Doğu Akdeniz Üniversitesi Bilgisayar ve Teknoloji Yüksek Okulu Bilgi Teknolojileri ve Programcılığı Bölümü DERS 8 GİRİŞ, ÇIKIŞ BİRİMLERİ

Transkript

1 Doğu Akdeniz Üniversitesi Bilgisayar ve Teknoloji Yüksek Okulu Bilgi Teknolojileri ve Programcılığı Bölümü DERS 8 GİRİŞ, ÇIKIŞ BİRİMLERİ

2 Kullanıcının bilgisayara komut ve veri girişi yapılmasını, bilgisayarın da kullanıcıya uyarı ya da sonuçları iletmesini sağlayan birimleridir. Giriş ve çıkış birimlerinin başlıcaları: Klavye Fare Tarayıcı Mikrofon Ekran Yazıcı Hoparlör 2/24

3 Klavye, en sık kullanılan giriş birimidir. Klavyeler üzerinde beş tuş grubu bulunur: 1. Fonksiyon tuşları 2. Daktilo tuşları 3. Nümerik tuşlar 4. Yön tuşları 5. Özel Görevli tuşlar Klavyenin bağlantı yeri ve kablosu aracılığı ile klavyeden vurulan tuşların bilgisi işlemciye ulaşır ve işlemci de bunu ana bellek aracılığıyla uygulamaya koyar. Günümüzde kablosuz klavyeler de geliştirilmiştir. 3/24

4 F ve Q olmak üzere iki tür klavye kullanılmaktadır. F-klavyeler, harflerin Türkçedeki kullanım sıklığına göre, Q-klavyeler ise, harflerin İngilizcedeki kullanım sıklığına göre dizayn edilmiştir. 4/24

5 Fonksiyon Tuşları Bu tuşlar her programda ve işletim sisteminde farklı görevler almıştır. F1 den F12 ye kadar olan tuşlardır. Genel olarak F1 yardım kısayolu olarak kullanılmaktadır. Daktilo Tuşları Bu bölümde A ile Z arası harfler ile 0 ile 9 arası rakamlar ve!, ^,, ;, :,?, * gibi işaret tuşları bulunur. 5/24

6 Nümerik Tuşlar Bu kısımda 0 ile 9 arası rakamlar ile bazı özel fonksiyonlar bulunur. Rakamlar Num Lock tuşu basılı ve ışık yanık ise çalışır. Bu tuş kapatılıp ışık söndüğünde bu tuşlara ait diğer fonksiyonlar çalışmaya başlar. Yön Tuşları Daktilo tuşları ile nümerik tuşların arasında ve klavyenin alt kısmında yer alırlar. İmleci sağa, sola, yukarı ve aşağıya hareket ettirmekte kullanılırlar. 6/24

7 Özel Görevli Tuşlar Bunlar klavyenin değişik kısımlarında yer alırlar. İmlecin bulunduğu yerden sola doğru tek tek silen Backspace, imlecin bulunduğu yerden sağa doğru tek tek silen Delete, harflerin büyük ya da küçük yazılmasını sağlayan Caps Lock, yazı yazarken kelimelerin arasında boşluk bırakmaya yarayan Space Bar gibi tuşlardır. Bunların dışında imlecin ekrandaki hareketliliğini sağlayan Home, End, Page Up, Page Down tuşları ile Ctrl, Alt, AltGr, Tab ve Enter gibi tuşlar da bulunmaktadır. 7/24

8 Fare, bağlı bulunduğu kabo aracılığı ile ekranda çeşitli noktaları çeşitli biçimlerde uyararak bilgisayara bilgi ya da tercihlerin iletilmesini sağlayan cihazdır. Günümüzde kablosuz fareler de geliştirilmiştir. Yol faresi, iz topu, optik fare, lazer fare ve touchpad (dokunmatik) fare adını alan farklı özelliklere sahip fareler vardır. 8/24

9 Yol Faresi Farenin altında bulunan ve farenin hareket ettirilmesi sırasında masaya temas eden top döner. Topun dönmesi mekanik olarak, bu dönmeyi algılayan silindirler aracılığıyla bilgisayara aktarılır. İz Topu Yol faresi ile aynı prensipte çalışır. Tek farkı, farenin topunun altta değil üstte olması ve parmak ile hareket ettirilmesidir. 9/24

10 Optik Fare Bu farelerde mekanik unsurlar yoktur. Altlarında bulunan LED'in yaydığı ışığın yansıması ile hareketi algılarlar. Lazer Fare Bu tür fareler altlarında bulunan lazer ışık kaynağının yaydığı ışıklar vasıtasıyla hareketi algılarlar. İmleç hareketlerine çok yüksek hassasiyet isteyenler için uygun bir seçenektir. 10/24

