TEMEL İLK YARDIM VE ACİL MÜDAHALE

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "TEMEL İLK YARDIM VE ACİL MÜDAHALE"

Pembe Uğurlu
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 1 TEMEL İLK YARDIM VE ACİL MÜDAHALE GİRİŞ : Bir yaralı, hasta ya da kazazedeye ilk yardım yapabilmek ya da herhangi bir yardımda bulunabilmek için, öncelikle gerekenlerin doğru yapılabilmesi için, insan vücudu hakkında bilgi sahibi olunması gereklidir. Dolayısıyla insan anatomisi hakkında bazı şeylerin bilinmesi gerekmektedir. ANATOMİ; İnsan vücudunun normal yapısını ve bu yapıyı oluşturan organları, organların birbiri ile olan ilişkilerini inceleyen bilim dalıdır. Burada olabildiğince latince isimlere ve tıbbi boyuta girilmeden, konular genel anlamlarıyla ve basitçe vücudumuz anlatılacaktır. Genel olarak insan vücudunda 3 boşluk bulunmaktadır: 1- kafatası boşluğu 2- göğüs boşluğu 3- karın boşluğu Bilindiği üzere kafatası boşluğunda ana organ olarak beyin ve beyincik bulunmaktadır. Göğüs boşluğunda ise başlıca akciğer, kalp, karaciğer, ana damarlar, yemek borusu, soluk borusu, dalak, bulunmaktadır. Karın boşluğunda ise mide ince ve kalın bağırsaklar, böbrekler, mesane, ana damarlar bulunmaktadır. Kafatası boşluğu çok sert ve dayanıklı kafatası kemikleri tarafından oluşturulmuş ve içinde bulunan beyini her türlü dış etkene karşı çevrelemiştir Göğüs boşluğu ise 12 çift kaburga kemiği ve bunlar arasındaki kaslardan oluşan bir yapı tarafından çevrelenmiştir. İçinde bulunan hayati organları korumaktadır. Karın boşluğumuz ise tamamen kaslarımız tarafından oluşturulmuştur.

2 2 Karın boşluğumuz dıştan hayali olarak 4 parçaya ayrılmıştır. Muayene esnasında ve tarif yapılırken bu bölgelere göre anlatılması karışıklıklara yol açılmaması açısından önem taşır. Göbek deliği ana nokta olarak alınır. Buradan yatay ve dikey olarak hayali hatlar çizilir. Böylece karın boşluğu 4 e ayrılmış olur: sağ üst, sağ alt, sol üst, sol alt bölgeler. Ana hatlarıyla genel boşluklardan sonra şimdi de vücut sistemlerimiz üzerinde duracağız.

3 3 İSKELET SİSTEMİ Hareket sistemimizin bir parçasıdır. Vücudumuzun ana taşıyıcı sistemi diyebiliriz. Bir binanın kolonları olarak da düşünebiliriz. kemikler ve onları birbirine bağlayan eklemlerden oluşur. Erişkin bir insanda toplam 206 adet kemik bulunmaktadır. Kemiklerin yaklaşık 1/3 ü organik yani canlı, 2/3 ü ise inorganik yani cansız yapılardan oluşur. Oldukça sağlam bir yapıları vardır. Vücudumuza çıta oluşturmaktadır. Kemikler görünüşlerine göre 6 ya ayrılır: 1- uzun kemikler (ossa longa) : Boyu eninden uzun olan kemiklerdir. Kol kemiği (humerus), uyluk kemiği (femur) gibi.. 2- kısa kemikler (ossa brevia) : Eni, boyu ve kalınlığı yaklaşık olarak denk kemiklerdir. El bileği kemikleri, ayak bileği kemikleri gibi.. 3- yassı kemikler (ossa plana) : ince ve geniş kemiklerdir. Kafatası kemikleri gibi.. 4- sesamoid kemikler (ossa sesamoida) : Çoğu tendonlar içerisinde bulunan ufak kemiklerdir. Ayak ve el parmakları, diz kapak kemiği gibi.. 5- havalı kemikler (ossa pneumatica) : içinde sinüz denilen hava boşlukları bulunan kemiklerdir. Üst çene kemiği gibi.. 6- düzensiz kemikler (ossa irregularia) : diğer gruplara girmeyen, bu sınıflamaya uymayan kemikler. Sacrum, coxa, mandibula.. KAFA KEMİKLERİ; Kafa iskeletinin tümüne kranium adı verilir. Kranium, beyin ve beyinciği içine alan nörokranium ve yüz kemiklerini oluşturan öndeki visserokranium olarak 2 ye ayrılır. Nörokranium yassı kemiklerden oluşur. OMURGA: Columna vertebralis. Kafa tabanından kuyruk sokumuna kadar uzanır. Kabaca S harfine benzer. Bir kemikler topluluğudur. İçinden geçen ve korunmaya muhtaç

