YÜKSEKTE GÜVENLİ ÇALIŞMA YÖNTEMLERİ YATAY VE DİKEY YAŞAM HATLARI

Transkript

1 YÜKSEKTE GÜVENLİ ÇALIŞMA YÖNTEMLERİ YATAY VE DİKEY YAŞAM HATLARI

2 YAŞAM HATTI NEDİR? Düşme ihtimalinin bulunduğu tüm alanlarda öncelikle kişinin düşüşünü engelleyen, düşüşün yaşanması durumunda ise kişinin zarar görmesini engellemek amacıyla kurulan emniyet sistemleri. İNSANIN YAŞAMA BAĞI

3 YASAL MEVZUAT İş verenin yükümlülükleri: İş için en güvenli uygulama yöntemini seçmek Güvenli çalışma ortamı sağlamalı İşe uygun KKD sağlamalı Güvenli çalışma için gerekli eğitimleri sağlamalı Çalışanın yükümlülükleri: Verilen eğitimlere katılmak ve öğrendiklerini uygulamak Güvenli çalışma ortamını tanımak ve kurallara uymak KKD ları doğru ve güvenli kullanmak Güvenli uygulama yöntemi yok ise işi yapmamak

4 YASAL MEVZUAT İş veren ve çalışanlar, kendilerinin ve başkalarının, sağlık ve güvenliği konusunda, tüm hareket ve görevlerinde, elden gelen en doğru ve güvenli uygulamayı sergilemekle yükümlüdürler. İtfaiye ve acil yardım ekiplerinin yüksekten kurtarma eğitimi alma zorunluluğu bulunmadığından, 30 m (itfaiye araçlarındaki merdivenlerin erişebileceği en fazla yükseklik) üzerindeki yüksekliklerde iş yapan her şirketin kendi kurtarma planı bulunmalıdır.

5 YASAL MEVZUAT Mümkün olduğu sürece YÜKSEKTE ÇALIŞMAKTAN KAÇININ Yüksekte çalışmanın kaçınılmaz olduğu durumlarda, DÜŞÜŞ ENGELLEYİCİ iş malzemeleri ve KKD lar kullanın Düşme riski olmaksızın çalışmak mümkün değil ise düşüş mesafesini ve etkilerini en aza indirecek DÜŞÜŞ DURDURUCU iş ekipmanları ve KKD lar kullanın

6 DÜŞME İHTİMALİ?

10 YÜKSEKLİK NEDİR? Yükseklik kavramı göreceli olup kişiden kişiye göre değişir. Genel olarak ise yükseklik; adım atarak çıkamayacağımız yerler olarak tanımlanabilir. İnsandan insana farklılık gösteren yükseklik kavramını tanımlarken baz alacağımız ölçü insan bedenidir. İnsanların boyları birbirinden farklı olsa da bir insanın denge noktası ikinci bel omurudur. Yani ikinci bel omurunu geçen yerler yüksek olarak kabul edilir. 1.2 m omurga üzerinde insanın denge noktası, 1.8 insan boyu, Bizden aşağısı ve yukarısı, düştüğümüzde zarar göreceğimiz yer, destek alarak çıkmamız gereken her yer

11 DÜŞME NEDİR? Düşmeler, inşaat endüstrisinde en fazla ölümle sonuçlanan kazalardır. 3-4 metre üzerinde çalışırken düşen işçilerin %85 inin hayatını kaybettiği görülmektedir. % of Falls of All Lost Time Incidents Non Falls 65% Falls 35%

12 DÜŞME NEDİR? Çalışanların çoğu düşme esnasında sağa sola tutunmak için yeterli zamanlarının olacağına inanır. Bir insanın düşmeye tepki zamanı 0.1 sn civarındadır. Reaksiyon için de 0.1 sn gecikme olabileceğini düşünürsek, 20 cm düşmüşsünüz demektir.

