Üst görünüşün elde edilmesi Ön görünüşün elde edilmesi

Transkript

1 1

2 2

3 3

4 Üst görünüşün elde edilmesi Ön görünüşün elde edilmesi 4

5 5

6 A P Y A 1 P 1 Y 1 : ön görünüş : sol yan görünüş : üst görünüş : arka görünüş : sağ yan görünüş : alt görünüş A Y P 6

7 alt sağ ön sol arka üst 7

8 Ancak görünüşleri çizilecek parçaların daha sade ve net anlatımı için ve ölçülendirme yapılacağı zaman taşıma çizgilerinin ortadan kaldırılması gerekir. 8

9 Görünüşleri birbirine bağlayan sürekli dar çizgilere ara çizgi adı verilir. Parçalanın yükseklik ölçüleri (yatay konumdaki ara çizgiler) şekilde görüldüğü gibi T cetveli ile taşınır. 9

10 Genişlik ölçülerini taşıyan ara çizgiler T cetveli üzerine yerleştirilen gönyeyle düşey olarak taşınır. 10

11 Derinlik ölçülerinin üstten görünüşten yandan görünüşe veya yandan görünüşten üstten görünüşe taşınması gerekir. Ölçerek derinlik boyutunun taşınmasında, ara çizgi çizmeye gerek yoktur. Şekilde üstten ve yandan görünüş üzerinde derinlik ölçülerinin taşınması için 45 0 lik gönyenin kullanılması görülmektedir. 11

12 Cetvelle ölçerek derinlik boyutunun taşınmasında ara çizgi çizilmez 12

13 Üç görünüşün arasındaki boşluk eşit alınarak pergel yardımıyla derinlik boyutlarına ait ara çizgilerin çizilmesi görülmektedir. 13

14 Şekilde derinlik boyutunun taşınmasında 45 lik ölçü aktarma çizgisi ile yatay ve düşey ara çizgilerin çizilmesi görülmektedir. Ölçü aktarma çizgisini yeri için üstten görünüşün üst çizgisinden yataya ve yandan görünüşün sol çizgisinden düşey ara çizgisi çizilir. Taşınacak ölçüler yatay ve düşey ara çizgileriyle görünüşlere aktarılır. 14

15 Parça üzerindeki işlemlerin çokluğuna ve özelliklerine göre görünüş sayıları ortaya çıkar. Şekildeki parçanın önden görünüşü çizildikten sonra üstten ve yandan görünüşlerinde perspektiflerde görüldüğü gibi değişik şekiller olabilmektedir. Görünüşlerde farklı yorumlar olmaması için üç görünüşün çizilmesi zorunludur. 15

16 Perspektifi verilen parça önden ve yandan görünüşle anlaşıldığı için üstten görünüşü çizmeye gerek kalmamaktadır. 16

17 Yeterli Görünüşün Seçilmesi 17

18 Parçayı En İyi İfade Eden Görünüş Önden görünüş, esas görünüştür. Üstten ve yandan görünüş önden görünüşe göre çizilir. Önden görünüş, çizilecek parçayı en iyi anlatan, karakteristik özelliklerini belirten ve diğer görünüşlerin kolaylıkla çizilmesine yardımcı olan görünüştür. Şekilde perspektif olarak verilen parçanın, bakış ön yönünde bakılarak çizilen görünüşü ideal önden görünüştür. Çünkü parçanın durumu hakkında fikir vermekte, karakteristik özelliklerini en iyi şekilde açıklamakta ve diğer görünüşlerin çizimine yardımcı olmaktadır. 18

19 Parçaların önden görünüşlerinde bir konsolda olduğu gibi çalışma pozisyonları ve kullanılma konumları da dikkate alınmalıdır. 19

20 Genellikle silindirik parçalar imal edilme pozisyonlarına göre önden görünüşle gösterilir. Genellikle tornalanarak elde edilen; mil, vida, kasnak, dişli çark vb parçalar torna tezgâhına bağlandıkları pozisyonda önden görünüş olarak çizilirler. 20

21 Ayrıca silindirik olmayan bazı parçalar imal edildikleri freze, vargel, matkap vb. tezgâhlarda işlenme durumuna ve markalanmaya esas olan referans düzlemine göre önden görünüşleri çizilir. 21

