GAP Bölgesinde Yetiştirilen Bitkilerin Sulama Proğramları

Transkript

1 GAP Bölgesinde Yetiştirilen Bitkilerin Sulama Proğramları

2 GİRİŞ Sulamanın amacı kültür bitkilerinin ihtiyacı olan suyun, normal yağışlarla karşılanmadığı hallerde insan eliyle toprağa verilmesidir. Tarımsal üretimde bitki su ihtiyacının doğal yoldan yağışlarla karşılanması en ideal durumdur. Fakat yeryüzünün birçok bölgesinde ve ülkemizde kurak ve yarı kurak iklim koşuları altında yağışlar bitkilerin gelişme dönemlerinde düzensiz olarak düşmektedir. Bu nedenle sulama bitki gelişiminde birinci derecede önem taşıyan bir üretim etmenidir. Sulu tarımda çağdaş tarım teknolojisi ve girdilerin kullanılması ile tarımsal üretim kuru tarıma göre büyük ölçüde artmaktadır. Bu artış koşullara ve bitkiye göre değişmek üzere 3 ile 10 kat arasındadır. Sulamadan beklenen amacın gerçekleşmesi için, sulamaların yapılacağı zamanın, her sulamada uygulanacak su miktarının ve suyun toprağa uygulanış biçimi olan sulama yönteminin bitkinin yetiştirildiği koşullara uygun olarak belirlenmesi gereklidir.

3 BUĞDAY VE ARPA Buğdayda sulama suyu ihtiyacı 440 mm, toplam su tüketimi mm dir. Buğday ve Arpa da sulama yapılacaksa 1. Su sapa kalkma, 2. Su başaklama ve 3.Su süt olumu devresinde olmak üzere toplam 3 sulama yapılır. Her sulamada ortalama mm sulama suyu uzun tava yöntemiyle uygulanmalıdır. Tava boyutları, Biçerdöverin iş genişliğine göre ayarlanmalıdır.

4 MERCİMEK Mevsimlik sulama suyu ihtiyacı 219 mm, su tüketimi 671 mm dir. Bakla bağlama dönemi başlangıcında 1 defa sulanmalıdır. Tava sulama yöntemi uygulanır.

5 II.ÜRÜN AYÇİÇEĞİ Sulama suyu ihtiyacı 897 mm, su tüketimi 962 mm dir. İlk su bitki boyu cm olduktan sonra, son su süt olum devresinde uygulanmalıdır.toplam 8 günde bir 7 kez sulama gereklidir. Her sulamada 110 mm su uygulanmaktadır. Karık veya damla sulama yöntemi uygulanmalıdır.

6 II. ÜRÜN MISIR Sulama suyu ihtiyacı 1303 mm, su tüketimi 1371 mm dir. Bitki Boyu cm iken ilk su uygulanmalı, sulamaya süt olum devresinden sonra son verilmelidir. Toplam 5 gün ara ile kez sulanması tespit edilmiştir. Suya duyarlı olduğu dönemler koçan püskülü,tepe püskülü ve süt olum dönemleridir. Su yetersiz ise sulama aralığı 1 hafta veya en fazla 10 gün olmalıdır. Karık veya damla sulama yöntemi uygulanmalıdır.

7 YERFISTIĞI Yıllık su tüketimi 1275 mm, sulama suyu ihtiyacı 1145 mm dir. Suya duyarlı dönemleri Gineforların oluşması ve meyve teşekkülü dönemleridir. Ana Ürün 10 gün aralıklarla 13 defa sulanmalı, ilk sulamaya ekimden bir ay sonra başlanmalı ve sulamalara hasada yaklaşık gün kala son verilmelidir. İkinci ürün yerfıstığı ekimlerinde defa sulama yapılmalı, ilk sulamaya bitkilerin çıkışından yaklaşık gün sonra başlanmalı ve hasada gün kala son verilmelidir. Uygun sulama karık sulama yöntemidir.

8 II. ÜRÜN SOYA Yıllık su tüketimi 1050 mm sulama suyu ihtiyacı 870 mm dir. Ekimden yaklaşık 4 hafta sonra sulamaya başlanır. Suya duyarlı olduğu dönem Bakla oluşum ve tane olum dönemi, sulama sayısı 9 10, her sulamada verilecek ortalama su miktarı 100 mm, sulama aralığı 7 gündür. Son su eylülün ilk yarısıdır. Karık ve yağmurlama sulama yöntemi uygulanır.

9 SUSAM İkinci ürün ekilişlerinde tarlada yeterli rutubeti sağlamak için tav suyu verilir. Olgunlaşma süresince 1 3 defa sulama yapılabilir. Karık sulama yöntemi uygulanır.

