Dr. Fatih AY Tel: fatihay@fatihay.net

Transkript

1 Bilgisayar Programlama Ders 1 Dr. Fatih AY Tel: fatihay@fatihay.net

2 Bilgisayar Programlamaya C ile Programlamaya Yazılım: Bilgisayarın işlemler yapması ve karar vermesi için yazılan emirler Kontrol Donanım: Bilgisayarı oluşturan bileşenler (klavye, ekran, fare, CD- ROM, hafıza, sabit diskler, işlemciler) 2

3 ünitesi, bilgisayarın bilgileri aldığı kısımdır. Bugünkü bilgisayarlarda bilgi genellikle klavye sayesinde girilir. Bilgisayar Programlamaya C ile Programlamaya Çıkış ünitesi, bilgisayarın bilgi çıkışının alındığı kısımdır. Günümüzde bilgiler genellikle ekranda ya da kağıt üzerinde alınır. Hafıza, bilgisayarın verileri depoladığı kısımdır ve genellikle hafıza ya da birincil hafıza olarak adlandırılır. Aritmetik Mantık Ünitesi (ALU), işlemler yapar ve kararlar verir. Merkezi İşlemci Ünitesi (CPU), bilgisayarın koordinasyonundan ve diğer kısımların kontrolünden sorumludur. Diğer üniteler tarafından kullanılmayan programlar ya da veriler yeniden kullanılana kadar genellikle ikincil hafıza araçlarına (disk) kaydedilir. 3

4 Bilgisayar Programlamaya C ile Programlamaya İşletim sistemleri, bilgisayarlardan en iyi performansı almak ve bilgisayarları en uygun biçimde kullanabilmeyi sağlamak için yazılmış yazılım sistemleridir. 4

5 Bilgisayar Programlamaya Bilgisayar Dilleri C ile Programlamaya 1- Makine Dilleri 2- Assembley Dilleri 3- Yüksek Seviyeli Diller 5

6 Bilgisayar Programlamaya C ile Programlamaya Bir bilgisayar yalnızca kendine ait makine dilini anlayabilir. Makine dilleri genellikle bilgisayara işlemler yaptırabilmek için sayıların belirli dizinlerini içerir (Çoğunlukla bu sayılar 1 ve 0 lara indirgenir). Makine dilleri her makinede farklılık gösterebilir. İngilizce ye yakın kısaltmalar assembley dillerinin temelini oluşturmuştur. Assembler adı verilen programlar bu dilde yazılmış programları makine diline çevirir. Örn İki sayının toplanarak hafızaya alınması LOAD SAYI1 LOAD SAY2 STORE TOPLAM Assembly dili ile yazılmış program 6

7 Bilgisayar Programlamaya C ile Programlamaya 7

8 Bilgisayar Programlamaya C ile Programlamaya Makine Dili Assembly Dili 8

9 Bilgisayar Programlamaya C ile Programlamaya Derleyiciler, yüksek seviyeli dillerle yazılmış programları makine diline çevirir. Yüksek seviyeli diller İngilizce kelimeler ile geleneksel matematik gösterimlerini içerir. Yorumlayıcı programlar, yüksek seviyeli dillerle yazılmış programları derlemeden çalıştırabilirler. Derlenmiş programlar, yorumlanmış programlardan daha hızlı çalışmalarına rağmen, yeni özelliklerin ekleneceği ve hataların düzeltileceği program geliştirme ortamlarında yorumlayıcılar daha çok kullanılırlar. Bir program geliştirildikten sonra derlenmiş sürümü oluşturularak daha verimli çalışması sağlanır. 9

10 Şu ana kadar 150 den fazla programlama dili yapılmıştır. Bilgisayar Programlamaya C ile Programlamaya C ve C++ Basic Pascal C# Java Cobol Perl Python Ada Fortran Delphi 10

11 Bilgisayar Programlamaya C ile Programlamaya C, UNIX işletim sisteminin geliştirme dili olarak bilinir. ANSI C, C programlama dilinin, 1989 yılında Amerika da American National Standards Institute (ANSI) ve tüm dünyada International Standards Organization (ISO) tarafından standart hale getirilmiş sürümüdür. C ile çoğu bilgisayarda çalışabilecek programlar yazmak mümkündür. 11

