TÜRKİYE DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI KORUMA ENVANTERİ ENV. NO. SİT ADI

Transkript

1 TÜRKİYE DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI ENVANTERİ ENV. NO. KUŞAKLI HÖYÜĞÜ İL SİVAS İLÇE ALTINYAYLA MAH.-KÖY VE MEVKİİ Altınyayla Bucağı, Başören Köyü GENEL TANIM: Sivas ili, Altınyayla ilçesine bağlı Başören Köyü nün doğu yönünde köye yaklaşık 3 km uzaklıkta yer alan Kuşaklı Höyüğü; yerleşim alanı itibariyle Boğazköy yerleşim merkezine eşit durumdadır. Çok büyük bir alana yayılan höyükteki yüzey buluntularına göre kaçak kazı sonucu ortaya çıkarılan büyük blok taşlardan inşa edilmiş duvarları ve ele geçen fırınlanmış kerpiçleri itibariyle ikinci derecedeki bir Hitit yerleşim merkezidir. Kerpiç duvarların genişliği yaklaşık 80 cm. kadardır. Höyüğün kuzey eteklerinde bulunan ve ekim için sürülen tarlalarda yüzey buluntularına rastlanmaktadır. Höyük tahminen Hitit döneminden sonra terk edilmiş ve bir daha yerleşme olmamıştır. Kaçak kazılar ve tarla sürmeler Acil olarak ilmi kazı yapılması gerekir. 484 POTANSİYELİ İkinci derecede kent nitelikli Hitit yerleşme merkezi TESCİL TARİHİ ŞİMDİKİ Yetersiz REVİZYON

2 TÜRKİYE DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI ENVANTERİ ENV. NO KÜL HÖYÜĞÜ J37-b4 İL SİVAS İLÇE ALTINYAYLA MAH.-KÖY VE MEVKİİ Başören Köyü GENEL TANIM: Sivas ili, Altınyayla ilçesi, Deliilyas Beldesi, Başören Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Höyük; Başören Köyü nün yaklaşık 2 km. batısında Bölüşük Deresi nin oluşturduğu derenin kenarındadır. Kül Höyüğü nün bulunduğu Başören Köyü ne ulaşım, Sivas-Malatya Devlet karayolunun Malatya istikameti, Ulaş ilçesi çıkışından, Altınyayla ilçesi, Deliilyas Beldesi ve köylerine ulaşımının sağlandığı stabilize yol ile sağlanmaktadır. Köyden höyük alanına tarım arazisi ve otlak olarak kullanılan alanlar içinden sağlanmaktadır. Höyüğün batı, kuzey ve doğu kısımları tarım arazileri ile çevrilidir. Höyük üzerindeki iki, üç adet kaçak kazı tahribatı yapılmıştır. Höyük yaklaşık 10x50 m. boyutlarında olup, üzerinden toplanan malzemeden Geç Kalkolitik, E.TK.Ç., Geç Tunç, Helenistik dönemlerde iskan gördüğü anlaşılmıştır. Kaçak kazı İki adet küçük kazı tahribatı haricinde genelde iyi korunmuştur. POTANSİYELİ Höyük bazında TESCİL TARİHİ ŞİMDİKİ Korumasız REVİZYON

3 TÜRKİYE DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI ENVANTERİ ENV. NO. HARMANDALI HÖYÜĞÜ J.37 c1 İL SİVAS İLÇE ALTINYAYLA MAH.-KÖY VE MEVKİİ Harmandalı Köyü GENEL TANIM: Sivas ili, Altınyayla ilçesine bağlı Harmandalı Köyü sınırları içerisinde bulunmaktadır. Köy; ilçenin güneyinde olup, 17 km lik stabilize bir yolla ilçe merkezine ulaşım mevcuttur. Höyük; köyün 500 m. güneyinde, Taşlıhöyük Köyü yolu güzergâhı üzerinde tarım arazileri içerisindedir. Kuzey ucu daha yüksek, güneye doğru alçalmakta ve 40 m. ilerisinde daha küçük ölçekte taşlı bir tepecik daha bulunmaktadır. Doğu yamaçta bina detayı verecek taş temel izleri görülmektedir. Güneyde toplanan seramik parçalarına göre Roma ve Ortaçağ da iskân gördüğü anlaşılmaktadır. Kaçak kazı Tahribat yok POTANSİYELİ Höyük bazında TESCİL TARİHİ ŞİMDİKİ Korumasız REVİZYON

