ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ. SAĞLIK UYGULAMA ve ARAŞTIRMA MERKEZİ HASTA HAKLARI YÖNERGESİ

Transkript

1 ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ SAĞLIK UYGULAMA ve ARAŞTIRMA MERKEZİ HASTA HAKLARI YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Hukukî Dayanak ve Tanımlar Amaç Madde 1- Bu Yönergenin amacı; yaşanan hasta hakları ihlalleri ile bunlara bağlı ortaya çıkan sorunların önlenmesi, sağlık hizmetlerinin kalitesinin arttırılması, sağlık hizmetlerinin insan onuruna yakışır biçimde sunulması ile hastaların hak ihlallerinden korunabilmesine ve gerektiğinde hukuki korunma yollarını fiilen kullanabilmesine dair esas ve usulleri belirlemektir. Kapsam Madde 2- Bu Yönerge; OMÜ Tıp Fakültesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi ni ve bu Merkeze bağlı sağlık tesislerini kapsar. Dayanak Madde 3- Bu Yönerge; 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu'nun 9 uncu maddesinin (c) bendine ve tarih ve nolu Resmi Gazetede yer alan Hasta Hakları Yönetmeliğine dayanılarak hazırlanmıştır. Tanımlar Madde 4- Bu Yönergede geçen; a) OMÜ; Ondokuz Mayıs Üniversitesi ni, b) Dekanlık; OMÜ Tıp Fakültesi Dekanlığı nı, c) Başhekimlik; OMÜ Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü nü, d) Hastane Hasta Hakları Birimi; Hasta hakları ihlallerinin önlenmesi amacıyla sağlık tesislerinden gelecek şikayetleri alan, değerlendiren ve bir üst birime gönderen, yerel uygulamalardan ve eğitimlerden sorumlu olan birimi, e) Hastane Hasta Hakları Kurulu; Hasta hakları ihlallerinin önlenmesi amacıyla, hastanelerde hasta hakları şikayet biriminden gelen raporları değerlendirmek, sonuca bağlamak ve Başhekimliğe rapor etmekle yetkili ve sorumlu birimi, 1

2 f) Personel; OMÜ Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezinde görev yapan akademik personeli, idari personeli, sözleşmeli personeli, şirket personeli ve stajyer öğrencileri, g) Hasta; Sağlık hizmeti alan kimseyi, h) Hasta Hakları; Uluslararası ve ulusal mevzuatta belirlenen hakları, ı) Sağlık Hizmeti; Sağlık tesisinde sunulan tüm tıbbi ve idari hizmetleri, j) Hastane; OMÜ Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi ni, ifade eder. İKİNCİ BÖLÜM HASTANE HASTA HAKLARI KURULUNUN VE HASTANE HASTA HAKLARI BİRİMİNİN KURULUŞU, ÇALIŞMA USULÜ VE GÖREVLERİ Hastane Hasta Hakları Kurulunun Kuruluşu Madde 5- Hasta haklarını korumak ve oluşabilecek anlaşmazlıklara çözüm bulabilmek amacıyla Hastane Hasta Hakları Kurulu kurulur. Hastane Hasta Hakları Kurulu üyeleri aşağıdaki gibidir. Kuruldaki akademik personelin ataması Dekanlık, idari personelin ataması ise Başhekimlik, Hukuk büro temsilcisinin ataması ise Rektörlük tarafından yapılır. a) Dekan Yardımcısı b) Başhekim Yardımcısı c) Tıp Fakültesi Sekreteri d) Hasta Hakları Birim Sorumlusu e) Hastane İç Hizmetler Müdürü f) Adli Tıp Uzmanı g) OMÜ Hukuk Büro Temsilcisi h) Kurumdan yetki almış sendika temsilcisi ı) Varsa hastanın yasal savunucusu Dekan Yardımcısı kurulun başkanıdır. İdari yetki görevi sona eren kişinin kurul üyeliği de sona erer. Kurulun sekretarya hizmetleri Hasta Hakları Birim Sorumlusu tarafından yürütülür. Kurul kararlarını oy çokluğu ile alır. Eşitlik halinde başkan son kararı vermekle yetkilidir. Kurul ayda bir defa toplanır. Başkanın uygun görmesiyle olağan dışı toplantılar yapabilir. Kararlar gizli oylama ile alınır. 2

