ANABİLİM EĞİTİM KURUMLARI

Transkript

1 İlkokul ANABİLİM EĞİTİM KURUMLARI DERS ÇALIŞMA ve ÖDEV YAPMA PSİKOLOJİK DANIŞMANLIK VE REHBERLİK BİRİMİ - ARALIK 2012

2 Ders Çalışma ve Ödev Yapma Ev ödevleri birçok aile için benzer sıkıntılar anlamına gelmektedir. Çoğu çocuk neden ödev yapması gerektiğini anlayamaz ve ödevlerden kurtulmanın yollarını arar. Çocukların bir türlü ödev yapmaya başlayamaması, ödevlerini yazmayı unutmaları, ödev için gerekli eşyaları bulamamaları, çeşitli baha-nelerle ödev yapmayı ertelemeleri, bitmedi yapamıyorum diye ağlamaları pek de yabancısı olduğumuz durumlar değildir. Okul dışındaki öğrenme süreci, öğrencilerin öğrendiklerinin kalıcılığı açısından çok önemlidir. Öğrencinin okul dışındaki zamanlarda bireysel ya da grup olarak yaptıkları çalışmalara ödev denir. Ödevlerin başlıca amacı öğrencilerin anne-baba, öğretmen ya da bir başka öğreticiden bağımsız olarak kendi kontrol ettiği çabalarla tamamlanmasıdır. Böylece çocuk kendi kendine sürekli artan bilgiye ulaşabilir ve o bilgileri işleyerek kendi düşünme biçimini oluşturabilir. Ev ödevleri çocuklara bağımsız çalışmayı, sorumluluk almayı öğretmek için çok önemli araçlardır. Ödev yapma alışkanlığını çocuklara küçük yaşlarda kazandırmak okul başarıları için de önemlidir. Çocukların ödev yapmasını kolaylaştırmak için gerekli düzenlemeleri yapmak, onlara yol göstermek ve gerektiğinde yardımcı olmak anne babaların görevidir. Ancak ödevlerin anne babanın değil çocuğun ödevi olduğunu, yardım etmenin ödevi onun yerine yapmak olmadığını unutmamak gerekir. Çoğu anne baba çocukların eşyalarını bulamadığından, unuttuğundan, odasının dağınık olduğundan şikâyet eder. Organize olmayı, düzenli olmayı öğrenmek, ödev yapma ve ders çalışma becerileri için çok önemlidir. Düzenli olmak zamanla öğrenilebilen ve gelişebilen bir beceridir. Çocuk sosyal yaşa-mında hiçbir sorumluluk almıyor, ondan beklenen vazifeleri yalnız başına yapamıyorsa ödev sorumluluğunu da alamayacaktır. Çocuklara ödevler dışında da yaşına uygun sorumluluklar verilmelidir. Organize olmayı, düzenli olmayı öğrenmesine yardım, okul hayatı başlamadan çok daha önce başlamalıdır.

