REDİF : Kelimelerdeki aynı görevli ekler, yazılışı ve anlamları aynı olan kelimelerle yapılır.

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "REDİF : Kelimelerdeki aynı görevli ekler, yazılışı ve anlamları aynı olan kelimelerle yapılır."

Eser Aydoğdu
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 KAFİYE ( UYAK ) --REDİF TUNÇ KAFİYE CİNAS REDİF : Kelimelerdeki aynı görevli ekler, yazılışı ve anlamları aynı olan kelimelerle yapılır. KAFİYE ( Uyak ) : Kelimelerdeki ses ( harf ) benzeşmesidir. UYAK ÇEŞİTLERİ : 1. Yarım : Yalnız bir ses benzeşmesiyle yağılır. 2. Tam : Bir sesli, bir sessiz benzeşmesiyle yapılır. 3. Zengin : Üç ya da daha fazla ses benzeşmesiyle yapılır. 1 / 16

2 Uyarı : Kelimelerde ekler varsa, kelimelerdeki ekleri ayırırız, kafiyeyi ararız.. Çıkar mı bilmem bilmem :Kelimenin yazılışı aynı, anlamı aynı.redif Yakar mı bilmem mı : Soru edatı. Redif ar : Geniş zaman çekim eki. Redif çık : Kök.fiil yak : Kök.fiil k : Bir harf benzeşmesi var. Yarım kafiye. 2 / 16

3 köyler köy : Kök ler : Ek, çoğul eki söyler söyle : Kök r : Ek, geniş zaman eki. köy, söyle kök halinde. aldıkları ekler farklı. Kelimelerde redif aranmayacak. Kafiye aranacak. köyler -- öyler : Zengin kafiye. söyler 3 / 16

4 TUNÇ KAFİYE : Bir kelimenin yazılış olarak başka kelime içinde geçmesidir. ayak : > kayak : > Tunç kafiye CİNAS : 4 / 16

5 Yazılışı aynı,anlamları farklı kelimelerle yapılır. UYARI : Cinas daha çok manilerde kullanılan bir sanattır. Bağ bana Bahçe sana,bağ bana bağ : Üzüm yetişen bahçe,üzümlük Zülfün teli kar etmez bağ bana bağ : Bağlama, aşık etme. MANİ Bilmem ki yaz mı gelmiş! açmış gül erken? Niçin 5 / 16

6 kayıp ettim, Aklımı yarim gülerken. Nazlı UYAK DÜZENLERİ raz Uyak Sarma Uyak Düz Uyak Çap...a veya...a...a 6 / 16

7 ... a...a...a... b... b...a...a...a... b b...b...a a ŞİİR SANATI - ŞİİR ÇEŞİTLERİ Şiir Sanatı : Dildeki anlam, ses ve ritim öğelerinden yararlanarak bir duygu, düşünce yada olayı, yoğun ve sıra dışı anlatma sanatı olarak tanımlanabilir. İnsanoğlunun en eski ve kendine özgü anlatı türlerinden biri olması nedeniyle, bu güne kadar şiirin pek çok tanımı yapılmış, ama hiç birinin bu kavramı tam olarak açıklayamadığı görülmüştür. Bu tanımlardan en yaygını, şiiri düz yazının karşıtı olarak gösteren tanımdır. Bir başka deyişle, şiir düz yazı ile anlatılamayan duygu ve düşüncelerin ses uyumları ile, kulağa hoş gelecek biçimde oluşturulan dizelerle anlatılmasıdır. Ama bu tanım manzumeyi de kapsar. Şiiri manzumeden ayıran özellik ise, manzumenin yüzeysel ve sıradan olmasına karşılık, şiirin yoğunluk ve derinlik taşımasıdır.ölçü ve uyak,çağlar boyunca şiirin en ayırıcı niteliği olarak kabul edilmiştir.ne var ki,yalnızca ölçü ve uyakla şiir yaratılamayacağı gibi, özellikle 20.y.y da ölçü ve uyak kullanılmadan da çok başarılı şiirlerin yazıldığı görüldü. Bunun sonucunda düz yazının nerede bitip şiirin nerede başladığı önemli bir sorun olarak ortaya çıktı. Düz yazıda dil yalnızca bir bildiri 7 / 16

