FASIL 23 YARGI VE TEMEL HAKLAR

Transkript

1 FASIL 23 YARGI VE TEMEL HAKLAR Öncelik 23.1 Yargının verimliliği, etkinliği ve işlevselliğinin arttırılması 1 Mevzuat Uyum Takvimi Tablo No Yürürlükteki AB mevzuatı Taslak Türk mevzuatı Kapsam Sorumlu kurum Yayım tarihi 1 Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinin R(94)12 sayılı Tavsiye Kararı Türkiye Hâkimler ve Savcılar Birliği Kanunu 1 2 İdari Yargılama Usulü Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun 2 Hâkimlik ve savcılık mesleğine mensup olanların müşterek ihtiyaçlarının karşılanması, meslekî faaliyetlerinin kolaylaştırılması, bu mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesinin sağlanması Görev ve yetkiye ilişkin konularda yeni düzenlemeler getirilmesi, uygulamadaki bazı teknik sorunların çözülmesi ve yargılama sürecinin kısaltılması 3 Genel İdari Usul Kanunu 3 İdari işlemlere karşı hangi kuruma hangi sürede başvurma veya dava açma hakkının bulunduğunun belirtilmesi zorunluluğunun getirilmesi 4 Avrupa Konseyinin R(86)12 sayılı Tavsiye Kararı Avrupa Konseyinin R(81)7 sayılı Tavsiye Kararı Avrupa Konseyinin R(84)5 sayılı Tavsiye Kararı Hukuk Muhakemeleri Kanunu Yargılama sisteminin daha basit hale getirilmesi, terim birliğinin sağlanması, kanun sistematiği bakımından, yargılama akışına uygun, takip edilmesi kolay, mantıkî, sade ve basit bir sistem getirilmesi Adalet Bakanlığı 2009 Adalet Bakanlığı 2009 Adalet Bakanlığı 2009 Adalet Bakanlığı Siyasi kriterler kapsamında değerlendirilmektedir. 2 Siyasi kriterler kapsamında değerlendirilmektedir. 3 Siyasi kriterler kapsamında değerlendirilmektedir. 236

2 Tablo (Devamı) No Yürürlükteki AB mevzuatı Taslak Türk mevzuatı Kapsam Sorumlu kurum Yayım tarihi 5 Avrupa Konseyinin R (86) 12 sayılı Tavsiye Kararı Avrupa Konseyinin R (98) 1 sayılı Tavsiye Kararı Avrupa Konseyinin R (99) 19 sayılı Tavsiye Kararı, Avrupa Konseyinin R (2002) 10 sayılı Hukuki Konularda Uzlaşma Kararı 6 Avrupa Konseyinin R (86) 12 sayılı Tavsiye Kararı Avrupa Konseyinin R (98) 1 sayılı Tavsiye Kararı Avrupa Konseyinin R (99) 19 sayılı Tavsiye Kararı, Avrupa Konseyinin R (2002) 10 sayılı Hukuki Konularda Uzlaşma Kararı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu 4 Çekişmesiz Yargı ve Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yollarına İlişkin Kanun 5 7 Yargıtay Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun /88, 2988/95, 2064/97 ve 1267/1999 sayılı Tüzükler Sayıştay Kanunu 7 Yargının üzerindeki yükün hafifletilmesi, uyuşmazlıkların en az giderle çözümlenmesi ve tarafların mahkeme ortamı dışında onarıcı adalet ilkesine uygun olarak daha barışçıl ve uzlaşmacı şekilde tatmininin sağlanması Yargı reformunun bir gereği olarak; davaların hızlı, basit, en az giderle ve etkin bir biçimde görülmesine imkân tanınacak biçimde ve bir kısım uyuşmazlıkların çekişmeli yargı şeklinde mahkemelere intikali yerine nizasız kaza, sulh, uzlaşma gibi yöntemlerle çözümünün sağlanması Yargı reformu çerçevesinde olmak üzere; davaların hızlı, basit, en az giderle ve etkin bir biçimde görülmesine imkân tanınması, bazı uyuşmazlıkların çekişmeli yargı şeklinde mahkemelere intikali yerine nizasız kaza, sulh, uzlaşma gibi yöntemlerle çözümünün sağlanması İstinaf mahkemelerinin oluşturulması suretiyle Yargıtay ın iş yükünün hafifletilmesinin sağlanması Anayasa ve 5018 sayılı Kanuna uyum sağlanarak hesap verebilir ve saydam bir kamu mali yönetim sistemi oluşumuna dış denetimin katkısının sağlanması Adalet Bakanlığı 2009 Adalet Bakanlığı Adalet Bakanlığı Sayıştay Başkanlığı Siyasi kriterler kapsamında değerlendirilmektedir. 5 Siyasi kriterler kapsamında değerlendirilmektedir. 6 Siyasi kriterler kapsamında değerlendirilmektedir. 7 Öncelik 32.2 Sayıştay ın işleyişinin Uluslararası Yüksek Denetleme Kurumları Örgütü (INTOSAI) standartları ve ilkeleri ile uyumlu olmasının sağlanması için, beklemekte olan mevzuatın kabul edilmesi altında da yer almaktadır. 237