3 Ödev yapma sürecinde çocuğa hiç yardım etmemek çocukta zorluklar karşısında desteksiz kalabileceği duygusunu uyandırabilir. Belli aralıklarla ödeve mola verilmesi ve molalarda çocuğu ödüllendirmek, çocuğun ödev yapmaya yönelik motivasyonunu artıracaktır. Çocuğun uyku ve yemek saatlerinin düzenli olmasına özen gösterilmelidir. Çocuk okuldan geldiğinde dinlenmesi için ona belli bir süre verilmedir. Çocuklar bu sürede anne-babasıyla sohbet edebilir, oyun oynayabilir ve yemek yiyebilirler. Çocuğun ödev yapmak için ayıracağı süreye çocuk ile birlikte karar verilmelidir. Ödev yapma sürecinde çocuğa hiç yardım etmemek çocukta zorluklar karşısında desteksiz kalabileceği duygusunu uyandırabilir. Burada yardımdan kastımız çocukları yorulduğunda onların yerine çocukların ödevini yapmak değil, nasıl yapması gerektiği konusunda onu bilgilendirmek, sözlüğe nasıl bakacağını, bilgiye nasıl ulaşacağını öğrenmesini sağlamak ve bunları kendi yapabilecek hale gelene kadar yönlendi-rici olmaktır. Böylelikle çocuğun hem ödev yapma alışkanlığı kazanmasına zemin hazırlamış hem de ken-disiyle ilgilenildiği duygusunu hissettirerek duygusal gelişimine de katkı sağlamış oluruz. Diğer taraftan, ödevlere yardım konusunda asla abartıya kaçılmamalıdır. Ödevlerin tamamının ya da büyük bir kısmının anne-baba ya da aile büyükleri tarafından yapılması, çocukları rahatlığa ve tembelliğe sürükleyebilir. Bazen de çocuklar ödev yapımı esnasında anne ya da babalarından birinin mutlaka yanında durmalarını isteyebilirler. Çocuklara ödevlerin bağımsız olarak kendileri tarafından yapılması gerektiği açıklanmalı ancak gerektiği durumlarda ölçüyü kaçırmadan müdahale edilip yol gösterilmelidir. İyi bir ev ortamı ve aile ilgisinin ödev yapmada ve akademik başarıyı artırmada önemli bir rolü vardır. Ödev yapma sürecinde ailelerin çocuklarına karşı tutumları oldukça önem taşımaktadır. Ailelerin olumsuz tutumları çocukları ebeveynlerinden ve ödev yapma alışkanlığından uzaklaştırabilir. Öğrencilerin ev ödevleri ile ilgili olumsuz tutumları; ailelerin engellemeleri, ısrarları ve destek sağlamamalarından kaynaklanabilir. Bu nedenle çocuğun çabaları anne-baba tarafından takdir edilmeli, çocuğa her zaman desteklendiği hissi verilmelidir. Ödev yapma sürecinde ebeveynler, çocuğun direnci ile karşılaşırlarsa çocuğu ödev yapmaya motive etmek için olumlu bir dil ve ılımlı bir tutum sergilemelidirler. Buna rağmen çocuğun direnci ve ödev yapmaya olan isteksizliği devam ediyorsa anne-babalar öncelikle öğretmeniyle iş birliği içine girmeli, gerek görülürse rehberlik hizmetinden destek almalıdırlar. Sonuç

4 olarak aileler bu çabayı gösterirlerse ödevler büyük olasılıkla daha etkili hale gelecek, öğrencilerin ödevlere karşı tutumları daha olumlu olacak ve ödevler konusunda aile içi çekişmeler azalacaktır. DERS ÇALIŞMA ALIŞKANLIĞINDA VELİLERE DÜŞEN GÖREVLER Sorumluluk bilinci aşılamak Uygun çalışma ortamı hazırlamak Çalışma hevesini arttırmak Çok çalışma yerine, etkili çalışmasını sağlamak Nasıl daha iyi öğrendiğini anlamaya çalışmak Bağımsız çalışmasını beklerken çocuğun ne yapması gerektiğini anladığından emin olmak Kontrol ederken önce doğru yaptıklarından başlamak, yanlışlarında bir kez daha denemesini istemek Başarısını takdir etmek Öğretmeniyle iş birliği içinde olmak Çocukların okula başladıkları andan itibaren ödev yapmak istememeleri veya bunu sadece zorunlu bir iş olarak görmeleri sık rastlanan bir durum. İşte bu sorunun çözümüne dair öneriler:

