Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Çalışan Sağlığı ve Bilimsel Kapasitenin Güçlendirilmesi Projesi

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Çalışan Sağlığı ve Bilimsel Kapasitenin Güçlendirilmesi Projesi"

Levent Avcı
6 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Çalışan Sağlığı ve Bilimsel Kapasitenin Güçlendirilmesi Projesi Şu anki sunumun yapılmasına imkan tanıyan bu proje, sayılı anlaşma kapsamındaki AB Horizon 2020 Araştırma ve Yenilik Programı'ndan fon desteği almıştır. Bu sunum sadece yazarın görüşlerini yansıtmaktadır. Avrupa Komisyonu nun yetkisi altındaki Araştırma Yürütme Ajansı sunumun içeriğindeki bilgilerin kullanımından sorumlu değildir.

2 PPT 3.2 İstatistik Teorisi 2

3 Öğrenme Hedefleri 1. Vaka, popülasyon, oran, örnek, rasgele gibi temel istatistik kavramlarını açıklamak 2. İnsidans ve prevelans, mortalite ve morbidite arasındaki farkı bilmek 3. İstatistiki tahminler neden ve ne zaman gereklidir i anlamak 4. Tanımlayıcı epidemiyolojiye ilişkin mevcut literatürü yorumlayabilmek 5. İstatistik konusuna eleştirel bakabilmek 3

4 Vaka nedir? sağlıkla ilgili bir durum ya da hadise Meslek Hastalığı İşle ilgili Hastalık İşle ilgili Sağlık Şikayetleri / Bozuk sağlık durumları Vaka: Net bir şekilde tanımlanmalıdır Yapılan tanım standart bir şekilde farklı kişiler tarafından kolaylıkla kullanılabilmeli ve ölçülebilmelidir 4

5 Risk altındaki popülasyon ne demektir? Çalışmada yer alan toplam kişi sayısı - Tüm işçiler - Belli bir bölgede çalışan işçilerin tamamı - Belli bir sanayi sektöründe çalışan işçilerin tamamı - Belli bir meslek, yaş, cinsiyet grubundaki işçilerin tamamı Ulusal veri olmadığı için sıklıkla (rasgele) örnek kullanılır. 5

6 Neden oranlar kullanılıyor? Haziran ayında en az 200 işçi işe dayalı sebeplerden ötürü yaşamını kaybetti 6

7 Neden oranlar kullanılıyor? Belli bir dönemdeki vaka sayısı (nominator) Aynı dönem içerisinde risk altındaki popülasyonda bulunan kişilerin sayısı (denominator) 7

8 Hastalık Görülme Sıklığının Ölçülmesi İnsidans ve Prevelans Prevelans = belirli bir zaman içerisindeki mevcut tüm vakalar sayılır İnsidans = belirli bir zaman periyodu içerisindeki yeni hadiseler sayılır Bu iki ölçüm türünün artıları ve eksileri nelerdir? Bu ölçümler ne zaman kullanılmalıdır? 8

9 Vaka fatalite hızı hastalığın şiddetini ölçer belli bir süre içinde hayatını kaybeden belli bir hastalık ya da duruma sahip vakaların oranı şeklinde tanımlanır. Belli bir süre içinde tanısı konan vakalara dayalı ölümlerin sayısı Aynı süre içinde tanı konmuş vakaların sayısı 9

10 Mortalite ve morbidite Mortalite ya da ölüm oranı vaka fatalite hızı yüksek hastalıkların araştırılmasında faydalıdır Morbidite ya da hastalık oranı, - hastaneye yatış ve hastaneden taburcu kayıtları - ayakta tedavi ve birinci basamak sağlık bakım hizmetleri - (yara tedavisi gibi) uzman hizmetleri - hastalık hadiselerine ilişkin kayıtlar ile ölçülebilir 10

11 İstatistiki tahmin nedir? ABD Hanehalkı geliri 11

12 İstatistiki tahmin nedir? Şekil 4.3 Normal dağılım eğrisi Aritmetik ortalama 12

13 İstatistiki tahmin nedir? İstatistiksel anlamlılık p-değerleri hesaplanır ve bir çıktının rastlantısal belirlendiği dereceyi göstermek için kullanılır p < 0,05 değeri, çıktının rastlantısal faktörlerin bir sonucu olması ihtimalinin %5 in altında olduğunu gösterir p = 0,05 ya da üzeri: çıktı istatistiksel açıdan bir anlam ifade etmez YAYIN YANLILIĞI 13