13 DÜŞME NE KADAR SÜRER?

14 DÜŞME FAKTÖRÜ Tanım Düşme faktörü 2; düşülen mesafenin, istasyon (bağlantı) noktası ile işçi arasındaki mesafenin iki katı olmasıdır Pratikte 2 faktörlü düşüş; bağlantı noktasının ayak hizasında olduğu durumlarda gerçekleşir Faktör 0.5 Faktör 2 Faktör 2 düşüş örneği 2x ara bağlantı boyu 1x emici maksimum açılma boyu (1.75 m/1.9 yds.) 1x güvenlik payı (1 m/1.1 yds.) = 6.75 m/7.4 yds.

15 ŞOK EMİCİ SİSTEMLER İç hasarlardan bazıları: Akciğerler Karaciğer Kalp Dalak Böbrekler Şok emici olmadan oluşan şok kuveti Şok emici ile oluşan şok kuvveti Şok kuvveti kn Düşüş (m)

16 ŞOK EMİCİ SİSTEMLER

17 DÜŞÜŞ MESAFESİ Düşme faktörü ve düşüş payı Düşme faktörü (düşüş etkeni); düşüş yüksekliği ile düşüşün enerjisini emen ip ya da lanyardın uzunluğu arasında ilişkidir. Hesaplamak için aşağıdaki formül kullanılır (düşülen mesafe, ip ya da ara bağlantının uzunluğuna bölünür): Düşme faktörü = Düşülen mesafe / ip veya perlon boyu Düşüş payı Düşme sırasında yere çarpmayı engellemek için gerekli olan en az mesafedir. Şok emiciler kullanıcıya etkiyen düşme kuvvetini emer. Şok emici kullanılmıyorsa düşüşlerde ciddi yaralanma riski vardır. Şok emicilerde sistem uzayarak düşüşün enerjisini emer. Bu uzama miktarı hesaba katılarak düşüş payına eklenmelidir.

18 PANDÜL / Düşüşte Salınım Düşüş durdurucu lanyard ve geri sarmalı geçici yaşam hattlarını kullanırken, dikey iz düşümünde olmaya dikkat edin. Uygun bağlantı noktası bulamıyorsanız konumlanma lanyardı kullanın.

19 ASKIDA KALMA TRAVMASI Başdönmesi ve terleme (5-20 dakika) Şok belirtileri Bilinç kaybı (5-30 dakika)

20 NEDEN DÜŞÜYORUZ, YARALANIYORUZ? Bilgi Eksikliği: Kişinin yaptığı işle ve kullandığı ekipmanlarla ilgili olarak gerekli ve yeterli bilgiye sahip olmaması. Eleman Atama: Doğru işe doğru personelin tayin edilmemesi. Yapılan işin çalışanın fiziksel yapısıyla uyuşmaması (az görme, işitme, herhangi bir organını kullanamama vb.) İş Güvenliği Kurallarının Uygulanmaması: Yöneticilerin iş güvenliği kurallarının gerekliliğine inanmaması ve bu kurulların uygulanması için personelini eğitmemeleri. Mühendislik: Tasarlanmış sistem güvenli çalışmayı zorlaştırması; işin asgari gereksinimlerine cevap vermemesi. Yetersiz Kişisel Koruyucu Donanım KKD: Kişisel Koruyucu Donanım KKD kullanılmaması veya yetersiz olması. Baret takmama, eldiven veya gözlük kullanmama, temizlik kurallarına uymama vb.

21 DÜŞÜŞ NASIL ENGELLENEBİLİR? Yüksekte çalışmaktan kaçınmak Doğru KKD kullanımı ve bakımı Personel eğitimi ve kontrolü Düşüş engelleyici sistemler Düşüş durdurucu sistemler Yaşam hatları Düşme olasılığına göre tasarım

