Vadeli İşlem ve Opsiyon Sözleşmeleri Piyasa Yapıcılık Uygulamaları

Transkript

1 Vadeli İşlem ve Opsiyon Sözleşmeleri Piyasa Yapıcılık Uygulamaları

2 Piyasa Yapıcılık Uygulamaları Türev Ürünler İş Yatırım ın piyasa yapıcısı olarak faaliyet gösterdiği türev ürünler; BIST30 Endeks Opsiyonları Pay Vadeli İşlem Sözleşmeleri İş Yatırım ın fiyatlama yaptığı türev ürünler; DolarTL Opsiyonları Pay Opsiyonları

3 BIST30 Endeks Opsiyonları

4 Piyasa Yapıcılık Uygulamaları BIST30 Endeks Opsiyonları 2015 Şubat ayından itibaren Endeks Opsiyonlarında piyasa yapıcısı olarak faaliyet göstermektedir. En yakın iki vade, minimum emir 10 adet, 4 adet alım ve satım sözleşmesi Piyasanın açık olduğu sürenin %70 i kadar piyasada emir bulundurma Gelir artıcı ve anapara korumalı stratejiler Risk yönetimi - Hedge Kaldıraç imkanı

5 VİOP Opsiyon Sözleşmeleri BIST30 Endeks Opsiyonları Sözleşme Unsuru Dayanak Varlık Opsiyon Sınıfı Opsiyon Tipi Sözleşme Büyüklüğü Fiyat Kotasyonu ve Minimum Fiyat Adımı Vade Ayları Uzlaşma Şekli Son İşlem Günü Vade Sonu Takas Süresi Günlük Fiyat Değişim Limiti İşlem Saatleri Açıklama BIST-30 Fiyat Endeksi. Alım ve Satım Opsiyonları. Avrupa (Sözleşme ile tanınan hak vade sonunda kullanılabilir) Dayanak varlık, endeks değerlerinin e bölünmüş halidir. Her bir endeks opsiyon sözleşmesi bu şekilde hesaplanan 100 adet dayanak varlığı temsil eder. (Örneğin BIST 30 Endeksi / 1.000) x 100 TL = ( / 1.000) x 100 = 9.500,00 TL Fiyat, yukarıdaki yöntemle hesaplanan bir adet dayanak varlığın opsiyon primi olarak, virgülden sonra iki basamaklı olacak şekilde kote edilir. Minimum fiyat adımı 0,01 dir. (örnek: 3,01 vb). Minimum fiyat adımının değeri 1 TL ye (Sözleşme büyüklüğü x asgari fiyat adımı = 100 x 0,01) karşılık gelmektedir. Miktar teklifleri bir adet sözleşme ve katları şeklinde girilir. Vade döngü ayları Şubat, Nisan, Haziran, Ağustos, Ekim ve Aralık tır. Piyasada aynı anda, içinde bulunulan aya en yakın üç vade ayına ait sözleşmeler işlem görür. Bu üç vade ayından biri Aralık değilse, Aralık vade ayı ayrıca işleme açılır. Nakdi uzlaşma Her vade ayının son iş günü Her vade ayının son iş günü T+1 olarak uygulanır. Prim borçları hesaplardan T günü sonunda tahsil edilirken, prim alacakları hesaplara t+1 günü aktarılır. Prim fiyatları için fiyat değişim limitleri yoktur. İşlemler 09:10-17:45 saatleri arasında tek bir seansta gerçekleştirilir.

6 Opsiyon Stratejileri Anapara Koruma Anapara korumalı stratejiler sermayenizi koruyarak dayanak varlığa yatırım yapmanızı sağlar. Piyasa beklendiği gibi hareket ederse yatırımcı kazanç elde eder. Eğer dayanak varlık fiyatı beklendiği gibi hareket etmez ise yatırımcı kar edemez ama yatırdığı parayı geri alır. Anapara Korumalı Stratejiler Sabit Getirili Kısım Bono Mevduat gibi Türev Kısım Opsiyon Anapara korumalı ürünlerde vade sonuna kadar sabit faiz elde edilmesi esastır. Değişken faizli araçlar veya vade uyumsuzluğu stratejinin uygulanmasında aksaklığa yol açmaktadır. Opsiyonun kullanım fiyatı ile dayanak varlığın cari fiyatının eşit olması, başa baş opsiyonun kullanılması gerekmektedir. Anapara korumalı stratejinin altında yatırımcının elde edeceği faiz gelirinin opsiyon alımında kullanılması yatmaktadır.