3 Tablo (Devamı) No Yürürlükteki AB mevzuatı Taslak Türk mevzuatı Kapsam Sorumlu kurum Yayım tarihi 9 İnfaz ve Ceza Uygulama Hakimliği Kanunu Mahkumiyet kararlarının infazı ve infaz hakimliği müessesesi konusunda çalışmalar yapılması Adalet Bakanlığı İdari Yargılama Usulünde İstinaf Kanun Yolunun Oluşturulması Hakkında Kanun Yargılama usullerinde paralellik esası gözetilerek idari yargıda istinaf kanun yolunun hayata geçirilmesi açısından hakim, personel, bina ve diğer araç-gereç yönünden yeterli düzeyde olan idari yargıda, mahkemeler teşkilatı ve yargılama usulünün yeniden düzenlenmesi Adalet Bakanlığı Yargı Bilişim Kanunu Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay, Uyuşmazlık Mahkemesi, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu, Yüksek Seçim Kurulu, adli ve idari yargı birimleri, Bakanlık merkez ve taşra teşkilatı, bağlı ve ilgili kuruluşlarıyla işbirliği yaparak, yargı sisteminin güvenilirliğinin ve doğruluğunun en üst düzeyde sağlanması ve işleyişine hız kazandırılması Adalet Bakanlığı

4 2 Mevzuatın uyumu ve uygulanması için gerekli kurumsal yapılanma ihtiyaçları takvimi Tablo No İhtiyaçlar Yıl (Adalet Bakanlığı) 1 Yargı Eğitici Havuzunun oluşturulması Kamu Denetçiliği Kurumunun kurulması Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü bünyesinde bir Arabuluculuk Daire Başkanlığının kurulması Uluslararası yönü olan yargılamaların ve yargı alanındaki AB ve diğer uluslararası örgütler ile etkin işbirliği gerçekleştirmek üzere Yurtdışı İrtibat Hakimliği Kurumunun kurulması Yargı Basın Sözcülüğü Kurumunun kurulması Hakim savcıların idari yüklerini azaltarak yargının işleyişi ve etkinliğini hızlandırmak amacıyla hakim savcı ve kalem personeli arasında Adli Hizmet Uzmanlığı kadrosunun ihdası Bölge Adliye Mahkemelerinin kurulması Bölge İdare Mahkemelerine adli yargıdaki düzenlemelere paralel olarak istinaf yetkisi verilmesini sağlayacak yasal düzenlemenin yapılması suretiyle bu mahkemelerin istinaf mahkemeleri pozisyonunda çalışmalarının sağlanması Yargı Bilişim Kurumunun kurulması

5 3 Finansman ihtiyacı ve kaynakları Tablo İhtiyaçlar (Adalet Bakanlığı) Kamu Denetçiliği Kurumu Yıl Ulusal bütçe AB kaynakları Diğer Toplam Personel - Eğitim Tercüme - Diğer Toplam Tablo İhtiyaçlar (Adalet Bakanlığı) Arabuluculuk Daire Başkanlığı Yıl Ulusal bütçe AB kaynakları Diğer Toplam Personel - Eğitim Tercüme - Diğer Toplam