22 YÜKSEKTE ÇALIŞMAKTAN KAÇINMAK

23 YÜKSEKTE ÇALIŞMAKTAN KAÇINMAK

24 KKD Paraşüt tipi emniyet kemeri Düşüş durdurucu lanyard Koruyucu kask Standartlar: EN-361, EN-358, EN-397

25 KKD DOĞRU KULLANIM Bağlantı Noktaları

26 Düşüş durdurucu ara bağlantılar

27 KONSTRÜKSİYON YAPIDA ÇALIŞMA

28 KKD KULLANIM VE BAKIM Her kullanımdan önce ve sonra gözle muayene etmeniz gerekir. Şüphelendiğiniz herhangi bir malzemeyi kesinlikle kullanmayın ve yetkili (usta başı, iş veren, iş güvenliği uzmanı, malzeme sorumlusu, vs) kişiye teslim edin ve rapor tutturun. Üreticinin tavsiye ettiği zaman aralıklarında ve talimatları doğrultusunda gözle muayene etmeniz ve şüphelendiğiniz malzeme için bir uzmana muayene ettirmeniz gerekir. Zarar görme ihtimali olan bir olay yaşandığında gözle muayene etmeniz ve şüphelendiğiniz malzeme için bir uzmana muayene ettirmeniz gerekir. Bu olay KKD'ın görevini yapması ve düşen birinin hayatını kurtarması, yüksekten sert zemine düşmesi, üzerine boya, yapıştırıcı, yağ, çimento gibi kimyasal bir madde bulaşması, kaynak, spiral kesici gibi ateşli bir iş yaparken kullanılması olabilir.

29 DÜŞÜŞ HASAR ÖMÜR Belirteci Kaskların üzerinde darbe ile kopan, kaskın ana malzemesi gibi esnek olamayan bir parça bulunabilir. Materyalin ömür dolduğunda ve/veya aşırı güneşe maruz kalındığında UV ile renk değiştiren yada orijinal renk değişirken sabit kalan özel boyalı bir bölge yada bir çıkartma olabilir. Emniyet kemerlerinin ve lanyard ara bağlantılarının üzerinde düşme yaşandığında sökülen özel bir dikiş ve içinden çıkan farklı renkli bir bölge veya etiket olabilir. Metal ekipmanlarda, düşmeye maruz kaldığında yada yanlış, aşırı ve/veya kötü kullanıldıklarında, hareketli parçalarında normalde görünmeyen boyalı bir bölüm ortaya çıkmışsa formu bozulmuş demektir. Normalde görünen boyasında oluşan bozulmalar da form bozukluğu, yıpranma ve hasar belirteçleridir. Bu yüzden de ekipmanlar üretici firmanın direktifleri/tavsiyeleri haricinde herhangi bir boya/kaplama yapılmamalı.

30 DÜŞÜŞ ENGELLEYİCİ SİSTEMLER Korkuluklar Kat ve zemin üzerinde bulunan ve yüksekliği 1.30 m ve daha fazla olan tüm boşluklar standartlara uygun şekilde korkulukla ve tekmelikle çevrilmeli. Korkuluk, üst korkuluk, orta korkuluk ve tekmelikten oluşur. Korkulukların dış tarafında çalışırken emniyet kemeri giyilmelidir ve sağlam bir yere bağlanılmalıdır. 1.1 m yüksekliği nde 10 cm

31 DÜŞÜŞ ENGELLEYİCİ SİSTEMLER

32 DÜŞÜŞ DURDURUCU SİSTEMLER

33 DÜŞÜŞ DURDURUCU SİSTEMLER GÜVENLİK AĞLARI

34 DÜŞÜŞ DURDURUCU SİSTEMLER

35 YAŞAM HATLARI Geçici Yaşam Hatları Dikey Yaşam Hatları Yatay Yaşam Hatları

36 GEÇİCİ YAŞAM HATLARI

37 GEÇİCİ YAŞAM HATLARI

38 DİKEY YAŞAM HATLARI

41 DİKEY YAŞAM HATLARI EN 353-1:2014 (EN 353-1:2002 standardının yerini alır) Bu standard, bir rijit ankraj hattı içeren kılavuzlanmış tipteki düşme önleyicinin, taşınan herhangi bir donanım dâhil olmak üzere bir kişinin kütlesi ile bir yüksekten düşmede oluşan azami dinamik yükü taşımak için sınıflandırılmış olduğu felsefesine dayanır. Bu Avrupa standard, EN 363 e uygun düşmeye karşı kişisel koruyucu sistemlerde kullanılan bir rijit ankraj hattı içeren kılavuzlanmış tipteki düşme önleyiciler için kuralları ve deney yöntemlerini sağlar. dik açı ile dik açı + 15 arasındaki bir açıda yanlara ve/veya ileri doğru eğimli bir açı birleşimine sahip ve/veya düşey olarak tesis edilmesi amaçlanan rijit ankraj hatlarına uygulanır.

