KABUL EDİLMEZLİK KARARI

Transkript

1 Priştine, 15Ocak 2013 Nr. Ref.: RK 384/13 KABUL EDİLMEZLİK KARARI Başvuru No: KI49/11 Başvurucu Ibrahim Sokoli Kosova Yüksek Mahkeme nin Rev. nr. 362/2009 sayı 4 Şubat 2011 sayılı kararı hakkında anayasal denetim başvurusu KOSOVA CUMHURİYETİ ANAYASA MAHKEMESİ Mahkeme Heyeti: Enver Hasani, Başkan Ivan Čukalović, Başkanvekili Robert Carolan, Üye Altay Suroy, Üye Almiro Rodrigues, Üye Snezhana Botusharova, Üye Kadri Kryeziu, Üye Arta Rama-Hajrizi Başvurucu: 1. Başvurucu, Kaçanik mukimi Bay Ibrahim Sokoli dir.

2 İtiraz Edilen Karar 2. Kosova Yüksek Mahkeme nin Rev. nr. 362/2009 sayı 4 Şubat 2011 sayılı kararıdır. İlgili Hukuk 3. Kosova Cumhuriyeti Anayasası nın (bundan sonra: Anayasa) fıkrası, 03/L-121 sayı ve 15 Ocak 2009 tarihli Kosova Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi Hakkında Yasa nın (bundan sonra: Yasa) 20. maddesi, 22.7 ve 22.8 fıkraları ile Kosova Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü nün (bundan sonra: İçtüzük ) 56. kuralı 2. fıkrası. Başvurunun Konusu 4. Başvurunun konusu, başvurucunun işvereni tarafından yazılı bir karar olmaksızın şifahen işyerinin değiştirilmesi ve başvurucunun iş deneyimi ve kalifiyesiyle bağdaşmayan yeni işyerinin belirlenmesidir. Başvuru Süreci 5. Başvurucu 14 Nisan 2011 tarihinde Kosova Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi ne (bundan sonra: Mahkeme) başvurmuştur. 6. Başkan ın 19 Nisan 2011 tarih ve GJR. KI49/11 sayılı kararıyla Üye Altay Suroy raportör yargıç olarak görevlendirilmiştir. Başkan ın aynı tarih ve KSH. KI49/11 sayılı kararıyla üyeler Robert Carolan (başkan), Almiro Rodrigues ve Kadri Kryeziu dan oluşan Ön İnceleme Heyeti belirlenmiştir. 7. Başvurucuya 25 Ocak 2012 tarihinde başvurunun kaydedildiği bildirilmiştir. Aynı tarihte başvuruya ilişkin tebligat Kaçanik Belediyesi ne, Kaçanik Belediye Mahkemesi ne ve Kosova Yüksek Mahkemesi ne gönderilmiştir. 8. Ön İnceleme Heyeti 5 Aralık 2012 tarihinde raportör yargıcın raporunu inceledikten sonra tam kadroda toplanan Mahkeme Heyeti ne başvurunun kabul edilmezliğine ilişkin öneri sunmuştur. Başvurucu Tarafından Teslim Edildiği Şekilde Olguların Özeti 9. Başvurucu, Kaçanik Aile Hekimliği Ana Merkezinde (bundan sonra: AHAM) 1997 yılından itibaren diş teknisyeni olarak görev yapmaktaydı. 10. Kaçanik AHAM de 2007 yılında yapılan yeni düzenlemelere göre yazılı karar olmaksızın başvurucuya şifahen işyerinin değiştirildiği bildirilmiştir. Başvurucu AKÇANİK AHAM Yönetim Kurulu na itiraz etmiştir. 11. Kaçanik AHAM Yönetim Kurulu nun 20 Şubat 2007 tarih ve 180 sayılı kararıyla başvurucunun itirazı reddedilip başvurucuya şu seçeneklerden birini kabul etmesi teklif edilmiştir: 1) Diş hekimi asistanlığı, 2) Bilgi işlem memurluğu ve 3)Şoförlük. 12. Başvurucuya yazılı karar verilmeksizin 1 Nisan 2007 tarihinde maaşı kesilip maaş bordrosunda adının yazılı olması gereken haneye PP yazılmıştır. Bu da ücretsiz izin anlamına gelmekteydi. Bu yapılanlara karşı başvurucu Kaçanik Belediyesi İtiraz Komisyonu nezdinde şikayetçi olmuştur. 2

