Finansal Başarı Karşılaştırması 2013/6-2015/6

Transkript

1 Finansal Başarı Karşılaştırması 2013/6-2015/6

2 Çalışmanın Amacı ve Kapsamı Futbol, Türkiye'de ve dünyada her geçen gün giderek büyürken beraberinde yeni sektörler yaratan devasa bir ekonomik yapı haline gelmiştir. Biz bu çalışmamızda Süper Lig'de yer alan dört büyük kulübümüzün yıllık finansal durumlarını ve bunun futbol başarılarıyla olan ilişkisini inceledik. Çalışmamızda aşağıda yer verdiğimiz parametreleri değerlendirdik: Takımların gelir ve gider gelişimi ve gelir dağılımları, Sezonlar boyunca oynanan maçlarda 18 kişilik kadrodaki her bir oyuncunun, isim gözetmeden, takımına sağladığı Katma Değer (KD), Galibiyet ve gol başına düşen ortalama gider, Takımların net finansman giderlerinin gelir içerisindeki payı, Takımların özkaynaklarının yıllara göre değişimi. Çalışmamıza dâhil ettiğimiz takımlar Beşiktaş JK, Fenerbahçe SK, Galatasaray SK, Trabzonspor SK dır. Besfin Araştırma Ekibi Ali Enver Arslan Kurumsal Finans Uzmanı Anıl Birinci Kurumsal Finans Uzmanı Ece Taştan Kurumsal Finans Müdürü Çalışmamızda kullandığımız veriler /13, 2013/14, 2014/15 ve 2015/16 sezonlarına ait mali veriler 2 olup, bu verilerden yola çıkarak takımların toplam gelirleri ve toplam giderlerini bir arada kullanarak toplu olarak getiri/maliyet analizlerini yaptık. Ferda Besli Başkan ve CEO ferda.besli@besfin.com 1 Ülke içi turnuva verileri internet sitesinden alınmış olup, 1 Haziran 30 Kasım tarihleri arası oynanan ulusal maçlar dikkate alınmıştır. 2 Kulüplerin mali verileri den alınmıştır. *Çalışma hakkında bilgi almak için Ali Enver Arslan ile irtibata geçebilirsiniz. 1

3 Takımların Gelirlerinin ve Giderlerinin Gelişimi *Gelirlere finansman gelirleri ve faaliyetle ilgili gelirler de dâhildir. *Giderlere finansman giderleri ve faaliyetle ilgili giderler de dâhildir. Neredeyse tüm takımların giderlerinde, geçtiğimiz 3 yılda sürekli bir artış yaşandığını görüyoruz yılı 6 aylık verilerine göre gelirleri ve giderleri en yüksek olan takım Fenerbahçe'dir. Fenerbahçe nin döneminde gelirlerindeki %112 lik artış futbolcu satışları, stadyum hasılatı ve isim hakkı gelirlerindeki artışlardan kaynaklanmaktadır. Beşiktaş'ın son 3 yılda gelir ve giderlerinin ortalama büyümesine baktığımızda, diğer takımlara kıyasla gelirlerinin giderlerine büyüme oranının daha yüksek olduğunu görüyoruz. Beşiktaş ın döneminde görülen %87 lik artış futbolcu satış ve kiralamaları, lisanslı ürün satışları, UEFA gelirleri, sponsorluk ve reklam gelirleri ve kur farkından doğan gelirlerdeki artışlardan kaynaklanmaktadır yılı 6 aylık verilerine göre Beşiktaş, %66 ile gelirlerini en yüksek oranda arttıran takım olurken, Fenerbahçe %54 ile onu takip etmektedir. Trabzonspor un gelirleri verilerine bakıldığında negatif yönde büyümüştür. Diğer 2 takımla kıyaslandığında Trabzonspor ve Galatasaray ın gelirlerinde yaşanan düşüşler gelirlerdeki artış miktarını negatif etkilemiştir. 2