42 DİKEY YAŞAM HATLARI EN 353-1:2014 (Değişiklikler) U-cıvatalı kelepçelerin kullanıldığı bir üst sonlandırma artık kabul edilemez. Kalıcı olarak tesis edilmesi amaçlanan metalik olmayan malzemelerin artık 22 kn luk statik mukavemete sahip olması gereklidir. Enerji dağıtım elemanı için 2 kn ön yükleme kuralı ilave edilmiştir. 2 kn luk bir yükü tutması amacıyla A tipi durdurma için yeni kural ilave edilmiştir. 12 kn luk bir yükü tutması amacıyla B tipi durdurma için yeni kural ilave edilmiştir. İşlev deneyleri orijinal kilitleme deneylerinin yerini almıştır. İşlev deneyleri; düşük sıcaklık, asgari mesafe, arkaya düşme, bir kılavuz mesnet üzerinde, yana düşme ve yana eğimli ankraj hattı deneylerini içerir. Deneyler; a) asgari ve azami beyan yükleri veya b) azami beyan yükü kullanılarak gerçekleştirilir. Düşük sıcaklık deneylerinin olması durumunda, bu deney 100 kg lık rijit çelik deney kütlesi kullanılarak gerçekleştirilir.

43 YATAY YAŞAM HATLARI

44 YATAY YAŞAM HATLARI EN 795: 2012 // CEN TS DIN EN 795: DIN EN 795/A1: Tek kişi için kriter ve deney içerir Halat sonlandırmalarda klemens kullanımı kaldırılmıştır. Statik kuvvet gereklilikleri artırılmıştır. -Metalik emniyet noktası 10 kn----12kn -Metal olmayan emniyet noktası 10 kn---18kn Emniyet noktaları montaj yeri ve bağlantı elemanıyla teste tabi tutulmalıdır Bağlantı elemanları hareketli olmalıdır.

45 YATAY YAŞAM HATLARI Tekli ankraj noktaları

46 YATAY YAŞAM HATLARI Taşınabilir ankraj noktaları

47 YATAY YAŞAM HATLARI Yatay Hareketli Bağlantılar

48 YATAY YAŞAM HATLARI Yatay Raylı Sistemler

49 YATAY YAŞAM HATLARI Ağırlıklı Emniyet Noktaları

50 YAŞAM HATTI STANDARTLARI EN-795:1996 Dinamik güç: 100 kg yük 2.5 m yükseklikten atılıyor Statik güç: 1000, 1140, 1240 ve 1340 kg yükler 30 ar dakika yükleniyor EN-795:2012 Dinamik güç: 100 kg yük sistemde 9 kn yük yaratacak mesafeden bırakılıyor sonra 100 kg ya 200 kg eklenip 3 dakika tutuluyor Statik güç: 12 kn da 3 dakika yüklü kalıyor. 70 kg yük her yönde ankraj noktasına bağlanıp 1 dakika bekliyor. 10 mm den az deforme olması gerekiyor CEN TS Birden fazla kişinin bağlanması için gerekli kriterleri ve deneyleri içeriyor

51 YAŞAM HATTI TASARIMI Tehlikeler Kat zeminlerinde, çatılarda ve iskelelerdeki korumasız kenarlar Rampalar ve yürüyüş yolları da dahil olmak üzere yürüme ve çalışma yüzeyleri Kalıpların yüzeyleri veya donatı demiri Tepe pencereleri de dahil olmak üzere açıklıkların üzerindeki yüzeyler Kazı kenarları Eğimli çatılar Prekast beton elemanlarının monte edildiği yerler Yüksekteki tuğla işçiliği ve benzer işlerin yapılmakta olduğu alanlar Duvar açıklıkları İş makineleri, elektrik ekipmanları gibi ekipmanların üzerindeki alanlar