Yard. Doç. Dr. SEMİN TÖNER ŞEN Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi ULUSLARARASI HUKUKTA SOYKIRIM, ETNİK TEMİZLİK VE SALDIRI

Transkript

1 Yard. Doç. Dr. SEMİN TÖNER ŞEN Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi ULUSLARARASI HUKUKTA SOYKIRIM, ETNİK TEMİZLİK VE SALDIRI

2 İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... vii İÇİNDEKİLER...ix KISALTMALAR...xv GİRİŞ...1 Birinci Bölüm SOYKIRIM KAVRAMININ DOĞUŞU, TARİHİ GELİŞİMİ, ULUSLARARASI HUKUKTA YERİNİ ALMASI, TANIMI, UNSURLARI VE YARGI KARARLARI I. SOYKIRIM KAVRAMININ TARİHİ GELİŞİMİ...7 II. SOYKIRIM KAVRAMININ DOĞUŞU VE ULUSLARARASI HUKUKTA YERİNİ ALMASI...9 A. SOYKIRIM SÖZLEŞMESİNE KADAR OLAN GELİŞMELER I. Dünya Savaşı Öncesi Durum I. Dünya Savaşı Sonrası Gelişmeler Sözleşmeye Doğru İlk Adımlar...31 B. 6 ARALIK 1948 TARİHLİ SOYKIRIM SUÇUNUN ÖNLENMESİ VE CEZALANDIRILMASINA DAİR SÖZLEŞME... 34

3 x C. SOYKIRIM KAVRAMININ ULUSLARARASI HUKUK BAKIMINDAN NİTELİĞİ Uluslararası Hukuka Göre Suç Olarak Kabul Edilmesi Örf-Adet Kuralı Olması ve Hukukun Genel İlkelerinden Biri Olma Niteliği Jus Cogens Niteliği Erga Omnes Yükümlülük Getirmesi...51 III. SOYKIRIM KAVRAMININ TANIMI, KONUSU, NİTELİĞİ VE UNSURLARI A. SOYKIRIMIN TANIMI B. SOYKIRIM SUÇUNUN KONUSU Soykırım Suçunun Maddi Konusu...67 a. Gruplar...67 i. Milli Grup ii. Etnik Grup iii. Dini Grup...85 iv. Irki Grup v. Diğer Gruplar...89 aa. İstikrarlı ve Sabit Gruplar bb. Ekonomik ve Sosyal Gruplar cc. Dilsel Gruplar dd. Cinsel Gruplar...93 ee. Yaşlılar, Bedensel veya Zihinsel Özürlüler...93 b. Tamamen veya Kısmen İfadesinin Kapsamı c. Grup Olarak Soykırım Suçunun Hukuki Konusu C. SOYKIRIM SUÇUNUN UNSURLARI Kanuni Unsur: Tipiklik Actus Reus: Maddi Unsur a. Grup Üyelerinin Katli b. Grup Üyelerinde Ciddi Bedensel ve Zihinsel Zarara Sebep Olma...117

4 c. Grubun Fiziksel Varlığının Tamamen veya Kısmen Ortadan Kalkmasına Sebebiyet Vermek Üzere Tasarlanmış Yaşam Koşullarına Kasten Maruz Bırakılması d. Grup İçinde Doğumları Önlemek İçin Tedbirler Dayatma e. Grubun Çocuklarının Başka Bir Gruba Zorla Nakli Mens Rea: Manevi Unsur IV. ULUSAL -ULUSLARARASI YARGI VE SORUMLULUK A. ULUSAL VE ULUSLARARASI YARGI (MAHKEME) VE İÇTİHATLARDA SOYKIRIM Uluslararası Yargılama Hukukunda Soykırım Suçu a. Nüremberg ve Tokyo Uluslararası Askeri Ceza Mahkemeleri b. Eski Yugoslavya İçin Uluslararası Ceza Mahkemesi c. Ruanda İçin Uluslararası Ceza Mahkemesi d. BM Uluslararası Ceza Mahkemesi Ulusal Yargı; Türk Ceza Hukukunda Soykırım Suçu B. SOYKIRIM SUÇUNDA GENEL ANLAMDA SORUMLULUK Bireysel Sorumluluk Üstün Emri C. CEZA HUKUKU BAKIMINDAN YARGILAMANIN UNSURLARI Muafiyet ve İade Zamanaşımı xi