10 PAMUK Yıllık su tüketimi 1325 mm, yıllık sulama suyu ihtiyacı 1125 mm dir. Suya duyarlı dönemleri tarak oluşumu, çiçeklenme ve koza oluşumu, her sulamada verilecek ortalama su miktarı 100 mm dir. İlk su ekimden gün sonra, son su ise Ağustos ayının son haftasında veya en geç eylül ayının ilk haftasında kozalar % 5 açınca verilmelidir. Haziran ayında 10 gün ara ile 3 defa, Temmuz ve Ağustos aylarında 8 gün arayla 4 er defa olmak üzere toplam 11 defa sulanmalıdır. Pamuk sulamasında su kısıntısının zorunlu olması durumunda, uygulama zamanı olarak çiçeklenme başlangıcından önceki dönem seçilerek, mevsim boyunca 10 gün ara ile toplam 9 defa sulama yapılabilir. Sulamaya kozalar % 5 açtığında son vermek gerekir. En uygun sulama karık ve damla sulama yöntemidir.

11 YONCA TARIMI Yıllık su tüketimi sıcak yörelerde 2883 mm, sulama suyu ihtiyacı 2600 mm ye kadar varmaktadır. Mart sonu,nisan ayı başlarında sulamaya başlanmalıdır.suya duyarlı olduğu dönem biçim sonrasıdır. Nisan, Mayıs ve Eylül aylarında 15 gün arayla, Haziran, Temmuz ve Ağustos aylarında 10 günde bir sulanmalıdır. Her sulamada verilecek ortalama su miktarı 173 mm dir. Sulamalar uzun tava ( Border ) veya yağmurlama metoduyla yapılmalıdır.

12 BİBER Karık sulamada yıllık sulama suyu ihtiyacı 1373,3 mm, yıllık su tüketim 1416 mm dir. Suya duyarlı olduğu dönem Temmuz Ağustos ayları, her sulamada ortalama su miktarı 62 mm dir. Biber dikildikten sonra birer haftalık aralıklarla sulamalara devam edilmeli ve Eylül ayı sonu Ekim ayı başında sulamalara son verilmelidir. Bibere uygulanan sulama sayısı ortalama olarak 22 dir. Damla sulamada D4K4 (4 günde bir sulama ve 1.25 katsayısı) konusu 1. grupta yer almıştır. Yıllık ortalama uygulanan sulama suyu 1005 mm, su tüketimi 1007 mm, sulama sayısı 39 dur. Damla sulamada önerilen konu Karık sulamada önerilen konudan %42.2 daha fazla verim vermiş ve % 36,6 daha az sulama suyu uygulanmıştır. Karık ve damla sulama yöntemi uygulanmaktadır.

13 DOMATES Yıllık su tüketimi 1742 mm yıllık sulama suyu ihtiyacı 1670 mm dir. ilk su uygulama zamanı Mayıs ayı başı, suya duyarlı dönemleri çiçeklenme ve meyve oluşumudur. Domates yetiştiriciliğinde bitkiler üzerinde ilk meyveler görülünceye kadar mümkün olduğu kadar sulamadan kaçınılır. Bu devreye kadar çapa yapılır. İlk meyveler görüldükten sonra sulama önem kazanır. Suyun bitkinin yapraklarına değmemesine özen gösterilmeli yoksa yapraklar çamurlanır ve hastalığa yakalanması kolaylaşır. Mayıs ayında 10 gün arayla 3 su Haziran ayında 7 gün arayla 4 su Temmuz ayında 6 gün arayla 5 su Ağustos ayında 7 gün arayla 4 su Eylül ayında 15 gün arayla 2 su olmak üzere toplam 18 su verilmelidir. Uygun sulama metodu karık ve damla sulama yöntemleridir.

14 KARPUZ Yıllık su tüketimi 560 mm, sulama suyu ihtiyacı 480 mm dir İlk sulama zamanı 5-15 Haziran, suya duyarlı dönemleri meyve oluşturma ve meyve gelişim dönemleridir. Her sulamada 80 mm su uygulanır. Fideler küçükken fazla sulama yapılırsa gelişmeye olumsuz etki yapar. Meyve oluşum dönemine kadar mümkün olduğu kadar az sulama yapmak gerekir. Meyve büyüklüğü 5-6 cm olduktan sonra normal sulamalar yapılmalıdır. Bu devreden itibaren 15 günde bir sulama yapılmalıdır. Sulama sayısı 6-7 dir. Sulamalarda karık, damla veya mini yağmurlama sulama yöntemleri uygulanabilir. Su kısıntısı durumunda önerilen sulama proğramı 20 günde bir sulamadır.

15 KAVUN Meyve oluşumuna kadar fazla sulamaya gerek yoktur. Ancak toprakta yeterli nem yoksa aşırı olmamak üzere sulama yapılmalıdır. Meyve oluşum döneminden sonra sulamalar sıklaştırılmalı, bu devreden itibaren günde bir sulama yapılmalıdır. Sulamalarda karık, damla ve mini yağmurlama yöntemleri kullanılabilir.