3 13. Kaçanik Belediyesi İtiraz Komisyonu başvurucuya yasal süre içerisinde cevap vermemiştir. Başvurucu, Kosova Bağımsız Denetleme Kurulu na (bundan sonra: KBDK) şikayet dilekçesi vermiştir. 14. KBDK nin 18 Eylül 2007 tarihinde çıkarttığı 2081/07/07 sayılı kararla: 1) başvurucunun şikayetini kısmen onamış, 2) dosyanın yeniden incelenmesi için Kaçanik Belediyesi İtiraz Komisyonu na iade etmiş ve 3) Kaçanik Belediyesi İcra Müdürünü başvurucunun itirazı hakkında karar alması için İtiraz Komisyonu na yetki vermesini emretmiştir. 15. Belediye İtiraz Komisyonu nun 9 Kasım 2007 tarih ve 566/07 sayılı kararıyla başvurucunun talebi kabul edilmiş ve başvurucunun kalifiyesine uygun olan diş hekimliği araçlarının bakımını yapan teknisyen görevine getirmiştir; ancak bu karar Kaçanik Belediyesi nin yetkili organı tarafından icra edilmemiştir. 16. Başvurucu 8 Şubat 2008 tarihinde Kaçanik Belediyesi ne dava açarak bu mahkemenin 30 Mayıs 2008 tarih ve C. nr. 32/08 sayılı kararıyla: 1) başvurucunun dava dilekçesinin tamamını onamış, 2) Kaçanik Belediyesine başvurucuyu kalifiyesine uygun bir işyerine iadesini emretmiş, 3) başvurucunun 1 Nisan 2007 tarihinden itibaren ödenmemiş maaşlarını Kaçanik Belediyesi tarafından ödenmesi emredilmiştir. 17. Kaçanik Belediyesi yukarıda mezkur karara Priştine Bölge Mahkemesi nde itiraz etmiştir. Priştine Bölge Mahkemesi nin Ac. nr. 1014/2008 sayı ve 12 Mart 2009 tarihli kararıyla Kaçanik Belediyesi nin itirazı temelden yoksun olarak reddedilmiş ve Kaçanik Belediye Mahkemesi nin kararı onanmıştır. 18. Bölge Mahkemesi nin bu kararına karşı Kaçanik Belediyesi Kosova Yüksek Mahkemesi nezdinde revizyon başvurusunda bulunmuş, Yüksek Mahkeme Rev. nr. 362/2009 sayı ve 4 Şubat 2011 tarihli kararla Kaçanik Belediyesi nin revizyonu kabul edilip Priştine Bölge Mahkemesi ve Kaçanik Belediye Mahkemesi kararlarını değiştirmiştir. 19. Yüksek Mahkeme karar gerekçesinde şunu belirtmiştir: dava dosyasından davacının (başvurucu) davalıda 1973 yılından itibaren çalışmakta olduğu ve Ocak 2007 deki yeni düzenlemelerden şifahen işyerinin değiştirildiği belirtilmiş, yazılı herhangi bir karar verilmemiştir başvurucuya diş hekimi asistanlığı, bilgi ilşem memurluğu ve şoförlük teklif edilmiş, AHAM Müdürü kararıyla gelirlerin ödenmesiyle ilgili bütçe imkanları göz önünde bulundurularak davacının işyeri diş teknisyeni olarak değiştirilmiş olduğu anlaşılmaktadır. bu durumdan hareketle Yüksek Mahkeme, alt derece mahkemelerinin olgusal durumu tam tespit ettiği, ancak davacının dava dilekçesini temellendirilmiş olarak yanlış tespit ettikleri görüşündedir. Bu, davacının işyeri değişikliğinin maaşlarla ilgili bütçe imkanları çerçevesinde yapılmış olduğundandır. Bundan başka dava dosyasındaki yazışmalardan davacıya teklif edilen diş hekimliği asistanı ve bilgi işlem memurluğu maaşlarının 2001/36 sayılı UNMIK Memuriyet Yönetmeliğinin uygulanmasına ilişkin 2003/36 sayılı UNMIK Genelgesi nin 11.1 fıkrası uyarınca davacının daha önce çalışmış olduğu pozisyonla aynı olduğu ortaya çıkmaktadır. bu olguların dışında davacı (başvurucu) tarihine kadar iş ilişkisinde olup tarihine kadar kendisine maaş ödenmiş, ilk sözleşme 3

