GENUS: ABİES (GÖKNARLAR)

Transkript

1 Bitki tanıma I 1

2 GENUS: ABİES (GÖKNARLAR) Yaklaşık türü bulunur. Ülkemizde doğal olarak 4 türü yetişir. Herdem yeşildir. Dallar gövdeye çevrel dizilir. Kabuk gençlerde düzgün yaşlılarda çatlaklıdır. Kısa sürgün yoktur. Yapraklar genelde yassıdır (ikiyüzlü). Yapraklar düştüğünde içi içe iki halkalı bir iz bırakırlar (önemli). Kozalak silindiriktir, çoğunda brahte karpelden uzundur ve dışarıdan görülür. Kozalak pulları dağılır. Kanat tohumun iki yüzünü de örter ve kaynaşmıştır. 2

3 Yetişme istekleri Kazık kök yaparlar. kirli şehir havasından etkilenir ve kirliliğe göre büyümesi durur veya ölür. İyi ortamda çok büyüyen göknar kurak yazların yaşandığı ve güçlü rüzgarların bulunduğu bölgeler için uygun değildir. Yaz aylarında yağış isterler ve serin havayı sıcak havaya tercih ederler. Gölgeyi sevmesine rağmen güneşli yerlerde daha hızlı gelişir ve daha güzel görünür. Toprak bakımından nemli toprakları tercih ederler ancak kumlu topraklardada gelişme gösterirler. Nemli ve az asidik topraklarda iyi gelişirler. Göknarları kökleri kuvvetli ve kazık kök olduğu için derin topraklara dikilmesi gerekir. Tek başına geniş alanlara dikilirse toprak seviyesinden itibaren dallanır ve büyük bahçeler için çok hoş bir görüntü oluşturur. 3 Kireçli toprakları sevmezler.

4 Ülkemizde yaşayan türleri Uludağ Göknarı (Abies bornmulleriana) Toros Göknarı (Abies cilicica) Kazdağı Göknarı (Abies equitrojani) Kafkas Göknarı, Doğu Karadeniz Göknarı (Abies nordmanniana). 4

5 Uludağ Göknarı (Abies Bornmulleriana) 5

6 Endemiktir. Tomurcukları reçinelidir. Sürgünler parlak ve çıplaktır. Yaprağın üstünde de stoma çizgisi vardır m boylanır. Başka ülkede doğal olarak bulunmaz. 6

7 7

8 8

9 9

10 Toros Göknarı (Abies Cilicica) 10

11 25-30 cm boylanır. Toroslarda yaşar. Sürgünler parlak, çıplak veya esmer tüylüdür. Tomurcuklar reçinesiz veya hafif reçinelidir. Kozalak cm boyunda 6 cm çapındadır. Diğer üç türün aksine dişi kozalakta dış pul iç puldan kısadır. 11

12 12

13 13

14 14

15 15

16 16

17 17

18 18

19 19

20 20

21 Kazdağı Göknarı (Abies equitrojani ) 21

22 Sürgünler çıplak ve parlaktır. Tomurcuklar reçinelidir. Kozalak cm boyundadır. 22

23 23

24 24

25 25

26 26

27 Kafkas Göknarı, Doğu Karadeniz Göknarı (Abies Nordmanniana). 27

28 40-50 m boylanır. Genç sürgünler tüylüdür. İğne yaparaklar 2-3,5 cm. Dişi kozalak cm uzunluğunda ve 5 cm çapındadır. 28

29 29

30 30

31 31

32 32

33 33

34 34

35 35

36 Avrupa göknarları Abies alba Abies cephalonica Abies pinsapo 36

37 Amerika göknarları Abies grandis Abies concolor Abies balsamea 37

38 FAM: ARAUCARİACEAE Dallar gövdeye düzenli dizilir. Her dem yeşildir. Yapraklar geniş veya iğne yprak şeklindedir. Çiçekler bir cinsli iki evciklidir. Erkek çiçekler büyük kozalak oluştururlar. 38

39 GENUS: ARAUCARİA Güney yarım kürede 12 türü yaşar. Dallar gövdeye çevrel dizilir. Düzgün silindirik gövde vardır. Yapraklar sert deri gibi sivri yada 3 köşelidir. Genelde iki evciklidir. Erkek çiçekler cm uzunluğundadır. Dişi kozalaklar büyük ve yuvarlaktır. Dış pul kozalağı oluşturur. Kozalak olgunlaşınca dağılır ve tohumlar yenir. 39

