JEOTERMAL KAYNAKLAR VE DOĞAL MİNERALLİ SULAR KANUNUNDA ARAMA VE İŞLETME HAKLARININ DÜZENLENMESİ HAKKINDA

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "JEOTERMAL KAYNAKLAR VE DOĞAL MİNERALLİ SULAR KANUNUNDA ARAMA VE İŞLETME HAKLARININ DÜZENLENMESİ HAKKINDA"

Koray Gökbakar
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 JEOTERMAL KAYNAKLAR VE DOĞAL MİNERALLİ SULAR KANUNUNDA ARAMA VE İŞLETME HAKLARININ DÜZENLENMESİ HAKKINDA ÖMER GÜNAY AVUKAT- MADEN MÜHENDİSİ omergunay.av.tr

2 T.C.ANAYASASI 168. MADDE III. Tabii servetlerin ve kaynakların aranması ve işletilmesi Madde 168 Tabii servetler ve kaynaklar Devletin hüküm ve tasarrufu altındadır. Bunların aranması ve işletilmesi hakkı Devlete aittir. Devlet bu hakkını belli bir süre için, gerçek ve tüzelkişilere devredebilir. Hangi tabii servet ve kaynağın arama ve işletmesinin, Devletin gerçek ve tüzelkişilerle ortak olarak veya doğrudan gerçek ve tüzelkişiler eliyle yapılması, kanunun açık iznine bağlıdır. Bu durumda gerçek ve tüzelkişilerin uyması gereken şartlar ve Devletçe yapılacak gözetim, denetim usul ve esasları ve müeyyideler kanunda gösterilir.

3 T.C.ANAYASASI 168. MADDE III. Tabii servetlerin ve kaynakların aranması ve işletilmesi Madde 168 Tabii servetler ve kaynaklar Devletin hüküm ve tasarrufu altındadır. Bunların aranması ve işletilmesi hakkı Devlete aittir. Devlet bu hakkını belli bir süre için, gerçek ve tüzelkişilere devredebilir. Hangi tabii servet ve kaynağın arama ve işletmesinin, Devletin gerçek ve tüzelkişilerle ortak olarak veya doğrudan gerçek ve tüzelkişiler eliyle yapılması, kanunun açık iznine bağlıdır. Bu durumda gerçek ve tüzelkişilerin uyması gereken şartlar ve Devletçe yapılacak gözetim, denetim usul ve esasları ve müeyyideler kanunda gösterilir.

4 YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARININ ELEKTRİK ENERJİSİ ÜRETİMİ AMAÇLI KULLANIMINA İLİŞKİN (5346) SAYILI KANUNUN 3. MADDESİNİN 8 FIKRASINDA Yenilenebilir enerji kaynakları (YEK): Hidrolik, rüzgâr, güneş, jeotermal, biyokütle, biyokütleden elde edilen gaz (çöp gazı dâhil), dalga, akıntı enerjisi ve gel-git gibi fosil olmayan enerji kaynakları

5 5686 JEOTERMAL KAYNAKLAR VE DOĞAL MİNERALLİ SULAR KANUNU 3.MADDESİNİN 6. FIKRASI Jeotermal kaynak: Jeolojik yapıya bağlı olarak yerkabuğu ısısının etkisiyle sıcaklığı sürekli olarak bölgesel atmosferik yıllık ortalama sıcaklığın üzerinde olan, çevresindeki sulara göre daha fazla miktarda erimiş madde ve gaz içerebilen, doğal olarak çıkan veya çıkarılan su, buhar ve gazlar ile yeraltına insan düzenlemeleri vasıtasıyla gönderilerek yerkabuğu veya kızgın kuru kayaların ısısı ile ısıtılarak su, buhar ve gazların elde edildiği yerleri,

6 5686 JEOTERMAL KAYNAKLAR VE DOĞAL MİNERALLİ SULAR KANUNU 1. MADDESİ Bu Kanunun amacı, jeotermal ve doğal mineralli su kaynaklarının etkin bir şekilde aranması, araştırılması, geliştirilmesi, üretilmesi, korunması, bu kaynaklar üzerinde hak sahibi olunması ve hakların devredilmesi, çevre ile uyumlu olarak ekonomik şekilde değerlendirilmesi ve terk edilmesi ile ilgili usûl ve esasları düzenlemektir.

7 5686 JEOTERMAL KAYNAKLAR VE DOĞAL MİNERALLİ SULAR KANUNU 2. MADDESİ Bu Kanun, belirlenmiş veya belirlenecek jeotermal ve doğal mineralli su kaynakları ile jeotermal kökenli gazların arama ve işletme dönemlerinde, kaynaklar üzerinde hak sahibi olunması, devredilmesi, terk edilmesi, kaynak kullanımının ihale edilmesi, sona erdirilmesi, denetlenmesi, kaynak ve kaptajın korunması ile ilgili usûl ve esaslar ile yaptırımları kapsar.

8 Yukarda sayılan nedenlerle ruhsatlarda jeotermal kaynak esas alınarak düzenlenmelidir.

9 MÜLKİYET VE RUHSAT MADDE 4 Jeotermal kaynaklar ve doğal mineralli sular, Devletin hüküm ve tasarrufu altında olup bulundukları arzın mülkiyetine tâbi değildir.