4 TÜRKİYE DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI ENVANTERİ ENV. NO j.37-b3 HİTİT BARAJI VE AÇIK HAVA TAPINMA ALANI İL SİVAS İLÇE ALTINYAYLA MAH.-KÖY VE MEVKİİ Başören Köyü, Gölgediği GENEL TANIM: Başören Köyü, Akkuzulu Mezrası ve halen arkeolojik kazıların sürdüğü Kuşaklı Höyüğü nün güneyinde, mezra yaklaşık 1,5 km. uzaklıktadır. Kuşaklı Höyüğü nün içme suyunun karşılandığı ve dinsel ayinlerin yapıldığı bir alandır. Güney kısmı kayalık ve dik yamaçlardan oluşan bir düzlükte taşlarla set yapılarak gölet oluşturulmuştur. Göletin alt tarafında Hitit yazılı metinlerinde geçen Huwaşi Taşı nın bulunduğu tapınma alanının mimari ögeleri, kuzeyde suyun tahliye edildiği taştan örülen kanallar, doğu ve batı yönde bazı mimari kalıntılarının izleri görülür. Kuşaklı Hitit Kralının burada bazı dini törenlere katıldığı Hitit yazılı metinlerinden anlaşılmaktadır. Gölün içi bitki örtüsü ile kaplı, su mevcut, mimari yapıların izleri yüzeyden görülmektedir POTANSİYELİ Kuşaklı Höyüğü ile birlikte geniş bir sit potansiyeline sahiptir. TESCİL TARİHİ ŞİMDİKİ Korumasız REVİZYON

5 TÜRKİYE DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI ENVANTERİ ENV. NO J.37-d2 TAŞKALE İL SİVAS İLÇE ALTINYAYLA MAH.-KÖY VE MEVKİİ Kaleköy GENEL TANIM: Kaleköy ün 1 km. güney-batısında Kaleköy den Başyayla (mezra) Köyü ne giden stabilize yolun batısında yer alır. Taşkale nin 500 m. kuzey-doğusunda ise, 2863 sayılı Yasa kapsamındaki tescilli Topraktepe arkeolojik siti mevcuttur. Doğal kayalık tepe üzerine kurulmuş kalenin duvarları yaklaşık 1,5 m. yükseklikte korunmuş, duvarlar horasan harcıyla örülmüştür. Altınyayla Ovası na batıdan hakim bir uç kale konumunda oldukça sarp kayalık üzerinde yer alıyor. Tepe üzerindeki kayalık alanda yaklaşık 2.20 m. çapında ve 2,5 m. derinlikte ana kayaya oyulmuş sarnıç mevcuttur. Helenistik- Roma ve Bizans dönemine ait seramik parçalarını barındırmaktadır. - POTANSİYELİ Mevcut haliyle iyi korunmuş durumdadır. 500 m kuzeydoğusundaki Topraktepe ile birlikte sit potansiyeli oluşturmaktadır. TESCİL TARİHİ ŞİMDİKİ Korumasız REVİZYON