5 Öncelikle çocuk için uygun koşulları sağlamak çok önemlidir; ödev yapmak, ders çalışmak için uygun bir ortam hazırlamak gerekir. Bunu sağlamak da anne babaların görevidir. İşe, çocuğun ödevlerini yapacağı yeterince ışık alan sabit bir yer belirlemekle başlamak gerekir. Çalışma masası dikkat dağıtıcı ögelerden arındırılmış olmalıdır. Odada televizyon gibi dikkatlerini dağıtacak eşya ya da cihazlar bulundurulmamalı, oda ısısı ortalama 23 derece olmalıdır. Çocuğun ödevler için gerekli malzemelerinin olup olmadığı kontrol edilmelidir. Çocuğun ödev yapacağı saat, aile bireylerinin sessiz aktivitelerde bulunacağı zaman olmalıdır. Çocuğa ödev yapması gerektiğinin neden önemli olduğu açıklanmalı. Bu bilince sahip olma-dan ödev yapmaya yönlendirilen çocuklar, zorunlu hissettikleri için ödevlerini özenmeden, aceleyle bitirmeye odaklanırlar. "Ben bunları zaten biliyorum, ödeve ne gerek var ki?" diye yakınabilirler. Bu nedenle ödevlerin de bir çeşit ders çalışma pozisyonu olduğu ve gereksiz bir çalışma olmadığı onlara telkin edilmelidir. Ödev yapmak, ders çalışmak denildiğinde akla gelen diğer önemli konu zamanı iyi kullanabilmektir. Çocuğun zamanı iyi ve etkin kullanabilmesi için önce zaman kavramlarını bilmesi gerekir. Görebilecekleri yerlere aylık takvimler asmak, önemli olayları, uzun süreli proje teslimlerini takvime işaretlemek, takvime aile toplantı saatleri koymak çocukların ilgisini çekecektir. Çocuğun yaşına ve ihtiyaçlarına uygun bir çalışma saati belirlenmesi gerektiği gibi çalışma süresine de dikkat edilmelidir. Ayrıca okuldan geldikten sonra dinlenmesi için de ona belli bir süre tanınması gerekmektedir. Ödev yapma süresi yaşına uygun olmalıdır. Ödev yaparken belli aralıklarla mola vermek ve çocuğu ödüllendirmek, motivasyon açısından faydalı olacaktır. Sıkıntı sadece ödev yapmakla ilgili değil, sınıfta dersi takip etmekle ilgiliyse ya da belirli ders-lerin ödevlerinde sıkıntı oluyorsa bu zorlanmaların kaynağını bulmaya çalışmak, öğretmeniyle görüşmek ve öğrenme süreçleri ya da dikkatle ilgili bir problem olup olmadığını anlamaya çalışmak gerekir. Çocuklara ödev yapma alışkanlığını kazandırmanın sabır ve zaman istediğini unutmamak gerekir. Ödevler akşam geç saatlere bırakılmamalı. Sabah erken kalkan çocuklar, akşam saatlerinde zihinsel ve bedensel olarak yorgun düştükleri için dikkatleri dağılır. En iyisi dersler bittikten sonra imkân varsa okulda eğitmenler eşliğinde ya da evde yemekten sonra ödevler yapılmalıdır. Eğitim hayatında başarılı olmak için çocukların yanı sıra anne ve babaların da ders çalışma yöntemlerini bilmeleri önemlidir. Çocuklarının başarılı olmasını isteyen ebeveynler, kendilerine göre doğru olduğunu düşündükleri yöntemlerle çocukları ders çalışmaya zorlamakta ancak ne yaparlarsa yapsınlar çocuklara ders çalıştıramamakta ya da istedikleri başarıyı yakalayamamaktadırlar.