10 ARAMA RUHSATI MADDE 5 Arama ruhsatı müracaatları, talep sahibi tarafından 1/25000 ölçekli pafta adı ve koordinatları belirtilerek beş bin hektarı geçmeyecek şekilde arama projesi ile birlikte idareye yapılır.

11 SONUÇ : 1- Mevcut düzenleme ile ruhsat hakları iki boyutlu olarak düzenlenmektedir Oysa kaynak üç boyutludur 2-Ruhsat hakları arazi mülkiyetinden bağımsız olmalıdır,ancak mevcut koordinat sistemi, arazi mülkiyeti ile çatışma doğurmaktadır.

12 ÖNERİ Ruhsatlar,mevcut koordinat sistemine göre değil, jeotermal kaynağı temsil edecek şekilde ve üç boyutlu olarak düzenlenmelidir.

13 RUHSAT HAKLARI BÖLÜNEMEZ 1 Jeotermal ve mineralli sular kanununun 4.maddesinin 2 fıkrasının sonunda jeotermal kaynaklar ve doğal mineralli sulara ilişkin haklar gerçek veya tüzel tek kişi adına verilir. (3) fıkrasında Jeotermal kaynaklar ve doğal mineralli sulara ilişkin haklar, miras yolu ile intikal eder. Bu haklar, bütün mirasçıların vekâletini havi bir vekâletname ile ikinci fıkrada belirtilen niteliklere sahip mirasçılardan birine veya üçüncü bir şahsa devredilir. Mirasçıların ittifak edememeleri halinde mirasçılardan birinin müracaatı ile mahkeme mirasçılardan bu hakkın en ehil olana tahsisine veya bu da mümkün olmazsa ruhsatın satılmasına karar verir.

14 RUHSAT HAKLARI BÖLÜNEMEZ 2 Hakların bölünmezliği, Roma hukukundan itibaren hukuka girmiş bir kavramdır. Güncel hukukumuzda Bir şey, niteliğine ve kıymetine noksanlık gelmeksizin parçalara ayrılamıyorsa, bölünemeyen edim söz konusudur diye de tanımlanmaktadır. Sosyo-ekonomik işlevi değişmeden ve ekonomik değerinde önemli bir azalma olmadan,eş nitelikte birden çok parçaya ayrılabilen mallar,bölünebilen mallardır. Diğerleri ise bölünemez mallardır.burada söz konusu olan,malın sadece fiziksel bakımdan bölünebilirliği değildir.çünkü fiziksel olarak her malın bölünmesi düşünebilir. Önemli olan sosyo-ekonomik işlevin değişmesi ve ekonomik bakımdan değer kaybıdır. Örneğin at canlı olarak bölünemez bir maldır.gerçi atın fizik olarak bölünebilmesi düşünülebilir. Ancak bölünme, atın değerini düşürmediği nadir durumlarda bile, sosyoekonomik işlevini değiştirir. Bu anlamda bir tablo tepsi,bardak,ev, vb. bölünemez mallardır Roma da yazılı olarak saptanabilen en eski zamanlardan başlayarak, toprağın yataylamasına bölünebileceği, dikeylemesine bölünemeyeceği kural olarak kabul edilmekteydi

15 Jeotermal kaynaklara ait ruhsatın tekelci niteliği Jeotermal ruhsata sahip olunan alanda ruhsat sahibi dışında başka bir kişiye hak tanınamaz.ruhsat sahibi hak sahibi olduğu alanda tekel hakkına sahiptir.

16 Jeotermal kaynağın bölünememesi Jeotermal hakkın tekelci niteliği Sosyo ekonomik işlevi nedenleri ile Her ruhsat bir kaynağa Her kaynak bir ruhsata karşılık gelmelidir.

17 JEOTERMAL KAYNAKLAR KİM İÇİN VE NE İÇİN ÖNEMLİDİR? 1- Kalkınma,enerji ihtiyacı,ulusal gelir,büyüme,yerli kaynakların kullanımı gibi yalnız ekonomik kaygılar 2-Yalnız çevre ile ilgili kaygılar ve sıfır büyüme 3- Çevre kaygıları ve kalkınmayı dengeleyen çözümler (Sürdürülebilir kalkınma)

18 Jeotermal kaynaklarda arama ve işletme ruhsatları 1- Arazi mülkiyetinden bağımsız,üç boyutlu olarak düzenlenmelidir 2-Jeotermal kaynaklar bölünmemelidir 3-Çevre ve kalkınma kaygıları dengelenmelidir.

19 SON SÖZ Bu anlatılanlar ve çözüm yolları hukuki yönteme göre yorumlanmıştır. Hukuk devletine göre yönetildiğimizde geçerli olacak tartışmalardır. Hukuk devletinin olmadığı süreçlerde bu tartışmaların hiçbir anlamı yoktur.

Benzer belgeler

YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARININ ELEKTRİK ENERJİSİ ÜRETİMİ AMAÇLI KULLANIMINA İLİŞKİN KANUN Kanun Numarası : 5346

YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARININ ELEKTRİK ENERJİSİ ÜRETİMİ AMAÇLI KULLANIMINA İLİŞKİN KANUN Kanun Numarası : 5346 Kanun Kabul Tarihi : 10/05/2005 Resmi Gazete Tarihi : 18/05/2005 Resmi Gazete Sayısı