Doç.Dr.Dilek Seymen DEÜ.İİBF İktisat Bölümü

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Doç.Dr.Dilek Seymen DEÜ.İİBF İktisat Bölümü"

Ece Özçelik
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 ULUSLARARASI İKTİSAT Doç.Dr.Dilek Seymen DEÜ.İİBF İktisat Bölümü

2 Uluslararası Đktisat Uluslararası Ticaret Açık Ekonomi Mikro Đktisadı Uluslararası Para (Finans) (Ödemeler Bilançosu, Döviz Piyasası vb.) Uluslararası Ticaret Politikası Uluslararası Ticaret Teorisi (Reel, Pür, Soyut) (Dış ticaret politikasının amaç ve araçları, uluslararası ekonomik kuruluşlar, uluslararası ekonomik entegrasyon ve etkileri vb.) Uluslararası Parasal Teori Açık Ekonomi Makro Đktisadı Uluslararası Parasal Politika Uluslararası Makro Đktisat Politikası Pozitif Normatif

3 International Economics International Trade Open Economy Microeconomics International Money (Finance) (Balance of Payments, Foreign Exchange Markets etc.) International Trade Policy International Trade Theory (Real-Pure Theory) (Aims and tools of foreign trade policy, international economic organizations, economic integration, etc.) International Monetary Theory Open Economy Macroeconomics International Monetary Policy International Macroeconomic Policy Positive Normative

4 Giriş ve Temel Kavramlar Ülkeler niçin ticaret yaparlar? Đktisadın alt bölümleri ve bunlar arasında dış ticaretin yeri Reel-pür-soyut ticaret teorisi Moneter dış ticaret teorisi Pozitif-normatif dış ticaret teorisi Dış ticaret politikası

5 Đlk Kent Devlet olarak Bayraklı Smyrna, Akurgal 1993.

6 Ülkeler Neden Ticaret Yaparlar? Uluslararası iktisadi faaliyetleri, ülke içi iktisadi faaliyetlerden ayıran nedir? Farklı ulusların varlığı; -farklı ulusal paraların varlığı, -ekonomik sistem farklılığı -farklı dil, kültür, din ve tarihi değerler -gelişmişlik farklılıkları (teknoloji, vasıflı işgücü..) -uluslararası fiyat farklılıkları -uluslararası mal farklılaşması Üretim faktörlerinin ülkelerarasında mobil olmayışı bu faktörlerle üretilen mal ve hizmetlerin nispeten mobil oluşu Yerli üretimin yetersizliği; - doğal kaynakların yeryüzünde dengesiz dağılımı, - teknik bilgi ve uzman işgücü yetersizliği Coğrafi uzaklık ve ulaştırma masrafları

7 Merkantilizm Ortaçağ Sonrası- Sanayi devrimine kadar Đlk Đktisat Doktrini ve Politikası (Ticari Kapitalizm) Ortam:Feodalizmin yıkılışı ve milli devletlerin kuruluşu Coğrafi Keşifler ve yeni buluşlar, Avrupa ticaretinin gelişmesi Güçlü devletlerin kurulması yönünde merkantilistlerin görüşleri: -Tüccarın çıkarı ile ulusal çıkarlar çakışmaktadır; Ticari Merkantilizm, ticari kapitalizm -Güçlü nüfus; güçlü donanma, sanayi (imalat) için ucuz emek, nüfus artışı -Para (altın ve gümüş); mevcut rezervlerin artırılması, ihracat yoluyla altın arzı artışı, sömürgecilik -Aktif ticaret bilançosu; ihracat desteklenmeli, ithalat kısıtlanmalı -Devlet müdahalesi, iktisadi milliyetçiliğin temelleri -Đmalat sanayiinin gelişimine destek, tarım ihmal edilmiştir.

8 Merkantilizme Yöneltilen Eleştiriler; Aktif ticaret bilançosu görüşündeki çelişkiler: ülkede üretim ve tüketim malları kıt iken, altın ve gümüş bolluğu, enflasyon (J.Bodin), ithalata getirilen aşırı kısıtlamalar, Tarım ihmal edilmiştir (sanayinin hammaddesi) Sanayileşme ve aktif ticaret bilançosu çelişkisi: sanayileşme belli ölçüde yatırım malı ithalatını zorunlu kılmakta

9 Fizyokrasi Merkantilizme tepki olarak doğmuştur. Đnsan tabiatın bir parçasıdır ve tabiat kanunları onun için de geçerlidir, Servetin kaynağı toprak ve tarımsal üretimdir, Net hasılayı yaratan tek faaliyet tarımdır, Toplum üç sınıfa ayrılır: toprak sahipleri, sanayici ve tüccarlar, çiftçiler Tek vergi politikası uygulanmalıdır, Diş ticaretin başlıca görevi tarım ürünlerine dış alemde yeni mahreçler bulmak ve bunların ihracatını arttırmaktır, Ülkeye avantaj kazandıran sanayi malları ihracatı değil, tarım ürünlerinin ihracatıdır. Bu nedenle tarım ürünlerinin satışını sınırlayan engeller kaldırılmalıdır. Ticaretin amacı tarımsal fiyatları düşürmek değil, yükseltmek olmalıdır.