16 PATLICAN Yıllık su tüketimi 2030 mm yıllık sulama suyu ihtiyacı 2010 mm dir. ilk su sulama zamanı dikiminden 30 gün sonra, suya duyarlı dönem çiçeklenme ve meyve oluşumu, sulama sayısı 18 20,her sulamada verilecek ortalama su miktarı 110 mm, sulama aralığı 8 gün, hasat sonuna kadar sulanmalıdır. Sulama devresi 150 gün dür. Su kısıntısı durumunda verilen sulama proğramı 10 gün aralıkla sulama yapılabilir. Uygun sulama metodu karık ve damla sulama yöntemleridir.

17 ANTEPFISTIĞI Yıllık su tüketimi 600 mm, yıllık sulama suyu ihtiyacı 450 mm ilk su uygulama zamanı haziran başı suya duyarlı dönemleri meyve oluşumu, sulama sayısı 3,her sulamada verilecek ortalama su miktarı 150 mm, sulama aralığı 45 gün, son su verme zamanı eylül başıdır. Karık ve damla sulama yöntemleri uygulanır.

18 ÇİLEK Yıllık su tüketimi 1505 mm, sulama suyu 1466 mm dir.ilk su uygulama zamanı Mart sonu- nisan başı, suya duyarlı dönemleri mayıs haziran ayları (meyve dönemi), son su verme zamanı eylül sonu ekim başıdır. Karık sulamada sulama sayısı 15-16,her sulamada verilecek su miktarı 30 mm, sulama aralığı gündür. Damla sulamada sulama sayısı 92, sulama aralığı 2 gündür.

19 NAR Yağışların yeterli olmadığı her dönemde narlarda sulama şarttır. Sulamanın az ve sık sık yapılması uygundur. Genel olarak Şubat - Mart aylarında odun gözlerinin sürmesinden Eylül - Ekim aylarında meyve oluşumuna kadar sürekli olarak toprak nemi sağlamak gerekmektedir. Özellikle odun gözlerinin sürmesi çiçek tomurcuklarının görülmesi meyve bağlaması meyve gelişimi olmak üzere 3 dönemde yeterli toprak nemi mutlaka sağlanmalıdır. Narların susuz kalması düzensiz aralıklarla ve miktarlarda sulanması olgunluk döneminde aşırı sulanması meyve kabuklarının çatlamasına neden olur. O halde nar bahçelerini susuz bırakmamalı toprak yapısına göre belirli bir sulama aralığı ( 7-10 gün) belirlenip daima bu aralıklarla sulanmalıdır. Yaz aylarında sulama sıklığı ve miktarı arttırılabilir. Meyvelerin son olgunlaşma döneminde hasattan gün önce sulamaya son verilmelidir. Nar bahçeleri genel olarak çanak usulü sulanır. Mümkünse damla sulama sistemi uygulanmalıdır.

20 ZEYTİN Zeytinde üç kritik devre tespit edilmiştir. 1.Vejetasyon başlangıcından, çiçeklenme tamamlandıktan 15 gün sonraya kadar olan dönem ( Nisan Mayıs) sulama yapıldığında o yılın ürün kalitesi ve sürgün uzunluğunda artıştan dolayı gelecek yılın ürünü üzerinde olumlu bir etki yaptığı görülmüştür. 2. Meyve oluşumunun başlangıcında (Haziran sonu -Temmuz başı) yapılan sulamaların o yılın yağ randımanını yükselttiği gözlenmiştir. 3.Olgunluk döneminde sulamanın yapılmasıyla sofralık çeşitlerde dane üzerinde olumlu etki yaptığı gözlenmiştir. Genellikle zeytincilik yapılan yerlerde Haziran Eylül dönemi kurak geçmektedir. Zeytin ağacının bilhassa meyve bağlama ve çekirdek sertleşmesi bu döneme rastlamaktadır. Bu devrede zeytin ağacı suya en fazla ihtiyaç duymaktadır. Sulama yapılmazsa daneler küçük kalır ve dökülürler. İlkbahar dönemi kurak geçen yerlerde çiçeklenmeden önce yapılan sulamalar çiçeklenme ve meyve tutumu üzerine olumlu etki yapar. Fakat kurak geçen bir dönemden sonra tam çiçeklenme döneminde sulama yapmaktan kaçınılmalıdır. Yaz dönemindeki sulamalar meyve dökümünü azaltır ve meyve büyümesi üzerinde olumlu etki yapar. Don tehlikesi olan yerlerde geç sonbahar sulaması yapılmalıdır. Sulama metodunun seçimine ekonomik faktörlerin yanında arazinin meyil durumu, toprak özellikleri kullanılacak su kaynağının gücü ve niteliği önemli rol oynar. Çanak usulü sulama, yağmurlama sulama ve damla sulama metodlarından biri uygulanabilir.