6 takılıp kalıyorsa ödevlerini tamamen bırakmasını bir başka konuya geçmesini önerebilirsiniz. Birçok çocuk için ödeve başlamak zor olabilir. Bu durumla başa çıkabilmek için size aşağıdaki önerilerde bulunabiliriz: Çocuğunuzdan ödevlerine ne zaman başlayacağına kesin olarak karar vermesini isteyin, zamanında (Beş dakika gecikebilir.) başladığında onu ödüllendirin. İlk beş dakika çocuğunuzun yanına oturun. İyi bir başlangıç yaptığından emin olun. Başlamadan önce ödevi ile ilgili onunla konuşun. Bu özellikle İngilizce yazılı ödevleri ve boşluk doldurma biçiminde olanlar için önemlidir. Çocuklar genellikle, başlayabilmek için sizin onları hazırlamanızı ve harekete geçirmenizi bekleyebilirler. Özellikle kendisini ifade etmekte zorlananlar için, okulun ilk yıllarında bu yardımınız çok yararlı ve önemlidir. Çocuğunuzun dikkatini ödevine vermesinde, kendisinden isteneni anlamasında ona yardımcı olmaya çalışın. Eğer çocuğunuz çalışmaya başlamakta zorlanıyorsa kısa bir süre sonra ara vermek yararlı olur. Yeterli dinlenme araları verdiğimizden emin olalım. Birçok çocuk ara vermeden uzun süre ödevle uğraşmakta zorlanabilir. Bir saat hiç ara vermemek yerine, iki saatlik bir ödev yapma süresinde sık sık aralar vermek daha iyi sonuçlar verebilir. Bir çalar saat yardımı ile 5-10 daki-kalık dinlenme süreleri belirleyip uygulayın. Bu aralarda bir şeyler yiyebilir, fiziksel egzersizler ya da yapmaktan hoşlandığı başka şeyleri yapabilir. Bitirmesi gereken bölümü bitirdikten sonra dinlenme arası vermesi uygun olacaktır. Aksi takdirde, çocuk araya kadar kalan süreyi hayal kurarak geçirir. Bazı çocuklar ödev saatlerini programlarken sevdikleri programları TV' de izleyebilecekleri şekilde bir ayarlama da yapabilirler.

7 Çocuklar, ödevlerini yaparken veya ders çalışırken televizyon ve bilgisayar açık olmamalıdır. Bazı anne babalar televizyon izlerken bir yandan da çocuklara ders çalışmalarını söylemektedirler. Bu kesinlikle yanlış bir davranıştır. Çünkü televizyondaki ses ve görüntü çocukların dikkatini dağıtmaktadır. Çocuklara sık sık ders çalışmaları gerektiği emredilmemeli ve söylenmemelidir. Ödev yapmaları ve ders çalışmaları için yapılan yoğun baskılar, çocuklar üzerinde ters tepkilere neden olur ve aşırı baskı altındaki çocuklar, zihinleri rahat olmadığı için derslere gerektiği gibi konsantre olamazlar. Çocukların başarılı olması için ders çalışmasını ve ödev yapmasını eğlenceli bir hale getirmek gerekmektedir. Zorla, baskıyla ödev yaptırmak, ders çalıştırmak çocuklarda bıkkınlığa neden olmaktadır. Ödev yapmak istemeyen çocuklara ceza vermemek, onları yasaklarla tehdit etmemek gerekir. Bu yöntem kısa bir süreliğine işe yarayabilir. Ancak uzun vadede çocuklar açısından hiçbir kazanç getirmez. ÖDEVE İLİŞKİN ÖNERİLER Özellikle ilk yıllarda ödevin yapılmasını bir oyun haline getirebilirsiniz. Çocuğunuzdan ödevini tamam-lamasının ne kadar süreceğini tahmin etmesini isteyebilir, zamanı ayarlayabileceği bir çalar saat yar-dımı ile bu sürede bitirip bitiremediğini görebilirsiniz. Ayrıca bir matematik probleminin çözümü için zaman tutarak ne kadar kısa sürede çözebileceği konusunda iddiaya girerek ödev yapmayı eğlenceli bir hale getirebilirsiniz. Eğer bir ödev çocuğunuzun dayanamayacağı kadar (aralar verilse bile) uzun sürüyorsa ve o konuya

8

9 Psikolojik Danışmanlık ve ve Rehberlik Birimi Birimi