3 Hastane Hasta Hakları Kurulunun Görevleri Madde 6- Hastane Hasta Hakları Kurulunun görevleri şunlardır: a) Hasta hakları ihlallerine ilişkin kendisine ulaşan başvuruları incelemek, değerlendirmek ve sonuçlandırmak. b) Hastanede hasta hakları uygulamalarını geliştirmek için Dekanlık ve Başhekimliğe önerilerde bulunmak. Hastane Hasta Hakları Kurulunun işleyişi Madde 7- Hasta hakları uygulamasına ilişkin yürütülecek çalışmalar sırasında yapılacak tüm iş ve işlemlere ilişkin esaslar ve süreçler bu Yönergede belirlendiği biçimde uygulanacaktır. a) Şikayet edilen personel/sorumludan 2 iş günü içerisinde bilgi istenir. b) İlgili personel/sorumlu 3 gün içerisinde kurula cevap verir. c) Hastane Hasta Hakları Birimine gelen şikayetler 7 iş günü içerisinde kurul üyelerine şikayet konuları ve raporları dağıtılır. d) Konuyla ilgili tarafların dışındaki kişilerin görüşleri gerekirse kurul başkanın görevlendirileceği bir kişi tarafından alınır. Alınan bu görüşler 3 gün içerisinde kurul üyelerine tekrar dağıtılır. e) Verilen karar hasta hakları birimi sorumlusu tarafından hastaya iletilir. Daha sonraki yasal süreç ve yapabilecekleri hakkında ayrıca bilgi verilir. HASTANE HASTA HAKLARI BİRİMİNİN, KURULUŞ GÖREV VE İŞLEYİŞİ Hastane Hasta Hakları Biriminin Kuruluşu Madde 8- Hasta Hakları uygulamalarına ilişin gelecek şikayetleri almak, değerlendirmek ve çözüm önerileri üretmek üzere Hasta Hakları Birimleri oluşturulur. Hasta Hakları Birimleri kolay ulaşılabilir yerlerde, hastanın korkmasına, çekinmesine yol açmayacak, idari fonksiyonu bulunmayan tercihen fakülte yüksek okul mezunu meslek elemanlarından (Sosyal hizmet uzmanı, psikolog, halkla ilişkiler uzmanı ve bu konularda görev alabilecek nitelikli diğer personel) oluşturulur. Hastane Hasta Hakları Biriminde personelin rahat çalışmasına imkan verecek telefon vb. büro ihtiyaçları ile, web ortamında şikayetleri aktarmak ve takip etmek üzere internet bağlantısı olan bir bilgisayar verilir. Ayrıca hastaların geldiklerinde oturabilmeleri için yeterli sayıda koltuk, sandalye sağlanır. Hastane Hasta Hakları Biriminin Görevleri Madde 9- Hasta Hakları Birim Çalışanlarının Görev ve Sorumlulukları: 3

4 Hasta Hakları Birim Sorumlusu: Sorumlu olacak olan kişi tercihen bu alanda eğitim almış üniversite mezunu Sağlık Personelinden seçilir. Bu kişi Başhekim tarafından atanır. a) Başta psikiyatri hastaları ve özürlüler olmak üzere tüm hastaların savunuculuğunu yapmak, b) Hasta hakları uygulamalarının geliştirilmesi için yerel düzeyde çalışmak, c) Birimlere ulaşan şikayetleri belirtilen süre içersinde incelemek, d) Hasta Hakları ihlali nedeniyle başvuran hasta ya da yakını ile ilk görüşmeyi yapmak, e) Şikayetle ilgili bilgileri tam ve doğru olarak almak, f) Hasta hakları uygulamalarının yerel düzeyde sağlıklı işlemesini sağlamak, g) Sürecin nasıl işleyeceği konusunda şikayet sahibine bilgi vermek, h) Sonuç hakkında ilgiliye bilgi vermek. Sonraki aşamalar hakkında açıklamalarda bulunmak, i) Hastanede, personel için Hasta Hakları Eğitimlerinin planlanması ve verilmesini sağlamak. Hasta Hakları Birimi Memurunun Görev ve Sorumlulukları: Bilgisayar kullanmayı bilen rapor hazırlayabilecek, birimin istatistiklerini tutabilecek ve resmi yazışmaları yapabilecek bir hastane çalışanından seçilir. a) Sağlık kurumlarında Hasta Hakları ihlallerinin bildirilmesi amacıyla oluşturulacak ücretsiz iletişim araçlarının (Telefon, internet bağlantısı olan bilgisayar) çalışır durumda bulundurulmasını sağlamak, b) Aylık olarak çalışmalarını Hasta Hakları Birim Sorumlusuna rapor etmek, c) Şikayet Bildirim Formunu bir sonraki kademeye göndermek, sonucu takip etmek ayrıca formu elektronik ortama aktarmak, d) Hastane hizmetleri konusunda yapılan şikayetleri konularında göre sınıflayarak Hasta Hakları Birim Sorumlusuna sunmak. Hasta Hakları Birimi Personeli: Hastalara gerektiğinde refakat edebilecek, yol gösterebilecek bir çalışan (Tercihen lise mezunu sözleşmeli personel olabilir.) seçilebilir. a) Birim sorumlusu emrinde verilecek görevleri yerine getirmek, b) Gerektiğinde ve görev verildiğinde hastalara refakat etmek, yol göstermek. Hastane Hasta Hakları Biriminin İşleyişi Madde 10- Hasta Hakları ihlallerinin önlenmesine yönelik yürütülecek çalışmalar sırasında yapılacak tüm iş ve işlemlere ilişkin esaslar ve süreçler bu Yönergede belirlendiği biçimde 4