4 Takımların Gelir Dağılımı Süper Lig devlerinin gelir dağılımına baktığımızda, yayın gelirlerinin toplam gelir içerisindeki payının diğer gelirlere kıyasla her iki sezon için de oldukça yüksek olduğunu görüyoruz. Galatasaray, diğer takımlardan farklı olarak döneminde sponsorluk, isim hakkı ve reklam gelirlerinden yayın gelirlerine göre daha çok gelir elde etmiştir. İkinci önemli ve büyük gelir kalemi ise sponsorluk, isim hakkı ve reklam gelirleri olmuştur. Maç hasılatı ise gelirler içerisinde diğer kalemlere kıyasla düşük bir paya sahiptir. Trabzonspor hariç, diğer 2 takımın sponsorluk, isim hakkı ve reklam gelirlerinin 2015 yılı 6 aylık verilerinde önceki döneme kıyasla düştüğünü görmekteyiz. * Fenerbahçe, 2014 ve 2015 yılları 6 aylık verilerinde gelir dağılımına ait verilerin yayınlanmaması sebebiyle bu çalışmada yer almamıştır. 3

5 Futbolcuların Takımlarına Sağladıkları Net Katma Değer *Takımların amblemlerinin üstünde bulunan rakamlar takımların toplam gelirlerini göstermektedir Çalışmamızın bu bölümünde takımların her maçta toplam 18 kişilik bir kadro ile maça çıktıkları varsayımı ile ve ortalama olar ak ilgili sezonda kadroda yer almış 18 futbolcunun sezonun incelemeye tabi dönemi boyunca takımlarına sağladıkları katma değer incelenmiştir. İncelemede analize elverişli miktarda veriye ulaşmak adına incelenen periyodlar bir önceki sezon verileriyle birlikte incelenmiştir.** Analizimizde yer verdiğimiz Süper Lig devlerinin tümü futbolcu başına negatif Katma Değer (KD) yaratmışlardır. Değer negatif olmaya devam etse de 2013/14 sezonundan 2015/2016 sezonuna gelirken Galatasaray için bir iyileşme olduğu görülmektedir. ** Analize elverişli miktarda veriye ulaşmak adına incelenen periyodlar bir önceki sezon verileriyle birlikte incelenmiştir.(örnek: 2013 yılı incelenirken, 2012/13 sezonu ikinci yarısı ve 2013/14 sezonu ilk yarısına ait veriler dikkate alınmıştır.) 4

6 Galibiyet Başına Düşen Gider *Sütunların üst kısmında yer alan rakamlar, takımların analize tabi dönemler boyunca elde ettikleri galibiyetleri temsil etmektedir. Sütunların içinde yer alan rakamlar ise takımların galibiyet başına giden gelirleridir. İncelemede analize elverişli miktarda veriye ulaşmak adına incelenen periyodlar bir önceki sezon verileriyle birlikte incelenmiştir. Fenerbahçe nin incelenen dönem boyunca galibiyet başına gideri en fazla olan takım olduğunu görüyoruz yılının kapsadığı 2014/15 ve 2015/16 sezonlarının incelenen dönemlerine bakıldığında, takımların galibiyet sayılarında g örülen belirgin artışa rağmen galibiyet başına giderlerinin de artmaya devam etmesi giderlerdeki artışın hızına dikkat çekmektedir. 5

7 Gol Başına Düşen Gider *Sütunların içinde yer alan rakamlar takımların incelenen döneme göre gol başına düşen gider miktarlarını göstermektedir. İncelemede analize elverişli miktarda veriye ulaşmak adına incelenen periyodlar bir önceki sezon verileriyle birlikte incelenmiştir. Süper Lig 2014/15 ve 2015/16 sezonunun incelenen dönemleri içerisinde atılan maliyeti en yüksek gol Fenerbahçe ye aittir. Fenerbahçe nin 2015 yılında gol başına gideri 9.9 Milyon TL olmuştur. Galatasaray ın gol başına düşen giderlerine bakıldığında attığı gol sayısı ile doğru bir orantı görülmektedir yılında attığı toplam gol sayısı en yüksek seviyeye çıkarken, gol başına gideri de bir önceki yıla göre düşüş göstermiştir. Beşiktaş 2015 yılında attığı gol sayısını artırmasına rağmen gol başına giderleri de artış göstermiştir. Bu durum, 2015 yılı içerisindeki artan giderlere dikkat çekmektedir. Trabzonspor 2014 yılında bir önceki yıla göre %25 daha fazla gol atmasına rağmen gol başına gideri sabit kalmış ve 2015 yılın da bir önceki yılla benzer sayıda gol atmış olmasına rağmen gol başına gideri %58 civarında artmıştır. Trabzonspor da diğer takımlar gibi 2015 yılına gelirken giderlerinde yüksek bir artış yaşamıştır. 6