4 süresi dolduktan sonra aynı maaşla ve mesleki yeterliklerine uygun teklif edilen üç yıllık uzatma sözleşmesini imzalamayı reddetmiştir. Başvurucunun İddiaları 20. Başvurucu, Kosova Yüksek Mahkemesi nin davalının (Kaçanik Belediyesi) revizyon başvurusu hakkındaki kararla alt derece mahkemelerinin kararlarını değiştirerek Anayasa nın 49. maddesiyle [Çalışma ve Mesleği İcra Etme Hakkı] güvence altına alınmış haklarının ihlal edildiğini ileri sürmüştür. 21. Başvurucu, herhangi bir yazılı karar ve yasal dayanak olmaksızın keyfi bir şekilde maaşının kesildiğini ve maaş bordrosunda adının yazılı olması gereken yerde ücretsiz izin anlamına gelen PP harflerini yazıldığını ileri sürmüştür. 22. Dahası başvurucu, işveren tarafından sunulan diğer işyeri seçeneklerinin kendi mesleki kalifiyesiyle örtüşmediğini ileri sürmüştür. Başvurunun Kabul Edilirliği 23. Başvurucunun başvurusu hakkında bir karara varmadan önce Mahkeme nin, Anayasa, Yasa ve İçtüzükte öngörülmüş kabul edilirlik koşullarının yerine getirilip getirilmediğini değerlendirmesi gereklidir. 24. Mahkeme bununla ilgili olarak Anayasa nın 113. madde 7. fıkrasına atıfta bulunmak ister: Yasalarla belirlenen tüm yasal yollar tükendikten sonra bireyler, kamu otoriteleri tarafından kendi bireysel hak ve özgürlükler ihlal edildiğinde dava açma haklarına sahiptirler. 25. Mahkeme aynı şekilde Anayasa Mahkemesi İçtüzüğünün 36. kuralına da atıfta bulunmak ister: (1) Mahkeme başvuruları yalnız şu hallerde görüşebilir: c) Başvuru açıkça temellendirildiği zaman. 26. Mahkeme, mevcut başvuruda Anayasa nın fıkrasının gerektirdiği şekilde başvurucunun tüm kanun yollarını tüketmediğini tespit etmiştir. 27. Mahkeme, başvurucunun KBDK nezdinde idari süreç başlatmış olduğunu ve KBDK nin onun başvurusunu kısmen kabul ettiğini, diğer yandan Kaçanik Belediyesi İtiraz Komisyonu başvurucunun şikayetini onadığını, fakat İtiraz Komisyonu kararının Kaçanik Belediyesi tarafından icra edilmediğini tespit etmiştir. 28. Mahkeme, başvurucunun Kaçanik Belediyesine karşı Kaçanik Belediye Mahkemesi nde çekişmeli yargı davası açtığını, bu mahkemenin başvurucu lehinde karar aldığını tespit etmiştir. davalı taraf olan Kaçanik Belediyesi nin itirazı üzerine Priştine Bölge Mahkemesi Kaçanik Belediye Mahkemesi nin kararını onanmıştır. 29. Mahkeme, Kosova Yüksek Mahkemesi nin alt derece mahkemelerinin kararlarını değiştirdiğini, bu süreçte alt derece mahkemelerinin maddi hukuku yanlış uyguladıklarını, çünkü işyeri değişiminin bütçe imkanları çerçevesinde yapıldığı ve başvurucuya eski işyeriyle benzer maaşla farklı iş seçenekleri sunulduğunu, ancak başvurucunun yeni bir sözleşme imzalamayı kabul etmediğini tespit etmiştir. 4