4 4 omuriliğe kılıf oluşturan kanal sistemidir. Ayrıca vücut ağırlığını taşımada kolon görevi görür omur denen, halka şeklindeki kemiklerin üst üste dizilmesiyle oluşmuştur. Aralarında da kıkırdak yastıkçıklar bulunur. (sacral ve coccygeal hariç) Boyun 7, göğüs 12, bel 5, sakral 5, koksigeal 4-5 tane olarak 5 gruba ayrılır. GÖĞÜS KEMİKLERİ: 12 çift kaburga ve bir tane sternum benilen göğüs kemiğinden oluşur. Göğüs boşluğundaki hayati organlara kafes oluşturur. 1 ve 7. Costalar (kaburgalar) göğüs kemiği (sternum) ile direkt birleşir costaların kıkırdak kısımları kendi aralarında birleşip 7. Costa ile birleşir costaların uçları serbesttir. ÜST EXTEMİTE KEMİKLERİ: omuz eklemi ile dirsek eklemi arası KOL; dirsek eklemi ile bile arası ÖNKOL olarak adlandırılır. Kolda tek kemik (humerus); Önkolda 2 kemik (Radius ve ulna) bulunur. Bu önemlidir. Tansiyon alma, turnike uygulaması gibi durumlar için bu tek kemik ve çift kemik çok önemlidir. Ayrıca bu bölgede köprücük kemiği (clavicula), kürek kemiği (scapula), el bilek kemikleri 8 adet (karpal kemikler), el tarak kemikleri 5 adet, parmak kemikleri 14 adet bulunur. ALT EXTREMİTE: Leğen kemiği (pelvis) ana yapı olarak bulunur. Kalça diz arasına UYLUK adı verilir. Burda tek kemik ( femur) bulunur. Vücudun en uzun ve büyük kemiğidir. Diz ayak bileği arasına da BACAK (crus) denir. Burada 2 adet kemik bulunur. Tibia ve fibula.

5 5 Diz kapağı (patella) diz eklemini dıştan kapatan bir kemiktir. Diz bölgesinde ön dıştan ele gelen kemiktir. Yine alt extremitede ayak bilek kemikleri 7 adet, ayak tarak kemikleri 5 adet, ayak parmak kemikleri de 14 adet olmak üzere bulunur. EKLEMLER: Kemikleri birbirine bağlayan yapılardır. Yapısına göre basit (2 kemik katılır) ve bileşik ( 2 den fazla kemik katılır) olarak 2 ye ayrılır. Ayrıca hareketli olup olmamalarına göre de isimlendirilir: 1-oynamaz eklem: kafa kemikleri, diş kökü alveol çukuru 2-yarı oynar eklem: omurgalar arası 3-oynar eklem: tam hareketli eklemler. Kol, parmak eklemleri gibi. KAS SİSTEMİ Hareket sistemimizin aktif kısmını oluştururlar. İnsan ağırlığının ortalama % ine tekabül eder. Kas dokusu kasılmaya uygun hücrelerden oluşur. Bu hücreler kasıldıkları zaman kalınlaşır ve kısalırlar. Tutundukları vücut kısmını hareket ettirirler. 3 tip kas dokusu vardır: 1- çizgili kaslar: İskelete tutunurlar. Kırmızı kaslardır. İstemli çalışırlar 2- düz kaslar: Mide be bağırsak gibi içi boşluklu organlarda bulunurlar. İstemsiz çalışırlar. 3- kalp kası: çizgili kastır ama istemsiz çalışır. İstirahat halinde bile kaslarımız belirgin bir gerginliktedir. Buna kas tonusu denir. Yaklaşık 600 den fazla iskelet kası vardır. Kaslar çoğunlukla bulundukları ye, yaptıkları iş veya şekillerine göre isimlendirilir: Musculus externus abdominis, m. biceps brachi, m. Transversus abdominis, m. Quadriceps femoris vb Kaynaklar: İLK YARDIM ders kitabı Afyon Kocatepe Ün. Editör: Prof. Dr. Osman Nuri Dilek 2003 Anatomi Yrd. Doç. Dr. Ahmet Songur

Benzer belgeler

KEM K OLU UMU ki çe it kemik olu umu vardır. 1)Ba dokusu aracılı ıyla süngerimsi kemik olu umu 2)Kıkırdak doku aracılı ıyla sıkı kemik olu umu

KEM K OLU UMU ki çe it kemik olu umu vardır. 1)Ba dokusu aracılı ıyla süngerimsi kemik olu umu 2)Kıkırdak doku aracılı ıyla sıkı kemik olu umu Embriyonik evrede kıkırdak kökenlidir. Daha sonra kemiklesir. Ergin evrede bazı vücut kısımlarında kıkırdak olarak kalır (burun ucu, kulak kepçesi, soluk borusu) skelet sistemi kemikler, eklemler, ligamentler