7 8 Opsiyon Stratejileri Kısa Alım Opsiyonu Kısa 98Alım 99 Opsiyonu Vade 103 İçi STRATEJİ İÇERİK PİYASA BEKLENTİSİ GETİRİ/RİSK TEMİNAT OYNAKLIK ZAMAN KAYBI REPLİKASYON GÖZDEN GEÇİRME Kısa Alım Opsiyonu Alım Opsiyonu Sözleşmesi Sat. Vade içerisinde dayanak varlıkta aşağı yönde hareket olacağı beklentisi vardır. Örtük Oynaklığın düşeceği beklenilmektedir. Kar Sınırlıdır: Elde edilecek en yüksek kar, prim olarak alınan tutardır. Zarar Sınırsızdır: Piyasa yükseldikçe zarar artacaktır. Var. Oynaklık Artarsa: Değer kaybeder. Oynaklık Azalırsa: Değer kazanır. Zaman geçtikçe değer kazanır. 1 Kısa Dayanak Varlık + 1 Kısa Satım Opsiyonu. Yatırımcı yükümlülük altına girmektedir, pozisyonun takibi gereklidir. Yatırımcı kötü senaryoda ters pozisyona girmeye hazırlıklı olmalıdır. Örtük Oynaklık azalır ise zaman kazancı realize edilebilir. Riski azaltmak için "Zararda" opsiyon kontratları kullanılabilir. En fazla zaman değer kazancı "Başa baş" kontratlardadır Prim 2 Kullanım 100 Piyasa Fiyatı Kısa Alım Opsiyonu Vade İçi

8 Opsiyon Stratejileri Kısa Satım Opsiyonu 8 6 Prim 2 4 Kullanım Piyasa Fiyatı Kısa Satım Opsiyonu Vade İçi STRATEJİ İÇERİK PİYASA BEKLENTİSİ GETİRİ/RİSK TEMİNAT OYNAKLIK ZAMAN KAYBI REPLİKASYON GÖZDEN GEÇİRME Kısa Satım Opsiyonu Vade İçi Kısa Satım Opsiyonu Satım Opsiyonu Sözleşmesi Sat. Vade içerisinde dayanak varlıkta yukarı yönde hareket beklentisi. Oynaklık azalacak beklentisi. Kar Sınırlıdır: Elde edilecek en yüksek kar prim olarak alınan tutardır. Zarar Sınırsızdır: Piyasa yükseldikçe zarar artacaktır. Var. Oynaklık Artarsa: Değer kaybeder. Oynaklık Azalırsa: Değer kazanır. Zaman geçtikçe değer kazanır. 1 Uzun Dayanak Varlık + 1 Kısa Alım Opsiyonu. Yatırımcı yükümlülük altına girmektedir, pozisyonun takibi gereklidir. Yatırımcı kötü senaryoda ters pozisyona girmeye hazırlıklı olmalıdır. Örtük Oynaklık azalır ise zaman kazancı realize edilebilir. Riski azaltmak için "Zararda" opsiyon kontratları kullanılabilir. En fazla zaman değer kazancı "Başa baş" kontratlardadır

9 Pay Vadeli İşlem Sözleşmeleri

10 Piyasa Yapıcılık Uygulamaları Pay Vadeli İşlem Sözleşmeleri 2014 Mayıs ayından itibaren Pay Vadeli İşlem Sözleşmeleri piyasa yapıcısı olarak faaliyet göstermektedir. En yakın iki vade, minimum emir 10 adet Piyasanın açık olduğu sürenin %70 i kadar piyasada emir bulundurma Ödünç maliyeti, Damga Vergisi Risk yönetimi - Hedge Kaldıraç imkanı