8 Mali Borçlar Galatasaray 585 milyon TL Beşiktaş 378 milyon TL Fenerbahçe 518 milyon TL Trabzonspor 154 milyon TL Beşiktaş ın son 3 yılın 6 aylık verilerine bakıldığında, mali borçlarındaki ortalama yıllık %76 büyüme oranı ile incelenen dönemde mali borçları en hızlı büyüyen takım olmuştur. Galatasaray, %52 ile ikinci olurken, %38 ile Fenerbahçe üçüncü ve %27 ile Trabzonspor dördüncü konumundadır. Trabzonspor 154 Milyon TL ile dönemi içerisinde toplam mali borcu en az olan takımdır. 7

9 Takımların Piyasa Değeri Piyasa Değeri - Mil. TL CAGR Beşiktaş ,2% Fenerbahçe ,7% Galatasaray ,8% Trabzonspor ,8% Reuters Fenerbahçe nin piyasa değeri son 3 yıl içerisinde ortalama %8.7 oranında artmıştır. Galatasaray ise ortalama %3.8 değer kazanarak en çok değer kazanan ikinci Süper Lig takımı olmuştur. Trabzonspor ortalama %2.8 değer kaybederek en çok değer kaybeden takım olurken, Beşiktaş ta ise yaşanan artış ve azalışlar sonucu kaydadeğer bir piyasa değeri artışından söz edilemeyip piyasa değeri sabit kalmış denebilir. *İlgili yılların 30 Kasım tarihli değerleridir. 8

10 Mali Borç ve Piyasa Değeri Karşılaştırması Genel olarak bakıldığında, takımların borçluluğunun piyasa değerlerine oranla oldukça yüksek seviylerde olduğunu görmekteyiz. Bu oran son üç sene içerisinde bütün takımlar için artış göstermiştir. 2015/16 sezonunu kapsayan dönemi verilerine baktığımızda Galatasaray ve Trabzonspor'un borçlarının piyasa değerlerinin üzerinde olduğu görülmektedir dönemi verilerine göre Fenerbahçe ve Beşiktaş ın sırayla mali borçları piyasa değerine oranı en düşük takımlar olduğu görülmektedir. 9

11 Net Finansman Gideri ve Geliri Karşılaştırması Finansman giderlerinin büyük çoğunluğunu faiz giderlerinin oluşturduğu düşünülürse, Beşiktaş, Fenerbahçe ve Galatasaray ın dönemi faiz giderileri, gelirlerinin yaklaşık %19 una karşılık gelmektedir. Trabzonspor ise sadece %6,4 ile en düşük orana sahip olan takım olmuştur. Fenerbahçe için dönemine göre hızla artan bu oran, Beşiktaş ve Galatasaray için stabil kalmış, Trabzonspor için ise nispeten azalmıştır. 10

12 Takımların Özkaynaklarının Değişimi Takımların, yüksek maliyetlerden kaynaklı yıllar boyu zarar etmeleri özkaynaklarına da yansımış durumdadır. Bu durum takımla rın özkaynaklarını yıllar içerisinde eritmiştir. Daha detaylı incelendiğinde son 3 yılın 6 aylık dönemlerinde özkaynaklarda bir düşüş trendi olduğunu görebiliyoruz döneminde Milyon TL ile özkaynakları en düşük takım olan Beşiktaş olurken, Beşiktaş ı -483,3 Milyon TL ile Fenerbahçe izlemektedir. 11

