ÇOCUKLARDA BESLENME PROBLEMLERİ

Transkript

1

2 2

3 ÇOCUKLARDA BESLENME PROBLEMLERİ Her besinden yaşına ve gelişimine uygun oranda alan çocuk, hem fiziksel hem de psikolojik açıdan sağlıklı ve dengeli olan çocuktur. Yeterli ve düzenli beslenmenin çocuk üzerinde birçok olumlu etkisinin olmasının yanı sıra, özellikle 6-12 yaş çocuklarının çoğunda beslenme problemleriyle karşılaşılmaktadır. Beslenme problemi, aşırı yeme ve yemek yemeyi reddetme olarak iki ayrı uçtan oluşmaktadır. 1. Yemek Yemeyi Reddetme / İştahsızlık Ebeveynlerin büyük çoğunluğunun şikayet ettiği beslenme problemlerinden biri çocuğun iştahsız oluşu ve yemek yemeyi reddetmesidir. Öncelikle üzerinde durulması gereken konu, iştahsızlığın göreceli bir kavram olduğudur. Bazı ebeveynlerin iştahsızlık olarak gördüğü tablo, aslında çocuğun yaşının gerektirdiği ve ihtiyacı kadar besin aldığını göstermektedir. 3

4 4 Çocuk, gelişimine uygun miktarda besin almayı reddediyorsa, bu durumun sebepleri araştırılmalıdır. Özellikle bebeklikten itibaren zorla yemek yedirmek, sevmediği bir yiyeceği ısrarla yedirmeye çalışmak; çocuğu huzursuz ve gergin bir duruma sokacağı için çocukta yemeğe karşı olumsuz bir tutum geliştirmektedir. Çocuğunun hafif bir iştahsızlık durumuyla karşılaşan ve hızlıca yedirmek isteyen bazı anneler, çözümü çocuğa televizyon ya da çizgi film karşısında yemek yedirmekte bulmaktadır. Bu davranış kalıcı bir çözüm olmamakla birlikte, çocuğu yemek zamanı her geldiğinde televizyon açılmalı konusunda koşullayacaktır. Çocuk 6 yaşın üzerinde olmasına rağmen yemeğini kendisinin yemesine izin vermeyen, verse bile üstünü ya da etrafı kirletir düşüncesiyle fazlasıyla endişelenen ebeveynler günümüzde hala vardır. Halbuki, çocuğun kendi başına yemek yeme çabası, zaman zaman dökmesi, yemekle oynaması kendini yemek yeme gelişiminde keşfetmesi için güzel bir deneyim olacaktır. Bu da çocukta yemeğe karşı olumlu bir tutum geliştirir. Çocuğu Az Yiyen Ebeveynler Neler Yapabilir? Çocuğunuzun az yediğini düşünüyorsanız, öncelikle tıbbi bir rahatsızlık olup olmadığının teşhisi için çocuk doktorunuza danışabilirsiniz. Çocuğunuzun yemek saatini uyku ve dinlenme ihtiyacı hissettiği anlara denk getirmemelisiniz. Çocuğunuzun tüm ailenin toplandığı saatte, sizinle birlikte aynı masada oturup yemek yemesini sağlayabilirsiniz. Yemek masasını hazırlarken çocuğunuzdan ufak yardımlar isteyebilir, böylece yemek zamanını çocuğunuz için daha anlamlı hale getirebilirsiniz. Özellikle görsellikten etkilenen çocuklar için masada çiçek, resimli peçeteler, sevdiği ve kendine ait tabak-kaşık/çatal bulundurabilirsiniz. Çocuğun tabağındaki sunuma ayrıca özen gösterebilirsiniz. Çocuğunuzun önüne farklı boyutlarda kaşık koyup, Yemeğini hangi

5 kaşıkla koymamı istersin? gibi sorular sorarak yemeğinin miktarını kendi seçimine bırakabilirsiniz. Yemeği televizyon karşısında yedirmek yerine, yemek esnasında ilgisini çekecek diyaloglar, sevecen aile sohbetleri gerçekleştirebilirsiniz. Çocuğunuzun kendi başına yemek yemesine fırsat tanıyabilirsiniz. En önemlisi çocuğunuzun da bir damak tadı olduğunu, belki de koku hassasiyeti olabileceğini ve onun da sizler gibi sevmediği yiyeceklerin olabileceği unutmamalısınız. Reddettiği yiyecekleri zorla yedirmek yerine, sevdiği yiyeceklerle yeme problemini çözmeye çalışabilirsiniz. 2. Aşırı Yeme / Şişmanlık Beslenme probleminin diğer bir uç noktası ise aşırı yemedir. Aşırı yeme çocuğun yaşına ve genetik yapısına oranla fazla miktarda besin tüketmesidir. Bu durum çocuğun olması gereken kilodan %20 daha fazla kiloya sahip olmasına neden olur. Aşırı yeme sonucu şişmanlık durumunun çeşitli sebepleri olabilir. (1) Bazı hormonal ve kalıtımsal hastalıklar, (2)ailesel olarak kilo almaya yatkınlık (kalıtımsal), (3)çocuğun fazla miktarda kalorili besin alması ve az hareket etmesi, (4)abur-cubur ve unlu mamüllerin tüketiminin fazla olduğu aile alışkanlığı ve (5)çocukta stres oluşturacak olaylar aşırı yemenin nedenlerindendir. Ayrıca çocukta can sıkıntısı, yorgunluk gibi duygular aşırı yemeği tetikleyebilir. Eğer anne veya baba duygularla baş etmek için aşırı yemeyi kullanıyorsa çocuk da duygularla baş etmek için aynı yönteme başvuracaktır. 5

6 Çocuğu Aşırı Yiyen Ebeveynler Neler Yapabilir? Tv seyrederken yemek, ayakta yemek, oyun oynarken yemek çocuğun ne kadar yediğini fark etmemesine sebep olacağı için yemeği sofrada ve yemeğe odaklanarak yemesi aşırı yeme ataklarını önlemeye yardımcı olacaktır. Besinler konusunda yeterince bilgi sahibi olmama da çocuğun aşırı yemesine sebep olabilir. Diğer bir deyişle eğer çocuk besinlerin vücuduna neler yapabileceğini bilmiyorsa yemeği kontrolsüzce yiyebilir. Çocuğa besinler hakkında bilimsel bilgiler verilebilir. Çocuk ağladığı zaman anne ve baba çocuğa abur cubur veriyorsa çocuk da kendisini iyi hissetmek için abur cubura odaklanır. Dolayısıyla abur cubur yemek kendisini duygusal açıdana tatmin etme yöntemine dönüşür. Bu durumdan kaçınılmalıdır. Çocuğunuzun yaşına oranla ortalama boy ve kilosunu persentil tablosundan takip edebilir, sınırların çok altında ya da çok üstünde olduğu durumlarda çocuk doktorunuza başvurabilirsiniz. Persentil tabloları Türk çocuklarının vücut ağırlığı ve boy uzunluğu standartlarına göre hazırlanmıştır. 6

7 7

8