5 30. Mahkeme, mevcut başvuruda teslim edilen evraktan Kosova Yüksek Mahkemesi nin davayı olgularla ilgili olarak olduğu gibi maddi hukukla ilgili olarak da ele aldığını tespit etmiştir. Kosova Yüksek Mahkemesi aynı zamanda çalışan ile işveren arasındaki ilişkiyi incelemiş ve çalışan ile işveren arasındaki ilişkileri düzenleyen yasal hükümler hakkında yorumlama yapmıştır. 31. Başvurucu bununla ilgili olarak herhangi bir ihlalin neden ve nasıl meydana geldiğine ilişkin iddialarını temellendirmemiş ve Anayasa ile güvence alınmış haklarından herhangi birinin ihlal edildiğine ilişkin delil sunmamıştır. 32. Mahkeme KI127/11 Ardian Hasani nin Kosova Yüksek Mahkemesi Rev. nr. 219/2009 sayı ve 10 Haziran 2011 tarihli kararı hakkında anayasal denetim başvurusu için de 24 Mayıs 2012 tarihinde çıkardığı kararda benzer karara varmıştır. 33. Anayasa Mahkemesi olgu mahkemesi olmadığını ve bu vesileyle olgusal durumun tam ve eksiksiz tespiti yetkisinin adalet mahkemelerinin yetki alanına girdiğini, vurgulamak ister. Anayasa Mahkemesinin rolü Anayasa ile güvence altına alınmış haklara hukuk yolarıyla riayet etmeyi sağlamak olup dördüncü derece mahkemesi gibi davranamaz (bkz. mutatis mutandis, Akdivar Türkiye davası, 16 Eylül 1999, R.J.D, 1996-IV, 65. madde). 34. Dahası başvuruda Yüksek Mahkeme nin keyfi veya hakkaniyetsiz hareket ettiği kanıtlanmamıştır. Anayasa Mahkemesi nin görevi adalet mahkemelerinde yapılan değerlendirmelerin yerine bir başka değerlendirme yapmak değildir. Genel bir kural olarak sunulan delilleri değerlendirmek adalet mahkemelerinin görevidir. Anayasa Mahkemesi nin görevi, delillerin doğru sunulup sunulmadığını ve başvurucuya adil yargılama yapılması anlamında usullerin, bir bütün olarak ele alındığında, gerektiği şekilde uygulanıp uygulanmadığını değerlendirmektir (bkz. mutatis mutandis, Edwards Birleşik Krallık 13071/87 sayı ve 10 Temmuz 1991 tarihli kabul edilmiş dava başvurusu hakkında Avrupa İnsan Hakları Komisyonunun Raporu vb.). 35. Mevcut başvuruda başvurucunun memnuniyetsizliği Anayasa nın 31. maddesi ile güvence altına alınmış haklarının ihlal edildiği iddiasıyla başvurma hakkı vermez (bkz. mutatis mutandis, 5503/02 başvuru numaralı Mezotur- Tiszazugi Tarsulat Macaristan davası 26 Temmuz 2005 tarihli AİHM kararı). 36. Başvurucu bu koşullarda Anayasa nın 49. maddesinin [Çalışma ve Mesleği İcra Etme Hakkı] ihlaline ilişkin iddialarını delillerle desteklememiş, çünkü sunulan olgular onun Anayasa ile güvence altına alınan haklarının Yüksek Mahkeme tarafından ihlal edildiğini herhangi bir şekilde ortaya koymamıştır. 37. Netice itibariyle İçtüzüğün 36. kuralı uyarınca başvurucu açıkça temelden yoksun olup kabul edilmez olarak reddedilmesi gereklidir. 5

6 BU SEBEPLERDEN DOLAYI Anayasa nın fıkrası, Yasa nın 20. maddesi ve İçtüzüğün 36. kuralı 1. fıkra c bendi uyarınca Anayasa Mahkemesi nin 5 Aralık 2012 tarihli duruşmasında oybirliğiyle: I. Başvurunun kabul edilmez olarak reddine karar verilmiştir. II. III. Karar Anayasa Mahkemesi Hakkında Yasa nın 20.4 fıkrası uyarınca taraflara bildirilip Resmi Gazete de yayımlanır. İşbu karar derhal yürürlüğe girer. Raportör Yargıç Anayasa Mahkemesi Başkanı Altay Suroy, imza Prof. Dr. Enver Hasani, imza 6