5 xii İkinci Bölüm ETNİK TEMİZLİK KAVRAMI; DOĞUŞU, TARİHİ GELİŞİMİ, ULUSLARARASI HUKUKTA YERİNİ ALMASI, TANIMI, UNSURLARI VE YARGI KARARLARI I. ETNİK TEMİZLİK KAVRAMININ TARİHİ GELİŞİMİ II. ETNİK TEMİZLİK KAVRAMININ DOĞUŞU VE ULUSLARARASI HUKUKTA YERİNİ ALMASI III. ETNİK TEMİZLİK KAVRAMININ TANIMI IV. ETNİK TEMİZLİK KAVRAMININ KONUSU, NİTELİĞİ VE UNSURLARI A. ETNİK TEMİZLİK KAVRAMININ KONUSU VE UNSURLARI Bir Uygulama Olarak Etnik Temizlik a. Yönetim (İdare) ile İlgili Unsurlar b. Şiddet İçermeyen Diğer Unsurlar c. Terörize Etme, Yıldırma, Korkutma Unsurları d. Askeri Unsurlar Bir Politika Olarak Etnik Temizlik Bölgesel Bağlamda Etnik Temizlik B. ETNİK TEMİZLİK KAVRAMININ NİTELİĞİ Amaç, Kasıt Olarak Etnik Temizlik Etnik Temizlik Ve Grup - Irk Düşmanlığı Etnik Temizlik ve Nefret Suçları V. ULUSLARARASI YARGI VE İÇTİHATLARDA ETNİK TEMİZLİK

6 xiii Üçüncü Bölüm SALDIRI KAVRAMI; DOĞUŞU, TARİHİ GELİŞİMİ, ULUSLARARASI HUKUKTA YERİNİ ALMASI, TANIMI, UNSURLARI VE YARGI KARARLARI I. SALDIRI KAVRAMININ TARİHİ GELİŞİMİ A. 20.YY. VE I. DÜNYA SAVAŞI ÖNCESİ GELİŞMELER B. I. DÜNYA SAVAŞI SONRASI GELİŞMELER Versailles Andlaşması Milletler Cemiyeti Kellogg-Briand Paktı C. II. DÜNYA SAVAŞI VE SONRASINDAKİ GELİŞMELER Birleşmiş Milletler Savaş Suçları Komisyonu Birleşmiş Milletler ve Saldırı Kavramı a. Kuvvet Kullanma Yasağı b. Kuvvet Kullanma Yasağının İstisnaları i. Self-Determinasyon Hakkı ii. İnsani Müdahale iii. Meşru Müdafaa iv. Diğer Durumlar c. Genel Kurul Nüremberg ve Tokyo Mahkemeleri II. SALDIRI KAVRAMININ DOĞUŞU VE ULUSLARARASI HUKUKTA YERİNİ ALMASI A TARİHLİ SALDIRI FİİLİNİN TANIMLANMASINA İLİŞKİN 3314 SAYILI GENEL KURUL KARARI B. ULUSLARARASI CEZA MAHKEMESİ KAPSAMINDA SALDIRI SUÇUNUN GELİŞİMİ Roma Statüsü

7 xiv 2. Uluslararası Ceza Mahkemesi için Hazırlık Komisyonu a. Saldırı Tanımını Gerekli Kılan ve Zorlaştıran Nedenler b. Saldırı Tanımı Nasıl Yapılmalı; Genel, Soyut bir Tanımla mı yoksa Fiilleri Sayarak mı? c Tartışma Senedi Saldırı Suçu Üzerine Özel Çalışma Grubu a Tartışma Senedi III. SALDIRI KAVRAMININ TANIMI A. SALDIRI TANIMINDA TEMEL UNSURLAR Saldırı Fiili ve Unsurları a. Niyet Unsuru b. Araç Unsuru i. Saldırı Fiilinde Kuvvet Kullanmanın Yoğunluğu ii. Saldırı Fiilinde Dolaylı Kuvvet Kullanma İlişkisi c. Sonuç Unsuru, Saldırı Eyleminin Sonuçları Saldırı Suçu ve Unsurları a. Saldırı Suçunda Psikolojik (Manevi) Unsur b. Saldırı Suçunda Fiziksel (Maddi) Unsur IV. ULUSLARARASI YARGI VE İÇTİHATLARDA SALDIRI K AVR A MI DEĞERLENDİRMELER VE SONUÇ KAYNAKÇA EK: SOYKIRIM SUÇUNUN ÖNLENMESİ VE CEZALANDIRILMASI SÖZLEŞMESİ