13 Sonuç Beşiktaş ve Fenerbahçe sırayla önceki yıllara kıyasla gelirlerini en çok arttıran takımlar olmuşlardır. Takımların futbolcu başına düşen Katma Değeri (KD) hesaplanırken belirtilen yıl verileri bir önceki yıl başlayan sezonun ikinci yarısı ve bir sonraki yıl tamamlanan sezonun ilk yarısı (örn: 2013 yılı için 2012/13 sezonu ikinci yarısı ve 2013/14 sezonu ilk yarısı) incelenmiş olup bu değer tüm takımlar için negatiftir. Bu durum da futbolculara yapılan yatırımın geri dönüşünün yeteri kadar alınamadığının göstergesidir. Takımların gelirlerinin önemli bir kısmını yayın gelirleri oluşturmaktadır. Sponsorluk, isim hakkı ve reklam gelirleri de gelirleri oluşturan önemli kalemlerden biri olarak karşımıza çıkmaktadır yılının maliyeti en yüksek galibiyeti, galibiyet başına 26 Milyon TL giderle Fenerbahçe ye aittir. Bu sıralamada Galatasaray 25 Milyon TL ile ikinci olurken, Beşiktaş ve Trabzonspor ortalama 20 Milyon TL ile üçüncülüğü paylaşmışlardır. Fakat Beşiktaş ın attığı gol sayısının Trabzonspor dan daha fazla olduğuna dikkat edilirse, Trabzonspor bu alanda daha başarılı bir tablo çizmektedir. Beşiktaş, son 3 yılın 6 aylık verileri baz alındığında ortalama %76 büyüme ile mali borçları en çok artan takım olmuştur. Beşiktaş ı borçlarının ortalama büyümesi %52 olan Galatasaray takip etmektedir. Fenerbahçe ortalama %9'luk artış oranıyla, piyasa değeri en çok artan takım olurken, Trabzonspor ise ortalama %3'lük değer kaybıyla 4 büyükler arasında en çok değer kaybeden takım olmuştur. Takımların mali borçlarının piyasa değerlerine oranı oldukça yüksek seviyelerdedir dönemi kapsamında mali borçlarının piyasa değerine oranı en yüksek takım olan Trabzonspor için bu oran %108 iken, en düşük olan takım Fenerbahçe için ise %61 olmuştur. 12

14 Değerlendirme Çalışmamızda Süper Lig'in dört büyük takımının son 3 yılın 6 aylık dönemlerine ait finansal verilerini kullandık. Bu veriler ışığında belirli oranlar oluşturarak analizlerini yaptık. Yaptığımız analizlerde de görüldüğü üzere takımlarında mali disiplin ve finansal planlama konusunda ciddi eksiklikler mevcuttur. 2015/16 sezonunda uygulamasına geçilen 14 yabancı kuralı henüz takımlarımızın piyasa değerlerinde kayda değer bir artışa sebep olmamış aksine takımlarımız bu sezon içerisinde piyasa değerlerinde kayıp yaşamış olup özkaynakları, mali borçları ve net finansman giderleri daha da kötüleşmiştir. Özellikle yabancı futbolcuların ücretlerinin döviz cinsinden ödeniyor olmasına karşın gelirlerin Türk Lirası cinsinden olması, kulüplerimizin döviz kurlarındaki dalgalanmalardan etkilenme oranlarını minimum seviyeye indirmeleri için kontrollü bir finansal planlamanın önemini daha da arttırmaktadır. Yanlış transfer politikalarını vazgeçip daha kontrollü ve parasal geliri çeşitlendirmeye yönelik politikalara önem verilmesi, maliyetlerin azalmasını ve giderlerin kontrol edilmesini sağlayacaktır. Takımların artan maliyetlerden kaynaklı zararları özkaynaklarına da yansımış ve özkaynaklardaki bu erime her geçen yıl daha da artmıştır. Bu durum, son yıllarda oldukça fazla sayıda kulübün canını yakan finansal Fair Play kuralları dikkate alınarak doğru ve planlı özkaynak artırımına gidilmelidir. Galibiyet ve gol başına giderlere bakıldığında, takımlarımızın artan galibiyet ve gol sayılarına rağmen borçlarının daha hızlı bir şekilde artması sportif başarı ve finansal başarı arasındaki ilişkiye dikkat çekmektedir. Sonuç olarak, takımlarımızın sportif başarıya odaklandıkları kadar finansal başarıya da önem vermeleri gelecekte hem marka hem de kulüp değerlerinin artmasını sağlayacaktır. 13

15 Besfin Finansal Hizmetler Danışmanlık ve Tic. A.Ş. Tel: Faks: Avrupa Rezidans Karayolları Mah. Abdi İpekçi Cad. No: Kat Küçükköy Gaziosmanpaşa İSTANBUL Bu çalışma, Besfin tarafından özel olarak hazırlanmıştır. Çalışmanın içeriği Besfin in bilgisi dışında kopyalanıp yayınlanamaz. Çalışmanın kapsadığı görüşler ve yorumlar genel kabul görmüş teorik yaklaşımlar olup, gerçekleşmeleri koşullara bağlıdır. Çalışmanın içeriğinin Besfin bilgisi dışında direkt kullanımından doğacak olan zararlardan Besfin ve çalışanları sorumlu tutulamaz Besfin Finansal Hizmetler Danışmanlık ve Tic. A.Ş.