COĞRAFİ İŞARETLER. Ceren TURGUT Türk Patent Enstitüsü Markalar Dairesi ANKARA - TESK 2016

Transkript

1 COĞRAFİ İŞARETLER Ceren TURGUT Türk Patent Enstitüsü Markalar Dairesi ANKARA - TESK 2016

2 Sunum İçeriği 1. Coğrafi İşaret Kavramı 2. Türkiye de Coğrafi İşaretlerin Tescili ve Denetim 3. Uluslararası Alanda Coğrafi İşaret Koruması 4. Ulusal Coğrafi İşaret Stratejisi ve Sınai Mülkiyet Kanun Tasarısı 5. Sonuç

3 1. Coğrafi İşaret Kavramı Coğrafi kaynak belirten işaretlerin kavramsal olarak kullanımının başlangıcı; 12. yüzyıldan itibaren coğrafi köken ve ürün arasındaki ilişki kullanılmıştır. Sanayi toplumu öncesi, göç eden topluluklar ayırt edici işaretlerini gittikleri yerlerde kullanmaya devam etmişlerdir.

4 1.Coğrafi İşaret Kavramı Finike Portakalı, Rokfor Peyniri, Tekila, İzmit Pişmaniyesi, Kayseri Pastırması kalitesi veya ününü belirli bir coğrafi yöreye borçlu olan ürünleri adlandırmak için kullanılan işaretler

5 1. Coğrafi İşaret Kavramı Ürün Belirli bir coğrafi alan Coğrafi İşaretlerin Unsurları Ürünün karakteristik özellikleri ile coğrafi köken arasında bağlantı Ürünün belirli bir karakteristik özellik kazanmış olması

6 1. Coğrafi İşaret Kavramı 555 Sayılı Coğrafi İşaretlerin Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname hükümleri kapsamında koruma sağlanmaktadır. KHK ya göre coğrafi işaret; belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri itibariyle kökenin bulunduğu bir yöre, alan veya ülke ile özdeşleşmiş bir ürünü gösteren işaretlerdir. Türk Hukuku nda Coğrafi İşaret Türleri Menşe adı Mahreç işareti

7 1. Coğrafi İşaret Kavramı TESCİL Ürünün ayırt edici özellikleri, üretim metodu, üretim alanı ve denetim biçimi ile ilgili bilgilerin hukuki düzenleme kapsamında kayıt altına alınması DENETİM Coğrafi işaretli ürünün tescil belgesinde belirtilen şartlara uygun bir şekilde üretilerek tüketiciye sunulduğunun yetkili otoritelerce kontrol edilmesi

8 2. Türkiye de Coğrafi İşaretlerin Tescili ve Denetimi Tescil mercii Türk Patent Enstitüsü dür. 555 Sayılı Coğrafi İşaretlerin Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ve onun uygulama şeklini gösterir yönetmelik kapsamında tescil işlemi gerçekleşir.

9 2. Türkiye de Coğrafi İşaretlerin Tescili ve Denetimi İstatistikler

10 2. Türkiye de Coğrafi İşaretlerin Tescili ve Denetimi Kimler başvurabilir? Ürünlerin üreticisi olan gerçek veya tüzel kişiler Tüketici dernekleri Konu ve coğrafi yöre ile ilgili kamu kuruluşları

11 2. Türkiye de Coğrafi İşaretlerin Tescili ve Denetimi Başvuruya konu olabilecek ürünler Doğal ürünler, tarım, maden ve el sanatları ürünleri ile sanayi ürünlerinden KHK da yer alan tanımlara ve koşullara uygun olan her türlü üründür. Tescil edilemeyecek ürünler Menşe adı ve mahreç işareti tanımına uymayan adlar ve işaretler Ürünlerin tür adı olmuş adlar ve işaretler Ürünün gerçek kaynağı konusunda halkı yanıltabilecek olan bitki türleri, hayvan soyları veya benzeri adlar Kamu düzeni ve genel ahlaka aykırı işaretler 555 Sayılı KHK nın 2 nci maddesinde sayılan ülkelerde korunmayan veya koruması sona ermiş veya kullanılmayan adlar ve işaretler

12

13 2. Türkiye de Coğrafi İşaretlerin Tescili ve Denetimi Başvuru Formunda Bulunması Gereken Bilgiler Başvuru sahibine ilişkin kimlik bilgileri Ürünün adı Ürünün tanımı (fiziksel, kimyasal ve benzeri ayırt edici özellikleri) Menşe / mahreç işaretin kullanılacağı (ürünün üretildiği) yöre, alan veya bölgenin coğrafi sınırlarını açıkça tanımlayan ve belirleyen bilgi, belge, harita Ürünün menşe/mahreç işareti tanımının hangisine uyduğunu gösterir deliller (Gazete haberleri, makaleler, araştırma yazıları, tanıtım broşürleri, tanıtım filmleri, vs.) Denetim yapısı Coğrafi işaretin kullanım biçimi (markalama, etiketleme) Başvuru ücreti (2016 yılı için 120 TL)

14 2. Türkiye de Coğrafi İşaretlerin Tescili ve Denetimi Tescil Süreci Başvuru, uzman kuruluşlardan görüş alınarak incelenir. İnceleme sonucu hazırlanan ilan metni Resmi Gazete de ve coğrafi işaret türüne göre yerel ve/veya ulusal gazetede yayınlanır. 6 ay içinde itiraz edilmemesi durumunda başvuru tescil edilir. İtiraz gelmesi durumunda; itiraz, gerekli görülmesi halinde uzman kuruluşlardan görüş alınarak incelenir. Başvuru reddedilebilir veya yeni bir ilan yapılır. Bu ilan itiraza açık değildir.