14 İstatistiki tahmin nedir? %95 Güven aralıkları (CI) p-değeri ile aynı bilgileri verir çıktı = 1,3 ve % 95 CI = 0,9-1,8 gözlenen sonucun gerçek değeri bu güven aralığında kalacaktır 14

15 İstatistiki tahmin neden kullanılır? Popülasyonlar hakkında tahminler yapmak için örnekler kullanılır. Örnek ve popülasyon arasında farklılık olma olasılığı vardır ve sonuç gerçek değeri yansıtmaz. Örnek küçüldükçe istatistiki açıdan anlamlı sonuç elde etmek o kadar zor olur. Büyük örneklerde istatistiki açıdan anlamlı sonuç elde edilmesi daha kolay olacaktır ancak bu sonuçların gerçek hayat ile bir alakası olmayabilir. 15

16 Veriler nasıl sunulmalıdır? Aritmetik ortalamalar, medyanlar ve modlar verinin merkezi eğilimini verir. Aritmetik ortalama: Örnek içinde elde edilen ortalama sonuçtur Medyan: sonuçların yarısı medyanın altında yarısı medyanın üzerindedir 16

17 Veriler nasıl sunulmalıdır? Aritmetik Ortalamalar, medyanlar ve modlar verinin merkezi eğilimini temsil eder Mod Medyan Aritmetik ortalama Mod Medyan Aritmetik ortalama Sola çarpık (eksi çarpıklık) Sağa çarpık (artı çarpıklık) 17

18 Aşırı ölümlerin oranı Derece Veriler nasıl sunulmalıdır Tablo 3.2 Papua Yeni Gine de et tüketimi ile enteretis necrotican hastalığı arasındaki ilişki 11 Hastalık Adı (enteretis necrotican) Eve t Maruziyet (yakın zamanda et tüketimi) Evet Hay ır Toplam Şekil yılında Paris teki sıcak dalgasında ölenlerin sayısı Maksimum sıcaklık Minimum sıcaklık Hay ır Top lam Tablo 2.8 Solunum yolu enfeksiyonlarına bağlı doğrudan standardize edilmiş erkek ölüm oranları ve üç farklı standart popülasyon üzerinden 5 ülke sıralaması Ülke Ülke Yaş-standardize edilmiş oran ( e göre) Segi Avrupalı WHO world Yaş-standardize edilmiş orana göre ülke sıralaması Segi Avrupalı WHO world Avustralya Küba Mauritius Singapur Türkmenistan

19 Veriler nasıl sunulmalı? Tablolar, grafikler ve çizelgeler Tablolar ve çizelgeler basit ve net hatırlaması kolay karmaşık ilişkileri gösterebilir olmalıdır Tablolar, karmaşık veriler için kullanılır Çok özel ya da kesin verileri içerir 19

20 Özet Vakaların sayısını yorumlamak için, risk altındaki popülasyonda bulunan kişi sayısına ve oran hesabına gerek vardır Vakanın görülme sıklığını ölçmek için insidans ve prevelans yöntemlerini kullanabilirsiniz Vaka ölüm oranı hastalığın şiddeti ile ilgili bilgi vermek için kullanılır Vaka ölüm oranı düşük hastalıklarda morbidite oranlarını kullanabilirsiniz İstatistiki tahmin, örneklere ait sonuçların popülasyona yönelik tahmininde kullanılır Rastlantı için p-değerleri ve %95 güven aralıkları kullanılır. 20

21 İstatistik sonuçları ile nasıl yanlış yönlendirme yapılır? İki kişilik ödev Lütfen aşağıdaki adresi ziyaret ediniz ve burada yazılanları okuyunuz. Powerpoint formatında, yorumlaması güç ve hatta yanıltıcı en az iki istatistik örneği hazırlayınız - Bu örnekleri ESPrIT veri havuzunda bulabilirsiniz - veya kendi örneklerinizi hazırlayabilirsiniz Süreniz 30 dakika 21

Benzer belgeler

Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Çalışan Sağlığı ve Bilimsel Kapasitenin Güçlendirilmesi Projesi

Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Çalışan Sağlığı ve Bilimsel Kapasitenin Güçlendirilmesi Projesi Şu anki sunumun yapılmasına imkan tanıyan bu proje, 692188 sayılı anlaşma kapsamındaki AB Horizon 2020 Araştırma