analizleri yapılır, Nitel (Kalitatif) Sistem Analisti ve sistemde çalışan deneyimli eleman ile Orta Geçmiş deneyim araştırması gerektirir Orta Düzey Deneyi Kalitatif Ön araştırmalar için kullanılır 30

31 2/5 PHA Ön Tehlike Analizi PHA Preliminary Hazard Analysis: Tehlikeli madde veya prosesler için kullanılır. Geçmiş deneyim analizleri yapılır, Ön tehlike analizi, tesisin son tasarım aşamasında yada daha detaylı çalışmalara model olarak kullanılabilecek olan hızla hazırlanabilen bir risk değerlendirme metodolojisidir ve kalitatiftir. (Nitel) 31

32 1/5 PHA Ön Tehlike Analizi Bu metotta olası sakıncalı olaylar önce tanımlanır daha sonra ayrı ayrı çözümlenir. Ön tehlike analizi analistler tarafından erken tasarım aşamasında uygulanır, PHA takımı: Tecrübeli bir İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanı liderlik etmelidir. Ancak tek başına yeterli bir analiz metodu değildir, diğer metodolojilere başlangıç verisi olması aşamasında yararlıdır. 32

33 3/5 PHA Ön Tehlike Analizi Bu metodolojiden çıkan sonuç, hangi tür tehlikelerin sıklıkla ortaya çıktığını ve Hangi analiz metotlarının uygulanmasının gerektiğini belirler. 33

34 2/5 PHA Ön Tehlike Analizi Hata Analizi Hata ağacı Olay ağacı Geçmiş deneyim Analizi Geçmiş Kazalar

35 2/5 PHA Ön Tehlike Analizi Hata Analizi Hata ağacı Olay ağacı Geçmiş deneyim Analizi Geçmiş Kazalar Potansiyel tehlikeli eleman Tehlikeli olay Amaç Analizi Tehlike tanımlanması Tehlikeli durum Emniyet Sistem Kaybı

36 2/5 PHA Ön Tehlike Analizi Hata Analizi Hata ağacı Olay ağacı Geçmiş deneyim Analizi Geçmiş Kazalar Potansiyel tehlikeli eleman Tehlikeli olay Amaç Analizi Tehlike tanımlanması Risk değerlendirme/seçim Tehlikeli durum Emniyet Sistem Kaybı Riski Azaltma

37 4/5 PHA Ön Tehlike Analizi FREKANS (A) Sık sık tekrarlanan 1 KATOSTROFİK Felakete yol açan ŞİDDET 2 TEHLİKELİ 3 MARJİNAL pek az 4 ÖNEMSİZ 1A 2A 3A 4A (B) Muhtemel 1B 2B 3B 4B (C) Ara sıra 1C 2C 3C 4C (D) Pek az 1D 2D 3D 4D (E) İhtimal dışı olanaksız 1E 2E 3E 4E YÜKSEK CİDDİ ORTA DÜŞÜK 37

38 5/5 PHA Ön Tehlike Analizi Tarih Proses/sistem Alt sistem Dizayn rehberi BAŞLANGIÇ TEHLİKE ANALİZİ RİSK DEĞERLENDİRME FORMU Değerlendirme No Düzenleyen Revizyon No Revizyon tarihi Takım Sayfa Potansiyel tehlike eleman Tehlikeli olay nedeni Tehlikeli durum Korunma kaybı Kaza Şiddet/ frekans Düzeltici önlem 38

39 GELECEK DERS (Nicel Nitel) Risk analiz yöntemleri HCCP, 39

Benzer belgeler

IV TEHLİKE ANALİZ METODOLOJİLERİ

IV TEHLİKE ANALİZ METODOLOJİLERİ 12 80 Slayt 6/6 Nİ1303096 TEHLİKE RİSK ANALİZ YÖNETİMİ METODOLOJİLERİ ve DEĞERLENDİRİLMESİ AMAÇ Tehlike analiz metotları FTA Hata ağacı analizi, ETA Olay ağacı analizi, PHA Ön Tehlike Analizi, PRA Birincil