11 VİOP: Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası Pay Vadeli İşlem Sözleşmeleri Sözleşme Unsuru Dayanak Varlık Sözleşme Büyüklüğü Fiyat Kotasyonu ve Minimum Fiyat Adımı Vade Ayları Uzlaşma Şekli Vade Sonu Uzlaşma Fiyatı Son İşlem Günü Vade Sonu Takas Süresi Açıklama BIST Pay Piyasasında işlem gören ve Borsa tarafından belirlenen kriterlere göre seçilen paylardır. Bir adet standart (PVİS), dayanak varlığa ait 100 adet Eski payı temsil eder. Dayanak varlığın fiyatını ve miktarını etkileyecek bedelli/bedelsiz sermaye arttırımı, temettü ödemesi (temettü verimi>%10 ise), birleşme ve benzeri durumlarda (özsermaye halleri), borsa tarafından PVİS lerde fiyat, kullanım fiyatları ve/veya çarpan değişikliği yapılması halinde, sözleşme büyüklüğü standart sözleşme büyüklüğünden farklı belirlenebilir. Emir defterinde fiyat teklifleri 1 adet dayanak varlık bazında gösterilir. Diğer bir ifadeyle, işlem sisteminde PVİS lere ait teklifler, bir adet dayanak varlık için verilen fiyat üzerinden girilir. PVİS in fiyatı, virgülden sonra iki basamak olacak şekilde işlem sistemine girilir ve bir defada gerçekleşebilecek en küçük fiyat adımı 0,01 dir. Vade döngü ayları Şubat, Nisan, Haziran, Ağustos, Ekim ve Aralık tır. Piyasada aynı anda, içinde bulunulan aya en yakın iki vade ayına ait sözleşmeler işlem görür. Bu iki vade ayından biri Aralık değilse, Aralık vade ayı ayrıca işleme açılır. Fiziki Teslimat Dayanak varlık olarak kabul edilen her payın son işlem gününde spot piyasada ikinci seans sonundaki kapanış seansında oluşan kapanış fiyatı, vade sonunda uzlaşma fiyatı olarak kabul edilir. Her vade ayının son işlem günü. Her vade ayının son işlem günü. Vade sonunda fiziki teslimat için T+3, diğer işlemlerde ise T+1 olarak uygulanır. Zararlar hesaplardan T günü sonunda tahsil edilirken, kârlar hesaplara T+1 günü aktarılır. İşlem Saatleri İşlemler 09:10-17:40 saatleri arasında tek bir seansta gerçekleştirilir.

12 Pay Vadeli İşlem Sözleşmeleri Paylar Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası nda (VİOP) dayanak varlık olarak BIST de işlem görmekte olan 10 pay işlem görmektedir. Pay Senetleri AKBNK TCELL EREGL THYAO GARAN TUPRS ISCTR VAKBN SAHOL YKBNK Dayanak varlık seçiminde 3 önemli kritere bakılmıştır. Bunlar; Likidite, Hisse Dağılımı ve Volatilite dir. Likidite: Hisse senetlerinin dayanak varlık olarak seçilmesi açısından hesaplamalarda likidite kriteri olarak işlem hacminin yanı sıra halka açık kısmın piyasa değeri ile işlem miktarı gibi parametrelerde dikkate alınmıştır. Pay Dağılımı: Dayanak varlığın spot piyasada işleme konu olan bölümünün belirli yatırımcılar tarafından kontrol altında tutulması sonucunu doğurmayacak bir şekilde dağılmış olmasına önem verilmiştir. Bu nedenle, ortaklık yapısı da dayanak varlık olarak seçilmesi aşamasında dikkate alınmıştır. Volatilite: İlgili hisse senetleri için yatırımcıların, özellikle korunma amaçlı işlem yapma güdüsünü besleyen ve spekülasyon amaçlı işlemlerini de tetikliyen belirli orandaki volatilitenin varlığına bakılmıştır.

13 VİOP Pay Vadeli İşlem Sözleşmeleri İşlem Amaçları İşlem Amaçları Riskten Korunma: Yatırımcılar varlıklarını ya da yükümlülüklerini fiyat riskinden korumak için ters pozisyona girebilir. Spekülasyon: Yatırımcılar piyasa beklentileri doğrultusunda kaldıraçlı pozisyon alabilirler. Arbitraj: Spot ve Vadeli Piyasalardaki fiyat farklarından yararlanmak isteyen stratejiler.

14 VİOP Vadeli İşlem Sözleşmeleri Avantajları Avantajları Fiyat Sabitleme: Vadeli işlemler ile ileride gerçekleşecek fiyat hareketlerine karşı koruma sağlanır. Kaldıraç: Yatırımcılar alacakları pozisyonun sadece kısmını yatırarak işlem yapma imkanı bulur.

15 VİOP Pay Senedi Vadeli İşlem Sözleşmeleri Kaldıraç HİSSE TARAMA RİSKİ NOMİNAL TEMİNAT YÜZDESİ KALDIRAÇ AKBNK % 8.40 EREGL % 7.29 GARAN % 8.49 ISCTR % 7.63 SAHOL % 7.77 TCELL 115 1, % 9.07 THYAO % 7.27 TUPRS 835 7, % 8.51 VAKBN % 7.78 YKBNK % 6.66

16 Teşekkürler, Sorularınız ve geri bildirimleriniz için bize İş Yatırım VİOP Destek Hattından ulaşabilirsiniz