6 TÜRKİYE DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI ENVANTERİ ENV. NO j.37-a3 TOPRAKKALE İL SİVAS İLÇE ALTI4NYAYLA MAH.-KÖY VE MEVKİİ Kaleköy GENEL TANIM: Sivas ili, Altınyayla ilçesine bağlı Kaleköy sınırları içerisinde bulunmaktadır. Şarkışla-Altınyayla yolu üzerindeki Kaleköy, Altınyayla ilçesine yaklaşık 6 km. mesafede bulunmaktadır. Köyün güneyinde ova üzerin düz ve kayalık kale yer alır. Toprakkale olarak adlandırılan kale yaklaşık 15 m. yüksekliğinde üzeri düz ve genel görünümü itibariyle yuvarlağa yakın bir görünüm arz etmektedir. Üzerinde fazlaca tahribat bulunmayan kale, elde edilen seramik buluntularına göre Eski Tunç ve Ortaçağ da iskân görmüştür. Doğal tepe üzerinde yerleşim, tahribat az 2016 POTANSİYELİ Tepe ölçeğinde TESCİL TARİHİ ŞİMDİKİ Korumasız REVİZYON

7 TÜRKİYE DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI ENVANTERİ ENV. NO J37-c1 KÜRKÇÜYURT ARKEOLOJİK ALANI İL SİVAS İLÇE ALTINYAYLA MAH.-KÖY VE MEVKİİ Kürkçüyurt Köyü, Abdel Mevkii GENEL TANIM: Sivas ili, Altınyayla ilçesi, Kürkçüyurt Köyü nün kuzey-batı kesiminde, Dudayalı mevkii olarak da bilinen Abdel mevkii arkeolojik yerleşim alanı, dört tarafı alçak tepelerle çevrili alanda hafif eğimli bir teras üzerinde yer almaktadır. Petrol boru hattı güzergâhı 760. km. si üzerinde boru hattı inşaat faaliyetleri trench açma çalışmaları sırasında temel kalıntılarına rastlanması üzerine bu kesimde kurtarma kazısı yapılmıştır. 5x40 metre boyutlarında bir alanda yürütülen kazı çalışmalarında temel kalıntılarının dışında herhangi bir arkeolojik buluntuya ulaşılamamıştır. A4 açmada ele geçen en önemli buluntu bozulmuş bakır bir sikkedir. 28 metre güzergâh içerisinde yapılan diğer A5 ve A6 açmalarında buluntuya rastlanmamıştır. Tahribata açık Kurtarma kazısı tamamlanmış olup, sonuç ve çizimleri tamamlanmış 65 POTANSİYELİ Kale alanı ve çevresinde TESCİL TARİHİ ŞİMDİKİ BTC HPBH Projesi kapsamında olması nedeniyle koruma altında REVİZYON

8 TÜRKİYE DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI ENVANTERİ ENV. NO J.37-b3 KALECİK HÖYÜĞÜ İL SİVAS İLÇE ALTINYAYLA MAH.-KÖY VE MEVKİİ Paşa köy GENEL TANIM: Sivas ili, Altınyayla ilçesi, Paşaköy sınırları içerisinde kalmaktadır. Sınırları içerisinde bulunduğu Paşaköyü nün güneydoğusunda dağ sırasının üzerinde yer almaktadır. Höyüğün kuzeybatı yamacı Paşaköy ün ulaşımını sağlayan yoldan geçilmekte olup, bu yönden hakim konumdadır. Höyüğün bulunduğu Paşaköyü ne ulaşım, Sivas-Malatya Devlet karayolu Malatya istikameti, Ulaş ilçesi Çırçır dan sağa ayrılan Altınyayla ve köylerinin ulaşımının sağlandığı stabilize yol ile sağlanmaktadır. Bu yoldan Başören Köyü nden geçildikten sonra Paşaköy e ulaşılır. Yerleşimin üzerinden toplanan seramikten Hitit İmparatorluğu, Helenistik, Roma ve Ortaçağ da iskan gördüğü anlaşılmaktadır. Yaklaşık 10x50 m. ebatlarındadır. Kaçak kazı Kaçak kazı tahribatı az da olsa mevcuttur. POTANSİYELİ Yerleşim bazında TESCİL TARİHİ ŞİMDİKİ Korumasız REVİZYON