40 A. araucana (şili arokaryası) Dişi ağaç 30-50, erkek m boylanır. Yapraklar üçgendir ve kiremit gibi sarmal dizilir. Kozalak sürgün ucunda dik durur. Tohumlar kanatsızdır ve yenir. 40

41 41

42 42

43 43

44 44

45 45

46 46

47 47

48 48

49 49

50 A. heterophylla (salon arokaryası) Salonda fidan olarak kullanılabilir cm boylanabilir. Tohum kanatlıdır ve eni boyundan uzundur. 50

51 51

52 52

53 53

54 54

55 55

56 56

57 57

58 58

59 59

60 60

61 61

62 62

63 63

64 FAM: TAXODIACEAE bir cinsli bir evciklidir. Yapraklar sarmal dizilir. Herdem yeşil veya kışın yaprak döker. Kozalaklar sürgünlerde terminal bulunur. Brakte ve karpel kaynaşmıştır. Tohumlar kanatlıdır. Polenlerde hava kesesi yoktur. Kabuk uzun şeritler halinde boyuna derin çatlaklı ve liflidir. 64

65 GENUS: SEQUOIA SEKOYALAR Monotipiktir. En uzun boylu ağaçları oluştururlar. Sequoia sempervirens mevcut tek türüdür. Herdem yeşildir. Kabuk tarçın kırmızısıdır. Yapraklar yassı ve iki sıralı dizilmiş gibidir. Alt yüzlerinde iki sıralı stoma bandı vardır. Dişi kozalak yumurta biçimli 2-2,5 cm boyundadır. 65

66 66

67 67

68 68

69 69

70 70

71 71

72 72

73 73

74 74

75 75

76 76

77 GENUS: SEQUOIADENDRON (MAMUT AĞAÇLARI) Monotipiktir. Herdem yeşil, dev yapılı ve görkemlidir. Tek türü Sequoiadendron giganteum dur. Gövde kalınlığı ve yaş açısından en cüsseli ve uzun ömürlü ağaçtır. Ör: boy 85 m, çap 12 m yaş 5000 yıl ve ağırlık 565 ton olabilir. Tomurcuklar çıplaktır. Yaprakların üst yüzeyinde iki stoma bandı bulunur. Kozalak dağılmaz ve tohumlar kanatlıdır. Çok geniş yayılan bir kök sistemine sahiptir. 77

78 78

79 79

80 80

81 81

82 82

83 83

84 84

85 85

86 GENUS: TAXODIUM BATAKLIK SERVİLERİ İki türü bulunur. Yalancı tüysü yapraklar kışın dökülür. Hem uzun hem kısa sürgün vardır. Yapraklar sarmaz dizilir. Kısa sürgünlerde iki sıra halinde yalancı tüysü dizilir. Yaprakların alt yüzeyinde stoma bandı vardır. Bir cinsli iki evciklidirler. Erkek çiçekler aşağı sarkan salkım şekilli bir kurul oluşturur. Kozalak pulları dağılır ve tohum kanatlıdır. Taban suyu yüksek, rutubetli toprakta veya bataklıklarda yetişirler. 86

87 Taxodium distichum m boylanır. Dip kısımları çok geniş ve olukludur. Bataklık arazileri sever. 87

88 88

89 89

90 90

91 91

92 92

93 93

94 94

95 95

96 96

97 97

98 98

99 99

100 100

101 101

102 102

103 103

104 104

105 105

106 GENUS: CRYPTOMERİA Monotipiktir. Tek türü Cryptomeria japonica dır m boylanabilir. Tomurcuklar pulsuzdur. İğne yapraklar 8-16 mm dir ve 3-4 köşelidir. Sürgün üstünde öne yönelmiş ve içe bükülmüştür. 106

107 Yaprakların her iki yüzünde de stoma bandı vardır. Sürgün yapraklarca örtülmüştür. Bir cinsli bir evciklidir. Erkek çiçekler bir arada bulunur. Dişi çiçekler 2-3 cm çapında yuvarlaktır. Tohum kanatlıdır. 107

108 108

109 109

110 110

111 111

112 112

113 113

114 114

115 115

116 116

117 117

118 118

119 119

120 120

121 121

122 122

123 123

124 124