EVDE BAKIM GEREKTİREN PEDİATRİK HASTALARDA BESLENME DESTEĞİ

Transkript

1 EVDE BAKIM GEREKTİREN PEDİATRİK HASTALARDA BESLENME DESTEĞİ Dr. Mehmet GÜNDÜZ Ankara Çocuk Sağlığı Hastalıkları Hematoloji Onkoloji Eğitim Araştırma Hastanesi Çocuk Beslenme&Metabolizma Ünitesi

2 Sağlık hizmet kalitesinin artması Yaşam süresinin uzaması Hasta ve hastalıkla yaşam mücadelesi Tıbbi hizmetlere ek olarak EVDE BAKIM

3 Evde bakım Kişinin sağlığını korumak, yükseltmek, yeniden sağlığına kavuşturmak amacıyla profesyonel düzeyde veya aile üyeleri tarafından evinde ya da yaşadığı ortamda sunulmasıdır

4 Kişinin ihtiyaç duyacağı Tıbbi Sosyal Diğer

5 Çocukluk çağında evde bakım Beslenme desteği Nörolojik sorunlu Kilo alımları yetersiz Günlük beslenme süresi 4 saat

6 Akut beyin zedelenmesi Spinal kord zedelenmesi Kronik nörolojik sorunlar Serebral palsi Motor fonksiyon bozukluğu

7 Algı ve motor bozukluk bir arada ise beslenme daha güçleşir Hastanın kullandığı ilaçlar iştahsızlık/iştah artışı

8 Nörolojik sorunu varsa; Nöral ve kas koordinasyon bozukluğu Yutma sorunları Gastrik ve intestinal motilite bozukluğu Kusma ve aspirasyon riski

9 Tüm bunların sonucunda MALNÜTRİSYON

10 Malnütrisyon Kas gücü yetersizliği (solunum kasları) Yetersiz öksürük refleksi sonucu İmmün sistem bozukluğu Serebral fonksiyon bozulur Aspirasyon

11 Malnütrisyonda kullanılan ölçütler; Antropometrik ve biyokimyasal VA, boy, orta kol çevresi, göğüs çevresi, deri kıvrım kalınlığı Çocukluk çağında Yaşa göre ağırlık Yaşa göre boy Boya göre ağırlık

12 Bunların içinde en büyük grup Serebral palsi

13 Serebral palsi (SP) Gelişmekte olan beyindeki hasarlanma sonucu postür ve hareket bozukluğuna yol açan motor işlev bozukluğudur İletişim güçlüğü nedeniyle acıkmayı yeterince ifade edemezler

14 Nasıl beslenmeli? İyi bir beslenme öyküsü alınmalı Ailenin sosyoekonomik yapısı Çocuğun yutma fonksiyonlarının değerlendirilmesi GIS rahatsızlığının varlığı (GÖR) Mide atonitesi Yaygın nörolojik bozukluk (spastisite, sık nöbet geçirme öyküsü)

15 Beslenme yoluna karar vermek GIS fonksiyonelse mutlaka oral yolla beslenmeli Beslenme şeklinin seçimi (katı ve sıvı gıdalar) Beslenmeye ayrılan zaman önemlidir

16 Ağız yoluyla yeterince beslenemiyorsa enteral beslenme (tüp aracılığıyla) Enteral beslenme her zaman parenteral beslenmeye üstündür

17 Enteral beslenme yolları Oral Tüp aracılığı ile Mide (nazogastrik, orogastrik, gastrostomi) Bağırsak (duodenal, jejunal)

18 Beslenme yöntemleri Devamlı Aralıklı

19 ORAL BESLENME DESTEĞİ HASTANIN GÜNLÜK BESİN ÖĞESİ İHTİYAÇLARININ HESAPLANMASI GÜNLÜK BESLENME PROGRAMININ YAPILMASI ORAL ALIMIN TAKİP EDİLMESİ ORAL ALIM YETERSİZ İSE MODÜLER ENTERAL ÜRÜNLER İLE ORAL DESTEK AROMALI ENTERAL ÜRÜNLER İLE ORAL DESTEK

20 Oral yolla beslenemiyor Ya da Solunum yolları korunamıyor Beslenme durumunu değerlendir, Ağırlığını ölç ve hedef kaloriyi belirle Eğer kontrendikasyon yoksa Yatağın başını 30 kaldır Aspirasyon riskini değerlendir (mide boşalmasında gecikme, reflü, ağır bronkospazm) ASPİRASYON RİSKİ VAR ASPİRASYON RİSKİ YOK Transplorik beslenme (Nazojejunal/Gastrojejunal) Nazogastrik Beslenme ANORMAL GASTRİK BOŞALMA YOK NORMAL GASTRİK BOŞALMA VAR Devamlı Beslenme Bolüs Beslenme Hedef kalori Başlangıç: 1-2 ml/kg/saat (Max:25mL/saat) Devam <1 yaş: 1-5mL/saat 4 saatte bir >1 yaş: 5-20 ml/saat 4 saatte Hedefe ulaşana kadar Trofik beslenme 1-2 ml/kg/saat veya 20mL/saat Duruma uygun formül mama Ya da anne sütü

21 Beslenme ürünlerinin seçimi Hastanın yaşı Besin gereksinimleri Sindirim yeteneği Klinik durumu Sıvı sınırlaması

22 Gıda alınımını azaltan faktörler İştahsızlık Tekrarlayan otit, sinüzit Tekrarlayan akc.enfeksiyonları Öğrenilmiş gıda isteksizliği Konstipasyon Koordine olmayan oral-motor hareketler

