Eğitimcilerin Eğitimi Bölüm 3: İzleme Planları Hakkında Temel Kavramlar. Esra KOÇ , ANTALYA

Transkript

1 Eğitimcilerin Eğitimi Bölüm 3: İzleme Planları Hakkında Temel Kavramlar Esra KOÇ , ANTALYA

2 Sunum İçeriği Hesap Temelli Yöntemde Kademeler Ölçüm Temelli Yöntemde Kademeler Toplam Tahmini Emisyon Kaynak Akış Sınıflandırması

3 Adım 11: Kademeler Kademe: faaliyet verilerinin, hesaplama faktörlerinin, yıllık emisyonların ve yıllık ortalama saatlik emisyonların belirlenmesine yönelik koşulları belirler. Emisyonların belirlenmesi için gereken her bir parametre, farklı veri kalite düzeyleriyle belirlenir. Bu veri kalitesi düzeyine kademe adı verilmektedir. Örneğin; Tebliğ Ek-2, Blm 1 Faaliyet/Kaynak Akışı Tipi Belirsizliğin Uygulanacağı Parametre Yakıtların yanması ve proses girdisi olarak kullanılan yakıtlar Kademe 1 Kademe 2 Kademe3 Kademe4 Ticari standart Yakıt miktarı [t] ± % 7.5 ± % 5 ± % 2.5 ± % 1.5 yakıtlar veya [Nm 3 ] Diğer gaz & sıvı Yakıt miktarı [t] ± % 7.5 ± % 5 ± % 2.5 ± % 1.5 yakıtlar veya [Nm 3 ] Katı yakıtlar Yakıt miktarı [t] ± % 7.5 ± % 5 ± % 2.5 ± % 1.5

4 Adım 11: Kademeler (Hesaplama Temelli Yöntem) Örneğin; Tebliğ Ek-2 Blm. 2 Yanma Emisyonlarının Hesaplama Faktörleri İçin Kademelerin Tanımı Emisyon Faktörleri İçin Kademeler Kademe 1 Standart Değerler Kademe 2a Bakanlıkça yayımlanan ulusal emisyon faktörleri Kademe 2b Korelasyon Kademe 3 Analiz Analiz sıklıkları için Tebliğ Ek-6 ya bakınız.

5 Adım 11-Kademeler (Hesaplama Temelli Yöntem) Kademe tanımları için Tebliğ de nerelere bakmalıyım? Faaliyet verileri için Tebliğ Ek-2 Bölüm 1 Tablo 2.1 Yakıtların yanması-hesaplama faktörleri için Tebliğ Ek-2 Bölüm 2 Kütle dengesi yöntemi-hesaplama faktörleri için Tebliğ Ek-2 Bölüm 3 Karbonat dekompozisyonu-hesaplama faktörleri için Tebliğ Ek-2 Bölüm 4 İ&R Tebliği Ek-2 den baktığım kademe tanımlarını Tebliğ Ek-3 Özel İzleme Kurallarında yer alan kademeler ile karşılaştırmalıyım

6 Adım 11: Kademeler (Hesaplama Temelli Yöntem) Örnek: Kömür kaynak akışının faaliyet verisi ve hesaplama faktörleri için kademe tanımları Tebliğ de nerededir? Faaliyet Verisi Tebliğ Ek-2 Bölüm 1 Faaliyet/Kaynak Akışı Tipi Belirsizliğin Uygulanacağı Parametre Yakıtların yanması ve proses girdisi olarak kullanılan yakıtlar Kademe 1 Kademe 2 Kademe3 Kademe4 Katı yakıtlar Yakıt miktarı [t] ± % 7.5 ± % 5 ± % 2.5 ± % 1.5 Hesaplama Faktörleri Tebliğ Ek-2 Bölüm 2 Özel İzleme Kuralları Tebliğ Ek-3 Bölüm 1

7 Adım 11: Kademeler (Hesaplama Temelli Yöntem) Ne zaman daha düşük kademeler kullanabilirim? Kaynak akışı ticari standart yakıt mı? EVET Hesaplama faktörleri için İ&R Tebliği EK-4 te listelenen en düşük kademe alınır Tesis, kategori A tesisi mi? EVET Faaliyet verileri ve hesaplama faktörleri için İ&R Tebliği EK-4 te listelenen en düşük kademe alınır

8 Adım 11: Kademeler (Hesaplama Temelli Yöntem) Ne zaman daha düşük kademeler kullanabilirim? Önemsiz Kaynak Akışı: İlave bir çaba göstermeden herhangi bir kademeye ulaşabiliyor musun? HAYIR EVET İlave bir çaba sarf etmeden uygulanabilen en yüksek kademe alınır. Faaliyet verileri ve hesaplama faktörleri, kademe kullanmak yerine ihtiyatlı bir hesaplama yöntemiyle belirlenir.