12 Bilgisayar Programlamaya C ile Programlamaya FORTRAN matematik işlemleri için, COBOL ticari uygulamalar için kullanılır (Eylem odaklı programlar). 12

13 Bilgisayar Programlamaya C ile Programlamaya Yapısal programlama, daha açık, test etmesi, hata ayıklaması ve değiştirilmesi daha kolay programlar yazmak için geliştirilmiş bir yaklaşımdır. PASCAL, yapısal programlamayı akademik çevrelerde öğretmek için geliştirilmiştir. 13

14 Bilgisayar Programlamaya C ile Programlamaya ADA, PASCAL temel alınarak, Amerikan Savunma Bakanlığı tarafından finanse edilmiştir. Çoklu görev, programcıların paralel işler yapabilmesini sağlar. 14

15 Bilgisayar Programlamaya C ile Programlamaya Bütün C sistemleri üç kısım içerir: Ortam, dil ve standart kütüphaneler. Kütüphane fonksiyonları C dilinin kendisinin parçası değildir. Bu fonksiyonlar giriş/çıkış ve matematik hesaplamaları gibi işlemleri gerçekleştirir. 15

16 Editör Program editörde oluşturulur ve diske kaydedilir Bilgisayar Programlamaya C ile Programlamaya Ön İşlemci Derleyici Bağlayıcı Yükleyici Birincil Hafıza Ön işlemci kodları işler Derleyici nesne kodlarını üretir ve diske kaydeder Bağlayıcı nesne kodunu kütüphanelerle birleştirir ve a.out oluşturarak diske kaydeder Yükleyici programı hafızaya koyar CPU Tipik bir C ortamı Birincil Hafıza CPU her komutu çalıştırır. Program çalışırken muhtemelen yeni veri değerlerini kaydeder. 16

17 Bilgisayar Programlamaya C ile Programlamaya Bir programcı, programını ve gerekli düzeltmeleri editör adı verilen programlarla yapar. C dosya isimleri, UNIX tabanlı sistemlerde.c uzantısı ile biter. Derleyici, C programını makine koduna (nesne kodu) çevirir. C önişlemcisi, derlenecek dosyanın içine bazı işaretler yerleştirmek ve dosyalar ekleme gibi önişlemci komutlarını yerine getirir. Bağlayıcı, çalıştırılabilir bir programı oluşturmak için nesne kodu ile fonksiyonları birleştirir. Tipik bir UNIX tabanlı sistemde, C programını derlemek ve çalıştırmak için c komutu kullanılır. Eğer program düzgün biçimde derlenir ve bağlanırsa a.out adında bir dosya oluşturulur. Bu programın çalıştırılabilir halidir. Yükleyici, çalıştırılabilir programı disketten alıp hafızaya gönderir. 17

18 Bilgisayar Programlamaya C ile Programlamaya Sıfıra bölme gibi hatalar program çalışırken ortaya çıkar. Bu sebepten, çalışma zamanı hataları (runtime error) olarak adlandırılır. Sıfıra bölmek genellikle hayati bir hatadır. Hayati hatalar programın, hiçbir çıktı üretmeden aniden sonlanmasına sebep olur. 18

19 Bilgisayar Programlamaya C ile Programlamaya Belli C fonksiyonları (scanf gibi) bilgilerini stdin den alır. stdin genellikle klavyedir. Verinin, stdout sayesinde çıktısı alınır. stdout genellikle ekrandır. stderr hata mesajlarını göstermek için kullanılır. 19

20 Bilgisayar Programlamaya C ile Programlamaya Değişik C sistemleri ve değişik bilgisayarlarda birçok farklılık ortaya çıkabilir. Bu yüzden, taşınırlık program yazarken büyük önem kazanır. C++ nesneye yönelik programlama yeteneklerini içerir. Nesneler gerçek dünyadaki araçları modelleyen yeniden kullanılabilir yazılım parçalarıdır. 20

