ULUSLARARASI HUKUK VE DIŞ İLİŞKİLER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Transkript

1 T.C. ADALET BAKANLIĞI ULUSLARARASI HUKUK VE DIŞ İLİŞKİLER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ İnsan Hakları Daire Başkanlığı ULUSLARARASI HUKUK VE DIŞ İLİŞKİLER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ İnsan Hakları Daire Başkanlığı AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİNİN YAPISI VE İŞLEYİŞİ Abdi SAĞLAM Tetkik Hakimi Dr. Şener DALYAN İnsan Hakları Daire Başkanı

2 Avrupa Konseyi AKPM Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi 2

3 3

4 Avrupa Konseyi (Council of Europe) Avrupa Konseyi AKPM Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi Bakanlar Komitesi 4

5 Bakanlar Komitesi Committee of Ministers 5

6 Avrupa Konseyi (Council of Europe) Avrupa Konseyi AKPM Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi Bakanlar Komitesi AİHM 6

7 Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi European Court of Human Rights 7

8 MAHKEME BİNASI FRANSA NIN STRASBOURG ŞEHRİNDEDİR. 8

9 Avrupa Birliği Avrupa Parlamentosu 9

10 10

11 Avrupa Birliği Avrupa Parlamentosu Avrupa Konseyi 11

12 Avrupa Birliği Avrupa Parlamentosu Avrupa Konseyi Avrupa Topluluğu Adalet Divanı (ATAD) 12

13 13

14 Genel Kurul Ekonomik ve Sosyal Konsey Sekreterya Birleşmiş Milletler Vesayet Konseyi Güvenlik Konseyi Uluslararası Adalet Divanı 14

15 Uluslararası Ceza Mahkemesi, Roma Statüsü ile kurulan ilk daimi ve sözleşmeye dayalı Mahkemedir. Bağımsız bir organ olan UCM, Birleşmiş Milletler Sisteminin bir parçası değildir. Soykırım; İnsanlığa Karşı Suç; Savaş Suçu; Saldırı Suçu 15

16 Karıştırılan Uluslararası Kuruluşlar Avrupa Konseyi (Council of Europe) Avrupa Birliği Konseyi (European Council) Avrupa Birliği (European Union) 16

17 Karıştırılan Uluslararası Yargı Mekanizmaları Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (European Court of Human Rights) Uluslararası Adalet Divanı (International Court of Justice) Avrupa Birliği Adalet Divanı (Court of Justice of the European Union) 17

18 Avrupa Konseyi Avrupa Birliği Birleşmiş Milletler Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) Avrupa Topluluğu Adalet Divanı (ATAD) Uluslararası Adalet Divanı (UAD) Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) 18

19 Önemli Tarihler 5 Mayıs 1949 : Avrupa Konseyi nin kuruluşu 4 Kasım 1950 : Sözleşme nin kabulü 3 Eylül 1953 : Sözleşme nin yürürlüğe girmesi 10 Mart 1954 : Türkiye nin Sözleşmeye Taraf Olması 28 Ocak 1987 : Türkiye nin Bireysel başvuru hakkını tanıması 21 Ocak 1990: Türkiye nin, mahkemenin zorunlu yargılama yetkisini kabul etmesi 19

20 4 Kasım 1950 Sözleşmenin imzalanmıştır. Halihazırda Sözleşme ye 47 ülke taraftır. 20

21 SÖZLEŞMEDE GÜVENCE ALTINA ALINAN BAŞLICA HAKLAR Madde 2 Yaşam Hakkı Madde 3 İşkence Yasağı Madde 4 Kölelik ve Zorla Çalıştırma Yasağı Madde 5 Özgürlük ve Güvenlik Hakkı Madde 6 Adil Yargılanma Hakkı Madde 7 Kanunsuz Ceza Olmaz İlkesi Madde 8 Özel ve Aile Yaşamına Saygı Hakkı Madde 9 Din ve Vicdan Özgürlüğü Madde 10 Düşünce Özgürlüğü Madde 11 Toplantı ve Gösteri Hakkı Madde 12 Evlenme Hakkı Madde 13 Etkili Başvuru Yolu Madde 14 Ayrımcılık Yasağı Ek 1 Protokol Madde 1 Mülkiyet Hakkı Ek 1 Protokol Madde 2 Eğitim Hakkı Ek 1 Protokol Madde 3 Serbest Seçim Hakkı 21

22 Hâkimler Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinde, Sözleşme ye Taraf Devlet sayısı kadar Hâkim görev yapmaktadır. (47) Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi nin 22. maddesine göre Sözleşme ye Taraf Devletin önereceği 3 aday arasından biri Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi tarafından seçilir. Hâkimlerin görev süresi 9 yıl olup, 70 yaşına geldiklerinde görevleri sona erer. Hâkimler seçildikleri Taraf Devlet adına görev yapmazlar. Halihazırda Türk Devleti tarafından önerilerek seçilen hâkim Prof. Dr. Işıl KARAKAŞ, AİHM Başkan vekili olarak görev 22 yapmaktadır.