9 Adım 11: Kademeler (Hesaplama Temelli Yöntem) Ne zaman daha düşük kademeler kullanabilirim? Küçük Kaynak Akışı: Teknik olarak elverişli olan en yüksek kademeyi uygular (en düşük 1 olabilir) Teknik Olarak Elverişli Olmama: C Kategori tesisler için bir düşük kademe (en düşük 1 olabilir) A ve B Kategori tesisleri için iki düşük kademe (en düşük 1 olabilir)

10 Adım 11: Kademeler (Ölçüm Temelli Yöntem) Kademe tanımları için Tebliğ de nerelere bakmalıyım? Kademe tanımları için İ&R Tebliği Ek-7 Bölüm 1 Tablo 7.1 Kademe 1 Kademe 2 Kademe 3 Kademe 4 CO 2 Emisyon Kaynakları ± % 10 ± % 7.5 ± % 5 ± % 2.5 N 2 O Emisyon Kaynakları ± % 10 ± % 7.5 ± % 5 CO 2 Transferi ± % 10 ± % 7.5 ± % 5 ± % 2.5 Asgari kademe gereksinimleri için Tebliğ Ek-7 Bölüm 2 Tablo 7.2 Sera Gazı Kategori A Kategori B Kategori C CO N 2 O 2 2 3

11 Adım 11: Kademeler (Ölçüm Temelli Yöntem) Kademeleri nasıl uygulayabilirim? Küçük ölçüm noktaları (<5.000 tco 2eşd veya <%10) İ&R Tebliği EK-7 Bl.1 de listelenen en yüksek kademeden en az bir kademe daha düşük Büyük ölçüm noktaları (>5.000 tco 2eşd veya >%10) İ&R Tebliği EK-7 Bl.1 de listelenen kademeler seviyeleri içerisinden en yüksek kademe

12 Adım 11: Kademeler Ne zaman daha düşük kademeler kullanabilirim? Geçici Madde 1: 2015, 2016 ve 2017 yılı emisyon raporlarında işletmeler uygulayabildikleri en yüksek kademeyi uygular. Yükseltgenme ve dönüşüm faktörleri için en düşük kademe uygulanabilir. ihtiyatlı yaklaşım

13 Adım 6: Yıllık Tahmini Sera Gazı Emisyonu Yıllık emisyon, tesisin bir önceki takvim yılında sebep olduğu ve Yönetmelik EK-1 kapsamında belirtilen faaliyetlerden kaynaklanan sera gazı emisyonlarının toplamı anlamına gelmektedir. Yıllık tahminî emisyonların hesaplanmasındaki temel amaç, tesis kategorisinin belirlenmesidir. Yakıtların Yanması Emisyon=FVxNKDxEFxYF Proses Emisyonları Emisyon=FVxEFxDF

14 Adım 6: Yıllık Tahmini Sera Gazı Emisyonu Örnek: Linyit kaynak akışının yıllık toplam emisyonu nedir? KA1: Linyit FV: ton İ&R Tebliği Ek-5: İ&R Tebliğ, Ek-2: Emisyon=FVxNKDxEFxYF EF: (ton CO 2 /TJ) Net Kalorifik Değer: 11.9 TJ/Gg YF: 1 Emisyon=(35.000ton)x(11.9TJ/Gg)x(101 tonco 2 /TJ)x(1)x(1ton/1000Gg) Emisyon=42.066,5 ton CO 2

15 Adım 6: Yıllık Tahmini Sera Gazı Emisyonu Adım 9: Kaynak Akışları ve Sınıflandırılması Kaynak akışı Tahmini Emisyon (tco2e/y) Olası kategori KA Büyük Büyük KA Büyük Büyük KA Küçük Küçük Seçilen Kategori KA4 197 Önemsiz Önemsiz KA5 89 Önemsiz Önemsiz KA Küçük Küçük Yıllık Tahmini Emisyonlar = tco2e C Kategori Tesis

16 Adım 11: Kademeler (Örnek) Örnek: C Kategori tesiste büyük kaynak akışı-doğalgaz Ticari standart yakıt değil Kategori A tesisi değil Önemsiz ya da küçük kaynak akışı değil Değerlendir: Teknik olarak elverişli olmama Geçici Madde 1

