Hidroloji: u Üretim/Koruma Fonksiyonu

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Hidroloji: u Üretim/Koruma Fonksiyonu"

Berna Solak
8 yıl önce
İzleme sayısı:

dolmasını önleme gibi etkileriyle, yine ormanların su miktar ve kalitesini yükseltme, her çeşit olumsuz

1 Hidroloji: u Üretim/Koruma Fonksiyonu Ormanların yağışlardan yararlanmayı artırma, su ekonomisini düzenleme ve sürekliliğini sağlama, su taşkınlarını önleme, dere, nehir, bent, baraj, su kanalı ve benzeri tesislerin dolmasını önleme gibi etkileriyle, yine ormanların su miktar ve kalitesini yükseltme, her çeşit olumsuz etkilere karşı su kaynak ve tesisini koruma Not: Ormanlık havzalar içme suyu, sulama suyu ve endüstriyel suyun %75ini oluşturur

Su Potansiyelimiz Orman ve Su İşleri Bakanlığı Bülteni: 21.11.2014 Türkiye de kişi başına düşen yıllık su miktarı: 1.454 m 3 tür.

2 Su Potansiyelimiz Orman ve Su İşleri Bakanlığı Bülteni: Türkiye de kişi başına düşen yıllık su miktarı: m 3 tür. Yıllık kullanılabilir su potansiyelimiz 112 milyar m 3 ün 44 milyar m 3 ünü (%40) kullanıyoruz. 32 milyar m 3 ü (%73) sulama suyu, 7 milyar m 3 ü içme-kullanma suyu 5 milyar m 3 ü ise sanayi suyu

Yıllık kullanılabilir su potansiyelimiz 112 milyar m 3 ün 44 milyar m 3 ünü (%40)

3 Su Üretimi Kanuniyetleri Orman ekosistemleri diğerlerine göre daha az su üretimi gerçekleştir (çünkü daha yüksek intersepsiyon/transpirasyon oranları vardır) Suyun depolanması, tutulması, ve yeraltı su kaynaklarını beslemesi açısından pozitif katkıları vardır Doğal ormanlar yapay ormanlara göre avantajlıdır. Ölü örtü tabakasının su tutma kapasitesi yüksektir. Baltalıkların su verimleri yapraklı koru ormanlarından daha fazladır Aynı yaşı ormanların su verimleri seçme ormanlarından daha yüksektir. İçme suyu için seçme-devamlı ormanlar daha avantajlıdır Yaş, sıklık ve gelişim çağları arttıkça yıllık evapotranspirasyon oranı artar su verimi azalır.

Ölü örtü tabakasının su tutma kapasitesi yüksektir.

4 Su Üretim/Koruma Fonksiyonu Amaç: Yağışın toprak erozyonuna neden olmadan topraklarda depo edilmesi ve akarsulara geçerek barajlara/su toplama alanlarına ulaşmasıdır. Orman ekosistemlerinin bir havzadaki su verimi/kalitesi üzerine etkileri: Diğer arazi kullanım şekilleri Bitki formasyonları İşletme şekilleri, Orman formları ve Meşcere yapıları açısından değerlendirilmelidir

Orman ekosistemlerinin bir havzadaki su verimi/kalitesi üzerine etkileri: Diğer arazi

5 Mihalıçcık, Eskişehir Aralık 2014, Bursa, EZB İstanbul, 2007 Su Üretim/Koruma Fonksiyonu ÖLÇÜT GÖSTERGE MÜDAHALELER Bitki örtüsü Ağaç türü, göğüs yüzeyi, ağaç sayısı, kapalılık Konumsal özellikler Eğim, Toprak permeabilitesi, Toprak derinliği Havza Özellikleri Dere sıklığı, Drenaj yoğunluğu, Form faktörü, Havza alanı Göğüs yüzeyini düzenleyici aralama kesimleri, su üretiminin artırılmasına yönelik gençleştirme çalışmaları, uygun türlerde devamlı orman Evaporasyon, intersepsiyon ve transpirasyonu düzenleyecek şekilde yapılacak bakım müdahaleleri Meşcerelerin mümkün olduğunca yaşlandırılarak, yaprak yüzey indeksi, ölü örtü ve toprağa ulaşan yağış açısından uygun koşulların oluşturulması

düzenleyici aralama kesimleri, su üretiminin artırılmasına yönelik gençleştirme çalışmaları, uygun türlerde devamlı orman Evaporasyon, intersepsiyon ve transpirasyonu