23 MAHKEMENİN YAZIŞMA DİLİ Mahkemenin resmi dilleri Fransızca ve İngilizcedir, fakat başvuruların taraf devletlerin dillerinden birinde de yapılabilmesi mümkündür. Bununla beraber başvuru bir kez hükümete komünike (tebliğ) edildiğinde, Mahkemenin resmi dillerinden biri kullanılmalıdır. 23

24 AİHM İN YAPISI Mahkeme 3 ana organdan oluşmaktadır: İdari Birimler Yargısal Birimler Mahkeme Yazı İşleri Müdürlüğü 24

25 1. İDARİ BİRİMLER Mahkeme Genel Kurulu Bölümler Filtraj 47hakim 5 Bölüm 7 Bölüm 25

26 KARARLAR Esas Judgment Kabul Edilebilirlik Decision 26

27 Adli Kuruluma göre Mahkeme nin kolaylaştırılmış dava akış şeması 27

28 2. YARGISAL BİRİMLER Büyük Daire (17 Hakim) Daireler (7 Hâkim) Komiteler (3 Hâkim) Tek Hâkim 28

29 KARARLAR 29

30 Toplam Karar Sayısı:

31 KARARLAR m.35 Kabul Edilebilirlik Açıkça Dayanaktan Yoksunluk İç hukuk Yollarının Tüketilmiş Olması Önemli Bir Zararın Varlığı Bireysel Başvuru Hakkının Kötüye Kullanılması Mahkemeye Başvurma için 6 Aylık Süre Konu Bakımından Sözleşme ile Bağdaşma Şikayetin Sözleşmeye Taraf olan Bir Ülkeye Yöneltilmesi 31

32 2014 Yılı Toplam Karar Sayısı AİHM Tüm Ülkeler 32

33 Türkiye

34 ÜLKELERE GÖRE AİHS İHLAL SAYILARI

35 Karar Sayılarının Dağılımı (Tüm Ülkeler) 2014 Toplam:756 Diğer %43,34 Rusya %14,48 Türkiye %11,33 Romanya %9,76 Yunanistan %6,06 Macaristan %5,61 İtalya %4,93 Ukrayna %4,49 35

36 Türkiye En az Bir İhlal 36

37 Türkiye

38 Halihazırda AİHM Önünde Bekleyen Slovenya ,6% Polonya ,6% Gürcistan ,3% Dosya Sayısı - 64,450-30/11/2015 Romanya ,2% Azerbaycan ,4% Macaristan ,9% Diğer ,6% İtalya ,7% Türkiye ,7% Ukrayna ,9% Rusya ,0% 38

39 AİHM KARARLARININ İCRASI

40 AİHM KARARLARININ İCRASI Avrupa Konseyi AKPM Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi Bakanlar Komitesi AİHM Droits de l'homme DH Meeting

41 AİHM KARARLARININ İCRASI

42 AİHM KARARLARININ İCRASI Bireysel Önlemler Adil tazmin tutarının ödenmesi Yargılamanın Yenilenmesi Diğer Önlemler (Adli sicil kaydının silinmesi; çocuğun iadesinin sağlanması gibi)

43 AİHM KARARLARININ İCRASI Genel Önlemler Mevzuatın Değiştirilmesi Kararın tercüme ve dağıtımı Diğer Önlemler (Farkındalığın arttırılması faaliyetleri vs.)

44 Ekim 2015 İtibarıyla AİHM KARARLARININ İCRASI Bakanlar Komitesi Önünde İcra Edilmeyi Bekleyen Dosya Sayısı

45 İNTERNET ADRESİ Mahkemenin web adresi: Hudoc veri Tabanı web adresi: 45

46 AİHM Ana Sayfa 46

47 HUDOC 47

48 HUDOC TÜRKÇE 48

49 AİHM karar verdikten kısa bir süre sonra tercümesi HUDOC veritabanına yüklenmektedir. Türkiye hakkında verilen tüm kararlar Diğer ülkelerle ilgili olarak verilen önemli kararlar Büyük Daire kararları 1 Kasım 2015 itibarıyla Türkçe ye tercüme edilen karar sayısı 49

50 TERCÜMELER 50

51 TERCÜMELER 51

52 52

53 53

54 KABUL EDİLEBİLİRLİK KRİTERLERİ 54