11 Touchpad (Dokunmatik Fare) Touchpad birimi genellikle dizüstü bilgisayarlarda görülür. Dizüstü bilgisayarlarının klavyelerinin hemen alt tarafında bulunur. Kullanıcı parmağını temas ettirerek işaretçinin hareketi sağlanır. Tıklama işlemi parmakla iki kez vurma ile sağlanır. 11/24

12 Bir tarayıcı, fotoğraf, gazete kupürü gibi resim veya grafikleri sayısallaştırabilmenizi sağlar. Tarayıcıların çalışma ilkeleri basittir: Taranacak nesne (kağıt), üst tarafından alta doğru satır satır ışığa duyarlı elektronik elemanlar tarafından taranarak sayısallaştırır. Taramanın daha iyi yapılabilmesi için nesne, bir ışık kaynağı ile aydınlatılır. Taranması istenen görüntü, üzerinden ışık kaynağı geçtikten sonra bir mercek aracılığıyla, fotoelektrik hücrelerden oluşmuş bir görüntü algılayıcı (image sensor) üzerine düşürülür. Değişen voltajlarda elektrik impals üreten bu algılayıcı, daha ışıklı ve daha açık tonlardaki desenleri yüksek voltajla, koyu desenleri ise düşük voltajla gösterir. 12/24

13 Tarayıcıların çalışma ilkeleri basittir: Analog voltaj sinyali, bir tür modem gibi işleyen analog-sayısal dönüştürücü yongası ile sayısallaştırılarak PC nin belleğine aktarılır. Sinyaller, görüntü dosyası formatında disk ortamına kaydedilir. Daha sonra bu dosya üzerinde görüntü programları ile işlem yapılabilir. 13/24

14 OCR (Optical Character Recognition) Optik Karakter tanıma Tarayıcıların getirdiği yeni bir olanak, görüntüler gibi yazıların da kağıttan bilgisayara aktarılmalarını sağlamalarıdır. Ancak, tarayıcı ile PC ye aktarılan bir grafik dosyasına yazılan metinler, bilgisayar tarafından resim olarak görülür. Bir fotoğraftan farkı olmayan grafik dosyasının içindeki yazılar, OCR (Optical Character Recognition; Optik karakter tanıma) adı verilen programlar vasıtasıyla çözümlenip metin dosyalarına çevrilir. Böylece kağıt ortamındaki bir yazı, insan eliyle herhangi bir müdahaleye ve klavyeden tekrar veri girişine gerek kalmadan bilgisayara aktarılabilir. OCR programıyla metinlere dönüştürülen yazı üzerinde istenen şekilde işlem yapılabilir. Üstelik, yazıların görüntü dosyası olarak değil de metin dosyası olarak saklanması diskte çok daha az yer gerektirir. 14/24

15 Mikrofon, ses dalgalarını elektriksel titreşimlere çeviren, elektroakustik bir cihazdır. Bütün mikrofonlar ses dalgalarına tepki gösteren çeşitli şekillerde yapılmış diyafram ya da benzeri bir elemana sahiptir. Mikrofona gelen ses dalgaları diyaframa çarpar ve ses basıncındaki değişikliklere göre diyafram içe veya dışa doğru hareket ederek mekanik titreşim yapar. Bu titreşimler sonucunda mikrofonun çıkış uçlarında bir gerilim meydana gelir. 15/24

16 İlk bilgisayarlarda ekran (monitör) denen bir birim yoktu. Ekran yerine bilgisayarlar direk olarak yazıcılara bağlanmıştı. Bu nedenle kullanıcılar bilgisayarda oluşturdukları her belgeyi anında yazıcıdan alıyorlar, daha sonra kullanmak üzere onları saklayamıyorlardı li yıllarla birlikte ekranlar yaygınlaştı. Böylece, kullanıcılar oluşturdukları belgeleri saklama ve onları tekrar kullanma kolaylığına kavuştular. Ayrıca, sürekli çıktı almaktan dolayı ortaya çıkan kağıt israfı da önlenmiş oldu. 16/24

17 Ekran, bilgisayarın mikroişlemcisinden gönderilen sinyalleri gözün görebileceği şekilde görüntüye dönüştüren cihazdır. Yani CPU ve ekran kartı tarafından işlenilen bilgilerin kullanıcıya iletildiği ortamdır; bir çıkış birimidir. Günümüzde ekranlar 4 çeşitdir: 1. CRT monitör: En eski monitor tipidir, çok yer kaplar, enerji tasarrufu yok denecek kadar azdır. İçerisinde bukunan üç ayrı ışın tabancasından çıkan ışınlar renk hüzmesinde süzülerek aliminyum kaplı fosforik yapıya çarpar ve renk olur, bu şekilde görüntü oluşur. 17/24