17 Adım 11: Kademeler (Örnek) Örnek: C Kategori tesiste büyük kaynak akışı-atık Yağlar Faaliyet Verisi Tebliğ Ek-2 Bölüm 1 Faaliyet/Kaynak Akışı Tipi Tebliğ Ek-2 Blm. 2 Belirsizliğin Uygulanacağı Parametre Yakıtların yanması ve proses girdisi olarak kullanılan yakıtlar Diğer gaz & sıvı yakıtlar Yakıt miktarı [t] veya [Nm 3 ] Yanma Emisyonlarının Hesaplama Faktörleri İçin Kademelerin Tanımı Emisyon Faktörleri ve Yükseltgenme Faktörleri İçin Kademeler Kademe 1 Kademe 2 Kademe3 Kademe4 ± % 7.5 ± % 5 ± % 2.5 ± % 1.5 Kademe 1 Kademe 2a Kademe 2b Kademe 3 Standart Değerler (Değerler için Tebliğ Ek-5) Bakanlıkça yayımlanan ulusal emisyon faktörleri Korelasyon Analiz

18 Adım 11: Kademeler (Örnek) Örnek: C Kategori tesiste büyük kaynak akışı-farin (fırın girdisi-yöntem A) Ticari standart yakıt değil Kategori A tesisi değil Önemsiz ya da küçük kaynak akışı değil Değerlendir: Teknik olarak elverişli olmama Geçici Madde 1

19 Adım 11: Kademeler (Örnek) Örnek: C Kategori tesiste büyük kaynak akışı-farin (gidi bazlı-yöntem A) Faaliyet Verisi Tebliğ Ek-2 Bölüm 1 Faaliyet/Kaynak Akışı Tipi Çimento klinkerinin üretimi Belirsizliğin Uygulanacağı Parametre Kademe 1 Kademe 2 Kademe3 Kademe4 Girdi bazlı fırın (Yöntem A) İlgili her bir fırın girdisi [t] Tebliğ Ek-2 Blm. 2 ve Tebliğ Ek-3 Blm. 9 ± % 7.5 ± % 5 ± % 2.5 Karbonat Dekompozisyonundan Kaynaklanan Proses Emisyonları İçin Hesaplama Faktörleri İçin Kademelerin Tanımı Emisyon Faktörleri İçin Kademeler Kademe 1 Analiz

20 Etkileşimli Oturum-3 Kömür Kazanı (1 adet) - Kapasite: 490 MW th - Yakıt Türü: Kömür (yıllık tüketim ton antrasit) Jeneratörler (2 adet) - Kapasite: 10 MW th - Yakıt Türü: Motorin (63 ton) Baca Gazı Temizleme - Alçı Taşı (75 ton)

21 Etkileşimli Oturum-3 Kömür Kazanı (1 adet) - Kapasite: 490 MW th - Yakıt Türü: Kömür (yıllık tüketim ton antrasit) Jeneratörler (2 adet) - Kapasite: 10 MW th - Yakıt Türü: Motorin (63 ton) Baca Gazı Temizleme - Alçı Taşı (75 ton) KA1 FV (ton) NKD (TJ/Gg) EF (tonco 2 /TJ) Yükseltgenme Faktörü Emisyon (ton CO 2 ) Antrasit ,7 98,

22 Etkileşimli Oturum-3 Kömür Kazanı (1 adet) - Kapasite: 490 MW th - Yakıt Türü: Kömür (yıllık tüketim ton antrasit) Jeneratörler (2 adet) - Kapasite: 10 MW th - Yakıt Türü: Motorin (63 ton) Baca Gazı Temizleme - Alçı Taşı (75 ton) KA2 FV (ton) NKD (TJ/Gg) EF (tonco 2 /TJ) Yükseltgenme Faktörü Emisyon (ton CO 2 ) Motorin , ,7

23 Etkileşimli Oturum-3 Kömür Kazanı (1 adet) - Kapasite: 490 MW th - Yakıt Türü: Kömür (yıllık tüketim ton antrasit) Jeneratörler (2 adet) - Kapasite: 10 MW th - Yakıt Türü: Motorin (63 ton) Baca Gazı Temizleme - Alçı Taşı (75 ton) KA3 FV (ton) NKD (TJ/Gg) EF (tonco 2 /ton alçıtaşı) Dönüşüm Faktörü Emisyon (ton CO 2 ) Alçı Taşı 75-0, ,2

24 Etkileşimli Oturum 3 - Yanıtlar Kaynak Akışı Toplam Emisyon (ton CO 2 ) KA1: Antrasit KA2: Motorin 200,7 KA3: Alçı Taşı 19,2 TOPLAM: ,9 Elektrik A.Ş. C kategori bir tesistir.