5 uygulanacaktır. Hiçbir aşamada birimlerin ya da kişilerin inisiyatif kullanmasına veya istismarına fırsat verilmeyecektir. Hasta Hakları ihlallerine ilişkin şikayet süreci ve zaman şöyle işleyecektir: a) Hastanın görüş veya şikayeti aynı gün alınır. Şikayet formunun doldurulması sağlanır. b) Hastane idaresi aynı gün bilgilendirilir. c) Şikayete maruz kalan hastane çalışanından 2 iş günü içinde bilgi istenir. Hastane çalışanı bu bilgiyi en geç 3 iş günü içinde cevaplandırmak zorundadır. d) Taraflar dışında bilgi alınması gereken kişiler varsa onlardan da bilgi istenir (3 iş günü içinde). e) Alınan tüm bilgiler ve belgeler hastane Hasta Hakları Kuruluna dosya oluşturularak 7 iş günü sonunda dağıtılır. f) Kurul iki haftada bir toplanarak (Kurulun kendisinin belirleyeceği gün ve saat) dosyaları değerlendirir oy çokluğu ile karar verir. g) Karar Hasta Hakları Birimine bildirilir. Hasta Hakları Birimi raporları arşivler. h) Şikayetten sonra en geç 30 iş günü içinde sonuçtan taraflar haberdar edilir. i) Hastaya; Karar hakkında bilgi verilir. Bu aşamadan sonra yapması gerekenler konusunda bilgi verilir. Hastanın sonraki süreci takip etmesini kolaylaştırıcı olmak üzere irtibat veya kayıt numarası verilir. Personele; Kurulun kararı ilgili personele bildirilir. Kurul, ilgili personeli kusurlu bulmuş ise dosya, gerekli idari ve adli takibat için; akademik personel için Dekanlığa; idari personel için Başhekimliğe üst yazı ile iletilir. İdare, 2547 ve 657 sayılı Kanuna veya diğer mevzuata göre gerekli idari ve adli takibi yapar. Hasta Hakları Şikayet Birimine ulaşan tüm hasta hakları şikayetleri 10 yıl süre ile muhafaza edilir. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM HASTA HAKLARI 5