9 TÜRKİYE DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI ENVANTERİ ENV. NO. j.37 c-1 j.37 YELDEĞİRMENİ TEPESİ TÜMÜLÜSLERİ İL SİVAS İLÇE ALTINYAYLA MAH.-KÖY VE MEVKİİ Yücekaya Köyü GENEL TANIM: Yücekaya Köyü sınırları içinde kalan tümülüslerin biri; Uzunyayla nın Altınyayla Ovası na geçiş yaptığı bir tepenin üzerinde, diğeri ise ovaya doğru inen toprak yolun altında kalmaktadır. Tepe üzerindeki tümülüsün üzerindeki poligon taşı bulunmaktadır. Her ikisi de kaçak kazılarda kısmen tahrip edilmiştir. Kaçak kazılar Kısmen tahrip edilmiş POTANSİYELİ Arkeolojik TESCİL TARİHİ ŞİMDİKİ Yok REVİZYON

10 AVRUPA KONSEYİ DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI ANIT ENV. NO: ENVANTERİ D.K.VK.E TÜRKİYE KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI, KVMGM NO: İL: SİVAS İLÇE: MAHALLE-KÖY VEYA MEVKİ: Kürkçüyurdu ANITSAL ADRES: Altınyayla Köyü, Köyiçi KADASTRO ÇEVRESEL PAFTA: ADA: PARSEL: AYKIRI ABDULVAHAP EFENDİ KONUK ODASI YAPTIRAN: Abdulvahap Efendi YAPIM TARİHİ: YAPAN: - KİTABE: x MİMARİ ÇAĞI: ÜSLUP: Son Osmanlı VAKFİYE: GENEL TANIM: Altınyayla ilçesi, Kürkçüyurt Köyü, Köyiçi mevki üst toprak damlı iken üzeri olukla kaplanmıştır. Moloz taş malzeme, çamur sıvayla sıvanmıştır. A A A A A A YOK B TAŞIYICI B DIŞ B İÇ YAPI B SÜSLEME B RUTUBET B İZİ VAR DURUMU C YAPI C YAPI C C ELEMANLARI YOK C C ÖNEMLİ : 2. Grup yapı BUGÜNKÜ SAHİBİ: İbrahim ATALAY : Kendisi YAPILAN ONARIMLAR: Daha önce düz damlı iken 1990 yılında üzeri sacla kaplanmıştır. AYRINTILI TANIM: Konuk odası dikdörtgen planlı olup güneyde üç adet aydınlatma penceresi bulunmaktadır. Konuk odasının toyhane bölümünün tavanı ters tavan şeklinde olup ortada kare şeklinde küçük bir göbek yanlarda çıta baskılı ters tavan, asıl kısımda; ortada büyük bir göbek, göbeğin içerisinde bitkisel süslemeler, göbeğin dışı kare TEKNİK BİLGİLER Su - Elekt. X Isıtma - şeklinde çerçevelenmiş yine bu çerçevenin içerisinde dikdörtgen panolar içerisine alınmış baklava dilimi motifler, diğer alanlarda yine bitkisel süslemelere yer verilmiştir. Girişin sağında ahşap malzemeden yapılmış kızlar sekisi, sol tarafta yüklük yer almaktadır. Güney ORJİNAL KULLANIMI: KONUK ODASI cephedeki duvara alçıdan yapılmış mihrap nişi bulunmaktadır. Doğu cephede yer alan ocak günümüzde kapalı durumdadır. Duvarlar iki yönde ahşap panolarla çerçevelenmiş olup üzerinde ahşap raflara yer verilmiştir. Asıl kısım ile mim sekiyi ayıran 7 sıra ahşap direğe yer verilmiş; direklerin gövdeleri sade olup başlıkları süslemelidir. İki adet ahşap kapaklı dolap BUGÜNKÜ KULLANIMI: KULLANILMIYOR yer almaktadır. Yapı moloz taşla inşa edilmiştir. Dış cephe çamurla sıvanmış, iç kısımda ise tatlı kireç kullanılmış olup, 7 basamaklı taş merdivenle batı yönünden giriş sağlanır. İçerde dikdörtgen ÖNERİLEN KULLANIM: planlı, üzeri mertek örtülü bir hol bulunur. Holün sol tarafında üzerinde mertek örtü KONUK ODASI malzemesi kullanılan bir oda mevcuttur. Üst örtü ise oluklu sacla kaplanmıştır. HAZIRLAYANLAR Ali ALKAN, Arkeolog Günay BAYRAM, Sanat Tarihçi Meral ORHAN, Müze Araştırmacısı (Sanat Tarihçisi) TESCİL TARİHİ : REVİZYON