6 Su üretimi Ölçüt ve Göstergeler (Tebliğ) İçme suyu sağlanan ve gelecekte sağlanacak alanlar, İlgili kurum, kuruluş veya uzmanlarca belirlenmiş, teklif edilmiş içme suyu toplama havzaları, Taban suyu biriktirme (saklama) alanları olarak belirlenen alanlar Baraj, göl-göletlerin su toplama havzalarında eğimi %60ın altındaki ormanlar Birikinti göllerine akan dere ve ırmakların yamaçlarındaki ormanlar Ilıca, kaplıca etrafındaki ormanlar, Su koruma/faydalanma alanları «su toplama havzaları» şeklinde dikkate alınır

alanlar Baraj, göl-göletlerin su toplama havzalarında eğimi %60ın altındaki ormanlar Birikinti göllerine akan dere ve ırmakların

7 Sakarya barajı, Mihalıçcık, Eskişehir Aralık 2014, Bursa, EZB İstanbul, 2007 Su Üretimi Fonksiyonu 1. Su miktarı: Yüzeysel akışa geçen su, kullanma/endüstriyel su 2. Su kalitesi: İçme suyu

Suları Yağış Yüzeysel Akış Göller&Dereler Hidrolojik Döngü Giren Yağış (P)

8 Su Üretimi A=Y-(B+TS) Y: Yağış (mm) A: YüzeyselAkış (mm) B: Buharlaşma (mm) TS: Toprak Suyu (mm) Bulutlar İntersepsiyon Transpirasyon Evaporasyon Yer altı Suları Yağış Yüzeysel Akış Göller&Dereler Hidrolojik Döngü Giren Yağış (P) Memba Yağış İstasyonunda Su Toplama Havzası Q=f(P) Çıkan Akım (Q) Kontrol Kesitinde

Su Üretimi (ton)... Aralık 2014, Bursa, EZB İstanbul, 2007 Kullanma suyu üretimi (bol su) 400 350 300 250 200 150 100 50 0 WP 282.77* e Yapraklı İbreli 0.

9 Su Üretimi (ton)... Aralık 2014, Bursa, EZB İstanbul, 2007 Kullanma suyu üretimi (bol su) WP * e Yapraklı İbreli * BA WP Göğüs Yüzeyi (m2) * e * BA WP: Su Üretimi; BA: Göğüs Yüzeyi; e: Kapalılığı kırılmış, (%50ye kadar) aynı yaşlı maktalı orman uygun; ancak erozyona dikkat!!!!

150 100 50 0 WP 282.77* e Yapraklı İbreli 0.

10 Kaliteli Su Üretimi S=Su verimi t=yaş Sonuç: değişik yaşlı ve tabakalı orman kuruluşu gerekir Aralık 2014, Bursa, EZB İstanbul, 2007

Rüzgar Devrikleri Hidrolojik fonksiyonu gözetilerek Balçova Havzasında koruma altına alınmış 150 yıllık kızılçam ormanı içerisindeki yaklaşık 15 hektarlık alandaki ağaçlar köklerinden koparak

11 Rüzgar Devrikleri Hidrolojik fonksiyonu gözetilerek Balçova Havzasında koruma altına alınmış 150 yıllık kızılçam ormanı içerisindeki yaklaşık 15 hektarlık alandaki ağaçlar köklerinden koparak birbirlerinin üstüne yığılmış bölgeye çıkan yol ağaç enkazlarından kapanmış durumdaydı. İzmir-Narlıdere Balçova Barajı havzası Ali Onbaşı Deresi Mevkii, 24 Ocak 2011 Aralık 2014, Bursa, EZB İstanbul, 2007

birbirlerinin üstüne yığılmış bölgeye çıkan yol ağaç enkazlarından kapanmış durumdaydı.