25 Bilgisayar Programlamaya (Yaklaşık 3-4 dakika) C ile Programlamaya 25

27 Bilgisayar Programlamaya C ile Programlamaya AMAÇLAR C ile basit programlar yazabilmek Basit giriş/çıkış ifadelerini kullanabilmek Temel veri tiplerini tanımak Bilgisayar hafızasını kullanmayı anlamak Aritmetik operatörleri kullanabilmek Aritmetik operatörlerin önceliklerini anlamak Basit karar verme ifadeleri yazabilmek 27

30 30

31 31

32 32

33 33

34 34

35 35

36 36

37 37

38 38

39 39

40 40

41 41

42 42

43 43

44 44

45 45

46 46

47 47

48 48

49 49

50 /* Yorum yazmak için kullanılır. */ Yorum satırını sonlandırmak için kullanılır. (Yorum satırları bilgisayar tarafından işleme tabi tutulmaz) Bilgisayar Programlamaya C ile Programlamaya # işareti ile başlayan satırlar, program derlenmeden önce önişlemci tarafından işlenirler. #inlcude <stdio.h> Önişlemciye standart giriş/çıkış öncü dosyasının içeriğini programa eklemesini söyler. int main() her C programının parçasıdır. main kelimesinden sonraki parantezler main in fonksiyon adı verilen program oluşturma bloklarından biri olduğunu gösterir. C de her program main fonksiyonunu çalıştırarak başlar! Küme parantezi, {, her fonksiyonun gövdesine yazılır. Diğer küme parantezi, }, ise her fonksiyonun sonuna yazılmalıdır. Parantezler arasında kalan parçacığa blok adı verilir. printf ifadesi tırnak içerisindeki ifadeyi ekrana yazdırır. Her ifade ; ile bitmek zorundadır! \ çıkış karakteridir. Sonrasında gelen karaktere göre özel işlem yapar. 50

51 Bilgisayar Programlamaya C ile Programlamaya Çıkış Sırası Tanım \n Yeni satır. İmleç yeni satırın başına gelir. \t Yatay sekme. İmleç bir sonraki sekmeye gelir. \a Alarm. \\ Ters bölü. print f içinde ters bölü karakterini yazdırır. \ Tırnak. printf içinde tırnak karakterini yazdırır. 51

52 Bilgisayar Programlamaya C ile Programlamaya Hafıza Konuları C de Aritmetik Karar Verme: Eşitlik ve Karşılaştırma Operatörleri 52

53 53

55 int programda kullanılan tamsayi1, tamsayi2 ve toplam değişkenlerinin integer tipinde yani tamsayılar olduklarını bilgisayara bildirir. Bilgisayar Programlamaya C ile Programlamaya scanf fonksiyonu, giriş değerini standart girişten alır (klavye). Bu komut biçim kontrol dizesi olarak adlandırılır. %d dönüşüm belirtecidir (d:decimal integer). \ işaretine printf tarafından çıkış karakteri olarak, %d işaretine ise scanf tarafından çıkış dizesi olarak davranılır. scanf in 2. bileşeni & karakteriyle başlar. operatörü olarak adlandırılır. & adres 55

56 UYARILAR ve ÖNERİLER Bilgisayar Programlamaya C ile Programlamaya C de bütün değişkenler, programda kullanılmadan önce bildirilmelidirler. C de bir değişken ismi, geçerli herhangi bir tanıtıcı olabilir. Bir tanıtıcı harf, rakam ve alt çizgi (_) içerebilen karakter serileridir. Tanıtıcılar, rakamla başlayamaz. Tanıtıcılar her uzunlukta olabilir ancak ANSI standardına göre yalnızca 31 karakter önemlidir. Bilgisayar hafızasında depolanan her değişkenin bir ismi, bir değeri ve bir tipi vardır. Yeni bir değer hafıza konumuna yerleştirildiğinde o konumda daha önceden bulunan değerin üzerine yazılır. 56

57 Bilgisayar Programlamaya C ile Programlamaya 1. DERSİN SONU 57