18 Günümüzde ekranlar 4 çeşitdir: 2. LCD monitör: Enerji tasarrufu sağlar, kullanım kolaylığı sağlar ve sıvı kristal yapı barındırır. Florasan lambadan çıkan ışınlar bu sıvı kristaldan geçer, renk plazmasından süzülür ve pixel'e renk verir, bu şekilde görüntü oluşur. 18/24

19 Günümüzde ekranlar 4 çeşitdir: 3. Plazma monitör: Plazma monitorlerde iyon dengesi olan bir plazma ortam bulunur. Bu iyon dengesi görüntü oluşumu sırasında bozulur ve iyonlar bir üst seviyeye geçer. Tekrar dengelenen iyonlar bir alt seviyeye geçerken ışık enerjisi oluşturur. Bu ışık renk plazmasından geçerek pixel'e renk verir, böylelikle görüntü oluşur. 19/24

20 Günümüzde ekranlar 4 çeşitdir: 4. LED monitör: Led ekran adından da anlaşılacağı gibi ledlerin bir araya gelmesinden oluşmaktadır. Bu ledler elektronik çipler tarafından kontrol edilirek ışık gücü azaltılır veya çoğaltılır. Bu sayede her ledden farklı ışık güçleri elde edilir. Her piksel en az 3 ledden oluşur. Bu ledler özel kontrol sistemleri sayesinde farklı ışık gücünde ayarlanarak farklı renkler elde edilir. Yan yana gelen pikseller görüntü üzerindeki renk koduna göre ayarlanarak görüntüyü oluşturur. 20/24

21 Bilgisayardaki bilgilerin kağıt üzerinde gösterilmesini sağlayan çıkış birimlerinden en önemlisi yazıcılardır. Yazıcılar basımda kullandıkları teknolojiye göre genel olarak 3 sınıfa ayrılırlar: 1. Nokta Vuruşlu Yazıcılar: Bu tür yazıcılar, bir sutün halinde dizilmiş iğnelerin mürekkepli şeride vurması yardımıyla, kağıt üzerinde noktalar oluşturulur. Nokta Vuruşlu Yazıcılar tarafından üretilen belgelere büyüteçle bakacak olursanız, her harfin noktalardan oluştuğunu gözlemleyebilirsiniz. Her harf farklı nokta kombinasyonlarından oluşur. Nokta vuruşlu yazıcılar son derece yavaş olmalarına karşın ucuz olmaları sebebiyle özellikle devlet dairelerinde yaygın şekilde kullanılırlar. 21/24

22 Bilgisayardaki bilgilerin kağıt üzerinde gösterilmesini sağlayan çıkış birimlerinden en önemlisi yazıcılardır. Yazıcılar basımda kullandıkları teknolojiye göre 3 sınıfa ayrılırlar: 2. Mürekkep Püskürtmeli Yazıcılar: Mürekkep püskürtmeli yazıcılar, resmi ve karakterleri oluşturmak için vuruşsuz bir yöntem kullanırlar. Yazıcı kafası kağıda değmez. Bunun yerine kafa, kağıda mürekkep damlacıkları püskürtür. Mürekkebi kafadan ileri doğru püskürtmek için iki yöntem kullanılır. Isıl Kabarcık püskürtme (Thermal Bubble Jet) yöntemi ve pieozo elektrik yöntemi. Evlerde kişisel kullanım için uygun bir teknolojidir. 22/24

23 Bilgisayardaki bilgilerin kağıt üzerinde gösterilmesini sağlayan çıkış birimlerinden en önemlisi yazıcılardır. Yazıcılar basımda kullandıkları teknolojiye göre 3 sınıfa ayrılırlar: 3. Lazer Yazıcılar: Lazer yazıcılar vuruşsuz bir yöntem kullanırlar. Lazer yazıcılarda kullanılan baskı yöntemi fotokopi makinesindekine benzer. Lazer yazıcılar satır satır yazmak yerine sayfa sayfa yazarlar. Lazer yazıcı bütün sayfayı bir kerede basmak için geniş bir bellek kullanır. Lazer yazıcılardaki ROM basılacak dökümanın tam sayfa bir haritasını oluşturur. 23/24

24 Hoparlör, elektrik akımı değişimlerini ses titreşimlerine çeviren alettir. Farklı çeşitlerde hoparlörler bulunabilir. En az bir sağ bir de sol olmak üzere çift halinde bulunurlar. Bunun yanında 2+1, 4+1, 5+1 ve 7+1 hoparlör de piyasada satılmaktadır. +1 terimi, hoparlörlerin yanında bir de subwoofer olduğu anlamındadır. 2, 4, 5 ve 7 rakamları ise hoparlör sayısını belirtmektedir. 4 ve üzeri sayıdaki hoparlör setlerini, bulunduğu odanın içine düzgün yerleştirip gerçeğe yakın sesler duymak mümkündür. 24/24