22 Perspektifi Verilen Parçanın Üç Görünüşünün Çizilmesi 22

23 Görünüşlerin A4 Kâğıdına Yerleştirilmesi Kullanılacak resim kâğıdının seçilmesi için parçanın kaç görünüşünün çizileceği, en büyük üç boyutu ve ölçülendirme yapılıp yapılmayacağı dikkate alınır. Şekilde üç görünüşü çizilecek parçanın perspektifi ve görünüşleri görünmektedir. Görünüşler üzerinde ana boyutlara göre parçanın bir prizma içinde olduğu düşünülür Ana ölçüler olan yükseklik, genişlik ve derinlik değerlerine göre parçanın görünüşleri, dik A4 kâğıdına yerleştirilecektir. Gerekli boşluklar basit bir hesaplamayla bulunduktan sonra üç görünüş çizilir. 23

24 Resim Kâğıtlarının Kullanılma Durumu 24

25 (a) Parçanın çalıştığı yer, geometrik şekil, imalat durumu vb. özellikler dikkate alınarak hangi konumda tutulup çizileceği kararlaştırılır. 25

26 (b) Parçanın karakteristik özelliğini en iyi ifade eden ve en az kesik çizgi verecek olan önden görünüş tespit edilir. Yeterli görünüş sayısı ve bakış yönleri belirlenir. (c) Parçanın üç ana boyutu esas alınarak kullanılacak kâğıt formu belirlenir. 26

27 d) Ön çalışma olarak herhangi bir kâğıt üzerinde görünüşlerin yerleştirilme şekli kroki olarak yapılır. e) Seçilen kâğıt normunun yatay veya dikey kullanılma durumu belirlenerek çizim masasına bağlanır, çerçeve ve antet çizilir. 27

28 (f) Yapılan basit hesaplamayla görünüşlerin kaplayacağı alan, boşluk ve aralıklar tespit edilir (Şekil a). (g) Görünüşlerin ana boyutlarına göre çizilecek dikdörtgenler ve ana kenarlarla eksenler dar çizgilerle kâğıt üzerinde çizilir. (h) Parçanın, varsa simetri eksenleri ve delik eksenleri gösterilir (Şekil b). (i) Daireler, yaylar, teğetler, yatay, düşey ve eğik çizgiler sırayla çizilir (Şekil c). (j) Geometrik çizim yapılarak elde edilecek yaylar, teğetler ve diğer teferruatlar çizilir (Şekil d). (k) Fazlalıklar ve gereksiz çizgiler silinerek görünüşün doğruluğu tespit edilir. Böylece resim dar çizgilerle ortaya çıkmış olur (Şekil e). (l) Bu aşamadan sonra dar çizgilerle çizilmiş olan resim koyulaştırılarak tamamlanır. Bu iş için, aşağıdaki işlemlerin yapılması gerekir. (m) Öncelikle daireler ve yaylar koyulaştırılır (Şekil f). (n) Sonra yatay, dikey ve eğik çizgilerin tamamı sırasıyla koyulaştırılır, kesik çizgiler netleştirilerek çizim tamamlanır (Şekil g). 28

29 Bir Görünüşle İfade Edilen Parçalar Kalınlığı değişmeyen parçalar, silindir, koni, küre ve kare kesitli prizma gibi parçalar ile bazı profiller bir görünüşle ifade edilebilirler. Bu parçaların üçüncü boyutları açıklamalar ve sembollerle gösterilir. Silindir, koni vb. geometrik çizimler (Ø), kare tabanlı prizma vb. cisimlerde ( ), kürelerde (SØ, SR), kalınlığı aynı olan parçalarda (t), vidalarda (M, W, Tr, Ts, Yv), profillerde ise (L, I, U, T ) işaret ve semboller kullanılır. 29

30 Genellikle basit parçaların biçim ve boyutlarını göstermek için iki görünüş yeterlidir. Görünüşler ortak şekiller bakımından yanlış anlamaya sebep vermemelidir. İki görünüşle ifade edilen parçalarda, önden ve üstten veya önden ve soldan görünüş çizilmelidir. 30

31 Üç Görünüşle İfade Edilen Parçalar Karışık şekilli makine parçaları için iki görünüş yeterli olmaz. Parçanın görünüşlerle anlatımında belirsizlikler olduğu zaman görünüş sayısı arttırılır. Şekilde perspektifi ve üç görünüş çizilmiş bir parça görülmektedir. Burada, görünüşlerden birisinin eksik olması durumunda, parçanın net olarak anlatılması mümkün değildir. 31