10 Fizyokrasiye yöneltilen eleştiriler; Zamana ve mekana bağlı olmayan evrensel iktisat kanunları geliştirmeye uğraşmışlardır, Üretimi net hasıla yaratmak olarak tanımlamıslardır. İktisat politikalarında aşırı liberal davranmışlardır, Tek vergi politikası devletin masraflarını sadece bir kesimin üzerine yüklemişlerdir.

11 Dünya Ticareti Đle Đlgili Temel Değerlendirmeler

12 Tablo 1: Dünya Đhracatının Dünya GSYĐH sı Đçindeki Payı Kaynak: Krugman, Obstfeld ve Melitz, (2012), International Economics Theory and Policy, Pearson.

13 Şekil 1: Dünya Ticaretinin Dünya GSYĐH sine Oranı, Kaynak: DTÖ, [ ].

14 Şekil 2: Dünya Mal Đhracatı ve GDP,

15 Şekil 3: Dünya Ticaretindeki ve GSYĐH ndaki Artış, (Yıllık Yüzde Değişim) Kaynak: Dünya Ticaret Örgütü, World Trade Report 2013, s.20.

16 Şekil 4: Dünya Ticaret Hacmi ve Reel GSYĐH, (Yıllık % Değişim)

17 Ürün Bazında Dünya Mal Ticareti, 2011 Toplam Mal Ticareti 17,816 Milyar US$ Mamul Mallar 11,510 Milyar US$ Yakıt ve Madencilik Ürünleri 4,007 Milyar US$ Tarımsal Mallar 1,659 Milyar US$ Kaynak: Dünya Ticaret Örgütü, World Trade Report 2013, s.110.

18 Şekil 5: Dünya Ticaret Hacmi Đçinde Ürünlerin Payları, n.e.s.: not elsewhere specified.

19 Şekil 6: Gelişmekte Oaln Ülkelerin Đhracat Kompozisyonundaki Değişme Kaynak: United Nations Council on Trade and Development

20 Şekil 7: Đhracat ve Đthalatın Ortalamasının Milli Gelir Đçindeki Payı, Türkiye Çin 25 Almanya Hindistan 20 ABD Kaynak: Dünya Bankası veritabanından alınan verilerden yararlanarak tarafımızdan oluşturulmuştur.

21 Şekil 8: Türkiye de Đhracat ve Đthalatın GSYĐH Đçindeki Payı (%), Đhracatın GDP Đçindeki Payı Đthalatın GDP Đçindeki Payı Kaynak: Dünya Bankası veritabanından alınan verilerden yararlanarak tarafımızdan oluşturulmuştur.

22 Tablo 2: 19. ve 20. Yüzyıllardaki Küreselleşme Dalgası

23 Tablo 3: GSYĐH ve Bölgelere Göre Ticaret, (Yıllık Yüzde Değişim) Kaynak: Dünya Ticaret Örgütü, World Trade Report 2013, s.24.

24 Tablo 4: Lider Đhracatçı ve Đthalatçı Ülkeler (2012) Kaynak: Dünya Ticaret Örgütü, World Trade Report 2013, s.33.

25 Şekil 9: Dünya Ticaret Hacmi, (1990=100) Kaynak: Dünya Ticaret Örgütü, World Trade Report 2013, s.23.

26 Şekil 10: AB Ülkelerinde Reel GSYĐH ve Ticaret Artışı, Kaynak: Dünya Ticaret Örgütü, World Trade Report 2012, s.21.

27 Tablo 5: Seçilmiş Bazı Ürünlerin Dünya Fiyatları (Yıllık Yüzde Değişim, varil başına ABD Doları) Kaynak: Dünya Ticaret Örgütü, World Trade Report 2013, s.25.

Benzer belgeler

Doç.Dr.Dilek Seymen DEÜ.İİBF İktisat Bölümü

ULUSLARARASI İKTİSAT Doç.Dr.Dilek Seymen DEÜ.İİBF İktisat Bölümü Giriş ve Temel Kavramlar Ülkeler niçin ticaret yaparlar? Đktisadın alt bölümleri ve bunlar arasında dış ticaretin yeri Reel-pür-soyut ticaret