8 iletmenin aracıdır; bildiri iletildikten sonra sözcüklerin önemi kalmaz. Şiirde ise vurgu, sözcüklerin aktardığı bilgi kadar, sözcüklerin üzerinde de yoğunlaşır. Yani şiirde neyin söylendiğinden çok, nasıl söylendiği önemlidir. Şiirin ne olduğunu tam olarak anlayabilmek için yapılması gereken en iyi şey, çeşitli türlerde çok sayıda iyi şiir okuyup bunların üzerinde düşünmektir. Böylelikle şiirin ne olup olmadığı, sözcüklerin nasıl seçildiği, nasıl sıralandığı, teşbih ve istiarelerin nasıl kullanıldığı gibi konularda daha çok bilgi edinilebilir. LİRİK ŞİİR Duyguların coşkulu ve heyecanla dile getirildiği şiirlerdir.aşk,özlem(hasret), ayrılık,yalnızlık, ölüm,yurt-bayrak vb. duygular dile getirilir. Akıldan çok, duygulara, hislere seslenen insanlarda güzellik sevgisi uyandırmayı amaçlayan aşk, ayrılık, hasret ve özlem konularını işleyen duygulu şiirlerdir. Okurun duygularına, kalbine seslenir. Eskiden Yunanlılarda lir denen sazlarla söylendiğinden bu adı almıştır. Tanzimat döneminde de bir saz adı olan rebab dan dolayı bu tür şiirlere rebabi denmiştir. Divan edebiyatında gazel, şarkı; Halk edebiyatında güzelleme türündeki koşma, semai lirik şiire girer. Endülüs te Raks 8 / 16

9 Zil, şal ve gül. Bu bahcede raksın bütün hızı... Şevk akşamında Endülüs üc defa kırmızı. Aşkın sihirli şarkısı yüzlerce dildedir İspanya neş'esi ile bu akşam bu zildedir. Yelpaze çevrilir gibi birden dönüşleri, İşveyle devriliş, örtünüşleri... Her rengi istemez, gözümüz şimdi aldadır. İspanya dalga dalga bu akşam bu şaldadır.. Alnında halka halka aşüfte kakülü Göğsünde yosma gırnatanın en güzel gülü... Raks ortasında bir durup oynar, yürür gibi; Bir baş çevirmesiyle bakar öldürür gibi... Gül tenli, kor dudaklı, kömür gözlü sürmeli, Şeytan diyor ki, sarmalı yüz kere öpmeli. Gözler kamaştıran şala, meftun eden güle Her kalbi dolduran zile, her sineden "Ole!" Yahya Kemal Beyatlı DİDAKTİK ŞİİR Bir düşünce,bir konuda aydınlatmak,bilgi veya öğüt vermek,ahlak dersi çıkarmak amacı 9 / 16

10 taşıyan şiirlerdir. Bilim,fen,teknik,ahlak, sanat vb konularda eğitici,öğreticidir. Öğretici bilgi verici şiirdir. Bir şeyler öğretmek veya bilgi vermek amacıyla yazılan şiirlerdir. Didaktik şiirde duygu ve hislerden çok, fikir ağır basar. Didaktik şiir herhangi bir konuyu öğretmek amacıyla yazılır. Duygu yönü az olduğundan kuru bir anlatımı vardır. Kafiye ve ölçülerinden dolayı akılda kolay kaldığından, bilgiler bu yönde verilir. Fabller,manzum hikayeler didaktik özellik gösterir. Tevfik Fikret in ve Mehmet Akif in manzum hikayeleri didaktik şiir türünün güzel örnekleri arasındadır. Gamlanma Koyun meler, kuzu meler, Sular hendeğine dolar, Ağlayanlar bir gün güler, Gamlanma gönül gamlanma. Yiğit yiğide yad olmaz, İyilerde ham süt olmaz, Bin kaygı bir borç ödemez, Gamlanma gönül gamlanma Yiğit yiğidin yoldaşı, At yiğidin öz gardaşı, Sağlıktır her şeyin başı Gamlanma gönül gamlanma. Naçar karacoğlan naçar Pençe vurup göğsün açar Kara gündür gelir geçer Gamlanma gönül gamlanma. 10 / 16

11 EPİK ŞİİR Konusu savaş,kahramanlık,yiğitlik, büyük göç ve doğal afetlerle ilgili olan şiirlerdir. Epik şiirler kısa olabileceği gibi uzun manzum hikaye biçiminde de olabilir. Diğer bir deyişle destanlar bu türe örnektir Büyük kahramanları ve onların yaptıkları işleri anlatan şiirdir. Epik sözcüğü EPOPE ( Destan ) sözünden doğmuştur. Bir milletin hayatını yakından ilgilendiren ve etkileyen tarih ve toplum olayları ile ilgili kahramanlıkları dile getiren hikaye şeklindeki şiirlerdir. Divan edebiyatında kasideler, Halk edebiyatında koçaklama, destan, varsağı türleri de epik özellik gösterir. Tarihimizde birçok şanlı zaferler yaşadığımızdan, epik şiir yönüyle bir hayli zengin bir edebiyatımız vardır. KÖROĞLU DESTANI 11 / 16

12 Benden selam olsun Bolu beyine Çıkıp şu dağlara yaslanmalıdır. At kişnemesinden, kargı sesinden Dağlar seda verip, seslenmelidir. Asker geldi, sıra sıra dizildi Alnımıza kara yazı, yazıldı. Delikli demir icat oldu, mertlik bozuldu. Eğri kılıç kında, paslanmalıdır. Köroğlu düşermi acep şanından 12 / 16