6 Tablo İhtiyaçlar (Adalet Bakanlığı) Yurtdışı İrtibat Hakimliği Kurumu Yıl Ulusal bütçe AB kaynakları Diğer Toplam - Personel Eğitim Tercüme Diğer Toplam Tablo İhtiyaçlar (Adalet Bakanlığı) Yargı Basın Sözcülüğü Kurumunun kurulması ve Yargı Eğitici Havuzunun oluşturulması Yıl Ulusal bütçe AB kaynakları Diğer 8 Toplam - Personel Eğitim Tercüme Diğer Toplam tarihinde imzalanan ve İsveç ile bazı alanlarda işbirliği öngören mutabakat zaptı kapsamında finanse edilmektedir. 241

7 Tablo İhtiyaçlar (Adalet Bakanlığı) Adli Hizmet Uzmanlığı Yıl Ulusal bütçe AB kaynakları Diğer 9 Toplam - Personel - Eğitim Tercüme Diğer Toplam Tablo İhtiyaçlar (Adalet Bakanlığı) Bölge Adliye Mahkemeleri Yıl Ulusal bütçe AB kaynakları- Diğer Toplam - Personel - Eğitim Tercüme - Diğer Toplam Avrupa Konseyi tarafından finanse edilecektir. 242

8 Tablo İhtiyaçlar(Adalet Bakanlığı) Bölge İdare Mahkemelerinin İstinaf Mahkemelerine dönüştürülmesi Yıl Ulusal bütçe AB kaynakları- Diğer Toplam - Personel Eğitim Tercüme Diğer Toplam

9 Öncelik 23.2 Yolsuzlukla Mücadele 1 Mevzuat Uyum Takvimi Tablo No Yürürlükteki AB mevzuatı Taslak Türk mevzuatı Kapsam Sorumlu kurum Yayım tarihi Sayılı Kamu Görevlileri Etik Kurulu kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun da değişiklik yapılması Dört yıllık ilk uygulama süresi içerisinde ortaya çıkan aksaklıkların yasadan kaynaklanan bölümlerinin giderilmesi (GRECO ve AB ilerleme raporlarında da gündeme getirilen başta personel ve bütçe konuları olmak üzere yeterli bağımsızlığın sağlanması, yargıya yansıyan konuların incelenememesi v.d.) Görev alanlarındaki paralellik nedeniyle Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu ile birlikte değerlendirilmesi Kamu Görevlileri Etik Kurulu Mevzuatın uyumu ve uygulanması için gerekli kurumsal yapılanma ihtiyaçları takvimi Tablo No İhtiyaçlar Yıl (Maliye Bakanlığı (Teftiş Kurulu Başkanlığı)) 1 Teftiş Kurulunun yolsuzlukla mücadele kapasitesinin geliştirilmesi amacıyla yeniden yapılanma ve eğitim çalışmaları (Kamu Görevlileri Etik Kurulu) 2 Kamu Görevlileri Etik Kurulu nun görevleriyle uyumlu nitelikte bir bütçe ve sekreteryaya sahip olmasının sağlanması (İçişleri Bakanlığı (Jandarma Genel Komutanlığı)) 3 Türkiye nin Ulusal Örgütlü Suçlarla Mücadele Stratejisinin uygulanması ve örgütlü suçlar, uyuşturucu, insan ticareti, dolandırıcılık, yolsuzluk ve kara paranın aklanmasına karşı mücadelenin güçlendirilmesi kapsamında yolsuzlukla mücadele alanında eğitici yetiştirilmesi

10 3 Finansman ihtiyacı ve kaynakları Tablo İhtiyaçlar (Maliye Bakanlığı (Teftiş Kurulu Başkanlığı)) Yıl Ulusal bütçe AB kaynakları- Diğer Toplam Personel - Eğitim Tercüme Diğer Toplam Tablo İhtiyaçlar (Kamu Görevlileri Etik Kurulu) Yıl Ulusal bütçe AB kaynakları Diğer Toplam - Personel - Eğitim Tercüme -Diğer Etik kültürünün geliştirilmesi için kamu, üniversite ve sivil toplum tarafından yapılacak çalışmalara destek verilmesi Toplam

