tmmob makina mühendisleri odası V. DANILEVSKY İMALAT MÜHENDİSLİĞİ Çeviren: Mak. Müh. Emin Bahadır KANTAROĞLU YAYIN NO: 121

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "tmmob makina mühendisleri odası V. DANILEVSKY İMALAT MÜHENDİSLİĞİ Çeviren: Mak. Müh. Emin Bahadır KANTAROĞLU YAYIN NO: 121"

Yonca Hamdi
6 yıl önce
İzleme sayısı:

1 tmmob makina mühendisleri odası V. DANILEVSKY İMALAT MÜHENDİSLİĞİ Çeviren: Mak. Müh. Emin Bahadır KANTAROĞLU YAYIN NO: 121

2 TMMOB KAKINA MÜHENDiSLERi ODASİ ı Ni; OCAK 1987 YAYIN NO: 121?* BASKI: Yaran BM» Y«y» temyii Ud. ŞU. T4296I20 ANKARA

3 41.KISIM MONTAJ ORGANiZASYON YAPISI Makina montajında uygulanan iki ana organizasyon yapısı; sabit ve gezer montajdır. Sabit montaj da, raakina (mamul) tek bir iş yerinde veya istasyonda bütünüyle monte edilir. Gezer montajda, monte edilmekte olan makina (mamul), bir sıraya göre bütün montaj istasyonlarını dolaşır ve her istasyonda belli bir operasyon yapılır. Her istasyon orada yapılan operasyonun gerektirdiği takımlar ve bağlama aparatlanyla donatılmıştır. Parçalar ve üniteler istasyonlara verilirler ve buralarda montaj işleminde öngörülen şekilde makinaya monte edilirler. Sabit montaj şu iki metottan birisiyle yapılır: (1) montaj işlemini parçalamaksızın ^konsantrasyon prensibi) veya (2) işlemi daha basit operasyonlar şeklinde parçalayarak (diferensiasyon prensibi). Konsantre edilmiş istasyon montajında, makina, pratikte baştan sona ya bir tek montör tarafından veya bir takım tarafından monte edilir. Eğer montaj işlemi çok fazla işçilik girdisini gerektiriyorsa montaj saykdı çok uzun olur; eğer üretim hacmi çok fazla ise; çok sayıda montaj iş yerine, takıma ve donanıma gereksinme duyulur. Bu metot, bazan parça imalatta veya pilot modellerin yapılmasında kullanılır. Bu metottan özel amaçlı veya tek (benzeri olmayan) makina ve aletlerin montajında yararlanılabilineceği gibi, bütün montaj işleminin az sayıda basit operasyonlardan meydana geldiği küçük parti imalatında da yararlanılabilir. Günümüzde bu metot yeterince uygulama alanı bulamamaktadır. Konsantre edilmiş istasyon metodunun değişik şekillerinden birisi takım metodu diye adlandırılır. Burada bütün montaj bir montör ve konstriiktör takımı tarafından yapılır. Fakat, takım metodu, montaj işleminin ayn ayrı aşamalara bölünmesi yolunda atılan ilk adımdır, çünkü, takım içerisinde montaj işleri bir ölçüde diferansiye edilmektedir, yani; bir montör montaj operasyonlarının bir grubu üzerinde tecrübe kazanırken bir diğeri başka bir operasyon grubu üzerinde tecrübeli hale gelmektedir. Çoğunlukla, takımın her bir montörüne makinanın bir ünitesi verilir. Sonuç olarak takımın elemanları, belli montaj operasyonları üzerinde tecrübeli hale gelirler. Bununla be- 522