12 Artım Karbon Depolama CB =φ(v k -V k 1 +H k ) CE k Toprak Üstü Biokütle Üretim Ormandan Ayrılan Biokütle Ölü Örtü Doğal Kayıplar Ormanda Kalan Biokütle Ayrışma Toprak Altı Biokütle Solunum

13 Karbon (C) sunumuna geç Aralık 2014, Bursa, EZB İstanbul, 2007

CO2 in küresel ısınmadaki payı %55-80 Karbon Depolama (φ) TÜBK İbreli = (Hacim x 1,22) x 0,496 (Biyokütle, Kuru Ağırlık) TÜBK Yapraklı = (Hacim x 1,24) x 0,638 TABK Verimli İbreli = TÜBK x 0,29

14 CO2 in küresel ısınmadaki payı %55-80 Karbon Depolama (φ) TÜBK İbreli = (Hacim x 1,22) x 0,496 (Biyokütle, Kuru Ağırlık) TÜBK Yapraklı = (Hacim x 1,24) x 0,638 TABK Verimli İbreli = TÜBK x 0,29 TABK Bozuk İbreli = TÜBK x 0,40 TABK Verimli Yapraklı = TÜBK x 0,24 TABK Bozuk Yapraklı = TÜBK x 0,46 TÜBK: Toprak Üstü Biyokütle (ton) TABK: Toprak Altı Biyokütle (ton) TBK: Toplam Biyokütle (ton)

0,29 TABK Bozuk İbreli = TÜBK x 0,40 TABK Verimli Yapraklı = TÜBK x 0,24 TABK Bozuk Yapraklı =

15 TÜK İbreli = TÜBK x 0,51 TAK Yapraklı = TÜBK x 0,48 ÖODK İbreli = TÜK x 0,01 ÖODK Yapraklı = TÜK x 0,01 ÖÖRK İbreli Verimli = 22 Ton/ha ÖÖRK İbreli Bozuk= 6 Ton/ha ÖÖRK Yapraklı Verimli= 13 Ton/ha ÖÖRK Yapraklı Bozuk= 2 Ton/ha TK= TÜK + TAK + ÖODK + ÖÖRK TÜK: Toprak Üstü Karbon (ton) TAK: Toprak Altı Karbon (ton) ÖODK: Ölü Odundaki Karbon (ton) ÖÖRK: Ölü Örtüdeki Karbon (ton) TK: Toplam Karbon (ton) (Tüm Orman Ekosistemi İçin) Aralık 2014, Bursa, EZB İstanbul, 2007

TÜK + TAK + ÖODK + ÖÖRK TÜK: Toprak Üstü Karbon (ton) TAK: Toprak Altı Karbon (ton) ÖODK: Ölü Odundaki Karbon (ton)

16 Karbon Depolama (φ) TÜK TAK A1: Yapraklı Verimli alan (ha) A2: YapraklıBozuk Alan (ha) A3: İbreli Verimli Alan (ha) A4: İbreli Bozuk Alan (ha)

17 Oksijen Üretimi CO 2 (264 g) Fotosentez O 2 = 193/264*CO 2 + H 2 O (108 g) C 6 H 12 O 6 (180 g) + O 2 (193 g) OKSMİK = [(TÜBK + TABK) x 1,2] TÜBK: Toprak Üstü Biyokütle (ton) TABK: Toprak Altı Biyokütle (ton) OKSMİK: Oksijen Miktarı (ton)

Benzer belgeler

Fonksiyonlara göre dağılım

Fonksiyonlara göre dağılım (2004 OBM çalışmalarına göre) 2008 yılında; 1,451,047 ha alan KORUYUCU özelliği ile korumaya 0,613,626 ha alan su havzalarını korumaya 1,832,770 ha alan toprak korumaya Biyoçeşitlilik