11 TÜRKİYE KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARI MÜZELER NO: GENEL MÜDÜRLÜĞÜ İL: SİVAS İLÇE: MAHALLE-KÖY VEYA MEVKİ: Altınyayla ANITSAL X ADRES: Altınyayla Kasabası KADASTRO ÇEVRESEL PAFTA: ADA: PARSEL: AYKIRI ALTINYAYLA MERKEZ CAMİİ YAPTIRAN: Ahmet Ağa YAPIM TARİHİ: YAPAN: Mahmud Usta KİTABE: İki adet Kitabe var MİMARİ ÇAĞI: 19. YY Osmanlı VAKFİYE: Yok 1313 H GENEL TANIM: Altınyayla Kasabası, Merkez, Aydın Mahallesi nde bulunan camii, 1313 (H) yılda Ahmet Ağa tarafından, Mahmud Usta ya yaptırılmış, kare planlı son derece güzel ahşap işçilikli, ahşap tavan işlemeli üzeri kökboyası ile süslemeli bir camidir. A A A A A A YOK DURUMU B TAŞIYICI B DIŞ YAPI B İÇ YAPI B SÜSLEME B RUTUBET B İZİ VAR C YAPI C C C ELEMANLARI C C ÖNEMLİ YOK BUGÜNKÜ SAHİBİ: Altınyayla Kasabası : Vakıflar Genel Müdürlüğü YAPILAN ONARIMLAR: Camide yapıldığı (1313) (H) tarihten bu yana hiçbir onarım yapılmamıştır. AYRINTILI TANIM: Sivas ili, Şarkışla ilçesi, Altınyayla Kasabası nın Aydın Mahallesi nde bulunan Altınyayla Camii, H de (1895) Ahmet Ağa tarafından Mahmut, Müstak ve Salman adlı ustalara yaptırılmıştır. Kare planlı, basık damlı, ahşap tavan işçilikli camii, ahşap tavan üzeri ve TEKNİK BİLGİLER Su Elekt. Isıtma duvarlarındaki boyama süsleriyle, süsleme usulleri çok güzel bir yapıdır. Son cemaat mahalli ve iki ayrı mekânlı caminin iç kısmından tek merdivenle çıkılan fevkanesi bulunmaktadır. Ahşap oyma ve bezemeli minberi ve sade bir mihrabı vardır. ORJİNAL KULLANIMI: İBADETE AÇIK CAMİİ Ayrıca caminin yaptırıldığı zamana ait üzerinde tarihleri bulunan 32 adet halı seccade de önemlidir. BUGÜNKÜ KULLANIMI: İBADETE AÇIK CAMİİ ÖNERİLEN KULLANIM: İBADETE AÇIK CAMİİ HAZIRLAYANLAR Fahrettin-Naciye KAYIPMAZ, Müze Araştırmacıları TESCİL TARİHİ : Bu envanteri hazırlayan araştırmacılar tarafından Türk Etnografya Dergisi nde yayınlanmak üzere bir makale hazırlanarak gönderilmiştir REVİZYON