4 raber makinanın (mamulün) dizaynı izin vermediği için çoğunlukla bütün üniteleri aynı anda monte etmek olanaksızdır. Bu nedenle, takım montajında, işçilik girdisini ve ünitenin makinaya monte ediliş sıralarını dikkate alarak her ünitenin montajının başlamasını ve bitirmesini doğru bir şekilde planlamak son derece önemlidir. Takım montajı, küçük parti üretiminde ve makinalann çalışma yerlerinde (şantiyede) yapılan konstrüksiyonlarında (örneğin; büyük hidrolik türbinlerin yandonanmüanyla birlikte montajları, karmaşık yeni matbaa makinalarmın matbaada yapılan montajları) yaygın olarak kullanılır. Diferantiye edilmiş gezer montajda, çeşitli operasyonları yapan montörler gerekli parça ve ünitelerin bulundurulduğu çeşitli iş yerlerine veya istasyonlara dağılırlar. Monte edilmekte olan makina (mamul) bir istasyondan bir sonrakine belli bir sıraya göre dolaşır Bu dolaşım; makinanın, bir araba yahut gezer tezgah üzerinde monte edilişinde olduğu gibi serbest (engellenmeyen anlamında) veya makinanın sürekli veya periyodik hareketli bir konveyör gibi mekanik bir aktarma aleti üzerinde ilerletilmesinde olduğu gibi pozitif olur. Bu metodun en büyük avantajı, diferansiye edilmiş montaj operasyonlarının yapılmasında yüksek tecrübeyi gerektirmemesidir, çünkü, her bir işçiye sadece birkaç operasyon verilmektedir. Böylece işçi kısa zamanda gerekli tecrübeyi edinebilir. Diferansiye edilmiş bir montaj işleminde her bir operasyon, gerekli takım ve bağlama aparatlarryla donatılır. Sonuç olarak montaj için gerekli zaman ve işçi sayısı, konsantre edilmiş montaj metoduna göre daha azdır. Montaj sürecinin daha kısa olması nedeniyle verilen bir üretim hacmi için diferansiyel edilmiş montaj, konsantre edilmiş montajdan daha az çalışma alanı gerektirir. Aynı anda monte edilen birim sayısı'da oldukça düşüktür. Büyük parti imalatında ve seri imalatta, montaj işlemi, her bir operasyonu bir tek montör yapacak şekilde parçalanabilir. Burada monte edilmekte olan birim (makina vb), bir akış bantı boyunca bir işyerinden diğerine sıralı olarak ilerlemelidir. "Akış banü" ifadesi, mamulün çoğunlukla mekanik bir taşıma cihazıyla sağlanan hareketinin izlediği yolu belirtmek amacıyla kullanılmıştır. Montajda bant metodunun uygulanması; üretimin artmasını, maliyetin düşmesini, üretim saykıhnın kısalmasını, işlem içi envanterin azalmasını, işçi üretkenliğinin artmasını, çalışma koşullannın iyileşmesini ve aynı zamanda imalat muhasebesinin ve planlamasının daha iyi yapılmasını sağlar. Bant gezer montajında, montaj işleminin operasyonlarının sıralarına göre bir seri iş yeri düzenlenir, her istasyon veya iş yerinde bir operasyon yapılır. < Gerçek anlamda sürekli gezer montaj sağlayabilmek için, operasyon zamanlarının dengelenmeleri gerekir, yani, banttaki herhangi bir operasyon süresi "bant adımına" eşit veya onun birkaç tam katı olmalıdır. Mamulün pozitif hareketiyle diferansiye edilmiş gezer montaj yöntemini uygulayan ve bant adımını ayarlayabilecek olanaklara sahip bulunan fabrikalarda mamullerin çoğu için yüksek mühendislik ve ekonomi indekslerine ulaşılabilmektedir. Bin bant üzerinde hassas ve pozitif olarak montaj adımının ayarlanması, bir planlama prensibidir, bu prensip sadece montaj atötyesindeki operasyonları organize etmekle kalmaz, 523

5 aynı zamanda fabrikanın banta parça veya ünite gönderen diğer bütün atölyelerinin üretimlerini de organize etmiş olur. Bir ban tın tesis edilmesi, bir kural olarak; bütün eski imalat işlemlerinin temelden gözden geçirilmelerini ve mekanizasyonun geniş ölçüde uygulanma - sini gerektirir. Böylece üretim işlerinde otomasyona sahip fabrikalar, tesisler meydana getirilmiş olur. Gezer montajda yüksek işçi üretgenliğine ulaşabilmek ve yüksek kaliteyi garantileyebilmek için, her operasyonun kendisine ait olmafeüzere özel olarak dizayn edilmiş çok sayıda farklı takım ve bağlama aparatı gerekir. Baz an ır.onte edilmekte olan ünite ile birlikte bütün montaj süresince dolaşan bağlama aparattan da dizayn edilir, bu tip bağlama aparatlarına palet adı verilir. ünitelerin bazı montaj operasyonlarının arasında kontrol operasyonlarına da yer vermek gerekir. Bu kontrollann amacı daha önceki operasyonlann sonuçlarını kontrol etmek, böylece ünitenin veya bir bütün olarak mamulün istenilen kalitede olmaanı garantilemektir. ', & t* 524

Benzer belgeler

V. DANILEVSKY İMALAT MÜHENDİSLİĞİ

tmmob makina mühendisleri odası V. DANILEVSKY İMALAT MÜHENDİSLİĞİ Çeviren: Mak. Müh. Emin Bahadır KANTAROĞLU YAYIN NO: 121 TMMOB MAKİNA MÜHENDİSLERİ ODASİ OCAK 1967 fit YAYIN NO: 121 BASKI: Y«w Um \*ym3umyü