11 Tablo İhtiyaçlar (İçişleri Bakanlığı (Jandarma Genel Komutanlığı)) Yıl Ulusal bütçe AB kaynakları- Diğer Toplam - Personel - Eğitim Tercüme Diğer Toplam

12 Öncelik 23.3 Temel Haklar 1 Mevzuat Uyum Takvimi Tablo No Yürürlükteki AB mevzuatı Taslak Türk mevzuatı Kapsam Sorumlu kurum Yayım tarihi 1 89/552/AET ve 2007/65/AT sayılı Direktifler 2 Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Birleşmiş Milletler Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi 3 20 Kasım 1989 tarihli BM Çocuk Hakları Sözleşmesi Türk Vatandaşlarının Günlük Yaşamlarında Geleneksel Olarak Kullandıkları Farklı Dil ve Lehçelerde Yapılacak Radyo ve Televizyon Yayınları Hakkında Yönetmelik Türk Medeni Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Sokakta Yaşayan ve/veya Çalıştırılan Çocuklara ve ailelerine hizmet veren Çocuk ve Gençlik Merkezleri Yönetmeliği 5767 sayılı Kanunla değişik 2954 sayılı Türkiye Radyo ve Televizyon Kanunun 21. maddesine uyumlu olarak Türk vatandaşlarının günlük yaşamlarında geleneksel olarak kullandıkları farklı dil ve lehçelerde yayınları düzenleyen yönetmeliğin kamu ve özel yayıncıları içerecek şekilde yeniden düzenlenmesi Evlilik dışında doğan çocukların, babaları ile aralarındaki soy bağlarının, tanıma veya hakim kararı ile kurulması hususlarının çağdaşlaştırılması Sokakta yaşayan ve/veya çalıştırılan çocuklara ve ailelerine hizmet veren Çocuk ve Gençlik Merkezlerinin çalışma usul ve esaslarının düzenlenmesi Radyo ve Televizyon Üst Kurulu 2010 Adalet Bakanlığı 2009 Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü

13 Tablo (Devamı) No Yürürlükteki AB mevzuatı Taslak Türk mevzuatı Kapsam Sorumlu kurum Yayım tarihi 4 20 Kasım 1989 tarihli BM Çocuk Hakları Sözleşmesi Koruma Bakım ve Rehabilitasyon Merkezi Yönetmeliği Suça sürüklenen, suça sürüklenme riski bulunan, ceza infaz kurumundan salıverilip de korunma ve desteğe ihtiyacı olanlardan, haklarında bakım tedbiri kararı/korunma kararı alınan çocukların; temel gereksinimlerinin karşılanması, fiziksel, duygusal, psikolojik ve sosyal ihtiyaçlarının belirlenerek gerekli mesleki müdahalelerin gerçekleştirilmesi, aile ve yakın çevrelerine dönmelerinin veya bir sonraki sosyal hizmet modeline hazır hale gelmelerinin sağlanması amacıyla oluşturulan ve/veya işbirliği protokolleriyle işletilen Koruma Bakım ve Rehabilitasyon Merkezlerinin kuruluş, teşkilat ve işleyişi ile ilgili düzenlemelerin yapılması Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü Kasım 1989 tarihli BM Çocuk Hakları Sözleşmesi Bakım ve Sosyal Rehabilitasyon Merkezi Yönetmeliği Suç mağduru olan çocukların temel gereksinimlerinin karşılanması, fiziksel, duygusal, psikolojik ve sosyal ihtiyaçlarının belirlenerek gerekli mesleki müdahalelerin gerçekleştirilmesi, aile ve yakın çevrelerine dönmelerinin veya bir sonraki sosyal hizmet modeline hazır hale gelmelerinin sağlanması amacıyla oluşturulan ve/veya işbirliği protokolleriyle işletilen Bakım ve Sosyal Rehabilitasyon Merkezlerinin kuruluş, teşkilat ve işleyişi ile ilgili düzenlemelerin yapılması Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü Kasım 1989 tarihli BM Çocuk Hakları Sözleşmesi Çocuk Hakları İl Çocuk ve Yetişkin Komiteleri çalışma usul ve esaslarına ilişkin Başbakanlık Genelgesi Çocuk Hakları İl Çocuk ve Yetişkin Komitelerinin çalışma usul ve esaslarıyla, uygulamada karşılaşılan sorunların çözümü, farklı uygulamaların ortadan kaldırılması ve uygulamada birlikteliğin sağlanması için uyulması gereken hususların düzenlenmesi Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü Ayırımcılığın Genel Olarak Yasaklanmasına İlişkin AİHS ye Ek 12 No.lu Protokol Ayırımcılığın Genel Olarak Yasaklanmasına İlişkin AİHS ye Ek 12 No.lu Protokolün Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Ayırımcılık yapılmaması ilkesi gereğince tam ve ve etkin bir eşitliğin sağlanması için alınacak her türlü tedbirin objektif ve makul bir gerekçeye dayanması Dışişleri Bakanlığı Adalet Bakanlığı