6 Adalet ve Hakkaniyete Uygun Olarak Sağlık Hizmetlerinden Faydalanma Hakkı Madde 11- Her birey var olan tanı, tedavi ve rehabilitasyon imkanlarından en üst düzeyde yararlanma hakkına sahiptir. Sağlık Kuruluşunu Seçme Değiştirme Hakkı Madde 12- Doktorunu veya sağlık kurumunu seçme ve tedavisinin herhangi bir evresinde değiştirme hakkına sahiptir. Saygı ve İtibar Görme Hakkı Madde 13- Kişisel itibarı korunarak, tetkik yaptırma, tanı öğrenme ve tedavi olma hakkına sahiptir. Mahremiyete Saygı Gösterilmesi Hakkı Madde 14- Doktoru ile görüşme ve muayene edilme aşamalarında yeterli gizlilik sağlayacak bir ortamda bulunmayı isteme ve tedavisi ile doğrudan ilgili olmayan kişiler ile konuşmayı ya da kişileri görmeyi reddetme hakkına sahiptir. Öncelik Sırasının Belirlenmesini İsteme Hakkı Madde 15- Sağlık kuruluşunun hizmet verme imkanlarının yetersiz veya sınırlı olması sebebiyle sağlık hizmeti talebi zamanında karşılanamayan hallerde, hastanın, öncelik hakkının tıbbi kriterlere dayalı ve objektif olarak belirlenmesini istemek hakkı vardır. Acil ve adli vakalar ile yaşlılar ve özürlüler hakkında öncelik sırasının belirlenmesinde ilgili mevzuat hükümleri uygulanır. Tıbbi Kayıtları İnceleme Hakkı Madde 16- Tanı ve tedavilerinin her aşamasında, kendisine ait dosyalara bakma ve kopya alma hakkına sahiptir. (Tıbbi gereklilik olmadığı ve hasta izin vermediği sürece, hangi gerekçeyle olursa olsun, hastaya ait bilgiler üçüncü kişilere verilmez.) Kayıtların Düzeltilmesini İsteme Hakkı Madde 17- Hasta; sağlık kurum ve kuruluşları nezdinde bulunan kayıtlarında eksik, belirsiz ve hatalı tıbbi ve şahsi bilgilerin tamamlanmasını, açıklanmasını, düzeltilmesini ve nihai sağlık durumu ve şahsi durumuna uygun hale getirilmesini isteyebilir. Personeli Tanıma Hakkı Madde 18- Kendisi ile ilgilenen tüm görevlilerin kimlikleri ile meslek sorumluluklarını bilme hakkı vardır. Bilgi İsteme Hakkı 6

7 Madde 19- Hastaların ya da yasal varislerinin, tanı ve tedavinin tüm süreçlerine ve hastalığın gidişatına ilişkin tam ve yeni bilgi alma, kendilerine ilişkin tıbbi dokümantasyona ulaşma hakkı vardır. Hastanın Rızası ve İzin Madde 20- Tıbbi müdahalelerde hastanın rızası gerekir. Hasta küçük veya mahcur ise velisinden veya vasisinden izin alınır. Hastanın velisinin veya vasisinin olmadığı veya hazır bulunamadığı veya hastanın ifade gücünün olmadığı hallerde, bu şart aranmaz. Kanuni temsilciden veya mahkemeden izin alınması zaman gerektirecek ve hastaya derhal müdahale edilmediği takdirde hayatı veya hayati organlarından birisi tehdit altına girecek ise, izin şartı aranmaz. Hayati organlardan birisini tehdit eden acil haller haricinde, rızanın her zaman geri alınması mümkündür. Rızanın geri alınması, hastanın tedaviyi reddetmesi anlamına gelir. Rızanın müdahale başladıktan sonra geri alınması, ancak tıbbi yönden sakınca bulunmaması şartına bağlıdır. Planlanan Tedaviyi Reddetme Hakkı Madde 21- Hastanın önerilen tedaviyi yazılı onay vererek reddetme hakkı vardır. İnsani Değerlere Saygı Gösterilmesi ve Ziyaret Hakkı Madde 22- Hasta, kişilik değerlerine uygun bir şekilde ve ortamda sağlık hizmetlerinden faydalanma hakkına sahiptir. Sağlık hizmetlerinde görev alan bütün personel; hastalara, yakınlarına ve ziyaretçilere güler yüzlü, nazik, şefkatli ve sağlık hizmetleri ile ilgili mevzuat ve bu Yönerge hükümlerine uygun şekilde davranmak zorundadır. Sağlık hizmetlerinin her safhasında, hastalara, onların bedeni ve ruhi durumları dikkate alınarak, hangi işlemin neden ve nasıl yapıldığı, yapılacağı ve bekletilmeleri söz konusu ise, bekletilmenin sebepleri hususunda gerekli ve yeterli bilgi verilir. Sağlık kurum ve kuruluşlarında insan haysiyetine yakışır gereken her türlü hijyenik şartların sağlanması, gürültünün ve rahatsız edici diğer bütün etkenlerin bertaraf edilmesi esastır. Gerektiğinde, bu hususlar hasta tarafından talep konusu yapılabilir. Hasta ziyaretçilerinin kabul edilmesi, kurum veya kuruluşça belirlenen usul ve esaslara uygun olarak ve hastaların huzur ve sükunlarını bozacak fiil ve tutumlara sebebiyet vermeyecek şekilde gerçekleştirilir ve bu konuda gereken tedbirler alınır. Müracaat, Şikayet ve Dava Hakkı Madde 23- Hastanın ve hasta ile ilgili bulunanların, Hasta Haklarının ihlali halinde, mevzuat çerçevesinde her türlü müracaat, şikayet ve dava hakları vardır. Dini Vecibelerini Yerine Getirebilme ve Dini Hizmetlerden Faydalanma Hakkı Madde 24- İmkanları ölçüsünde hastane idaresi hastaların dini vecibelerini serbestçe yerine getirebilmeleri için gereken tedbirler alır. Kurum hizmetlerinde aksamalara sebebiyet verilmemek, başkalarını rahatsız etmemek ve personelce düzenlenip yürütülen tıbbi tedaviye hiç bir şekilde müdahalede bulunulmamak şartı ile hastalara dini telkinde bulunmak ve onları 7