25 Etkileşimli Oturum 3 - Yanıtlar Kaynak Akışı Toplam Emisyon (ton CO 2 ) Kaynak Akış Kategorisi KA1: Antrasit Büyük KA2: Motorin 200,7 Önemsiz KA3: Alçı Taşı 19,2 Önemsiz

26 Etkileşimli Oturum 3 - Yanıtlar Kaynak Akışı Toplam Emisyon (ton CO 2 ) Kaynak Akış Kategorisi KA1: Antrasit Büyük İ&R Tebliği Ek-2 Bölüm 1 Faaliyet/Kaynak Akışı Tipi Belirsizliğin Uygulanacağı Parametre Kademe 1 Kademe 2 Kademe 3 Kademe 4 Yakıtların yanması ve proses girdisi olarak kullanılan yakıtlar Katı Yakıt Yakıt miktarı [t] veya [Nm 3 ] ± % 7.5 ± % 5 ± % 2.5 ± % 1.5

27 Etkileşimli Oturum 3 - Yanıtlar Kaynak Akışı Toplam Emisyon (ton CO 2 ) Kaynak Akış Kategorisi KA1: Antrasit Büyük İ&R Tebliği Ek-2 Bölüm 2 Yanma Emisyonları İçin Hesaplama Faktörleri İçin Kademelerin Tanımı Emisyon Faktörleri ve NKD İçin Kademeler Kademe 1 Standart Değerler Kademe 2a Ulusal Değerler Kademe 2b Korelasyon Kademe 3 Analiz

28 Etkileşimli Oturum 3 - Yanıtlar Kaynak Akışı Toplam Emisyon (ton CO 2 ) Kaynak Akış Kategorisi KA2: Motorin 200,7 Önemsiz İ&R Tebliği Ek-2 Bölüm 1 ve İ&R Tebliği Ek-4 Faaliyet/Kaynak Akışı Tipi Belirsizliğin Uygulanacağı Parametre Kademe 1 Kademe 2 Kademe 3 Kademe 4 Yakıtların yanması ve proses girdisi olarak kullanılan yakıtlar Ticari Standart Yakıt Yakıt miktarı [t] veya [Nm 3 ] ± % 7.5 ± % 5 ± % 2.5 ± % 1.5

29 Etkileşimli Oturum 3 - Yanıtlar Kaynak Akışı Toplam Emisyon (ton CO 2 ) Kaynak Akış Kategorisi KA2: Motorin 200,7 Önemsiz İ&R Tebliği Ek-2 Bölüm 2 Yanma Emisyonları İçin Hesaplama Faktörleri İçin Kademelerin Tanımı Emisyon Faktörleri ve NKD İçin Kademeler Kademe 1 Standart Değerler Kademe 2a Ulusal Değerler Kademe 2b Korelasyon Kademe 3 Analiz

30 Etkileşimli Oturum 3 - Yanıtlar Kaynak Akışı İ&R Tebliği ğ Ek-2 Bölüm 1 Faaliyet/Kaynak Akışı Tipi Toplam Emisyon (ton CO 2 ) Kaynak Akış Kategorisi KA3: Alçı Taşı 19,2 Önemsiz Belirsizliğin Uygulanacağı Parametre Kademe 1 Kademe 2 Kademe 3 Kademe 4 Yakıtların yanması ve proses girdisi olarak kullanılan yakıtlar Yıkama: alçı taşı Üretilen alçı ± % 7.5 ± % 5 ± % 2.5 ± % 1.5 (Yöntem B) taşı miktarı [t]

31 Etkileşimli Oturum 3 - Yanıtlar Kaynak Akışı İ&R Tebliği Ek-3 Bölüm 1 Toplam Emisyon (ton CO 2 ) Kaynak Akış Kategorisi KA3: Alçı Taşı 19,2 Önemsiz Yanma Emisyonları İçin Hesaplama Faktörleri İçin Kademelerin Tanımı Emisyon Faktörleri İçin Kademeler Kademe 1 Standart Değerler

32 TEŞEKKÜR EDERİZ Esra KOÇ