13 Çoğunu ayırır, er meydanından Kır at köpüğünden, düşman kanından Çevrem dolup, Şalvar ıslanmalıdır. PASTORAL ŞİİR Doğa güzelliklerini, kır ve köy,çoban hayatını ve bunlara duyulan özlem, mutluluk ve sevgileri anlatan şiirlerdir. Çoban Çeşmesi Derinden derine ırmaklar ağlar, Uzaktan uzağa çoban çeşmesi, Ey suyun sesinden anlıyan bağlar, Ne söyler su dağa çoban çeşmesi. "Goynunu Şirin'in aşkı sarınca Yol almış hayatın ufuklarınca, O hızla dağları Ferhat yarınca Başlamış akmağa çoban çeşmesi... "O zaman başından aşkındı derdi, Mermeri oyardı, taşı delerdi. Kaç yanık yolcuya soğuk su verdi. Değdi kaç dudaga çoban çesmesi. Vefasız Aslı'ya yol gösteren bu, Kerem'in sazına cevap veren bu, Kuruyan gözlere yaş gönderen bu... Sızmadı toprağa çoban ceşmesi. Leyla gelin oldu, Mecnun mezarda, Bir susuz yolcu yok şimdi dağlarda, 13 / 16

14 Ateşten kızaran bir gül ararda, Gezer bağdan bağa çoban çeşmesi, Ne şair yaş döker, ne aşık ağlar, Tarihe karıştı eski sevdalar. Beyhude seslenir, beyhude çağlar, Bir sola, bir sağa çoban çeşmesi... Faruk Nafiz Çamlıbel SATİRİK ŞİİR Toplum hayatındaki aksayan yönleri, düzensizliklerin insanların çeşitli konulardaki zayıflıklarının zekice, ince bir alay tarzı ile kişileri ve olayları eleştiren şiirlerdir. Bunlarda didaktik 14 / 16

15 özelliklerde görüldüğünden, didaktik şiir için de incelenebilir. Ancak açık bir eleştiri olduğundan ayrı bir sınıfa alınması daha doğrudur. Bu tür şiirlere Divan edebiyatında hiciv, Halk edebiyatında taşlama, yeni edebiyatımızda yergi denir. Yiyin, efendiler yiyin; bu hân-i iştihâ sizin; Doyunca, tıksırınca, çatlayıncaya kadar yiyin! Efendiler pek açsınız, bu çehrenizde bellidir; Yiyin, yemezseniz bugün, yarın kalır mı kim bilir? DRAMATİK ŞİİR Acıklı ve üzüntü verici olayları konu edinen şiirlerdir. Dramatik şiir manzum olarak yazılan tiyatrolarda söz konusudur. İnsanın gözünün önünde acıklı, korkunç bir olay adeta canlandırılır. Dramatik şiir tiyatroda trajedi ve komedi olmak üzere ikiye ayrılır. Daha sonra dramın eklenmesiyle üç türe çıkmıştır. Edebiyatımızdan Abdülhak Hamid, Faruk Nafız Çamlıbel,Necip Fazıl Kısakürek dramatik şiir türünün başarılı örneklerini ortaya koymuşlardır. a. Trajedi : Hayatın acıklı yönlerini sahneye koymak ahlak ve erdem örneği vermek için yazılan manzum tiyatro eserlerine denir. b. Komedi : Güldürme amacını güden güldürmek ve düşündürmek amacıyla hayatın gülünç yönlerini konu edinen tiyatro eserleridir. c. Dram : Hayatı acıklı ve gülünç yönleriyle olduğu gibi yansıtmak için yazılan tiyatro eserleridir. 15 / 16

16 ANNEME MEKTUP Ben bu gurbete ile düştüm düşeli, Her gün biraz daha süzülmekteyim. Her gece, içinde mermer döşeli, Bir soğuk yatakta büzülmekteyim. Böylece bir lâhza kaldığım zaman, Geceyi koynuma aldığım zaman, Gözlerim kapanıp daldığım zaman, Yeniden yollara düzülmekteyim. Son günüm yaklaştı görünesiye, Kalmadı bir adım yol ileriye; Yüzünü görmeden ölürsem diye, Üzülmekteyim ben, üzülmekteyim. Necip Fazıl Kısakürek 16 / 16

Benzer belgeler

Savaş, kahramanlık ve vatan sevgisi gibi konuları destansı ve abartılı bir anlatımla işleyen şiirlerdir.

ŞİİR TÜRLERİ 1. EPİK ŞİİR Epik, destan niteliğinde olan, destansal demektir. Savaş, kahramanlık ve vatan sevgisi gibi konuları destansı ve abartılı bir anlatımla işleyen şiirlerdir. Destanlar, epik şiirin