8 manevi yönden desteklemek üzere talepleri halinde, dini inançlarına uygun olan din görevlisi davet edilir. HASTA SORUMLULUKLARI Bilgi Verme Madde 25- Hasta, hekimine mevcut şikayetleri, geçirdiği hastalıklar, hastaneye yatırılıp yatırılmadığı, uygulanan tedaviler, kullandığı ilaçlar ve sağlığı ile ilgili konularda doğru ve tam bilgi vermekle sorumludur. Hasta, yetkili doktora tedavi esnasında ve sonrasında durumunda meydana gelen, beklenilmeyen değişiklikleri bildirmelidir. Hasta, yapılacak işlemler ile ilgili olarak kendisinden beklenenleri doğru olarak anlayıp anlamadığını bildirmelidir. Önerilere Uyma Madde 26- Hasta ilke olarak, tedavisinden sorumlu yetkili doktorlar tarafından önerilen tedavi planına uymakla yükümlüdür. Hasta, öngörülen tedavi planına uymak ve yetkili doktorun talimatları doğrultusunda hemşireler ve ilgili sağlık personelinin bakım planını yerine getirmesini kabullenmekle de yükümlüdür. Planlanan Tedaviyi Reddetme Madde 27- Hasta, tedaviyi reddetme ya da doktorunun talimatlarına uymaması halinde doğacak sonuçlardan kendisi sorumludur. Sağlık Kuruluşu Kural ve Uygulamaları Madde 28- Hasta, tedavi ve davranışı ile ilgili, bulunduğu sağlık kuruluşu kural ve uygulamalarına uymalıdır. Saygı Gösterme Madde 29- Hasta, sağlık kuruluşu içindeki hastaları tehlikeye sokan gürültü, duman ve ziyaretçi sayısının fazlalığı gibi durumlarda sağlık kuruluşu yönetiminin alacağı tedbirlere uymalıdır. Bulaşıcı Hastalık Hali Madde 30- Bulaşıcı hastalık şüphesi ya da teşhisi olan hasta, yetkili doktorunun çıkmasında sakınca olmadığını belirtir izni olmadıkça yasal nedenlerden dolayı taburcu olmayı talep edemez. Uygunsuz Talep Madde 31- Hasta, yetkili doktorunca uygun görülmeyen ve tedavi planında bulunmayan herhangi bir ilacın verilmesini ya da uygulama yapılmasını talep etmemelidir. Hasta Ziyaretçisi 8

9 Madde 32- Hastalar ziyaretçilerini, sağlık kuruluşu tarafından belirlenen kurallar çerçevesinde kabul etmelidir. Tazmin Sorumluluğu Madde 33- Hastadan, kusurlu kullanım veya kasıtlı olarak sağlık kuruluşunun demirbaş veya sarf malzemelerine verdiği zarar ve ziyan tazmin edilir. Uygulanmayacak Hükümler Madde 34- Bu Yönergenin uygulanacağı sağlık kurum ve kuruluşlarında ve Hasta Hakları uygulamalarına ilişkin Yönerge hükümlerine aykırı olan talimatlar uygulanmaz. Yürürlük Madde 35- Bu Yönerge, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Senatosu nda onaylandığı tarihte yürürlüğe girer. Yürütme Madde 36- Bu Yönerge hükümleri Ondokuz Mayıs Üniversitesi Rektörü tarafından yürütülür. 9