15 2. Türkiye de Coğrafi İşaretlerin Tescili ve Denetimi Denetim 555 Sayılı KHK nın 20 nci maddesi kapsamında denetim 5996 Sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu nun 23 üncü maddesi kapsamında denetim

16 2. Türkiye de Coğrafi İşaretlerin Tescili ve Denetimi 555 sayılı KHK 20 nci maddeye uygun bir şekilde; Coğrafi işareti tescil ettiren; ürünün üretimi, işlenmesi veya diğer işlemleri ile uğraşan kişilerden oluşan ve yeterli personel, ekipman ve diğer olanaklara sahip olan ve söz konusu ürünün üretim durumlarını sürekli kontrol edecek bir denetim komisyonu kurmakla yükümlüdür. Denetim işlemi için konu ile ilgili uzman ve tarafsız kurum veya kuruluşlarla işbirliği yapılabilir.

17 3. Uluslararası Alanda Coğrafi İşaret Koruması Koruma Sistemleri kendine özgü kanunlar koruma sağlamama marka hukuku veya diğer yasal düzenlemeler

18 3. Uluslararası Alanda Coğrafi İşaret Koruması Türkiye'de gerçekleştirilen coğrafi işaret tescilleri sadece Türkiye sınırları içinde geçerlidir. Paris Sözleşmesi'ne göre koruma istenilen her ülkeye ayrı müracaatta bulunulabilir. AB için, Avrupa Komisyonu na başvurulabilir. Uluslararası tescil sistemi : Lizbon Anlaşması

19 AB de Tescilli Ürünlerimiz ve Başvurular Antep Baklavası (PGI) Aydın İnciri (PDO) Aydın Kestanesi (PDO) Afyon Pastırması (PGI) Afyon Sucuğu (PGI) Malatya Kayısısı (PDO) İnegöl Köftesi (PGI)

20 4. Ulusal Coğrafi İşaret Stratejisi ve Sınai Mülkiyet Kanun Tasarısı Ulusal Coğrafi İşaret Strateji Belgesi ve Eylem Planı Sınai Mülkiyet Kanun Tasarısı

21 4. Ulusal Coğrafi İşaret Strateji Belgesi ve Eylem Planı Stratejik amaç; Coğrafi işaretlerin ulusal ve uluslararası alanda etkin şekilde korunması için toplumca benimsenmiş bir coğrafi işaret sistemi oluşturulacak ve coğrafi işaretli ürünlerden elde edilen katma değer artırılarak kalkınma sürecine destek sağlanacaktır.

22 4. Ulusal Coğrafi İşaret Strateji Belgesi ve Eylem Planı Stratejik amaç doğrultusunda 5 stratejik hedef ve bu hedefler altında 25 eylem belirlenmiştir. Stratejik hedefler: Farkındalığın arttırılması Kurumlar arası koordinasyonun sağlanması Mevzuatın iyileştirilmesi Tescil ve denetim işlemlerinin iyileştirilmesi Coğrafi işaretli ürünlerin katma değerinin arttırılması

23 4. Kanun Tasarısı ile Getirilen Yenilikler ve Yapılan Değişiklikler Geleneksel ürün adı koruması Başvuru yapma hakkına sahip olanlar Değişiklik imkanı (Tescilin/başvurunun kapsamı ya da başvuru sahibi veya tescil sahipliğine ilişkin değişiklik yapılmasına ilişkin usul ve esaslar) Denetim raporlarının 2 yılda bir sunulması Uzlaşma usulü Resmi Gazete yerine Bültende ilan Amblem düzenlemesi Karara itiraz prosedürü (Tüm itirazların YİDK tarafından incelenmesi)

24 5. Sonuç Coğrafi işaretlerin tescili; Yöresel ürünlerimizin korunması, yaşatılması, Üreticilerin harcadıkları emeğe eşit/denk kar elde etmeleri Mevcut fırsatların katma değere dönüştürülmesi Sahteciliğin önlenmesi Kırsal kalkınmanın desteklenmesi, toprağın değerlenmesi ve göçün önlenmesi Çevrenin ve biyolojik çeşitliliğin korunması Tüketicilerin korunması, açısından önem arz eder. Tescil tek başına yeterli olmaz; denetimin etkin bir şekilde gerçekleştirilerek uygulanması gerekir.

25 İLGİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER Marka Uzman Yardımcısı Ceren TURGUT

26