23 Spastik quadriplajili ve hipotonik CP lilerde beslenme yeteneği belirgin olarak düşüktür. CP nin ciddiyeti ile disfaji ve oral-motor bozukluk arasında açık bir ilişki bulunmaktadır. Normal çocukta alınan gıda ağzın kapalı tutulması ile ağzın arka tarafına itilir, ancak ileri derecede nörolojik sekelli birçok hasta bu hareketi yapamaz

24 Sürekli olarak tükrük dışarıya akar Dille itme gıdanın ağza girmesini engeller Anormal oral hareketler koordine olmayan hareketler gıdanın ağızda toparlanmasında zorluk yaratır Yutma refleksinin başlaması gecikir/yoktur Gıda sinüslerde birikebilir ve aspire edilebilir

25 Bazal metabolik hız Kcal/gün Yaş (yıl) Erkek Kadın

26 ENTERAL BESLENME ŞEKİLLERİ Tüple beslenme süresi ve fizyolojik faktörler beslenme şeklinin seçiminde önemlidir. 1. TRANSNAZAL BESLENME -nazogastrik -nazoduodenal -nazojejunal

27 ENTERAL BESLENME ŞEKİLLERİ 2. ENTEROSTOMİ İLE BESLENME -gastrostomi *peg (perkütan endoskopik gastrostomi) -jejunostomi

28 Enteral beslenmeyle çocuğun Metabolik durumunu stabilize eden, Doku kaybını önleyen, Normal büyümesini sağlayan veya Eksiğini tamamlayan miktarlarda Besin öğesinin verilmesi amaçlanmalıdır.

29 PEDİATRİK ENTERAL BESLENMEDE KULLANILAN MAMALAR VE ÜRÜNLER Anne sütü Hazır bebek formülaları Elemental mamalar Metabolik hastalıklara özel mamalar Pediatrik enteral ürünler Modüler enteral ürünler Hastalıklara özel enteral ürünler Diğer enteral ürünler

30 Pediatrik Hastalarda Enteral Beslenme İçin Ürün Seçiminde Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar HASTANIN YAŞI SİNDİRİM YETENEĞİ KLİNİK DURUMU SIVI KISITLAMASI BESİN GEREKSİNİMLERİ

31 Enteral beslenen çocuk hastalarda günlük sıvı gereksinimleri Metod VA(kg) Günlük sıvı gereksinimi 1. Hacim/ağırlık ml/kg ml/kg > ml/kg 2. Hacim/vücut yüzeyi ml/m² 3. Hacim/kilokalori ml/100 kal

32 Enteral beslenen çocuk hastalarda günlük enerji gereksinimleri Enerji ihtiyacı (kcal/kg/gün)= Yaş için tahmin edilen ihtiyaç X boya göre ideal ağırlık Ölçülen ağırlık

33 Enteral beslenen çocuk hastalarda günlük protein gereksinimleri Protein ihtiyacı (gr/kg/gün)= Yaş için protein ihtiyacı X boya göre ideal ağırlık Ölçülen ağırlık

34 ENTERAL TÜPLE BESLENME TEKNİĞİ Aralıklı beslenme Başlangıçta 3-4 saat ara ile 2-5 ml/kg verilir. İki beslenmede bir verilen miktar 2-5 ml/kg artırılır. Rezidü birikimi her beslenme öncesinde değerlendirilir. Rezidüel birikim var ise devam edilir. azaldığında aralıklı beslemeye Her beslenme öncesi tüp 5-20 ml suyla yıkanmalıdır

35 ENTERAL TÜPLE BESLENME TEKNİĞİ Sürekli beslenme 1-2 ml/kg/saat olarak beslenmeye başlanabilir. Verilen miktar 8-12 saat ara ile 1-2 ml/kg artırılarak istenen miktar ve verme hızına ulaşılır. Adölesan döneminde ml/kg ile başlanabilir. Alması gerekeni tolere edebildiğinde ml/kg ekleyerek verilmesi gereken miktara ulaşılır. Nazogastrik beslemede her 4 saatte bir rezidüel miktar kontrol edilir. Rezidüel birikim var ise azaldığında aralıklı beslemeye devam edilir.

36 Komplikasyonlar Gastrointestinal (tüpün yeri, osm, infüzyon hızı) Metabolik (dehidratasyon, yüklenme, refeeding) Enfeksiyöz Aspirasyon Mekanik (tüpe bağlı nazal özefagial ülser)

37 Gastrostomi tüpü Yapılan tedaviye rağmen çocukta sağlıklı vücut ağırlığı sağlanamıyorsa ve/veya ciddi aspirasyon riski varsa

38 Tüple beslenmenin sonlandırılması Proplemin çözülmesi Devamlı infüzyondan bolüs beslenmeye geçiş ve sonrasında ağızdan beslenmeye geçiş Ağızdan beslenmeyle kalori ihtiyacını karşılıyorsa enteral beslenme kesilir

39 SONUÇ Aile çocuğun beslenmesi konusunda eğitilmeli ve sabırlı davranılmalıdır Çocuğun iştahına ve yeme şekline saygı gösterilmelidir Eğer ağızdan alımı yetersiz ise bir tüp aracılı ile beslenmeli Tüple beslenmede aileye eğitim verilmelidir(dr,ecz,dyt) Evde düzenli kontroller yapılmalıdır Hangi ürünün hangi miktarda nasıl verileceği anlatılmalı ve öğretilmelidir