14 2 Mevzuatın uyumu ve uygulanması için gerekli kurumsal yapılanma ihtiyaçları takvimi Tablo No İhtiyaçlar Yıl (Radyo ve Televizyon Üst Kurulu) 1 Türk vatandaşlarının günlük yaşamlarında geleneksel olarak kullandıkları farklı dil ve lehçelerde yapılacak yayın hizmetlerinin 3984 sayılı Yasa ve bağlı yönetmeliklerine uygun olarak yapılmasını takip etmekle görevlendirilecek izleme uzmanlarının eğitimi Finansman ihtiyacı ve kaynakları Tablo İhtiyaçlar (Radyo ve Televizyon Üst Kurulu) Yıl Ulusal bütçe AB kaynakları Diğer Toplam - Personel - Eğitim Tercüme - Diğer Toplam

15 Öncelik 23.4 Kişisel verilerin korunmasına ilişkin mevzuat çalışması ve bağımsız bir veri koruma denetleme otoritesinin kurulması 1 Mevzuat Uyum Takvimi Tablo No Yürürlükteki AB mevzuatı Taslak Türk mevzuatı Kapsam Sorumlu kurum Yayım tarihi 1 Kişisel Verilerin Elektronik Ortamda İşlenmesi Bağlamında Bireylerin Korunmasına Dair Avrupa Konseyi Sözleşmesi, 95/46/AT sayılı Direktif 2 95/46/AT, 91/308/AET sayılı Direktifler Kişisel Verilerin Korunması Kanunu Ticari Sır, Banka Sırrı ve Müşteri Sırrı Hakkında Kanun 2 Mevzuatın uyumu ve uygulanması için gerekli kurumsal yapılanma ihtiyaçları takvimi Kişisel veri toplanması, işlenmesi ve muhafazası konularında temel ilkelerin tayin edilmesi suretiyle, kişinin dokunulmazlığı, maddi ve manevi varlığı ile temel hak ve özgürlüklerinin korunması Ticarî işletme ve şirketler, bankalar, sigorta şirketleri ve mali piyasalarda faaliyet gösteren aracı kurumlarının ticarî sır, banka sırrı ve müşteri sırlarının talep edilmesi, verilmesi, kullanılması ve korunmasına ilişkin esas ve usullerin düzenlenmesi Adalet Bakanlığı 2009 Adalet Bakanlığı 2009 Tablo No İhtiyaçlar Yıl (Adalet Bakanlığı) 1 Kişisel Verilerin Korunması Kurulunun oluşturulması

16 3 Finansman ihtiyacı ve kaynakları Tablo İhtiyaçlar (Adalet Bakanlığı) Yıl Ulusal bütçe AB kaynakları Diğer Toplam - Personel Eğitim Tercüme Diğer Toplam